Nauczyciel: Anetta Wilk Przedmiot: język polski Klasa: 4 TIA
Temat lekcji: Syzyf – człowiek absurdalny? „Mit Syzyfa” A. Camusa. - 1 godzina lekcyjna Data lekcji: 17.04.2020
Wprowadzenie do tematu:
Albert Camus (1913-1960) – francuski pisarz, dramaturg, eseista i reżyser teatralny. Urodzony w Algierii
francuskiej, tworzył swoje dzieła głównie we Francji europejskiej. Jest czołowym reprezentantem egzystencjalizmu w literaturze i uważa się go za jednego z najwybitniejszych intelektualistów Europy w II połowie XX wieku. Był laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1957.
Egzystencjalizm – jest to kierunek w literaturze, który rozwinął się pod wpływem filozoficznej myśli egzystencjalnej.
Egzystencjaliści koncentrowali się wokół jednostki ludzkiej. Zakwestionowali pogląd, że człowiek jest bytem posiadającym określoną naturę czy istotę (często określoną z góry przez Boga). Ich zdaniem człowiek jest tym, czym staje się w każdym momencie swej egzystencji i czym chce być w trakcie swego istnienia. Lęk i niepokój o własną egzystencję, którą bardzo łatwo jest unicestwić, to powszechne determinanty losu ludzkiego.
Egzystencjaliści uznali, że jedyną prawdą bezdyskusyjną jest fakt, że człowiek istnieje – pewnikiem jest zatem egzystencja człowieka. Lecz człowiek przeżywa przecież lęki egzystencjalne (przed życiem, chorobą, śmiercią, odpowiedzialnością), człowiek jest samotny i niepewny, bo każdy człowiek przecież egzystuje oddzielnie. Poczucie zagrożenia i słabości bierze się stąd, że człowiek jest wolny, jest odpowiedzialny za swoje życie, sam musi się z nim uporać. Jest wolny, lecz jako „trzcina na wietrze” – sam i słaby, wciąż prześladuje go trwoga, gdyż wie, że jego byt jest ograniczony, a „Bóg i wieczne wartości to jedynie wymysł ludzkiej wyobraźni”. Za twórcę egzystencjalizmu uważa się Sørena Kierkegaarda (I poł. XIX w.). (do zeszytu)
Instrukcje do pracy własnej: na podanej stronie znajduje się esej filozoficzny Alberta Camusa „Mit Syzyfa”
http://staropolska.pl/tradycja/starozytnosc/Albert_Camus.html
Proszę przeczytać i odpowiedzieć na pytania:
1. Co to jest absurd?
2. Jak to pojęcie rozumie Camus?
3. Dlaczego, zdaniem Camusa, Syzyf jest bohaterem absurdalnym?
4. Czym jest zwycięstwo absurdalne?
5. Jak Camus pojmuje śmierć?
Praca własna: notatka w zeszycie przedmiotowym
Informacja zwrotna: zdjęcie notatki z zeszytu (wyraźne) przesyłamy na adres wilk.anetta@gmail.com (specjalnie utworzony mail na prace uczniów) jako potwierdzenie wykonania zadania. W tytule maila proszę podać nazwisko i klasę. Termin wykonania zadania 20.04.2020
Nauczyciel: Anetta Wilk Przedmiot: język polski Klasa: 4 TIA
Temat lekcji: Nietypowe dzieło Alberta Camusa – „Dżuma” - 2 godzina lekcyjna Data lekcji: 17.04.2020
Wprowadzenie do tematu:
proszę obejrzeć prezentację na temat powieści Alberta Camusa https://prezi.com/b_zzjhqbt4qi/dzuma-albert- camus/
Instrukcje do pracy własnej: Proszę przeczytać zamieszczone informacje:
Egzystencjalizm ujmuje człowieka jako jednostkę wolną i samotną. Człowiek sam decyduje o swoim losie, jest więc odpowiedzialny za swoje życie. Poczucie tej odpowiedzialności rodzi lęk, konieczność dokonywania wyborów sprawia zaś, że człowiek jest na wolność skazany.
Camus jest zwolennikiem egzystencjalizmu ateistycznego. Nad światem, jego zdaniem, nie czuwa żaden miłosierny Stwórca, a ludzkie życie kończy się na ziemi. Stąd poczucie absurdu. Dżuma, podobnie jak każe inne cierpienie, nie ma wyższego sensu. Nie jest ani karą, ani ostrzeżeniem, ani wynikiem działania człowieka – atakuje przypadkowe ofiary.
Człowiek nie może pojąć świata, stawia sobie wiele pytań, na które nie znajduje odpowiedzi. Jest zagubiony w poszukiwaniu sensu swojego istnienia, sprawiedliwości, celu, do jakiego zmierza świat. Tarrou, który szuka na świecie świętości, zastanawia się, czy świętość może istnieć bez Boga. Świętość w tym rozumieniu to realizacja idei człowieczeństwa, heroiczna postawa wobec przeciwności, wytrwała miłość bliźniego.
W ujęciu Camusa człowiek nie jest bytem raz ukształtowanym, ale cały czas „stającym się”, zmiennym, skazanym na wolność. Jednostka nieustannie decyduje o sobie, sama się tworzyi sama nadaje sens swojemu życiu. Taką postawę przyjmuje m.in. Rieux, skupiony na swoich obowiązkach. Lekarz stara się zrobić wszystko, co w jego mocy, ponieważ uważa to za swój obowiązek, nie oczekuje nagrody ani na tym świecie, ani na żadnym innym. Nie wierzy w Boga, nie pragnie być ani bohaterem, ani męczennikiem. Nie wnika w kwestie
eschatologiczne:
(…) Zbawienie człowieka to zbyt wielkie słowo dla mnie. Nie idę tak daleko. Interesuje mnie jego zdrowie, przede wszystkim zdrowie (…).
„Dżuma” jest też pochwałą buntu. Skoro nie ma Boga, nie istnieje żadna prawda objawiona, nie ma jednej absolutnej racji, człowiek sam musi odróżnić dobro od zła. Pisarz pochwala bunt przeciwko ideologiom, które tłumią indywidualizm jednostki, są pewnym uproszczeniem, często niebezpiecznym. Człowiek nie może pozwolić sobie na komfort pewności. Ojciec Paneloux traci pewność pod wpływem jednego doświadczenia. Jako osoba głęboko wierząca nie ma wątpliwości, że choroba pochodzi od Boga i jako taka jest słuszna i nie należy z nią walczyć inaczej niżtylko za pomocą modlitwy. Uważa ją za karę za grzechy, słusznie dotykającą tych, którzy sprzeniewierzyli się Bogu. Takie przekonanie daje kaznodziei poczucie bezpieczeństwa, dzięki niemu świat wydaje się uporządkowany, cierpienie jest zasłużoną karą, ma więc sens. Co więcej, sprawiedliwi mogą czuć się pewnie.
Jednak śmierć małego dziecka burzy tę wiarę. Cierpienie, jakie jest jego udziałem, nie może być zasłużone. Takie działanie kłóci się z przekonaniem o sprawiedliwości i miłosierdziu Boga. Ojciec Paneloux zaczyna inaczej oceniać sytuację, ale przede wszystkim dopuszcza do siebie wątpliwości, na które wcześniej nie było miejsca.
Paneloux nie jest postacią negatywną, pisarz nie krytykuje jego wiary, dzięki niej duchowny może pogodzić się ze śmiercią. Nie wykluczone też, że ją przyspiesza, odmawiając pomocy medycznej. Jego przypadek pozostaje wątpliwy, nie wiadomo, czy to była dżuma. Pozostaje niepewność, czy w jego przypadku medycyna nie mogłaby przedłużyć życia.
Camus opowiada się po stronie aktywnych, tych którzy działają mimo świadomości, że efekty ich pracy są
niepewne i nietrwałe. Kiedy Tarrou zwraca uwagę: „Ale pańskie zwycięstwa zawsze będą tymczasowe, tylko tyle”, Rieux odpowiada: „Zawsze, wiem o tym! Ale to nie powód, żeby zaniechać walki”. Pisząc o doktorze: „(...) gdyby wierzył we wszechmogącego Boga, przestałby leczyć ludzi, zostawiając Bogu tę troskę”, Camus w pełni wyraża swój ateistyczny egzystencjalizm.
Człowiek powinien sam o sobie decydować, świadomie i odpowiedzialnie kształtować swój los. Taką postawę reprezentuje Tarrou, który ma odwagę opuścić dom zamożnych rodziców i sprzeciwiać się śmierci. Nie boi się ciężkiej pracy, nie zgadza się na kompromisy. Podobnie jak doktor – nie szuka uznania, nie oczekuje nagrody. Robi to, co uważa za konieczne.
Podsumowując, warto przytoczyć słowa S. Fiuta na temat egzystencjalizmu w „Dżumie”:
(…) Świadomość śmierci stanowi najistotniejszy problem w antropologii filozoficznej Camusa, konieczny do poprawnego rozumienia bytu ludzkiego. Każdy bowiem człowiek winien posiąść świadomość własnej śmierci jako nieodłącznego składnika istnienia (…) Świadomość śmierci, życie pełne wyborów dają poczucie porzucenia w świecie oraz bezsensu życia. Rozwinięta filozofia absurdu natomiast oraz świadomość śmierci, połączone z buntowniczością, winny – wedle Camusa – nadawać pożądany życiu sens istnienia (…).
Praca własna: czytamy powieść A. Camusa Informacja zwrotna: nie dotyczy
