Demetrii Cydonii De contemnenda morte : oratio; De contemnenda morte; Peri tou katafronein ton thanaton - Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa

D E M E T R I I CY D O NII

DE CONTEMNENDA MOKTE

ORATIO

EX COD1CIBUS EDID1T

« m / .

H E N R I C U S D E C K E L M A N N

LIPSIAE

IN A E D I B U S B. Θ. T E U B N E R I MCMI

οθΟ| · f

X

L I P 6 I A E : T T P I 8 B . G . T E U B N E B I

Demetrii Cydonii*) libellum de contemnenda niorte olim maxime lectitatum, cuius niemoria nostris temporibus fere evanuit — nam sex editionum pauca admodum extan- exempla — inprimis dignuru esse puto, qui ex bibliotbecat rum tenebris ad lucem rursus promatur, non solum quod oculos denuo dictioni elegantiae Platonicae in vocibus ac locutionibus aemulae et argumentorum venustati intendere velim — est re vera ,,αμικρδν άπειρεβίον δείγμα η ο λ υ - γρ α φ ίη ς“ — sed etiam quod ex codicibus ad pristinum nitorem reduci et integer fere restitui posse mihi videtur.

editionum enim omnium nulla adhuc aut librorum manu- scriptorum subsidiis ita munita est, ut de cuiusque lectionis fide et auctoritate iudicari possit, aut emendata et foedis- simis corruptelis ita purgata est, u t iam amplius progredi liceat. neque mirum est, cum omnes fundamento nitantur maxime depravato editoresque coniectura potius quam certis rationibus ducti non multum in textu corrigendo praestiterint. etenim codicibus nemo usus est nisi Seiler in editione principe; sex autem, quae prodierunt, editiones reducendae sunt ad tres partes, quarum unam tenent editiones Seileri a. 1 5 5 3 et Gesneri a. 1 5 5 9 , alteram W olfii a. 1 5 7 7 et Thilonis a. 1 5 8 6 , tertiam Kuinoelii a. 17 8 6 et Mignei a. 1 8 6 6 , cum Gesner Thilo Migne editiones antecedentes tantum iteraverint. verum ne W ol- fius Kuinceliusque quidem nova attulerunt praeter notulas quasdain, quas textui bic aspersit, et correcturas, quas file a Seilero accepit, nam textum Kuinoelius ex Wolfiana, Wolfius autem ex Seileriana editione deprompsit. itaque

*) Haec est graeci Λημήτριος δ Κνδώνη nominis latina forma, quam recte restituit M. Treu in progr. gymn. Yictor.

Potisdam. a. 1899 p. 31 et 57.

iure dixeris adhuc ultra editionem principem non ita multum prolatum esse, iam vero prima ilia editio ex- pressa est ex uno codice eoque non solum depravato sed etiam lacunoso. his igitur si nova iam adicitur editio ex codicibus, quotquot excutere licuit, apparata haud inutilis fortasse videbitur. sed ut quam viam nos in edendo libello ingress! simus appareat, paulo fusius primum de editionibus turn de codicibus agamus.

Novissimam ut diximus editionem libelli M ig n e u s in Patrol, gr. tom. CLIV p. 1 1 6 9 — 1 2 1 2 curavit, sed prae- terquam quod ex cod. Paris. 1 2 1 3 (qui nobis P est) non- nullis locis obscuris lucem intulit nihil de suo addidit;

nam eundem textum praebet ac K u in o e liu s * ) in editione, quae lucem vidit Lipsiae a. 17 8 6 sub titulo „Demetrii Cydonii opusculum de contemnenda morte graece et latine.

recensuit emendavit explicavit Christianus Tbeopbilus Kuincel". sed ad „emendandum“ textum non multum attu lit quamquam errores nonnullos librorum impressorum eo sustulit, quod eorum discrepantias sub textu collegit ne librariorum mendis quidem praetermissis. maximam autem partem ex W olfii editione recepit, ut ipse prae- fatur: „editio igitur nostra emendatum innumerisque opera- rum vitiis purgatum editionis tertiae (i. e. W olfii) continet textum , interdum tamen vel ex Hieronymi Vuolfii con- iectura vel e nostra im m utatum , ita ut etiam lectiones editionis primae (i. e. Seileri) et secundae (i. e. Gesneri) nonnullas in ordinem revocaverimus". multa tamen eum fugerunt. cuius rei luculenta exempla animadvertas liaec:

usque ad Kuinoelium eiusque pedisequum Migneum per- manserunt per omnes editiones verba p. 43, 21 δη ’άγνοιαν ex Seileri incuria pro δι άγνοιαν orta, et p. 35, 7 cum Seiler pro tradito ώς in marg. ω ςτ’ proposuerit, noster ωοτ’

ώς sine ulla dubitatione expressit! sed ne sit sua laude privatus paucorum locorum fontes indicavit. ceterum prae- ter commentationem ex Fabricii bibliotheca Gr.**) de vita

*) ci'r. Mign, 1. c. p. 1169. **) ed. Harles XI p. 401.

PRAEFATIO V

et seriptis Dem etrii commodatam primus textum in capita divisit et cum Seileri versione imprimendum curavit. ad Wolfianam igitur editionem (quam ed. 3 Kuincelius signi- ficat), non Thilonianam W oliio recentiorem Kuincelius redit.

T h i l o n i s enim editio ita cum W o lf ia n a congruit, u t utriusque p. 1 1 — 5 6 0 , quae praeter alia Demetrium exhibent, isdem typis expressae ex W olfiana in Thilonia­

nam traiectae esse videantur (cfr. etiam p. 7— 9 Thil. cum p. 3— 7 W olf.), quas uterque inter varia opuscula inseruit.

est autem titulus W olfii „T)octrina recte vivendi ac mo- riendi ad mores pie ac boneste confirmandos etiam adultis ad linguae utriusque exercitia iuvenibus potissimum con- ducens, cum Privilegio Caes. Maiest., Basileae Petri Pem ae impensa 1 5 7 7 “. Tbiloniana vero editio ita inscripta est:

„Vitae et Mortis compendium auctorum diversorum graece et latine ad morum honestatem et linguae exercitia, B asi­

leae apud Conradum Waldkirch 1 5 8 6 “.

Ceterum praeter textum graecum Seilerique versionem latinam continent commentationem brevem de Cydonio partim ex Yolaterrano depictam, cui addidit Wolfius noti- tiam de codice aliquo (qui N nobis est) et anonymi ad- notationes septem paginas explentes, quae in calce libri positae Kuincelio persaepe correcturas praebuerunt. sed contextum eiusque correcturas ad ed. princ. Seileri omnibus fere locis reducere possumus.

Inter W olfii et Seileri editiones Cydonius iterum ad lucem prodiit apud Andream Gesnerum F. anno 1 5 5 9 in faseiculo, qui inscribitur: „Veterum aliquot tbeologorum graecorum orthodoxorum libri graeci latinitate donati, Tiguri 1 5 5 9 “ curatus a Conrado G e s n e r o . Gesner vero nihil addidit de suo nisi indicem rerum et nova typothetarum m enda, sed textum editionis principis ita imprimendum curavit, ut correcturas margini adscriptas omitteret.

i Ad S e i l e r i editionem igitur fere omnia redeunt. est

ilia editio minoris formae octavae constatque paginis 172

adnumerato titulo, qui est „Cydonii de contemnenda morte

oratio, Hermiae philosophi irrisio gentilium philosophorum [quas item comprehends editio Gesneri] ex in clyti ae generosi D. D. Ioannis Iacobi Fuggeri splendidiss. ac or- natiss. bibliotheca desumpta: et nunc primum cum Graeee turn Latine Raphaelis Seileri Augustani Geryonis c. v.

filii, opei-a ac versione in lucem prolata Basileae per Ioannem Oporinum a. 1 5 5 3 “. continetur textus p. 2 9 — 80 (quas infra ego quoque in margine adscripsi), versio autem subsequitur p. 9 2 — 154.

,,Τ α ν τ’ an'o φουκκαβί-ι/ς λαβε γράμματα βιβλιο&ήχης(ί bis verbis in praefatione c o d ic e m dicit, quern titu- lus signiflcat I. I. Puggeri quique ex Puggeriana biblio­

theca pervenit iu M o n a c e n s e m , ubi nunc inter codices graecos numero 58 distinguitur. continet praeter Demetrii orationem Cabasilae Zonarae Hermiae aliorumque opus- cula. scriptus est manibus diversis saeculo X YI constatque fol. 3 4 7 , quorum extremis 20 Cydonii oratio traditur. in margine ipsius Seileri lectiones occurrunt, ut ex ipso codice librum imprimendum curasse videatur. valde dolendum est, quod Seiler textum marginesque ita contaminavit, ut quid librarius scripserit saepenumero vix discerni possit.

quid autem valeat bic codex (M infra notatus) in con- stituendo textu postea videbimus.

In eadem Puggeriana bibliotheca anno 1 5 5 2 alter codex aderat, qui nunc in bibliotheca M o n a c e n s i nume- rum 1 0 0 prae se fert (nobis N notatur). a. 1551 Ioannes Murmureus ex urbe Nauplia ortus eum confecerat, ut sub­

sc r ip ts docet. est autem in ea parte, qua legitur Cydo-

nius, saeculi XV. anonymus in editione Wolfiana p. 5 5 8 et

Wolfius ipse testantur se orationem nostram in hoc codice

Puggeriano, qui p. 1 0 7 — 1 8 5 b magnam partem usque ad

verba τοΰαϋτα ή μ ΐν είρήβ&ω (cap. 20 ) servat, nomine

Nemesii inscrip tarn a. 1552 legisse; unde de Nemesii

aliquo opusculo de contemnenda morte falsa, ut nunc

apparet, opinio orta est. nam cum Demetrii opusculum

sequatur Nemesii de providentia commentationem, error

facile nasci potu it, hoc quoque, cui in codice ton αντον

PRAEFATIO VII

λόγος etc. neglegenter ab eadem manu inscriptum est, Nemesio adscribendum esse, ceterum bibliothecarius qui- dam iam de auctore dubitavit, qui cum ad alterum codi- cem Fugg. M respiceret, m argini addidit: ημιτελής ia u v οντος 6 λόγος και εν ετέρω αντιγράφω εκ ιγέγρα κτα ι Κ υδω ­ νιού 7τερϊ τον καταφρονεΐν &άνατον. quare editores Wolfius Kuinceliusque nimis cauti titulo ambiguo editiones orna- yerunt boc: είτε Α ημ ητρίον τον Κ νδω νίον είτε Νεμεβίον Ε μεβης εκιβχόκον κερί τον χαταφρονεΐν τον Φάνατον.

ut de eodicis lectionibus dicam, m utilatus Dem etrii li- bellus ita conspirat cum antea descripto, u t eandem originem statuere debeamus. sed miram rationem secutus bic librarius omnibus fere dativis participiorum in Gi terminantibiis et formis 3. pers. sing, et plur. eodem modo exeuntibus v paragogicum addidit; sed ne, ut hiatum fugeret, ilium id fecisse existim es, idem contra ceterorum codicum usum elisione abstinuit p. 4 , 7 τό άγαϋόν 18, 25 et 25, 10 τα άλλα 14, 8 άλλα ει 23, 24 μετά ανάγκης 32, 2 οΰ ε'δει 32, 19 κοτε αν etc.

In bibliotbecam M o n a c e n s e m etiam tertius m igravit codex eiusdem fam iliae, olim Augustanus, nunc sig. 39 2 (nobis 0 est), chartaceus valde m utilus, scriptus manibus diversis

XV, quem confecit Οναλεριανος φορολιβίβω δ άλβίνον μονάχος, recensionis deterioris (litt. B sign.), quam- quam ad eandem stirpem redit atque supra descripti, optimus codex est, in quo grammaticus nescio quis, qui criticas huic operi applicavit curas, suo ingenio ac fortuna usus multos locos ita sanavit, ut genuinas lectiones fere assecutus sit cfr. 20, 10 εγχλείονβα pro εγχείονβα 24, 18 εκείγειν pro εκείτειν 29, 1 0 ΰυνενγομένην pro βννεχομένην 21, 18 διά τον βίου pro recta forma διά βίου, tamen non ex recensione optima (nobis A) eum sumpsisse sapien- tiam ex his lectionibus colligendum est:

3, 16 άνάλογον marg. άλυκον (ανάλγητου A) 10, 8 λαβήν „ βλάβην (λώβην A) 39, 15 και λενειν „ ^{λέγειν (κλάειν A) etc.}

• Deterrimus autem recensionis B codex bibliothecae olim

regiae P a r i s i e n s i s est numer. 9 6 3 (signatus a me Q).

erat antea cod. Medic, reg. 3 3 6 2 et s. XY scriptus est.

continet Libanii opera, Maximi Planudis versionem Cicer.

somn. Scip. et p. 32 7 hane orationem, quae ita vitiose traditur, ut vix referat eius lectiones adnotare. quod ut illustretur, haec exempla sufficiant: 1 , 5 δνΰχαιραίνοιν 2, 19 ανντηροΐν, persaepe τοϊς pro τή ς etc.

Omnium horum codicum, si a parvis vitiis singulorum propriis recedas, tanta est conspiratio, ut frater fratris nequeat esse similior. hunc autem, non artiorem inter se cognationis gradum tenent; nam cum neque ex N ceteri exscripti sint codices, quod mutilatus extat, neque ex 0 , cuius rei testim onia sunt lacunae p. 29, 1 4 — 15;

22, 15 — 17 ; 23, 26 — 2 4 , 1 , neque ex M, quod omissa vox πάλιν p. 18, 29 indicat, neque ex Q — id intellegi- tur ex lacuna 22, 8 omisso χαχοπα&είαις p. 2 3 , 3 , [recte tradito μή ζημίαν p. 42, 6 — concludendum est omnes ad unum perditum archetypum redire. ceterum duo loci nobis aperte ostendunt, quomodo librarii recensionis B arcbetypum exscripserint: 2, 8 άηδέβτερον τον χαί φωβε- ρώτατον et 32, 10 ο ω dico, ubi et textum et correcturas susceperunt, nam τον et ω ex margine in textum irrep- sisse verisimile est. iudicium igitur criticum apud istos non quaeramus.

Plane diversa ab hac recensione est altera, quam littera A instruxi, cui adnumero tres codices a me signatos P Y C. quorum omnium principem locum tenere censeo P.

est bibliothecae P a r is , cod. gr. 1 2 1 3 antea Med. reg. 2 9 6 5 , scriptus nitide ac probe ab Ioasapho quodam saeculo quinto decimo. insunt autem in illo m ulta adhuc inedita, quae lucernam expectant philologorum. postremam post Nicolai Cabasilae opera partem a pag. 30 9 usque 4 2 8 explet Demetrii Cydonii libellus de contemnenda morte. perpaucis locis correctoris manum coarguisse mihi videor, ita p .3 0 ,1 3 correctum est άναγχάξονΰiv in άναγχάξωΰιν, 14, 6 ή μ ΐν in ν μ ΐν etc.

Secundum post ilium tenet locum Y in d ob . tbeol. g i.

PRAEFATIO IX

262 (olim 2 6 7 ). est codex chartaceus scriptus s. XVI constatque foliis 415. consentiunt et in ordine operum, quae exhibent*), et quod Cydonium quidem attinet in lectionibus traditis. librarii buius codicis proprietatem non omittam banc, quod litteras β et v saepenumero inter se mutavit. ita inveni formas 4, 8 βλανερω 34, 14 δονλέ- B y cfr. ind. p. 47.

Quern C dixi, codex C o i s l i n i a n u s 31 5 (olim 9 ) est scriptus in cbarta papyrea ab Honorato iussu Seguerii Cancellarii, cuius haec bibliotheca fuit, saec. XVII con­

statque fol. 794. fortasse ex ipso P originem ducit, certe recensioni A eum esse inserendum , ex expleta lacuna p. 11, 7— 8 colligo. qua de re Elter, cum Parisiis esset, me edocuit.

Cum neque V ex P originem repetat quia P p. 19, 9 xal δίκαιος omisit, quae verba in omnibus ceteris codicibus leguntur, neque ut de tempore, quo codices scriptos esse viri docti putant, taceamus P ex V, quod ex lacuna V p. 17, 17 — 19 intellegitur statuendum est utrumque ex uno eodemque fonte profluxisse.

Praeter hos codices, qflos inspeximus, etiam Floren- tinum bibliotb. Medic. Laur. plut. 59 cod. 2 4 scriptum s. XV hanc orationem exhibere Bandini catal. II p. 542 refert. titulus est p. 5 6 b: o n ίίλογον το τοϋ &ανάτον δέος.

neque omittam cod. Parisiensem Franc. 1 4 8 9 9 continere versionem Francogallicam sub titulo: „Traite du mepris de la mort traduit du grec de Cydonius en Fran^ais par M. Menard 1 6 8 6 “.

His rebus praemissis nonnullos flosculos offeram, qui- bus cognoscas, quid eollatione nostra effectum sit. simul haec tabella, qui conexus inter singulos codices sit, ostendet:

*) cfr. Krumbacher hist. litt. ByzA p. 159, Elter et Rader-

macher Analecta Graeca, progr. Bonn. 1899 p. 7.

codices tradunt

deteriores ^editiones nunc eligendum

4, 5 ευεργεσίας τε­

λούμε v B 4, 9 δοκεϊ B 10, 24

11,4 άλλνλον B 11 , 7 — 8 lacuna in­

ter ίίχει et τής

17, 15—16 καί τοϋ- δαφος ττοικίλ- λων καί τοϋ- δαφος χρυσόν περιτήκων Β 29, 10—11 συνεχομί-

νην Β 31,8

38,26 αρχειν BV 39, 15 κελενειν (sive

και λενειν) Β 42, 6 “ μηδεμίαν Μ

ευεργεσίας όφείλομεν vel δμολογουμεν idem

χν&ήναι άλλα φαύλον quarn explere stu­

dent verbis : ονδ’

αν τις ΰπόρ sw τις γάρ των k

I idem s, omis. pos- terius τονδ. w k

idem μείναι idem καί λδγειν μηδεμίαν βλάβην

ενεργέτας καλοϋμεν A δει A

χε&ήναι ΑΒ άλλ’ ΰϋλον A, corr. Q αν τ ’ έκεΐνοι φώσιν αν τε μη, ϋ'εωρή- e a r έπεί μηδί δι­

καστής άπό A καί τοϋδαφος ποι-

κίλλων καί τω τέγει χρυσόν περιτήκων A

αννευχομένην A , ex corr. Ο

μείνοι codices omnes praeter Ν αγχειν Ρ κλάειν A

μη ζημίαν AQ ξϊ- μίαν Ο j

Apparet ex eis, quae antea dixi, quomodo certum atque confirmatum textum recuperemus: fundainentum nobis erit recensio A ita tamen, ut semper deterioris recensionis lectiones cum ilia comparemus. qua in re non inutile puto in mentem revocare rationem quandam, qua semper fere diiudicare possumus, quid auctor scripserit. pone duas diversas recensiones nobis in discrimine lectionum suppeditare, cuius altera λαμβανόμενον altera λαβόμενον praebeat uno tamen codice, qui cum adversaria recensione congruit, excepto: patet auctorem ipsum secundum liunc codicem scripsisse cfr. 35, 17 λαμβ. A N λαβ. OMQ, eligen­

dum igitur λαμβ.

6 ,1 0 ονδεμίαν civ B P av omis. V, elig. prior lectio

7 ,2 5 ίγκαλεϊν B P καλεΐν Y, „ „ „

1 5 ,1 6 ηαρεβκεύαβταιΑ(ί παραΰκεναΰται M NO, „ „ „

PRAEFATIO XI

Si tamen contra hanc regulam ipse p. 9, 2 0 — 21 peccavi, ubi contra codicum A O auctoritatem παντοόαπονς restitui in textum , quod Μ N Q exhibet, iure fecisse m ihi videor, cum rarissimae formae usitatiorem substitutam esse ap- pareat. — sin autem prorsus recensiones discrepant, cau- tione utendum est magnopereque deliberandum; nam quid librarios moverit, ut corrigerent, si Demetrius id quod A tradit scripsisset: 2, 8 άψ/δεβΐατον xal φοβερώτατον 15, 15 άχριβέΰτερον 2 9 , 3 βωφρονών? in locis eiusmodi discer- nendis B meras librariorum lectiones tradere mibi qui- dem persuasum est.

Restat ut de apparatu instituendo pauca praemittam.

aperta deteriorum librorum codicumque menda omisi —

Kuinoeliis haec curae sint — ubi tuto facturus esse mibi

videbar, nisi quicquam de communicatione codicum aut

de mutata verborum elocutione Byzantinorum — άντίΰτοιχα

omitto — aut de promulgatis librorum impressorum lec-

tionibus nos edoceant. praeter alia igitur notata invenies,

ubi litterae ε et a, v et β inter se mutatae sint, v parag.,

omissa reduplicatio et augmentum, cum talia scire magno-

pere nostra intersit; nolui tamen t subscr. et accentus

adnotare. ceterum auctorum quos sequitur aut imitatur

Demetrius, Platonis imprimis et Basilii et Palamae verba

conferre studui.

S i g n a .

. | P == Paris, gr. 1213 s. XV

A \ V = Vindob. theol. gr. 262 (olim 267) s. XVI C = Coislinian. 315 s. XVII

i N = Monac. gr. 100 s. XV

| 0 = Monac. gr. 392 s. XV

" i Q = Paris, gr. 963 s. XV

l M = Monac. gr. 58 s. XVI (quem expressit s)

s = edit, princeps Seileri a. 1553 et a Gesnero repetita a. 1559

„in marg. s aut corr. s“ significat ed. pr. solam (nam correcturas omis. Gesner) e w = editio Wolfii a. 1577 et repetitio Thilonis a. 1586

k = ed. Kuinoelii a. 1786 et Mignei repetitio in Patr. gr.

CLIV p. 1169—1212

Δ Η Μ Η ΤΡΙΟ Τ T O T Κ Τ Δ Ω Ν Η ΛΟΓΟΣ

ΟΠΩΣ ΑΛΟΓΟΝ ΤΟ ΤΟΤ ΘΑΝΛΤΟΤ ΔΕΟΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΤΩΝ.

, ' , , 1 pag. 29

I. Τον τής ψυχής απο τον δώματος χωριδμον, [

ο δή θάνατον είώ&αμεν όνομάξειν, πάντες μεν φρίττονβι, πάντες δε μιβοϋβι, πάντες δε πάντων κακών χείριβτον οί'ον- ται. αν δε τις αντούς ε'ρηται, τ ί το πεΐ&ον όντως αύτόν δνδχεραίνειν, δοκονβι μέν τι λέγειν και πεί&ονβί γε ραδίως 5 τούς αντοϊς δμοίως διακειμένονς, ωβπερ κακοί δειλούς πο­

λέμων άπέχεβ&αι παραινονντες (ράβτα γάρ αν οντω πείβαιεν τής τον πά&ους δμοιότητος πι&ανούς αντούς τοΐς άκονονδι ποιούδης βνμβονλονς). αν δε προς άνδρας επιχειρώδι κατη- γορεΐν, ονδεν εύλογον νπερ τής αυτών δόξης έχονβι λέγειν, 10 ψυχής δε μόνον άγνοιαν και μαλακίαν νοβοϋντες ελέγχονται, ύ φ ’ ων τά άδεά δεδιέναι και κατεπτηχέναι τα μή βλάπτοντα πείθονται.

1 Plat. Phaed. 67 D: ονκοϋν τούτο γε θάνατος ονομάζεται, λύσις και χωρισμός ψυχής άπό σώματος; 11 Tim. 86 Β: νόσον μεν δή ψυχής άγνοιαν σνγχωρητέον; Gorg. 491 Β: διά μαλακίαν ψυχής

Hie titulus in Ρ est, idem sed Κνδωνϊου pro Κυδώνι]

(corrigend. est Nessel. catal. I p. 366) V. τον σοφωτάτου καί λογιωτάτου κυρίου ζίημητρίου τον Κυδώνι] λόγος etc. Ο Q, τον αυτού (sc. Nemesii cfr. praef. ρ. VI sq.) λόγος, ώς άλογός έστι θανάτου φόβος Ν, τοϋ Κυδώνη περί τον καταφρονεϊν τον θάνα­

τον Μ, inde τον Κνδωνϊου etc. s, είτε Λημητρίον τού Κυδωνιού είτε Νεμεσίον Ιμέσης επισκόπου περί etc. \vk

2 όν δή marg. add. s || φρίττουαιv N 3 μισοναιν N 4 είρηται Qw 5 πείποναι M in marg. corr. s 12 κατα- πτηχέναι N

Dem etriu s Cydonius ed. D e c k e l m a n n .

1

Φερε γάρ ίδωμεν, έχ ποιων λογιβμών κακόν παντός Επέκεινα τον θάνατον οΐονται. ούκονν τούτο δη το λεγό­

μενον ,,τρ ιχιά πάντα δέδαβται“, τριχή ΰνμβαίνει και τούς 30 τον θά νατον κακίζοντας διηρήβ&αι. οί μεν γάρ πρόχειρο­

ί) τεροι, μάλλον δε άλη&έβτεροι και τα εαυτών ονκ έπιβτά- μενοι βυγκαλύπτειν ονείδη την των παντοδαπών ηδονών οδύρονται ΰτερηΰιν και τό ταύτας άφανίζον πάντων εικότως άηδέβτερον και φοβερώτατον ηγηνται. οΐ δε κομψότεροι και όβοις άλόγως τι ποιεΐν η πάβχειν αίβχύνη παβί φαβι τον 10 είναι και της ονβίας εφεβιν κατά φύβιν εγκεϊβ&αι' τό τοί- ννν το παβιν όρεκτόν αναιρούν και τό μεν είναι τών όντων ελαννον απώλειαν δε έπάγον και την εκ τής φ&ορας άμορ- φίαν καταχέον τών οντω κάλλιβτα παρά τής φόβε ως είργαβ- μένων τις ονκ άν φρί'ξειε, τις ό' ονκ αν μιβήβειε, τις δ’

15 ονκ άν και μόνον λεγόμενον ώς τή φύβει πολέμιον άπο- πέμψαιτο; ον τη φνβει δε μόνον, άλλα πολλώ πρότερον καί

■9εώ, ού μόνον ώς μόνω την τελειοτάτην ά&αναβίαν κεκληρω- μένω, άλλ’ ότι και τή τούτον προαιρέβει πάντων έναντιώ- τατον, εΐπερ ά παράγειν εκείνος καί βυντηρεΐν προ&νμεϊται, 20 ταντ’ έκεΐνο φ&είρει και διαλύει, ταντα και οί βοφώτεροι και τή φνβει κεχρημένοι προς την τού δικαίου μίβους άπό- δειξιν. οι δε λοιποί καί τρίτοι βεμνότεροί τινες όντες καί 31 ευλαβέστεροι καί τι τών άλλων βοφώτερον άξιοΰντες | δια-

νοεϊβ&αι ονχ ών έ'φημεν εΐνεκα τον θάνατον αξιονβι κακί- 25 ζειν, άλλ ότι μετ’ εκείνον εν&νς αναγκαζόμενα λόγον τών

3 Horn. Ο 189

2 δή ο Μ, in marg. τό s 4 διηρήσ&αι ΑΝ, διηρεισ&αι OQMe 8 comp, et superl. coni, ut 15, 16 άηδέστέρον τον καί Β, in marg. τε pro τον s τό w τε k άηδέστατον καί A 10— 11 τό τοίνυν όρεκτόν π&αιν Ν 13 κατέχονται Ν κατάχε- ται OQM in marg. καταχέον, quod acceperunt wk et nunc A confirmant 20 έκεΐνο A εκείνος Be || ταντα καί οι οοφάτερυι καί A OQM in marg. γε οί οοβαρώ τεροι, ή ΰωφρονέατεροι

inde ταντά γε οί αωφρονέατεροι w k ταντα καί οί σώφρονες καί

σοφότατοι καί Ν 23 άβλαβέοτεροι NOMs corr. in εύ. Q

ευλαβέστεροι w k, quod testantur A recte cfr. 40, 14 24 άζι-

ονσιν Ν

DE CONTEMNENDA MORTE ORATIO 3

βεβιωμένων ύπέχειν καί τάς όδυνηροτάτας καί άλγεινοτάτας δι αιώνος δίκας βιδάνια, ων ούκ αν ελαμβάνομεν πείραν μη τον -θανάτου των Οωμάτων τάς ψυχας διαιροϋντος και προς τούς εκεί νόμους και ε'ξεταομονς παραπέμποντος. τού- τοις μεν ονν τοΐς λόγοις τινες και εαυτούς και τούς άκου- 5 όντας δεδιττόμενοι αυτοί τε και προς τοννομα τον θανάτου ταράττονται καί τους άλλους πείθουβι του δέους αύτοΐς κοινωνε ΐν.

II. Σκεπτέον τοιγαροΰν, εΐ τι μετ’ αλήθειας λέγεται παρ7 αυτών καί εί καλόν άνδρα φάΟκοντα είναι τοιούτοις εαυτόν 10 λόγοις παραδιδόναι.

Τούς μεν ονν πρώτους ως λίαν όντας φιλήδονους καί μαλακούς καί διά τούτο ανδρικών πολέμων απείρους ου χαλεπόν παραβτηβαοθαι καίτοι καί πολλούς έχοντας βυμμά- χονς καί μετά πολλών ημΐν έπιόντας. πάντες γάρ οί μετ 15 Επικούρου βτρατενόμενοι τον ηδύν καί ανάλγητου βίον αν­

θρώπινης εύδαιμονίας οΐονται πέρας καί χαλεπόν φαΰιν εν ανθρώποις ενρεΐν τον άνευ ηδονης αίρουμε νον ζην άτεχνώς, εί μη τις δι άναιβθηβίαν άη\δώς έ'χοι προς τό κοινότατου 32 άγαθόν. όμως εικότως αν αντοϊς λέγοιμεν' ώ άνδρες, εΐ 20 γε τούτο χρη καλεΐν ύμας ούτως έκλελνμένους καί εκνε- νευριβμένους καί βλακενοντας άτεχνώς, ως λίαν ύμών παι­

δικόν τό ταΐς ηδοναΐς μόνον την κρίΰιν έπιτρέπειν τού αγαθού, εί δέ τι καί μετ αηδίας ωφελεΐν δύναιτο, τούτο κακίζειν καί πάντα τρόπον φεύγειν πειραΰθαι άλλο μεν 25 ουδέν έχοντας έγκαλεΐν, ότι δε μόνον *ού βαίνει την αϊβθη- βιν. τί γάρ κωλύει καί τούς ιατρούς τοΐς λόγοις τούτοις

27 et pag. sq. Basil, horn, quod Deus non est auctor malorum c. 2 (Patrol, gr. Mignei XXXI col. 333 B — ita sem­

per Basil, a me citatum invenies in uncis): αν δε τώ ίατρώ μεν ούδεν έγκαλεΐς τά μεν τέμνοντι τά δε καίοντι τά δε παντελώς

δ τοΐς omis. V 7 πείθονβιν Ν 10 φάακονται Μ corr. s || τούτοις pro τοιοντοις Ο 16 άνάλογον marg. adscr.

αλνπον Ο 18 άτεχνώς post φαβιν inseruit A 19 διά Ν ||

έχει Be 21 έκνενριβμενονς V 22 βρακενοντας Bs in marg.

recte βλακεύοντας s 24 μετά αηδίας Be 26 έγκαλεΐν έχοντας Me

1 *

4

χαχίξειν, οΐ τοϊς ΰώμαβιν ονχ άλλως επικουροΰΰιν ή των αηδών χαί εβ&ίειν χαί πίνειν χαι άπτεο&αι χαϊ πάντα τρό­

πον χρήβ&αι τους χάμνοντας αναγχάξοντες, οις τον τούτον τον τρόπον ημάς λυπεϊν χαϊ μιΟ&ούς μεγάλους τελονμεν 5 καί εύεργέτας αυτοί τε χαί οϊς των ήμετέρων μέλει χαλον- μεν; ών εί προς μόνην την ηδονήν ε'δει πάντα άνάγειν, τίνας αν έχ&ίους υπήρξε χαλεϊν; άλλ’ οίμαι τάγα&όν χαί χαχόν ον λύπη χαί ηδονή, τώ δ’ ώφελίμω χαί βλαβερά χρίνεο&αι δει. εί δε προς την ηδονήν πάντα άνοίβομεν, 10 κακόν, οπερ ε'φην, εν βώματι μεν ιατρός, χείριβτον δε εν ψυχή νόμοι χαί παιδενταί χαί γονείς χαί ολως τά τι- 33 μιώ\τατα χαί ώφελιμώτατα. ούτοι γάρ πάντες, αν μή πεί-

&ωβι τα προβήχοντα παραινονντες, άηδέβτατοι γίνονται τοϊς μή πει&ομένοις άτιμονντες χαί είργοντες χαί μαχρα χολάβει 15 παραδιδόντες, ων ούδεν αν ήμΐν όφελος εκ παντός τρόπου την άνεβιν προτιμώΰι. πόρνους δε χαί προαγωγέας χαί χόλαχας και οβοι τά αιβχιβτα αυτοί τε επιτηδεύουβι χαί τοϊς άλλοις τάς από τούτων ήδονάς προξενοϋΰιν, επιτη­

δείους ήμΐν αντοΐς, ως εοιχε, νομιονμεν, αν τά των ήδο- 20 νών χρατή πανταχον.

III. Πρώτον μεν ονν τούτο χαί χονφότητος νομιβτέον χλάειν τών ηδονών βτερονμένους, (όβπερ τά παιδία, όταν αυτών οι παιδαγωγοί τους αστραγάλους ή τ ί τών τής παι­

διά ς άφαιρώνται' επειτ έξεταΰτέον χαί τίνας τών ηδονών 25 δ &άνατος άφανίξων οϋτως έβτί λυπηρός, ούχουν καί τού-

ί |αιροϋντι τού θάματος, άλλα χρήματά πον υποτελείς καί σω τήρα προσαγορεύεις . . . ευεργέτης ό ιατρός, καν πόνους καί άλγηδόνας έμποιή τώ σώματι cfr. ρ. 10, 17 sq. unum Basilii locum in duas partes diriinit 25 sq. PI. Reip. IX 580 D sq. τριτται καί ήδοναί μοι φαίνονται είναι

5 εύεργέτας . ■ χαλοΰμεν Α ευεργεσίας . . τελοϋμεν Β marg.

add. όφείλομεν s όμολογουμεν wk 7 τό άγα&όν Ν 8 τώ δε NM e || βλανιρώ γ 9 δει Α δοχεί Be 10 ώσπερ pro οπερ k 12 οΰτω in marg. s || πιί&ωσιν Ν 13 αηδέστατου Ο M in marg.

άηδεστατοι s, άηδέστατον restituit k, τοϊς omis. OMe 16 πρω-

τιμωΟιν Ν προτιμώντων A 19 ϊοιχεν Ρ 22—23 ο'ταν αυτά

Α 23 άατραγγέλους Ν 24 άφαιροϋνται Be 26 εοτίν Ν

a DE CONDEMNENDA MORTE ORATIO 5

των εις τρεις μοίρας διαιρούμενων τη ν μεν μίαν καί πρώ- τη ν καί θειο τά τη ν , καί η δη μόνη καθαρώς εβτιν ανθρώ ­ που καί καθ’ εαυτην αιρετή, λέγω δη τη ν περί αλήθειαν καί τον νοϋν καί ΰβη τούτου του γένο υς, τοβουτ’ άπέχει φ θ είρειν δ θάνατος ή γο υν τδ τυχόν έλαττουν. ώβτε καί 5 των παντελώς αδυνάτω ν, εί μη μετά θάνατον, καθαρά)ς τε καί άβφαλώς έκείνας ήβθηνα ι τάς ήδονάς. | καί τουτ άπι- 84 βτον μεν ΐβως δόξει τοΐς ώς έτυχε ζώβι, παντός δε μάλλον εβτιν αληθές τοΐς ονκ άβαβανίβτως περί των πραγμάτω ν ήιηφιζομένοις, καί π α ρ ’ ημών δέ τις ονύ'εν ήττον έβται τη 10 όόξη τα ν τη βυνηγορία, όταν α υτήν έξετάξωμεν.

Α είπ ετα ι δη τη ν ζημίαν είναι τοΐς άποθνήβκονβιν εις τάς του βώματος ήδονάς. αλλά κάν ταυταις πολύ τό διά­

φορον. α ί μεν γάρ φύβεως τέ είβιν έργον καί παρά θεού βυγκεχώ ρηνται ή τά κατά μέρος δ ΐ αυτών βυντηροΰντος ή 15 τοΐς κοινοΐς εΐδεβι μηχανωμένου τό διαρκές τε καί μόνιμον καί τη διαδοχή τοΐς έν γενέβει καί φθορά έπιβκευαβτήν άθαναβίαν ίπινοήβαντος ως μέχρι πολλοϋ του βυνθέτου μένειν ον δυναμένου. αύται δέ είβιν, όβαι τή γενέβει λυβιτε-

3—4 cf. Phil. 22 Α: ηδονής λέγεις καί νον καί φρονήβεως 6 cf. Phaed. 66 Ε: ή υνδαμον ί'βτιν κτήοαβθαι τό είδέναι ή τι—

λευτήααβιν 17 Basil, horn. Ill in hexaemeron (XXIX 65C):

τοΐς έν γενέβει καί φ θ ο ρά , idem libr. de virgin, c. 55 (XXX 780 A): μηχανηβάμενος τοΐς δε θνητοΐς γενομένοις τήν διαδοχήν τον γένονς έπισκεναοτήν (vulgo έπιβκενάβας τήν), ώς εί'ρηταί πον, άθαναβίαν ενράμενυς (sec. Plat. Polit. 270A), locutionis άθαναβίαν έπιβκεναβτήν alia exempla leguntur apud Themist.

orat. XXXII, Clem. Alex. Strom. II p. 503P ubi idem mendum recnrrit ut apud Basil.; ex Ioann. Philop. de aeternitate mundi libro exempla collegit Hugo Rabe in indice 19 cf. Nemes.

de nat. bom. c. 18, 101 (ed. Chr. Fr. Mattbaei, Halae Magdeb.

1802): ανται γάρ εις μεν τήν διαμονήν τον παντός γένονς βνν- τελυϋβι . . εις διαδοχήν

2 δή omis. Me 4 τούτον γένονς Me || τοβοντον marg.

τοβυντον s inde w k 7 τούτο Ν 8 ζώβιν Ν 10 inter τις et ούδεν inser. περί αντό Ν 12 $ε pro δή Me 13 καί pro κάν wk || πολύ δε Μ marg. τό sw τάδε k 15 δ ι’ αν των omis. V 16 διαρκές τε καί omis. Ν 18 τον πολλοϋ Me

m

λονβιν επί την διαδοχήν τα ζώα ταΐς ηδοναΐς προκαλον- μεναι, και οβαι την δρεξιν θήγονβαι προς την τροφήν κινεί τα δννάμενα τρέφεβθαι και ταντη τδ κα& ημέραν άπορ- ρέον της ονβίας άναπληρονβι και βοηθονβι προς τδ ζην, 5 έως έξεβτιν. ούδε'ις γάρ οντ’ αν επί τράπεζαν ήλθεν οντε γενέβεως ηψατο μέλλω ν άηδώς επ’ αυτά βαδιεΐβθαι, άλλα τδ της φύβεως χέντρον ένδοθεν ώθονν ον βυγχωρεΐ παρα- 35 μελεΐβθαι τδν της γενέβεως δρόμον, αύται μεν ονν, | οπερ έφην, αί ήδοναί θεδν και φνβιν έ'χουβαι νομοθέτην ονδε- 10 μίαν αν εικότως έπιδέχοιντο μέμψιν, εί μόνον ύπδ τον λόγον ρυθμίζοιντο και μη όι’ αταξίαν τδν παρ’ εκείνον χαλινδν άποπτύονβαι κρημνίζοιεν τδν ηνίοχον εις τα των άλογων η&η και τδν βίον αυτών καταβνρουβαι.

IV. Άλλα καί έτερον εν ημΐν ηδονών γένος άνίβχει, 15 ον μήτε θεδν μήτε φνβιν έβτίν αίτιαβθαι, αυτόματον δέ

φυόμενον έν ημΐν, ωβπερ τδ των Σπαρτών δ μνθός φηβι, καί ύπδ της ημετέρας γεωργονμενον άμαθίας η ραθυμίας ονχ ως έχρήν χρωμένων τη φνβει, καί κατά λόγον ένδννα-

1 Demetrius Cyd. de proo. spir. s. (Patrol, gr. Mign. CLIV 1085 D): εί μη τά ζώα ήδοναί προεκαλονντο 4 Greg. Palam.

Prosop. (Mign. CL 1363B): τδ άπορρέον . . άναπληροΐ τη δια­

δοχή fortasse ex Themist. orat. XXXII 360: ταϋτα προς . . απορροήν ( = Plat. Conv. 207 D) 6 sq. Greg. Palam. 1. c.

р. 1351 A: τής φύβεως διαμηχανωμένης τδ βώζεβθαι τδ γένος ημών καί παρακιρνώβης ηδονήν τη τε τροφή καί τή έξ έπιγονής διαδοχή, όπως δι’ αντής .. . έλκόμενος ό άνθρωπος έπί τε τρο­

φήν και θεμιτήν κοίτην γνναικδς καί βννίβταται ξών καί θνή- ακων ονκ έξαπόλλνται. cfr. 12,11 12 Basil, de leg. libr. gentil.

с. 7 (XXXI 584 C): χαλινόν ηδονής άνέντας. . . τδν νουν ωβπερ ήνίοχον ύπδ δνβηνίων ίππων . . . παραβνρόμενον αγεβθαι (sec.

Plat. Phaedr. 246) cfr. Theodoret. orat. V de prov. 371 A: τον ηνίοχον καταβνρεις, VI 379C, 380B

1 ταίς ηδοναΐς est vitium auctoris, nam οβαι ad ήδοναί

referendum, cfr. adn. ad vers. 1 2 κινεί codices et e, de

quo desperavi; expectatur plur. num. 4 άναπληρονβιν N

10 &v omis. V || άπδ pro νπδ N 11 περί εκείνον N 14 νμΐν

edit. Gesneri 16 φηβι omis. NOQ et praeterea artic. ό M,

turn marg. add. γένος s, inde τδ των Σπαρτών γένος e

DE CONTEMNENDA MORTE ORATIO 7

στενσαν καί όσον θεϊον ίν ήμΐν καί φιλόβοφον τής διανοίας ίξοΟτρακίσαν και την της ψυχής άκρόπολιν, ώσπερ τις τύραννος άγριος, κατασχόν τον άνθρωπον και την ίν αύτώ πολιτείαν φ υγής και ΰτάβεως και αταξίας ίμπίπληβιν ούκ ετι συγχωρά ΰν άνθρωπον είναι τον τυραννονμενον, άλλά τι 5 θηρίου πολύμορφον καί αλλόκοτου, μίχρις αν καί θεώ καί εαυτω καί τοϊς χρωμενοις άχρηστον απόδειξη τον άπαξ άλόντα τής των ηδονών φιλίας, αποδομένου μεν την ελευ­

θερίαν, δια βίου δ’ αύταΐς δουλεύειν δμολογήσαντα.

Τάς μεν ούν προτερας των ηδονών τούτων αναγκαίας 10 οι αωφρονονντές φαβι, μάλιστα μεν \ τάς των αιτίων καί 86 ποτών καί οΟαις τό σώμα τρεφόμενου τούτων άνευ αδυνατεί αυνεΟτάναι' αλλά καί τάς περί την μίξιν ώς λυΟιτελούσας τώ γίνει καί δι’ εκείνων μόνων του αεί καί ωσαύτως την ανθρωπίνην φύοιν τυγχάνουΟαν τής άνάγκης ταύτης μετε- 15 δοΟαν, δπερ η τροφή τώ καθ’ έκαστον, τούτο καί ταύτας οίόμενοι γίνεσθαι τώ πα ντί, τάς δε λοιπάς αίσχράς καί ακαθάρτους καί θηριώδεις, καί τί γάρ ου τών αιΟχίοτων πάντες καλοϋσιν, εφ ’ αϊς καί τους αλόντας οι νόμοι κολά- ξουοιν καί τοϊς αυτών ήττωμίνοις αισχύνη καί ονείδη παρά 20 πάντων ακολουθεί;

Ποτερας τοίνυν τών ηδονών άναιρουντα τον θάνατον πάντες αυτόν πάντων τών ίν άνθρώποις δυσχερών χαλεπό­

τατου οιόνται; άρ’ ούν τών ύστερον ενεκα τώ θανάτω δί­

καιον ίγκαλεΐν; καί πώς τόν γε τοσαύτης φθοράς άπαλλάτ- 25 1 Plat. Reip. 581Β: φιλόσοφον καλοϋντες (so. λόγον)

2 Reip. VIII 560Β: την τον νέου τής ψυχής άκρόπολιν . . αί ίπ ιθ ν μ ία ι. . . κατίσχον 5 Bas. Rom. adv. iratos ο. 1 (XXXI 353 C): άποθηριοϊ παντελώς τόν άνθρωπον καί ονδί άνθρωπον είναι σνγχωρεΐ. ceterum usum vocis θηρίον ad affectus pravos translatae A. Jahnius in Animadv. in S. Basil. Μ. I p. 162 et in S. Methodii Plat. p. 58 n. 351 illustravit 14 Phaed. 78 C:

&el καί ωσαύτως 18 Reip. IX 591C τή θηριώ δει.. ηδονή

12 άδννατον Ν 13 rug λυσιτελονσαι Β rug λνσιτελονσας

s in marg. extat ταΐς λνσιτελονσαις, inde wk || περί τών κατά

Ν 19—20 κολάζουαι Q Μ e || αντοϊς pro αυτών V 23 δυσ-

χεραίων Ν 25 καλεϊν V

τοντα τον ανθρώπινον βίον καί τή λογική Ονναγωνιξόμενον φύσει καί ταύτην ονκ εώντα τη των άλογων όμοιότητι καθνβρίξεσθαι; τί γάρ αΐβχιον ή άλογώτερον ανθρώπου προς μόνην την ηδονήν νενενκότος, των δε καλών καί τι- 5 μίων παντελώς ίπιλαθομενου; ον γε ον δ' άνθρωπον χρή καλεΐν τον λοιπού, άλλά τι θηρίου αλλόκοτου, ola τά εκ 37 των μύθων μεχρις δψεως | μόνον άνθρωπείαν φύσιν ύπο- κρινόμενον. ή γάρ άνθρωπον δίκαιον όνομάξειν τον ο ,τι μεν φάγεται καί πίεται μόνον φροντίξοντα, ο, τ ι δε λογιεΐται 10 καί ειβεται παντελώς άμελοϋντα; τούτον τοΐς χοίροις δι- καιότερον παρεικάζειν, οί)ς τη τής τροφής αφθονία πιαί- νοντες θύομεν, μάλλον δε καί των χοίρων αχρηστότερους τούτους νποληπτεον. των μεν γάρ εβτι πολλάκις τής πολυσαρ­

κίας άπονάσθαι, άνδρός δε εαυτόν καταβαρκονντος ούδεν 15 όφελος, πλήν ε ΐ τις τους άλλους σωφρονίζεσθαι λίγοι εν αντω την τής τρυφής ασχημοσύνην διδασκόμενους' ώσπερ φασί καί Λακεδαιμονίους τή τών Ειλώτων μέθη τοΐς παισίν ύποδεικνύναι τό τής νήψεως αγαθόν. τ ί δ’ αν εΐποι τις τό τής ματαιοπονίας ταύτης απέραντου καί τό καθ' ημέραν 20 εις τον τετρημένον άναγκάξεσ&αι πί&ον άντλεΐν, ο ,τι τινάς φησιν ό μύθος κατακριθήναι ονκ οίδ’ ο ,τι περί τούς εαυτών θεούς άμαρτόντας· ετι τοίνυν τω θανάτω μεμπτεον

17 cf. Plutarch, adv. Stoic, p. 1063E: ni μεν γάρ tv Σπάρτη των φιλιτίων επιμελούμενοι. . Είλωτας μεθνοντας ίπιδείκνννται τοΐς νέοις, όποΐόν εατι τό μεθνειν, όπως σωφρονώαιν 19 sq. Greg. Palam. Prosopop. (Mign. CL 1355D): (·ψνχή disserit) άδελφά κατακριθείσa ταΐς μνθικαΐς Λαναΐσιν είς άπίραντον επαντλεΐν eoi (sc. τω αώματΐ) ως εκεΐναι τω τετρημίνω πίθω (sec. Plat. Gorg. 493 Β). cfr. ρ. 48 optimae Prosop. editionis ab A. Jabnio curatae, qui plura huius proverbi exempla col- legit. adde Xen. Oecon. 7, 40 Bas. de leg. libr. gent. c. 7 (XXXI 581B). ceterum fusius de boc agitur in Paroemiograph. gr.

corp. Gotting. I 343 sq., 347, II 161

6 ουδέ N 6 n omis. Me 8 5 Me i j in marg. s

11 περεικάζειν M 15 ante λίγοι inseruit βονλόμενυς s, inde

wk inepte recep. 16 εαυτώ M in marg. αΰτω s inde e |l

τροφής NO || αίβχννην Be 17 μίθει Β || παισί N 20 οτινας

NOQ 22 άμαρτάνοντας 0

DE CONTEMNENDA MORTE ORATIO 9

φαγόν άν&ρωπον αναιρούντι καί τοιαντης άχρηβτίας τον βίον ελεν&εροϋντι, ον γε και δοκονντα ζην ευλογώτερον αν τις εΐποι πάλαι τε&νάναι οντω προς τον λογικόν βίον ακίνητον όντα και τη ουνεχεΐ μί&η προς πάντα άναιβ&η- το ν ν τα ; | άλλ' εί μηδενός άλλον, τούτου γε ί'νεκα τον &ά- * νατον έχρήν ευεργέτην καλεϊν εκποδών ποιονμενον, ονς την αρχήν εδει μηδέ γενέβ&αι. οΐμαι δε μ η δ ’ αν αν τους έκεί- ν ο υ ς . εί1 γε ίκνή ψ αιεν, ύπερ εαυτών κακίΰαι τον θάνατον μ η δ ’ ώς αδικούνται φάναι μη βνγχωρούμενοι τοιαντην άκα-

&αρβίαν άΰκεΐν. 10

V. Τ ί δ ’ αν εϊποις τάς άλλας τάς ώβπερ από μητρός τίνος της τρ υ φ ή ς τικτομένας κακίας — παΰι γάρ Οχεδόν τοΐς αίΰχροΐς παρά τα ντη ς αι άφορμαί — καί τό τους π αγέντας ημ ΐν υπό της φνΰεως ορούς ύπερβαίνοντας τους άν&ρώπους εις τον των άκα&άρτων ηδονών έμ π ίπ τειν κρημνόν, 1δ ών τοΐς κατηγοροϋΰιν οϊμαι καί μόνην τη ν μνή μ η ν αίβχύνην αν ενεγκεΐν; δνβχερανονμεν ονν, εί μή καί ά&όνατος 6 μοιχός, καί τώ παιδεραβτή βυνενξόμε&α τη ν νόβον εις άπέραντον παρατείνεβ&αι, ή καί τάς υπέρ τών χρημάτων επίβουλός καί φιλονεικίας καί φ&όνονς καί τούς υπέρ τής παντο- 20 δαπονς πλεονεξίας πολέμους, ονς φανερόν τών ηδονών εΐνεκα τούς άν&ρώπους αίρεΐΰ&αι, άϊδίους είναι &ελήβομεν, ώβπερ τον βίου μηδέν όφελος όν, άν μή βυνεχώς μεγάλα κακά τα μέν ποιώ μεν, τά δε πάβχωμεν καί τη πολνμόρφω κακία τα

7 cfr. Theogn. 425 15 Basil, de virginitate c. 40 (XXX 749B): είς βά&ος κακών έμπεσεΐν, cfr. 27,16. PI. Phil. 52C:

τάς ■ . ακα&άρτονς όρϋ'ώς άν λεχϋ’είσας cfr. 43, 21

1 codd. φάγον, sed cfr. Winer. Gr. p. 41 Lipsii gramm.

Unters. p. 28 4 μέ&ει B ut 8 , 17 5 μηδέν άλλον B in marg. δ ι’ άλλο s μηδενός recte wk 6 έκ πολλών M in marg.

corr. s εκποδών ex corr. 0 7 — 8 εκείνους omis. N || έκνήψαι M

9 μηδέ ώς OMe 12 τροφής N 16 κατηγορούσε N

18 παιδαραοτή superscr. ε Q 20— 21 παντοδαπονς NQM recte

cfr. etym. magn. p. 204, 23 et Bast, ad Greg, de dialect, p. 891

(ed. Schaefer.), in marg. παντοδαπής s, quam formam correct,

prohav. w k, παντοδαπής AO 23 μηδενός B in marg. μηδέν

s, inde wk

39 ήμέτερ αυτών επιτρέτβωμεν ; ( άλλα τούτο τ ί ποτ έβτίν έτερον η το μεν κακόν βνμβονλεύειν, το δε αγαθόν φ υγής και ατιμίας τιμήδαδθαι·, ή τοίνυν άνέδην ούτωοί την ηδονήν είναι φατέον τάνθρώπινον αγαθόν, αρετήν δε και 5 Οοφίαν καί έπιβτήμην λόγου χάριν καί ευπρεπείας μόνον

ενρήβθαι καί τότε καί τώ θανάτω μεμπτέον τα κάλλιΰτα καί τιμιώτατα ημών άφαιρονντι, η νομίζοντας των ηδονών τάς μεν τη ψυχή λώβην αντικρυς είναι καί τη κοινή των ανθρώπων πολιτεία παντελώς εναντιωτάτας, τάς δε καί 10 αυτάς ούδεν ηττον βλάπτειν δυναμένας, αν το παρά του λόγου μέτρον μη καταδέχωνται, ουδέ τον θάνατον παντελώς άτιμαΰτεον ουδ’ ως τι τών βλαβερών φευκτεον, άλλ’ ήγητέον είναι τινα καί τούτου τοϊς άνθρώποις ωφέλειαν του μεν άρίστου όντος, εΐ τις τον βίον άναμάρτητον καί μετ’ αρετής 15 διεζίοι, ού μην ούδε τώ τον ανίατα νοΰοϋντα ταΐς προΰη- κουδαις ύπάγεδθαι δίκαις άχρηβτου παντάπαβι γινομένου' προς οπερ δ θάνατος τώ τον παντός ηγεμόνι καί δημιουργώ πλεΐβτον βυμβάλλεται τή εαυτόν δικαιοΰννη την τών αν­

θρώπων κακίαν κολάξοντι καί ουκ έώντι πλημμελώς καί 20 άτάκτως φέρεδθαι τον ΰ π ’ αυτού γινόμενον κόδμον, αλλά τή περιονΰία τής αγαθότητας καί την ήμετέραν κακίαν εις 40 ταξ,ιν | καθιδτώντι τή τιμωρία, ώδπερ ιατρός τομαΐς καί

καυτήρδιν ουκ έών επί παν τό δώμα τό πονηρόν ρεύμα χεθήναι. τον αυτόν τοίνυν άνδρός τό τε δίκαιον καί την

3 cfr. Gorg. 494Ε: φή άνέδην οντω 17. 22—24 Bas.

hom. quod Deus non est auotor malorum c. 3 (XXXI 333 B):

ώς οίν ευεργέτης ύ Ιατρός. . . όντως άγαθός ό θεός . . . ότι έν όλίγω μέρει την νόαον ί'ατηαι, πριν εις ολον τό δώμα τό πάθος διαχνθήναι 20.22 Plat. Tim. 30 Α: δ θεός .. παν κινονμενον πλημμελώς καί άτάκτως εις τάίςιν αυτό ήγαγεν

1 ήμέτερα Β 3 άνέδην superscr. αι Ρ άναίδην VBe 6 ενρ. ex coni, scripsi, είρήσθαι ABe 7 ήμίν V 8 pro λώ­

βην praebet λάβην correctum in βλάβην Ο 10 νλάπτειν V 12 ούδε Ο φεντέον Β quod in Μ a Seilero correctum est 15 τω ex coni, scripsi, τον τον PO τούτον VNQM, in marg. τό τον s, inde wk 16 παντάπααιν N 17 αθάνατος M in marg.

ό θάνατος s 20 γενόμενον e profectum ex marg. s 24 χνθήναι

Seiler in M intulit, itaque in omnibus editionibus legitur

DE CONTEMNENDA MORTE ORATIO 11

δίκην κακίζειν καί τον ϋανάτον κατηγορεΐν ορίζοντας το κακόν, ει δε οί ταΐς ήδοναΐς δουλενοντες καί ναύτης ονκ άνευ της δουλείας έλάμενοι ζην τούς λόγους μη άποδέχοιντο, αλλ ϋ&λον ηγοϊντο παν, ο μη ταύτας αύτοϊς προξενεί, ονδ'εν η τούτων κρίβις τό γε άλη&ές παραβλάψει, ού γάρ 5 την εκείνων γνώμην κυροϋν νυν ήμΐν πρόκειται, άλλα την άλή&ειαν, όπως έφ ’ εαυτης έχει, άν τ’ εκείνοι φωΟιν άν τε μ η , &εωρήβαι’ επεί μηδ'ε δικαβτής από της των κρινο- μένων γνώμης την ψήφον ελοιτ αν ένεγκεΐν ουδέ μετ’

αυτών ύπερ τής δίκης ήντινα δει τοντοις δούναι ΰκοπεΐ, 10 άλλ αρκεί τούτοι την άπόφαΰιν νόμιμον είναι, μη τοίνυν μηδ’ ημείς ώβπερ εν ταΐς δίκαις τοΐς των φιλήδονων προβ- έχωμεν οδυρμοΐς, ώβπερ γυναίκας ή παιδία, τάς εαυτών ορέξεις αναβιβαζόμενων καί ταύτη διάβτροφον την ψήφον εξαιτουμένων περί αυτών ένεχ&ήναι, άλλ, εως αν ή τάς 15 ειρημένας ήδονάς άγα&δν ή το τά φαύλα κωλύον κακόν είναι δεΐξαι μη δύνωνται, ονδ'εν ήττον ήμΐν ταΐς προτέραις ψήφοις έμμενετέον, α'ί τοΐς οντω ζήν ί/ρημένοις άγα&όν τον θάνατον άπεδείκνυβαν.

VI. Λιά δε τάς περί την γένεβιν ήδονάς ούκ έπονει- δίβτους ούβας, εϊ τις κακώς τον θάνατον λέγοι ώς άρδην καί αύτάς άναιροϋντα, τό μεν rag ού χρή κατήγορεΐν εκεί­

νων φ ημί καί αυτός, φύβει τε γάρ ήμΐν εγκεινται παρά τού δημιουργού καί τω τών άν&ρώπων γένει τής άιδιότητος αΐτιαι γίνονται, ώβτε καί τούς βωφρόνως καί μετρίως αύταΐς 25

11 20

2 Plat. Phaedr. 238Ε : δονλενοντι . . . ηδονή, cfr. 7, 9 20 sq. cfr. 6 , 10

4 άλλ’ ΰ&λον A et ex corr. Q, egregie, ceteri codices άλ- λνλον, coniecturam s άλλα φαϋλον omnes edit, probant

7 sq. sic A (etiam C); lacuna inter έχει et τής B, quam explere

student verbis ούδ’ δ δικαστής μετά in marg. Ο ον δ ’ αν τις

νπερ sw τις γάρ τών k 9—10 κατ’ αυτών et 10 τούτους et

ακοπειν e ex Seileri coniectura, άρκείτω τό την wk 13 τά

pro τάς sw 14 διάφροατον Β in marg. διάφορον β διά-

ατροφον recte in textum repos, wk 18 εΐρημένοις B in

marg. corr. s 22 ούκ έκεΐνων χρή N