KONKURS HISTORYCZNY ODPOWIEDZI

O D P O W I E D Z I

K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y

dla uczniów gimnazjów – e t a p w o j e w ó d z k i

Demokracja: geneza – rozwój – współczesność. Wybrane zagadnienia z historii starożytnej oraz dziejów I, II i III Rzeczypospolitej

Zadanie 1. Rzeczpospolita w XVI w. max. 5 p.

Uzupełnij:

Akt konfederacji warszawskiej poprzedziła ugoda zawarta w 1570 r. w . . . Sandomierzu -1 p . . . . . między luteranami -1p, kalwinami -1 p, braćmi czeskimi -1 p. . ( w przypadku gdy uczeń wymieni katolików otrzymuje 0 p. )

Uważana za najstarszy akt ekumeniczny w Europie nie objęła jednak Arian / braci polskich -1p,

Zadanie 2. Europa w XVI w. max. 10 p.

a.) Zanim doszło do zawarcia w . . . 1555 r. -1 p. pokoju augsburskiego miała miejsce na terenie . . . Cesarstwa Niemieckiego (może być Niemiec) . . . -1 p. . . wojna domowa między katolikami i protestantami . . -1 p. Również traktat zawarty w Augsburgu nie gwarantował pełnej

tolerancji religijnej ale wprowadzał zasadę cuius regio, … – . . czyj . kraj . tego . religia . -1 p.

podaj przyjętą zasadę w języku polskim

b.) Zanim doszło w . 1598 . r. -1 p. do wydania edyktu nantejskiego gwarantującego . .ograniczoną tolerancję . -1 p. . . miały miejsce we Francji krwawe konflikty religijne między katolikami i. . . . kalwinami . . -1 p. / . .hugenotami . . -1 p. . . Symbolem nietolerancji stały się (podaj nazwę wyznania protestanckiego oraz określenie używane we Francji)

krwawe wydarzenia w . 1572 . . -1 p. r. w Paryżu – tzw. Noc . Świętego Bartłomieja . -1 p..

Zadanie 3. Rzeczpospolita w XVI w. max. 4 p.

W 1573 r. w katedrze Notre Dâme padły słowa: „Si non iurabis, non regnabis”.

- wyjaśnij znaczenie (sens) słów Jeżeli nie (za)przysięgniesz, nie będziesz panował 1 p.

- kto te słowa wypowiedział ?

przedstawiciel Rzeczypospolitej lub poseł polski lub, Jan Zborowski 1 p.

- do kogo zostały skierowane ? Henryka Walezego / królewicza Henryka 1 p.

Podobna sytuacja powtórzyła się w Katedrze na Wawelu, kiedy marszałek wielki koronny Jan Firlej, położył rękę na koronie Piastów i Jagiellonów

- do czego Henryk został w ten sposób dwukrotnie zmuszony

do zaprzysiężenia pokoju religijnego lub zagwarantowania wolności religijnej w Polsce 1 p.

Zadanie 4. Rzeczpospolita XVI w. max. 5 p.

Uzupełnij: Jaki charakter miały artykuły henrykowskie (co określały)

. . . podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej . . . 1 p.

Wymień najważniejsze zasady, które znalazły się w artykułach henrykowskich:

- wolna elekcja 1 p.

- konieczność zwoływania Sejmu co dwa lata 1 p.

- niepodejmowanie przez króla decyzji w sprawach polityki wewnętrznej (niezwoływanie pospolitego ruszenia, nienakładanie podatków) i zagranicznej (wypowiadanie wojny) bez zgody Sejmu 1 p.

- prawo wypowiadania przez szlachtę posłuszeństwa królowi gdyby nie przestrzegał praw

i przywilejów szlacheckich 1 p.

Zadanie 5. Rzeczpospolita XVI-XVII w. max. 7 p.

Zaznacz znakiem „ X ” zdania prawdziwe

Za każde błędnie zaznaczone zdanie otrzymujesz minus jeden punkt.

Sejm konwokacyjny zwoływany przez interrexa dokonywał wyboru króla

Sejm konwokacyjny zwoływany przez interrexa przygotowywał elekcję króla _X

Sejm konwokacyjny zwoływany przez interrexa przygotowywał pacta conventa _X Na sejmie skonfederowanym nie obowiązywała zasada liberum veto _X Na sejmie skonfederowanym uchwały zapadały większością głosów _X Sejm Czteroletni (Wielki) miał charakter sejmu skonfederowanego _X Sejm eksordynaryjny zwoływany był zwoływany od schyłku XVI w. co dwa lat na 6 tygodni Sejm eksordynaryjny zwoływany był przez króla w razie potrzeby, zwykle na dwa tygodnie X

W Sejmie eksordynaryjnym uchwały zapadały większością głosów

Sejm walny był zwoływany od schyłku XVI w. co dwa lat na 6 tygodni X Za każde błędnie zaznaczone zdanie otrzymujesz punkt ujemny

Zadanie 6. Władcy elekcyjni max. 3 p.

Wymień trzech pierwszych władców elekcyjnych, którzy złożyli przysięgę na artykuły

henrykowskie: . . . Henryk Walezy 1 p.

. . . Stefan Batory 1 p.

. . . Zygmunt III Waza 1 p.

Zadanie 7. Sejm Wielki w latach 1788-1790 max. 9 p.

W początkowym okresie obrad Sejmu Wielkiego zanim doszło do porozumienia zwolenników reform istniały trzy obozy polityczne. Scharakteryzuj obozy polityczne wykorzystując podane określenia. Wpisz odpowiednie litery – mogą się powtarzać.

A – skupiał zwolenników reform w duchu Oświecenia

D – skupiał przeciwników reform, zwolenników złotej wolności

szlacheckiej liberum veto

B – dążył do sojuszu z Prusami

E – występował przeciwko wzmocnieniu władzy króla

C – przeciwny był sojuszowi z Rosją

F – występował przeciwko wzmocnieniu władzy centralnej, dążył do sojuszu z Rosją

G – dążył do przeprowadzenia reform w oparciu

o sojusz z Rosją stronnictwo stronnictwo królewskie stronnictwo

Otrzymujesz maksymalnie 9 punktów, niektóre pola pozostają puste.

Otrzymujesz minus jeden punk za każdą błędnie wpisaną literę.

Zadanie 8. II Rzeczpospolita max. 6 p.

Spośród fragmentów konstytucji zaznacz „ X ” te, które pochodzą z Konstytucji marcowej z 1921 r. (pozostałe pochodzą z Konstytucji kwietniowej z 1935 r.)

Za każde błędnie zaznaczone zdanie otrzymujesz punkt ujemny patriotyczne

A

(dworskie) hetmańskie

G

A D E F

….

….

B C E ….

Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu

Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje władzę wykonawczą przez odpowiedzialnych przed Sejmem ministrów i podległych im urzędników.

Organami Państwa, pozostającemi pod zwierzchnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej, są:

Rząd, Sejm, Senat, Siły Zbrojne, Sądy, Kontrola Państwowa.

Nie ma ustawy bez zgody Sejmu, wyrażonej w sposób regulaminowo ustalony.

Organami Narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat…,

Prezydent Rzeczypospolitej może rozwiązać Sejm za zgodą 3/5 ustawowej liczby członków Senatu. Równocześnie w obu wypadkach z samego prawa rozwiązuje się Senat.

Polskie jest wspólnem dobrem wszystkich obywateli.

Każdy akt rządowy Prezydenta […] wymaga dla swej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów i właściwego ministra, którzy przez podpisanie aktu biorą zań odpowiedzialność.

Na czele Państwa stoi Prezydent Rzeczypospolitej.

Na Nim spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historji za losy Państwa.

X

. . .

X X X.

. . .

. . . X X

Zadanie 9. Okres II wojny światowej max. 5 p.

Które z wymienionych stronnictw tworzyły rząd polski na obczyźnie, albo w kraju wchodziły w skład Politycznego Komitetu Porozumiewawczego / Krajowej Reprezentacji Politycznej.

Podaj pełne nazwy tych stronnictw politycznych.

SL (RL-„Roch”), PPS -WRN, PS, N-LOW, ZD, ONR „Szaniec”, ChOW „Racławice”, PPR, SD, RNR „Falanga” SN, SP,

Stronnictwo Ludowe Polska Partia Socjalistyczna

Stronnictwo Pracy

Stronnictwo Narodowe

Polscy Socjaliści

Zadanie 10. Okres II wojny światowej max. 7 p.

Wymień cywilne formy walki z okupantem np.

Cywilne formy walki stosowane przez Polskie Państwo Podziemne:

wywiad i kontrwywiad, sabotaż, „mały sabotaż”, wydawanie prasy konspiracyjnej – propaganda, tajne nauczanie, organizowanie ucieczek z obozów i więzień, pomoc ukrywającym się (w tym Żydom) uciekinierom i wysiedlonym, karanie chłostą, kobiet ogoleniem głowy) za zachowywania „niegodne Polaka”, dokumentowanie zniszczeń i zbrodni okupanta. Cywilne formy walki powstałe w sposób spontaniczny: bierny opór (mało wydajna praca, niechętne, z opóźnieniem wykonywanie zarządzeń okupanta),

„czarny rynek” (nielegalny handel), „szeptana propaganda”.

Zadanie 11. postanowienia „okrągłego stołu” max. 2 p.

Zaznacz znakiem „ X ” zdania prawdziwe

… wolne i demokratyczne wybory do sejmu i senatu, ustanowienie urzędu prezydenta, legalizacja NSZZ „Solidarność”

…legalizacja NSZZ „Solidarność”, przeprowadzenie wyborów do Sejmu (zagwarantowanie stronie rządowej 65% mandatów) i Senatu (w pełni wolne i demokratyczne) X

…legalizacja NSZZ „Solidarność”, przeprowadzenie wyborów do Sejmu

(zagwarantowanie PZPR 65% mandatów) i Senatu (w pełni wolne i demokratyczne)

… ustanowienie stanowiska prezydenta ( m.in. możliwość weta wobec ustaw Sejmu, które ten mógł odrzucić większością 60% głosów)

… ustanowienie stanowiska prezydenta (szeroki zakres kompetencji – m.in. możliwość weta wobec ustaw Sejmu, które ten mógł odrzucić większością 2/3 głosów) X Za każde błędnie zaznaczone zdanie otrzymujesz punkty ujemne

Zadanie 12. – 1989 r. – max. 8 p.

Spośród osób, które odgrywały kluczową rolę podczas wstępnych negocjacji w Magdalence oraz obrad „okrągłego stołu” zaznacz znakiem „ X ” te które reprezentowały stronę opozycyjno- solidarnościową i kościelną

Władysław Frasyniuk

Tadeusz Mazowieckie

Jacek Kuroń Wojciech Jaruzelski

Stanisław Ciosek

Zbigniew Bujak

Alojzy Orszulik

Aleksander Kwaśniewski

Czesław Kiszczak Bronisław Geremek

Lech Wałęsa

Tadeusz Gocłowski

X X

X

X X

X

X X

Za każde błędnie zaznaczone nazwisko otrzymujesz minus jeden punkt

Zadanie 13. Wydarzenia z lat 1989-1991 max. 5 p.

Które wydarzenie polityczne miało miejsce jako pierwsze: A czy B. Wpisz odpowiednią literę.

przyjęcie przez Sejm tzw. planu Balcerowicza

A pierwsze wolne i demokratyczne

wybory do Sejmu i Senatu B

A pierwsze wolne i demokratyczne B wybory do Sejmu i Senatu

wybór Wałęsy na prezydenta

B

A powstanie pierwszego B niekomunistycznego rządu

wybór Jaruzelskiego na prezydenta

B

A

wybory z 4 czerwca 1989 r.

A B powstanie rządu Tadeusza

Mazowieckiego

A

przywrócenie dawnej nazwy państwa – Rzeczpospolita Polska oraz godła – orzeł w koronie

A B

wybór Wałęsy na prezydenta

A

Zadanie 14. Konstytucja III Rzeczpospolitej max. 5 p.

Uzupełnij:

Konstytucja III Rzeczypospolitej została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r. (1p.) większością 461 przeciwko . . . 40 . (1p.) przy 6 wstrzymujących się.

Po referendum w którym . .55 % (1p.) głosujących opowiedziało się za konstytucją i podpisaniu przez prezydenta weszła w życie w październiku tego samego roku.

Ograniczała władzę prezydenta na rzecz premiera (sejmu, parlamentu) (2 p.) wzmacniając parlamentarno-gabinetowy system władzy w Polsce.

Zadanie 15. III Rzeczpospolita max. 10 p.

Najważniejsze siły polityczne w parlamencie Rzeczpospolitej w latach 1989-1997 r.

Podaj pełne nazwy:

AWS – Akcja Wyborcza . . Solidarność . . . 1 p BBWR – Bezpartyjny Blok Wspierania . . Reform . . . 1 p KLD – Kongres Liberalno – Demokratyczny

KPN – Konfederacja Polski . .Niepodległej. . . 1 p OKP – Obywatelski Klub Parlamentarny

PC – Porozumienie . . Centrum . . 1 p PSL – Polskie Stronnictwo . . Ludowe . . 1 p PZPR – Polska Zjednoczona Partia . . Robotnicza 1 p ROP – Ruch Odbudowy Polski, SD – Stronnictwo Demokratyczne SdRP – Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej

SLD – Sojusz Lewicy. . Demokratycznej . . . 1 p UD – Unia Demokratyczna, UP – Unia Pracy

UW – Unia . . . Wolności. . 1 p WAK – Wyborcza Akcja . . Katolicka . . 1 p ZSL – Zjednoczone Stronnictwo . . Ludowe. . . 1 p

Zadanie 16. Uzupełnij: max. 6 p.

Polska przystąpiła do NATO w. . . 1999 . . r. razem z . . . Węgrami . . . . i . . Czechami . . . . ( p o d a j n a z w y p a ń s t w ) Z dniem 1 maja 2004. r. Polska razem z . 9 innymi państwami stała się członkiem Unii Europejskiej – wspólnoty europejskiej liczącej od tego dnia . 25 . państw.

Obecnie Unia Europejska liczy 27 państw.

Zadanie 17. Konstytucje Rzeczypospolitej max. 3 p.

Z jakiej konstytucji pochodzą preambuły – wpisz odpowiednie litery:

A

B

C

D

. D.

My, Naród Polski, dziękując Opatrzności […], wspominając z wdzięcznością męstwo i wytrwałość ofiarnej walki pokoleń, które najlepsze wysiłki swoje sprawie niepodległości bez przerwy poświęcały, […], dobro całej, zjednoczonej i niepodległej Matki-Ojczyzny mając na oku, a pragnąc jej byt niepodległy, potęgę i bezpieczeństwo oraz ład społeczny […], pragnąc zarazem zapewnić rozwój wszystkich jej sił moralnych i materialnych […] wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej równość, a pracy poszanowanie, należne prawa i szczególną opiekę Państwa zabezpieczyć - tę oto Ustawę Konstytucyjną na Sejmie Ustawodawczym Rzeczypospolitej Polskiej uchwalamy i stanowimy.

W imię Boga, w Trójcy Świętej jedynego.

[…] Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje […] wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą, egzystencję polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, […] mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej i jej granic z największą stałością ducha, niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy…

.B.

. A.

SUMA UZYSKANYCH PUNKTÓW: . .

max 100 .