...
(kod uczestnika konkursu)
V Powiatowy Konkurs Języka Polskiego
„ W ŚWIECIE POEZJI – CZTERY PORY ROKU”
(etap powiatowy)
dnia 16 lutego 2006 r. godzina 10.00, czas trwania 120 minut.
Drogi Uczniu,
Witam Cię wśród najlepszych i zapraszam ponownie do ŚWIATA POEZJI. Tematem utworów konkursowych, jak wiesz, jest przyroda. Nasza polska przyroda. Jej
różnorodność widać i w porach roku, i w różnych porach dnia. W całym krajobrazie, także w szczegółowym zbliżeniu. Może, podobnie jak poznani przez Ciebie poeci, sięgnąłeś (sięgnęłaś) po pióro, by własnymi słowami uchwycić urzekający czy
poruszający do głębi obraz natury? Tym bliższy Ci będzie ten konkurs. Proponuję Ci tylko 8 różnego typu zadań. Wymagają one jednak Twojej koncentracji i wysiłku twórczego. W każdym z nich wykażesz się innego typu umiejętnościami polonistycznymi i znajomością utworów poetyckich, a także wyobraźnią i wrażliwością. W dwóch
dłuższych zadaniach udowodnisz, że potrafisz posługiwać się piękną, bogatą i poprawną polszczyzną.
Pisz uważnie i czytelnie. Obowiązują Cię zasady polskiej ortografii i interpunkcji. Życzę powodzenia.
autorka zadań konkursowych Zad. 1. Poezja często odwołuje się do pór roku. Jednak to wiosna i jesień najbardziej
fascynują poetów.
a. Podaj cztery tytuły utworów z całego zestawu wierszy konkursowych, w których pojawia się motyw
wiosny. ...,..., . ...,...
b. Z zestawu lektur (etap powiatowy) pochodzą również poniższe cytaty. Uzupełnij tabelę.:
Cytaty Imię i nazwisko autora Tytuł utworu
Tekst nr 1.
O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa, W brązie zachodu kute wieczornym promieniem, Nad wodą, co się pawich barw blaskiem rozlewa, Pogłębiona odbitych konarów sklepieniem.
Zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu, W bezwietrzu sennym ledwo miesza się, kołysze, Gdy z łąk koniki polne w sierpniowym gorącu Tysiącem srebrnych nożyc szybko strzygą ciszę.
Z wolna wszystko umilka, zapada w krąg głusza I zmierzch ciemnością smukłe korony odziewa, Z których widmami rośnie wyzwolona dusza...
O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa!
Leopold Staff Wysokie drzewa
Zad. 2. Powyżej prezentowany utwór został osadzony w konkretnej przestrzeni i w
konkretnym czasie. W jaki sposób zmienia się opisywana przestrzeń w miarę upływu czasu?
Przestrzeń
...
...
Czas
...
...
Zależność miedzy czasem a zmianami zachodzącymi w przestrzeni.
...
...
...
Zad. 3. Podmiot liryczny obserwuje „wysokie drzewa / w brązie zachodu”. Przedstaw jego doznania i stan emocjonalny.
...
...
Zad. 4. Jaka zasadę kompozycyjna zastosował poeta w wierszu?
...
Zad. 5. O czym szumi dąb...Na poniższych zdjęciach widać dąb w letniej i jesiennej szacie.
Wciel się w rolę dębu i przekaż czytelnikowi„jego” spostrzeżenia i refleksje na przestrzeni czterech pór roku. Zastosuj narrację pierwszoosobową. Praca powinna zawierać również elementy opisowe. Twój tekst powinien obejmować minimum ¾ przewidzianego na to zadanie miejsca.
Uwaga: Z testu zostały wycięte ilustracje. Jeżeli ktoś z państwa chce je wykorzystać, proszę o kontakt, adres e-mail:
tymin0@ poczta.onet.pl
Zad.5...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Zad. 6. Zdjęcia przedstawiają ten sam las i tę samą drogę. Pomiędzy tymi dwoma widokami jest leśna przestrzeń, którą musisz sobie wyobrazić. Opisz ją, stosując
różnorodne środki stylistyczne. Praca powinna obejmować minimum ¾ przewidzianego na to zadanie miejsca.
Uwaga: Z testu zostały wycięte ilustracje. Jeżeli ktoś z państwa chce je wykorzystać, proszę o kontakt, adres e-mail:
tymin0@
poczta.onet.pl
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Tekst nr 2.
Bielona, niska chata kryta słomą Stoi pod starej gruszy pieczą chromą I dymi modrym z komina obłokiem Wśród ciężkich sadów, pod słońcem wysokiem.
Południe skwarne leży w krąg na łanach Sierpy bezczynne lśnią przy pustych dzbanach;
Skryci w błękitny cień żółtej kopicy, Snem południowym drzemią robotnicy.
Bogate lato polskie ciężko dyszy
Pośród brzemiennej, nieruchomej ciszy;
Karki pod jarzmo gotują już woły, A od nadziei pękają stodoły.
Wierzby-kumoszki, dróg siwe służebne, Czują się jakoś smętnie niepotrzebne, Nudząc się w ciszy, że nie mają kogo W południe do wsi odprowadzać drogą.
Płótna bielące się w dali na trawie Pasą się niby owce na murawie,
A na nich wiejskie, gospodarskie słońce Pasie się cicho, jak na białej łące.
Leopold Staff Południe
Zad.7. Dokonaj wnikliwej analizy i interpretacji utworu (tekst nr 3) :
ANALIZA INTERPRETACJA
Budowa wiersza:
...
...
...
...
...
...
...
Podmiot liryczny
...
...
Sytuacja liryczna
...
...
...
Obrazy poetyckie
...
...
...
...
...
...
...
Nastrój wiersza
...
...
...
Środki poetyckie Przykłady
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Zad. 8.W utworze L. Staffa „ Południe” pojawiają się wyrazy, które już wychodzą z użycia.
(W tekście zostały podkreślone.) Wybierz cztery spośród nich i podaj ich znaczenie.
...
... ..
... ....
...
To już koniec. Przed oddaniem sprawdź ortografię i interpunkcję.
Kryteria i punktacja Bolesławiec, 18 lutego 2006 r.
Nr zadania
Sugerowane odpowiedzi Możliwa
do zdobycia ilość punktów
Uwagi
1. a. Przyszła wiosna, Pierwiosnek, Skowronek, Krokusy, Ogród, Ptaki wiosenne,
b. Maria Pawlikowska – Jasnorzewska, Ranny ptak Maria Pawlikowska - Jasnorzewska , Jesień Władysław Broniewski, Pierwiosnek
Jonasz Kofta, Trzeba marzyć KazimierzWierzyński, Zielono mi w głowieMaria Pawlikowska – Jasnorzewska, Ogród
Maria Pawlikowska – Jasnorzewska , Ptaki wiosenne
4 p.
14 p.
Za każdy poprawny tytuł - 1 p.
Za każdego poprawnie podanego autora po 1 p.
Za każdy poprawny tytuł - 1 p.
2. - grupa drzew rosnąca nad wodą, konary odbijają się w wodzie, wokół pola,
- sierpień, zachód słońca, powoli zapada zmierzch,
- najpierw korony drzew są barwione promieniami zachodzącego słońca, powoli nikną wraz z zapadającym zmierzchem
6 p. Za każdy moduł po 2 p. pod warunkiem zachowania poprawności językowej i ortograficznej
3. Zachwyca się, podziwia, poddaje się nastrojowi zapadającego wieczoru, Ogarnia go spokój, równowaga duchowa, wycisza się, cały obraz skłania go do refleksji,
2 p.
4. Wiersz rozpoczyna i kończy równoważnik będący wyrazem
2 p. Pod warunkiem zachowania poprawności językowej i ortograficznej.
5. 15. p Patrz poniżej
6, 13 p. Patrz poniżej
7. 22 p. Patrz poniżej
8. 4 p. Za każde poprawne
wyjaśnienie wyrazu – 1 p.
Razem 80 p.
Zadanie nr 5. Zadanie nr 6.
I. ZGODNOŚĆ Z TEMATEM I JEGO ROZWINIĘCIE
I. ZGODNOŚĆ Z TEMATEM I JEGO ROZWINIĘCIE 1.
2.
3.
4 5.
6.
.
Elementy opisowe Spostrzeżenia i refleksje Narracja pierwszoosobowa Pory roku.
Trafność spostrzeżeń i refleksji Oryginalność spostrzeżeń i refleksji
0 – 1 0 – 1 0 – 1 0 – 1 0 – 1 0 – 1
1.
2.
3.
4.
Opis krajobrazu.
Opis konkretnego miejsca (patrz polecenie).
W pracy znajdują się środki stylistyczne.
W pracy znajdują się co najmniej 4 środki stylistyczne.
0 – 1 0 – 1 0 – 1 0 – 1
6 4
II – 1 p.
KOMPOZYCJA
7 Tekst jest spójny (istnieją językowe nawiązania pomiędzy poszczególnymi częściami pracy),
0 – 1 III – 4 p.
JĘZYK I STYL
8 Nie popełnia błędów językowych 0 – 3
Uwaga: Dopuszczalne dwa błędy, niezależnie od kategorii. Do dwóch błędów – 3 p., trzy błędy – 2p., cztery błędy – 1 p.
9 Praca napisana jest pięknym językiem. 1 p.
IV – 4 p.
ZAPIS
10. Ortografia jest poprawna 0 b – 2 p.
1 b – 1 p.
2 b – 0 p.
.11. Interpunkcja jest poprawna (dopuszczane 3 błędy) 1 p.
12. Czytelne pismo 1 p,
SUMA Zadanie 5.
Zadanie 6.
15 p.
13 p.
Błędy ortograficzne , których popełnienie skutkuje obniżeniem punktacji:
– błędy w zakresie pisowni wyrazów z ó-u, rz-ż (w tym wyjątki od pisowni rz po spółgłoskach), ch-h;
– błędy w zakresie pisowni nie z różnymi częściami mowy; (prócz imiesłowów przymiotnikowych)
– błędy w pisowni wielką i małą literą
– błędy w zakresie pisowni cząstki –by z osobowymi formami czasownika;
– błędy w zapisie przedrostków -roz-, bez-, wes-, wz-, ws-, – błędy w pisowni nosówek (ą, ę) oraz połączeń om, on, em, en.
Za jeden błąd ortograficzny przyjmuje się kilkukrotne popełnianie przez ucznia błędu w tym samym wyrazie, a także powtarzanie tego samego błędu w zapisie wyrazów należących do tej samej rodziny (np. !kturzy, !niekturzy).
Błędy w zakresie poprawnej pisowni popełnione przez ucznia w cytatach należy traktować jako błędy ortograficzne, a nie jako błędy rzeczowe.
Popełnianie przez ucznia błędu ortograficznego w wyrazie, który we wcześniejszych lub późniejszych fragmentach tekstu został przez niego
zapisany poprawnie, uznać należy za błąd graficzny, a nie ortograficzny.
Zad. 7.
ANALIZA - 15 p. INTERPRETACJA – 7 p.
Budowa wiersza punktacja Uczeń nazwał podmiot liryczny:
obserwator, „ ja” liryczne pośrednie, jest poza sytuacją, przemieszcza się, język utworu sugeruje, że jest mieszkańcem wsi,
1 p.
2 p.
3 p.
1 p.
Strofy - 5 strof czterowersowych 1 p.
Rodzaje rymów, żeńskie (dokładne) 1 p.
Układ rymów - parzysty 1 p. Sytuacja liryczna została trafnie przedstawiona:
wieś w czasie letnich prac polowych, przerwa w pracy wynikiem zmęczenia i nadmiernego sierpniowego upału.
wiersz stroficzny,
sylabiczny 1 p.
1 p.
Środki poetyckie
Punk- tacja
Przykłady Punk-
tacja
Obrazy poetyckie:
chata w sadzie,
robotnicy leżący w cieniu stogów, woły przygotowane do zaprzęgu, droga
prowadząca do wsi wzdłuż szpaleru wierzb, płótna bielące się na łące
za 2 – 1 p., za 3 – 2 p., za 4 i więcej- 3 p.
Epitet 1 p. 1 p.
Porównanie 1 p. 1 p. Nastrój wiersza:
Pogodny, utwór emanuje spokojem, wprowadza ciszę
Metafora (przenośnia)
1 p. 1 p.
Ożywienie / uosobienie
2 p. 2 p.
Szanowni Poloniści – Internauci
Oddaję do Waszej dyspozycji, czyli do wykorzystania w całości, w części lub tylko jako materiał inspirujący, standaryzowane i sprawdzone dwa zestawy zadań konkursowych.
Oczywistym jest, że poezja ani nie cieszy się wielkim zainteresowaniem uczniów, ani nie jest przez nich rozumiana. Wielu polonistów unika lekcji, w których występuje całościowo lub częściowo analiza i interpretacja utworów poetyckich. Często takie lekcje są sztampowe, schematyczne. Dlatego takie nie inny temat konkursu. Wymusza on na nauczycielach
uważniejsze i pogłębione spojrzenie na przebieg procesu dydaktycznego, efektem którego jest nie tylko lepsze rozumienie poezji, ale także uwrażliwienie uczniów na piękno języka, a może wyłonienie talentów literackich.
Z całego regulaminu konkursowego wybrałam tylko jego dwa elementy: obszary wiedzy i umiejętności oraz zestaw proponowanych lektur.
Krystyna Raszka
Etap pierwszy (np. szkolny) - obszary wiedzy i umiejętności:
Czytanie ze zrozumieniem poezji,
Słownictwo i frazeologia - na poziomie czynnym i biernym,
Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna,
Umiejętność redagowania prostych pism użytkowych,
Umiejętność redagowania dłuższych wypowiedzi – opowiadanie z dialogiem, opis,
Odnajdywanie prostych sensów metaforycznych w utworach lirycznych,
Podstawowe pojęcia teoretycznoliterackie, w tym szczególnie: epitet, porównanie, przenośnia (w tym ożywienie i uosobienie), onomatopeja, podmiot liryczny, bohater liryczny, sytuacja liryczna, przeżycia podmiotu lirycznego, rym – jego rodzaje i układ w wierszu,
Prosta analiza dzieła sztuki.
Etap II (np. miejski, powiatowy) - obszary wiedzy i umiejętności:
Umiejętność posługiwania się dłuższymi formami wypowiedzi, zgodnie z podstawą programową,
Podstawowe terminy teoretycznoliterackie, w tym szczególnie: motywy obiegowe, rodzaje liryki, instrumentacja głoskowa, statyka, dynamika, kontrast.
Odnajdywanie sensów metaforycznych w utworach lirycznych
Analiza i interpretacja tekstu poetyckiego,
Podobieństwa i różnice między tekstami literackimi a pozaliterackimi,
Analiza dzieła sztuki.
Na etapie szkolnym badane obszary są zgodne z podstawą programową języka polskiego i ścieżką „Edukacja czytelnicza i medialna „
Spis proponowanych lektur:
Etap szkolny:
S. Grochowiak – „Na słotę”, J. Harasymowicz – „Las”.
A Kamieńska – „Koniec wakacji”, „Widok z gór”, M. Klubowicz – „Spowiedź z piątego przykazania”, T. Lenartowicz – „ Kalina”,
B.Obertyńska – „Czerwiec”,
H. Ozogowska - „Przyszła wiosna”,
J. Ratajczak - ”Listy jak liście”, „Lato malowane”, T. Rózewicz – „Bursztynowy ptaszek”
J.Tuwim – „Kapuśniaczek”, „Mróz”.
Etap powiatowy:
J. Baran – „Na łące”
W. Broniewski - „Pierwiosnek”, J. Kofta – „Trzeba marzyć”, M. Koralewska - „Jesień”
A. Nosalski – „Październik”,
M. Pawlikowska-Jasnorzewska – „Krokusy”, „Ogród”, „Ptaki wiosenne”, „Przymiotniki”,
„Ranny ptak”,
K. Wierzyński – „Zielono mam w głowie”,
