ISSN 2083-8611 Nr 327 · 2017
Lidia Groeger Uniwersytet Łódzki
Wydział Nauk Geograficznych
Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej lidia.groeger@geo.uni.lodz.pl
DIAGNOZA POTRZEB SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ W ZAKRESIE ZAGOSPODAROWANIA MIEJSCA ZAMIESZKANIA NA PRZYKŁADZIE STRYKOWA
Streszczenie: Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej jest elementem podnoszenia konku- rencyjności miasta jako miejsca zamieszkania. W opracowaniu przedstawiono oceny aktu- alnie zajmowanego miejsca zamieszkania, preferencje oraz hierarchię potrzeb mieszkań- ców Strykowa ujawnionych w 2010 i 2015 r. Pokazano jakie działania poczyniły władze Strykowa w tym okresie i jakie miały one przełożenie na poprawę wizerunku miasta jako miejsca zamieszkania. Wskazano również obecnie najbardziej pożądane działania w opinii mieszkańców dla poprawy jakości ich miejsca zamieszkania.
Słowa kluczowe: miejsce zamieszkania, zagospodarowanie przestrzenne, rozwój lokalny, potrzeby społeczne, preferencje mieszkaniowe, przestrzeń publiczna, Stryków.
JEL Classification: L990, O180, R210.
Wprowadzenie
Dobrze zagospodarowana publiczna przestrzeń mieszkaniowa1 w mieście przyczynia się do wzrostu jakości życia jej mieszkańców. Pełni ona również funkcję promocyjną dla danego obszaru i przyczynia się do jego rozwoju. Ko- rzystają na tym wszyscy użytkownicy, nie tylko aktualni, ale też przyszli miesz- kańcy, władze samorządowe i lokalni inwestorzy. Koszty wytworzenia tej prze-
1 Publiczna przestrzeń mieszkaniowa − część przestrzeni (geograficznej) pełniąca realnie lub potencjalnie funkcje mieszkaniowe, zlokalizowana na zewnątrz budynków mieszkalnych, zago- spodarowana na cele mieszkaniowe, postrzegana i wartościowana przez ludność jako miejsce zamieszkania [Groeger, 2013].
Lidia Groeger 128
strzeni najczęściej ponosi gmina lub spółdzielnie mieszkaniowe. Jednak bardzo istotnym jest, aby w celu jej racjonalnego i optymalnego kształtowania nie opie- rać się na wyobrażeniach i dążeniach grupy osób sprawujących władzę w mie- ście, ponieważ oscylują one wokół ich własnych wyobrażeń i mogą odbiegać od faktycznych ocen i deklarowanych potrzeb mieszkańców [Karwińska, 2008]. Co więcej, badania prowadzone w różnych miastach pokazały, że ich mieszkańcy w zróżnicowany sposób wartościują istotne dla nich, preferowane elementy za- gospodarowania przestrzeni miejskiej. A wynika to w dużej mierze ze stanu zagospodarowania aktualnie zajmowanej przestrzeni, skali porównawczej oraz zasobu informacji jej mieszkańców [Turowski, 1979; Groeger, 2013].
Kwestie optymalizacji zagospodarowania przestrzeni miejskiej zgodnie z potrzebami jej mieszkańców mają swoje przełożenie na rozwój miasta. W in- nowacyjnej pracy poświęconej roli kreatywnej klasy w dynamizowaniu rozwoju miasta R. Florida [2002] podkreślił jakość środowiska mieszkaniowego jako istotnego atrybutu miast w konkurencyjnej walce o zdobycie pożądanego kapita- łu ludzkiego [por. Sagan, 2008]. Dlatego wyzwaniem dla władz samorządowych jest wsłuchiwanie się w artykułowane oczekiwania mieszkańców w zakresie kształtowania zagospodarowania przestrzeni miast, podejmowanie racjonalnych działań w celu uwzględnienia ujawnionych oczekiwań w opracowaniach plani- stycznych i inwestycjach lokalnych oraz kontroli ich faktycznego wdrażania w praktyce podejmowanych decyzji na szczeblu lokalnym.
Przepisy prawne regulujące kwestie planowania zagospodarowania prze- strzennego, samorządu terytorialnego, gospodarowania nieruchomościami, a także ustawodawstwo Unii Europejskiej (UN-Habitat) spowodowały zwiększone zainteresowanie przestrzenią mieszkaniową oraz wprowadziły obowiązek uwzględ- nienia udziału społecznego w procesie podejmowania decyzji w zakresie planowa- nia jej zagospodarowania. Szerokie włączenie mieszkańców gminy, za pomocą różnych narzędzi, w wytyczanie kierunków jej rozwoju staje się niezbędne. Wielu autorów podziela te przekonania [m.in. Wysocka i Koziński, 1992; Pęski, 1999;
John, 2001; Gibbs, 2002; Gzell, 2002; Giordano, 2005; Billert, 2006; Parysek, 2006, 2010; Kistowski, 2007; Jędraszko, 2008; Groeger, 2013]. Jak twierdzi A. Lisowski [2007, s. 19], „[…] badanie subiektywnej wiedzy o przestrzeni miejskiej jest wyra- zem artykułowania różnych interesów podmiotów miejskich, ponadto spektakular- nym przejawem konsultacji społecznych, a zarazem świadectwem realizacji idei partycypacji w rozwiązywaniu problemów miejskich”.
Na rolę zagospodarowania publicznych przestrzeni mieszkaniowych w podnoszeniu ich jakości już w latach 70. zwracał uwagę duński architekt J. Gehl [2009]. O znaczeniu dla jakości życia zagospodarowania otoczenia bu-
dynków mieszkalnych pisali w swoich pracach geografowie, architekci i socjolodzy [Dzieciuchowicz, 1976, 2010; Bagiński, 1992; Kaczmarek, 1996; Chmielewski, 2001; Jałowiecki i Szczepański, 2002; Groeger, 2004, 2013; Polko, 2005; Milewska, 2008]. Ważnym podkreślenia jest fakt, że do rozważań urbanistów, architektów, planistów powinno się dodać bardzo istotny pierwiastek społeczny w postaci opinii mieszkańców, którzy funkcjonują w danej przestrzeni. Opiniom tym należałoby przydzielić odpowiednią wagę, ponieważ w konfrontacji z innymi grupami intere- sów (np. deweloperami, inwestorami) mieszkańcy miast przeważnie nie stanowią dobrze zorganizowanej i skutecznej grupy nacisku.
Badania na temat opinii mieszkańców w zakresie zagospodarowania miejskiej przestrzeni mieszkaniowej można uznać za formę tak potrzebnej partycypacji spo- łecznej w planowaniu i zarządzaniu przestrzenią miasta. Oczywiście zakładając, że opinie oraz wynikające z nich wskazania i hierarchia potrzeb zostaną faktycznie uwzględnione przez władze przy planowaniu zagospodarowania miasta.
Do badań wybrano małe miasto – Stryków. Wybór miasta nie był przypad- kowy, podyktowany został następującymi przesłankami. Stryków jest gminą o ogromnym potencjale gospodarczym i społecznym, ze względu na swoją uni- kalną lokalizację w centrum Polski, na skrzyżowaniu autostrad A1 i A2. Na tere- nie gminy zlokalizowanych jest wiele podmiotów gospodarczych, które poprzez podatki znacząco zasilają kasę gminną oraz tworzą nowe miejsca pracy. Wyso- kie dochody gminy są czynnikiem sprzyjającym inwestycjom, mogącym pod- nieść jakość miejsca zamieszkania w ocenie jej mieszkańców i przyczynić się do rozwoju gminy w sferze społecznej.
W badaniach prowadzonych z mieszkańcami sześciu miast województwa łódzkiego (Łódź, Stryków, Bełchatów, Rzgów, Tuszyn, Głowno) w latach 2010- 2012 okazało się, że mieszkańcy Strykowa najgorzej oceniali stan zagospodaro- wania swej publicznej przestrzeni mieszkaniowej oraz że uzyskane wyniki ba- dań wskazały na największe niedostosowanie aktualnej przestrzeni mieszkanio- wej do potrzeb mieszkańców w grupie badanych 6 miast [Groeger, 2013].
Władze gminy Stryków zainteresowały się negatywnymi wynikami badań przeprowadzonych w 2010 r. oraz pozyskaniem aktualnych informacji w wybra- nych zakresach tematycznych (mieszkalnictwo, tereny rekreacyjne, transport).
Wynikiem współpracy z gminą Stryków były badania przeprowadzone w 2015 r.
na terenie miasta.
Możliwość zastosowania tej samej metody badawczej na grupie mieszkań- ców miasta w odstępie 5-letnim umożliwiało uzyskanie odpowiedzi na pytania, jak wygląda efektywność działań władz gminy Stryków w sferze zagospodaro- wania publicznej przestrzeni mieszkaniowej i jakie nastąpiły ewentualne zmiany w poziomie znaczenia cech miejskiej przestrzeni mieszkaniowej w opiniach
Lidia Groeger 130
mieszkańców. Możliwa była również ocena aktualnego stanu zagospodarowania oraz wskazanie obecnie najbardziej pożądanych przez mieszkańców działań władz samorządowych w publicznej przestrzeni mieszkaniowej Strykowa.
1. Metoda badań
W badaniu realizowanym w 2010 r. w Strykowie zastosowano dobór kwo- towy 250 osób, przy zachowaniu faktycznej struktury płci i wieku mieszkańców.
Wartościowaniu podlegało 15 cech uznanych za pożądane w miejscu zamiesz- kania. Respondenci oceniali cechy dwukrotnie. Jedna ocena dotyczyła znaczenia przypisywanego jakości preferowanego miejsca zamieszkania. W drugiej ocenie osoby ankietowane wartościowały swoje aktualne miejsce zamieszkania ze względu na wyróżnione 15 cech publicznej przestrzeni mieszkaniowej. Rezulta- tem przeprowadzonych wartościowań były dwa zestawienia określające znacze- nie, dla mieszkańców miast, cech publicznej przestrzeni mieszkaniowej pożąda- nych w miejscu zamieszkania i aktualnego miejsca zamieszkania. Porównanie tych ocen umożliwiło określenie dystansu między preferencjami a ocenami ak- tualnego miejsca zamieszkania.
W badaniu realizowanemu w 2015 r. w Strykowie zastosowano dobór kwo- towy 120 osób, przy zachowaniu udziału struktur płci i wieku mieszkańców.
Wartościowaniu podlegało 18 elementów zagospodarowania przestrzeni miesz- kaniowej oraz uciążliwości występujące w miejscu zamieszkania. Oba badania ankietowe zostały przeprowadzone na podstawie kwestionariuszy przygotowa- nych przez autorkę opracowania i przeprowadzonych w ramach ćwiczeń tere- nowych studentów I roku studiów magisterskich na Wydziale Nauk Geograficz- nych Uniwersytetu Łódzkiego.
W zakresie wartościowań istotności cech publicznej przestrzeni mieszka- niowej, dla jakości preferowanego miejsca zamieszkania wykorzystano metodę wartościowania zaproponowaną przez Groeger [2004, 2013], opartą na skali interwałowej, gdzie 1 oznaczało bardzo niskie znaczenie, 2 – niskie znaczenie, 3 – średnie znaczenie, 4 – wysokie znaczenie, 5 – bardzo wysokie znaczenie elementów zagospodarowania przestrzeni mieszkaniowej. Zatem w obu bada- niach w 2010 r. i 2015 r. oceny mieściły się w przedziale od 1 do 5. W analizie wartościowania elementów zagospodarowania przestrzeni mieszkaniowej po- ziom znaczenia danego elementu w aktualnym miejscu zamieszkania oznaczono symbolem Wr, a poziom preferowania danego elementu symbolem Wp. Obli- czenie różnic między wskaźnikami Wp i Wr pozwoliło na identyfikację poziomu niedostosowania poszczególnych elementów zagospodarowania przestrzeni do potrzeb badanej grupy mieszkańców.
W celu waloryzacji otoczenia budynków mieszkalnych w Strykowie wykorzy- stano również opracowanie M. Patory [2016], która na podstawie metody P. Knoxa [1976], zmodyfikowanej przez Dzieciuchowicza [2010] dokonała oceny wybranych elementów otoczenia budynków w skali punktowej od 1 (ocena najniższa) do 5 (wzorowa ocena). Za Dzieciuchowiczem [2010] przyjęła 21 elementów podlega- jących ocenie w otoczeniu budynków mieszkalnych: stan techniczny budynków (1);
stan zagospodarowania podwórka (2); dostęp do żłobka (3), przedszkola (4), szkoły podstawowej (5), gimnazjum (6) i kościoła parafialnego (7); dostęp do sklepu spo- żywczego (8), chemicznego (9) i supermarketu (10); dostęp do banku (11), poczty (12), posterunku policji (13), ośrodka zdrowia (14) i apteki (15); oświetlenie ulic (16); stan techniczny nawierzchni ulic i chodnika (17); parkingi (18); komunikacja miejska (19); ilość i jakość zieleni (20); place zabaw (21). W badaniu uwzględniono 50 budynków mieszkalnych, różnych pod względem formy własności, rodzaju i wieku zabudowy. Liczba tych budynków była proporcjonalna do wielkości zabu- dowy w danym obrębie ewidencyjnym.
2. Przestrzeń mieszkaniowa Strykowa
Obecny wizerunek Strykowa budowany jest na podstawie korzystnej do- stępności komunikacyjnej. Zasadnicze znaczenie ma położenie na terenie gminy skrzyżowania autostrad A1 i A2, a także fakt, że Stryków leży w strefie między aglomeracjami Warszawy i Łodzi. Władze samorządowe przeznaczyły w planie miejscowym wiele terenów pod duże inwestycje, dzięki czemu miasto posiada możliwość dynamicznego rozwoju [Lamprecht i Marszał (red.), 2009]. Wysokie dochody gminy jednak nie znajdują odzwierciedlenia w wielkości wydatków gminy na sferę mieszkaniową. W skali roku w okresie 2010-2015 na mieszkal- nictwo wydawano średnio zaledwie 83 zł na jednego mieszkańca (GUS BDL).
Zasoby mieszkaniowe wzrosły w tym okresie zaledwie o osiem mieszkań, a we wskaźnikach warunków mieszkaniowych nie nastąpiły zmiany. Miasto zanoto- wało nieznaczny wzrost liczby mieszkańców na skutek nadwyżki migracyjnej (przyrost rzeczywisty 0,14‰). Połowa budynków mieszkalnych Strykowa po- wstała przed 1969 r. Zaledwie 83% wyposażonych jest w łazienkę. Ponad 60%
zasobów mieszkaniowych to własność prywatna, a 12% komunalna. Dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, a warunki mieszkaniowe w zakresie wielkości mieszkań i powierzchni przypadającej na osobę są na poziomie śred- niej krajowej. Deweloperzy nie wykazują zainteresowania budowaniem domów na terenie miasta, obawiając się ograniczonego popytu na mieszkania, mimo że na 100 mieszkań przypada tu 106 gospodarstw domowych. Władze gminy za-
Lidia Groeger 132
częły współpracować z TBS Zgierz w celu wybudowania nowych mieszkań, choć inwestycja do chwili obecnej nie została ukończona. Cały obszar miasta pokryty jest planami zagospodarowania przestrzennego, co należy uznać za bar- dzo pozytywną informację dla prawidłowego rozwoju miasta.
Tereny zabudowy mieszkaniowej stanowią obecnie 14% miasta, a docelo- wo według planów mają zajmować 18%. Natomiast tereny zieleni i upraw po- lowych z obecnie 58% mają docelowo zmniejszyć się do zaledwie 15% po- wierzchni miasta. W rozwoju przestrzennym miasta założono największy rozwój zabudowy przemysłowej i usług z nią związanych.
Mieszkańcy Strykowa biorący udział w badaniach ankietowych w 2015 r., wskazując zalety Strykowa jako miejsca zamieszkania, byli zdania, że wielkość miasta jest pozytywną cechą i powoduje, że wszędzie mają blisko (50% respon- dentów), następnie zwracano uwagę na dobre położenie komunikacyjne i połą- czenie z Łodzią (12,6%) oraz dostępność miejsc pracy (11%). W zakresie ele- mentów zagospodarowania – doceniano dobre drogi i ich oświetlenie, dostępność placów zabaw dla dzieci oraz czystość miasta. Wśród wymienianych wad ¼ respondentów wskazywała na sąsiedztwo autostrad, 16% na brak rozry- wek i 13 % na brak anonimowości. W badaniu ankietowym jedno z pytań doty- czyło najładniejszych miejsc w mieście. Mieszkańcy Strykowa wskazywali na obiekty rekreacyjne, tj. zalew, boisko Orlik, skatepark. Wykazali się w tym względzie bardzo wysoką zbieżnością ocen, wskazując te miejsca jako ulubione i o największym znaczeniu. Za najbardziej atrakcyjne miejsca do zamieszkania w Strykowie ankietowani uważali ul. Targową (w pobliżu zalewu) oraz osiedle im. Mikołaja Kopernika – Zacisze. Natomiast przy ul. Batorego i Kościuszki oraz w okolicach budynków mieszkalnych, które należą do gminy, nie chcieliby zamieszkać. Główną przyczyną negatywnych ocen było sąsiedztwo osób o ni- skim statusie społecznym, często z patologiami, a także zagospodarowanie po- dwórzy przy tych obiektach (50% wskazań).
3. Potrzeby mieszkańców Strykowa w zakresie zagospodarowania przestrzeni mieszkaniowej w 2010 r.
W celu określenia deklarowanych i faktycznych potrzeb mieszkańców Strykowa w zakresie zagospodarowania publicznej przestrzeni mieszkaniowej poddano wartościowaniu jej elementy zagospodarowania wskazywane przez mieszkańców miast jako istotne w miejscu zamieszkania [Groeger, 2013]. An- kietowani mieszkańcy Strykowa w 2010 r. najwyżej oceniali w przestrzeni mia- sta poziom bezpieczeństwa i wygląd budynków, wyposażenie w media miejskie
oraz dostępność kościoła. Jednak kluczowym w badaniu potrzeb mieszkańców było określenie jak istotne są dla nich poszczególne badane elementy zagospo- darowania. Wówczas wskazywali na bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania, estetykę otoczenia i dostępność komunikacyjną. Jednak idąc krok dalej w podję- tym badaniu określono, jakie są różnice między znaczeniem danego elementu zagospodarowania, a oceną jego stanu w aktualnym miejscu zamieszkania. Uzy- skane wyniki wskazały faktyczną skalę potrzeb mieszkańców, a nie tylko ich preferencje w zakresie zagospodarowania przestrzeni mieszkaniowej.
Rys. 1. Wartościowanie znaczenia elementów zagospodarowania preferowanych (Wp) oraz ocenianych w aktualnym miejscu zamieszkania (Wr) przez mieszkańców Strykowa w 2010 r. wraz z określeniem poziomu potrzeb ( niedostosowania aktualnie zajmowanej przestrzeni do oczekiwań) (Wp-Wr)
Analiza znaczenia elementów zagospodarowania przestrzeni mieszkaniowej dla mieszkańców Strykowa pokazała, że w 2010 r. dostępność kościoła była większa niż deklarowane w tym względzie potrzeby mieszkańców. Największe faktyczne potrzeby mieszkańców w 2010 r. dotyczyły dostępności terenów re- kreacyjnych, dostępności komunikacyjnej oraz poprawy estetyki otoczenia. Ko- lejny poziom zbliżonych potrzeb dotyczył poziomu bezpieczeństwa, dostępu do placówek gastronomicznych, placówek oświatowych i pocztowych.
1
u n z w
R Ź
4
w m r o n w b n s Z 134
ucią na n zab w 5
Rys Źród
4. I
wad mie rząd oraz na wię blis no n stru Zain
4
W ążli nad aw -sto
s. 2.
dło: G
Inw
W dzon eszk
dow z in
pos ększ sko na n uktu
nwe W p
iwo dmie
dl opni
Hie prz Groeg
wes
W ok no kańc wyc nfor szcz ze in
30 nier urę
esto rze ości
ern la iow
erar zez m
ger [
tyc
kres sze ców ch g
rma zeg nw mln ruch tec owa
pro w y ru dzi wej s
rchi mie [201
cje
sie ereg w. W gmin acje góln esty n zł hom chni
ano owa w m
uch eci skal
a uc eszk
3].
w p
od g in W c ny e z b ne r
ycje ł, c moś iczn o du
adzo miej h sa . A li ni
ciąż kańc
prz
20 nwe celu wy bud rodz e do o st ści w ną uże
ony ejscu amo Ale ie o
żliw ców
zest
10 esty u an ykor dżet
zaje otyc tano w ty – w śro
ych u z ocho wó osiąg
wośc w Str
trz
do cji, naliz
rzys tu g
e in czy owi ym wod odk
wó zam odo ówc ągały
i w ryko
zeni
201 któ zy s stan gmin nwe yły
iło m mo
doc ki w
ówc mies owy cza y 3
mie owa
i m
15 r óre stru no w
ny.
esty infr 80%
ode iąg w za
Lid
czas szk y, br as n (cz
ejsc a w 2
mies
r. n w uktu wyk Na ycji rast
% w erniz gi, k ago
dia G
s b kani rak naw zyli
cu za 201
szk
na te zam ury kaz a tej i re truk wyd zac kan spo
Groe
ada ia.
k mi wet
śred
ami 0 r.
kani
eren mie
wy y u j po ealiz ktur datk cję u naliz odar
ege
ania Mi iejs te dni
iesz .
iow
nie rze ydat umie odst
zow ry d ków urzę zacj row r
ach iesz sc p na ego
zkan
wej
sam nia tków eszc taw wan drog w gm
ędu ję i wani
py zkań park
ajw o po
nia p
St
meg ach
w i czo wie o nych gow min u, a i oc ie o
ytan ńcy king wyże ozio
post
tryk
go m mia inw one okre h w wej ny).
tak czy otoc
no r y S gow ej o omu
trzeg
kow
mia ały westy
w p eślo w b
(wy Bli kże yszc czen
rów Stry wych
oce u uc
gan
wa
asta po ycy pra ono ada yda isko
na czal nia
wnie ykow
h o enia iążl
nych
20
a Str dni yjny
cy o na anym atko
o 9 inw lnię
za eż
wa oraz ane liwo
h
10-
ryk ieść ych Sta akła m owa
,5%
west ę śc lew
o n w z br
uc ości
-20
kow ć jak
wł ańcz ady
okr ano
% pr tycj ciek wu(4
najw wska rak ciąż i) −
015
wa p koś ładz zyk
fin resi na rzez je w ków
4%) więk
azy pla żliw
− rys
prze ść ż z sa k [20
ans e. N
ten zna w in w 4, ), k
ksz ywa aców wośc
s. 3
epro życi amo 016 sow Naj n ce aczo nfra ,5%
któr ze
li w ci
.
o- ia o- 6]
we j- el o- a-
%.
ry
miał pełnić funkcje rekreacyjne oraz w budowę boiska sportowego. Na infra- strukturę społeczną wydatkowano 2% środków. Mieszkańcy jednak wyrażali w 2015 r. swe niezadowolenie mające źródło ich zdaniem w nietrafionych inwe- stycjach (35% ankietowanych), zbyt długim czasie realizacji inwestycji (27%) oraz długotrwałych procedurach administracyjnych (24%) [Stańczyk, 2016].
W odbiorze społecznym władze lokalne poczyniły kilka ważnych inwesty- cji wpływających na poprawę jakości życia. Mieszkańcy do najważniejszych w tym aspekcie zaliczyli budowę obiektów sportowo-rekreacyjnych (40,7%), w tym zagospodarowanie zalewu „Moszczenica”, wybudowanie siłowni ze- wnętrznych oraz placów zabaw. Na te obiekty zwróciły największą uwagę osoby w wieku 18-39 lat. Drugą ważną inwestycją na obszarze Strykowa była poprawa jakości infrastruktury drogowej (22,9%), którą najbardziej docenili respondenci w wieku 40-60 lat. Według respondentów ważną inwestycją była poprawa jako- ści chodników (wymiana materiału na kostkę brukową). Wśród ankietowanych znalazły się osoby (14,4%), które stwierdziły, że władze gminy nie poczyniły żadnych istotnych inwestycji na obszarze Strykowa. Osoby do 60 roku życia za istotne inwestycje uważały rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej (5,1%) oraz poprawę estetyki, oświetlenia i bezpieczeństwa miasta (5,1%). Dostrzegano też zbędne inwestycje, tj. modernizacje Urzędu Miasta i Gminy Stryków, pro- wadzenie asfaltowych dróg przez tereny leśne oraz niepotrzebne wybetonowanie targowiska miejskiego.
Obszary problemowe i inwestycyjne, w których władze lokalne powinny podjąć działania, to w opinii respondentów m.in. dalsze inwestycje w zakresie obiektów sportowo-rekreacyjnych i kulturalnych (57%), placówek szkolno- oświatowych (14%), budowa mieszkań komunalnych (11,4%) oraz działania w zakresie poprawy infrastruktury technicznej (11,4%) – ze szczególnym uwzględnieniem budowy ścieżek rowerowych. Wskazywano również na potrze- bę poprawy wizerunku centrum miasta i stworzenia przyjaznej przestrzeni, w której chcieliby spędzać czas.
Mieszkańcy w przeprowadzonym badaniu określili poziom znaczenia zgła- szanych inwestycji na terenie Strykowa (rys. 3). Okazało się, że infrastruktura drogowa jest dostrzegana jako potrzebna, ale jej znaczenie dla poprawy jakości życia mieszkańców jest niskie. Prawdopodobnie na te opinie ma wpływ również fakt, że tak duże środki wydatkowane na drogi, obecnie poprawiają głównie funkcjonowanie firm zlokalizowanych na terenie gminy, a w mniejszym stopniu zwykłych mieszkańców.
1
R
i w n s
5
ś n n b d o d w s 136
Rys
istot wa ny d stan
5. P S
śnie nej niac bud dos oce den wyc sytu 6
s. 3.
Po tnie żłob dost now
Pos Str
B ej in
prz ch dynk
tępn nili nci
ch m uacj
Hie opi o uw ejsz
bka tęp wiła
strz ryk
ada nwe zest
mi ków
noś i m nisk mim ji w
erar inii wzg zym
a, bu do bud
zeg kow
ania esty trzeiesz w, d ść k możl
ko mo w ty
rchi mie ględ mi w
udo Int dow
gan wa w
a pr ycji eni m
zkań dost
kom liwo oce że ym z
a po eszk dnie w op owa tern wa o
nie w 2
row i,w mie ńcó tępn muności enil w zak
otrz kańc eniu pinii a i m netu
obie
prz 201
wadzwyra eszk ów
noś nika i sp li d ok kresi
zeb i ców u w i m mod u. K
ektu
zez 5 r
zon aźni kanwy ść o acyj pędz dost kres
ie.
inw w w warto
iesz dern Kolej u sp
z m r.
ne w ie z niow yso obie jną zan tępn sie
westy 201 ości zkań niza
jną orto
mies
w 20 zmi wej oko ektó ą. N nia
noś 5 l
ycyj 15 r
iow ńcó acja gru owe
szka
015 ieni (ry w ów Nato
wo ść t at w
Lid
jnyc . wani
ów b istn upę ego
ańc
5 r.
iły ys. 4 warto
han omi
lne tere wyd
dia G
ch n
ia z były niej
pot ora
ców
uja się 4) d ośc ndl iast
go enów
datk Groe
na o
znac y: b jący trze az p
w ja
awn oce doko ciow ow
po cza w r kow
ege
obsz
czen budo ych eb in połu
ako
niły, eny ony wan ych oniż asu rekr wan r
zarze
nia owa
zas nwe udni
ośc
że y sta ywa no
h i żej
w reac no z
e St
pos a no sobó esty iow
i za
na anu ane est pla wa prz cyjn zna
tryk
szcz owe ów ycyj wej o
ago
a sku u za
prz tety aców arto zest nyc aczn
kow
zeg ego mie jnyc obw
osp
ute agos
zez ykę
wek ości trze ch o ne ś
a w
góln ośr eszk ch o wodn
pod
k p spo res ot k sł śre eni
oraz środ
wedłu
nych rodk kan o śr nicy
aro
pocz odar spon tocz łużb edn Str z o dki
ug
h in ka k niow redn y St
owa
zyn row nde zeni by niej ryko obie
na nwe
kult wyc
nim tryk
ani
nion wani entó ia
zdr , m owa ektó a po
estyc tury ch o m zn kow
ia
nych ia p ów.
i row mies a. R ów opra
cji, y, bu oraz nacz wa.
h w pub W wy wia
szka Resp spo awi
naj udo peł zeni
wcze licz opi yglą
ora ańc pon orto ieni j- o- ł- iu
e- z- i- ąd az cy n- o- ie
R
t t p n c b z
R Ź Rys
takż twie post nyc ce s były zost
Rys Źród o z s. 4.
W że u erdz trze h o skle y ja tały
s. 5.
dło: P czys zbyt zan
Wa prz W ba ucią zeni egan cen epu ako y oc
Od w S Pator szcza zan wyso niedb
arto zez m adan ążliw
ie, ż ne j nach
spo mi enio
dsete Stry ra [20 alnia niedb
okie m bane
ościo mie niac woś że s est h m ożyw iejsc
one
ek w ykow 016]
a ście bany ka bud magaz
bud owa eszk ch p ści d sąsi
jak miała wcz ca m e tak
wsk wie ].
eków plac syno dynki bar zyny dynki
ania kańc prze dos edz ko is
a ob zego mał kże
kazań w 2
0%
w c o i r y i
a ele ców epro strze ztwo stot becn
o. O ło b
koś
ń ob 201
emen w Str
owa egan o au tna u ność Oka bezp śció
biek 5 r.
2%
ntów ryko adzo
ne w utos
ucią ć za azał piec ół, k
któw we
% w ak owa
ony w m strad ążli anie ło s czne kasy
w uc edłu
4 ktua a w 2 ych miej dy i iwo edba
ię j e, g yno
ciąż g op 4%
alne 201 w 2 jscu i ob ść.
any edn gdzi
i w
żliw pini
ego 5 r.
201 u za bwo
Nat ych
nak, ie sp wyso
wych ii an 6%
zag . 15 r
ami odni tom bud , że poż okie
h lub nkie
gosp
r. m iesz icy mias dynk e sk żyw e bu
b ob etow 8%
poda
miesz zkan z du st po ków klep wany udyn
bniż wany
% arow
zka nia duży
odo w, m
spo y je
nki
żając ych
10%
wan
ańcy (rys ym n obne mag
oży est a
(5%
cych mie
% nia m
y St s. 5 natę e zn gazy ywcz
alko
%).
h ko eszk 12
miej
tryk 5). U
ężen nacz ynów
zy i oho
omf kańc 2%
jsca
kow Uzy niem zeni w i i ba ol. J
fort ców 1 a zam
wa w yska
m r ie w
co ar p Jako
mie w
14%
mie
wsk ano ruch w ne zas post o uc
eszk eszk
kazy też hu n ega skak trzeg ciąż
kani 16%
kania
ywa ż po nada atyw kują gan żliw
ia
% a
ali o-
al w-
ą- ne we
Lidia Groeger 138
Badanie przeprowadzone w Strykowie w 2015 r. uwzględniało również za- gadnienie najbardziej pożądanych obiektów usług dla ludności w przestrzeni miejskiej (rys. 5).
Rys. 6. Odsetek wskazań obiektów usługowych pożądanych przez mieszkańców w przestrzeni mieszkaniowej Strykowa w 2015r.
Źródło: Patora [2016].
Najwięcej zwolenników wśród ankietowanych miał postulat zwiększenia ilości obiektów gastronomicznych (37% respondentów). Najistotniejsza była dla mieszkańców lokalizacja kawiarni (45%), restauracji (20%) i baru (20%). Dru- gie miejsce wśród deklarowanych potrzeb zajmowały obiekty sportowe. Aż 78%
wskazywało na potrzebę budowy basenu, a 20% widziało potrzebę lokalizacji klubu fitness w Strykowie. Potrzebę budowy kolejnego sklepu spożywczego dostrzegało 10% respondentów, spośród których blisko 30% miało bardzo spre- cyzowane oczekiwania, wskazując sklep sieci Lidl.
6. Waloryzacja elementów otoczenia budynków mieszkalnych w Strykowie
Waloryzacją otoczenia budynków mieszkalnych w Strykowie zajmowała się M. Patora [2016]. Dokonała ona oceny 21 elementów w skali punktowej od 1 (najniższa ocena) do 5 (wzorowa ocena) – rys. 7. W badaniu uwzględniono 50 budynków mieszkalnych, różnych pod względem formy własności, rodzaju i wieku zabudowy. Liczba tych budynków była proporcjonalna do wielkości zabu- dowy w danym obrębie ewidencyjnym. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji najsłabiej została oceniona dostępność parkingów, gimnazjum, poczty i policji.
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
usługi kosmetyczne apteka całodobowa punkt ratunkowy ośrodek rehabilitacyjny banki usługi krawieckie usługi szewskie świetlica dla seniorów żłobek/przedszkole tereny rekreacyjne lekarze specjaliści sklepy obiekt kultury obiekty sportowe obiekty gastronomiczne
R Ź
s w u r n w o o n
k l W w n z Rys Źród
skle w o ulic ryza nam w o oce oce niż
kon loka Wó w p naln zdy
s. 7.
dło: P
N epu obie c i s acji mi
oma nam nio
dek W niec
alne ówc
popr ne ynam
Wa Pator
Nisk ch ekty stan i ot mie awi mi m ona,
klar Wyn
czne ej w
zas raw dzi miz
alor ra [20
ie o hem ywn n tec
ocz eszk
ane mie a d row
iki e je w z s m wie j
ałan zow
ryza 016]
oce micz nej w
chn zeni kań ej tu eszk dos wane
prz est
zak możn
jak nia wać r
acja ].
eny zneg
wal nicz ia b ńców
u o kań tęp e po zepr mo kres
na kośc
op roz
oto
do go lory zny budy
w.
obie ńców
noś otrz row onit
ie zop ci m part zwój
ocze
otyc ora yzac bud ynk Na ekty w. D ść k zeby wadz toro
zag pty miej e n j St
enia
czył az cji u dyn ków atom ywn
Dos kośc y w zon owa gosp yma
jsca na w
tryk bud
ły t ilo uzy nków w m
mia nej stęp cioł w tym
nych anie
pod alizo
a za wie kow
dyn
takż ści yska
w. U mies
st wa pno ła b m z h b e pr daro owa ami edzy wa j
nków
że i j ał s Uzy
zka w alory ość
była zakr ada refe owa ać
esz y, a ako
w m
dos jak stan ysk alny
zak yza
poc a oc resi ań w eren ania dzi zkan a ni o m
miesz
stęp kośc n tec kane ych kre acji
czty ceni ie.
wsk ncji a pu iała nia ie t miejs
zkal
pnoś ci z chn e wy
po sie nie y i iana
kazu i ubli ania
mi tylk sca
lnyc
ści ziel nicz yso okry na e m po a pr
ują, fak iczn a i esz ko w
zam ch w
ko leni ny okie ywa ajni ma z
ster rzez
, że ktyc nej uz zkań
wła mie
w St
ościo i m
ulic e oc ają s
iżej zbie runk z m
e ob czny pr zysk
ńców asny eszk
tryk
oła miejs
c, c ceny
się oc eżn
ku mies
bok ych rzes kać w S ych kani
kow
, żł skie chod y w
z s cen nośc pol szka
an h po
strze wy Stry
wy ia.
ie w
łobk ej.
dnik w ob
subi nion ci z licj ańc
naliz otrz eni yżs yko yob
w 20
ka, Wy ków biek
iekt nych z su
i n ców
z pr zeb
mi szą
wa braż
015
pr yso w, o ktyw
tyw h e ubie ie b w na
rzes sp iesz
efe . Ta żeni
r.
rzed kie ośw wne wnym
elem ekty
była awe
strz ołe zka fekty
akie iach
dszk oc wietl
ej w mi men ywn a n t w
zenn czn anio ywn e ra h m
kola cen leni walo oce ntów nym nisk wyże
nyc nośc owej noś acjo mog a, ny
ie o- e- w mi ko ej
ch ci j.
ść o- gą
1
7
s e U n n p d k d n z s r b O b w T 140
7. P
spo elem Uw nia nie prze daro kań dos na 6 zam szym rekr by Oka było w z Tab
0
Pod
D dar men wzgl
(W sto ez m owa ńców
tępn 6 m mies mi reac
zdr azał o w zakr bela
dsu
oko row ntów lędn Wp)
opn mie ania w S noś miejs
szka po cyjn row
ło s wyso resi a 1.
umo
ona wani w nien
ora nia
eszk a w Stry ść k scu ania otrze nyc wia, się, oko e do Hie zam
owa
any ia p
zag nie az o
nie kań wska
yko kom u do a pr eba ch,
est że o oc ostę erarc mies
ani
prz pub gosp
w a ocen edos
ców azy wa mun ostęp
rze ami
dos tety tak ceni ępu chia szka
ie i
zeg blicz
pod ana n a stos w m ywa
by nika ęp d z m
w stęp yki k ist
iane u do a pre ania
hie
gląd znej daro alizi aktu sow mias ała,
ył p acyj do te mies Str pnoś oto totn e w o ter efer a mi
era
d pr ej p owa ie z ualn wani sta.
że poz na, eren szk
ryk ści ocze ne d Str renó renc
eszk
arch
refe prze ania nac nego ia a W w ziom
inf nów ańc kow kom enia dla ryko
ów cji i kań
hia
eren estrz a is czen o m
aktu 20 mi m b fras w re ców wie
mun a o
mie owi rek pot ńców
Lid
a po
ncji zen stot nia miejs
ualn 10 iejs bezp
stru ekre w w
był nik oraz eszk ie, a krea
trze w St
dia G
otr
mi ni m
tnyc pre sca nie r. h cu piec uktu
eacy w 20
ła p kacy z do kań a w acyj b w tryk
Groe
zeb
iesz mie
ch efer a za uż hier zam czeń ura
yjn 010
pod yjne ostę ńców więk
jny w zak
kowa ege
b
zkań szk
w row amie
żytk rarc mie ństw mie ych r. u dobn ej m ępn w p ksze ych.
kres a w
r
ńcó kani
od wany eszk kow chia eszk wa, ejsk h. A uja nie mias nośc pocz e po
sie z w 20
ów iow dbio ych kan wane
a wa kani
, na ka, Anal
wn po sta, ci p
zuc otrz
zago 10 i
Str wej
orz h ele
nia ( ej p ażn ia n astę wy liza iła, opra
do plac cie b zeby
osp i 20
ryko um ze
eme (Wr prze nośc
najw ępn yglą a oc że awa ostę ców bez y by
oda 15 r
owa możl
spo entó r) u estr ci e
waż ie ąd b
cen e fa
a do ępno wek
zpie yły
arow r.
a w liwi ołec
ów umo
rzen lem żnie este budy akt kty ostę ości
ga ecze wó
wani w za
ił h czny zag ożli ni d men
ejsz etyk ynk tual yczn ępn i pl astro
eńst ówc
ia m akr hier ym gosp iwił do
tów zy d ka ków
lneg nie nośc
lacó ono twa czas
miejs esie rarc
(t pod ły o poż w za dla
oto w i d
go m naj ci t ówe omic a w
s wy
sca e z chiz ab.
daro okre żąd ago mi ocze
dop mie jpiln tere ek s
czn 20 yraż
ago zacj 1) owa
eśle dane spo iesz enia pier ejsc niej enów
służ nych 10 żan o- ję
).
a- e- ej o- z- a, ro ca j- w ż- h.
r.
ne
W kolejnych pięciu latach władze Strykowa poczyniły szereg inwestycji poprawiających jakość życia mieszkańców. Inwestycje infrastrukturalne wyraź- nie doprowadziły do poprawy dostępności komunikacyjnej miasta i pozytywnie rozwiązały dostęp do placówek służby zdrowia i obiektów handlowych (rys. 8).
Wyraźnie poprawiono estetykę otoczenia, natomiast nadal w opiniach mieszkań- ców Strykowa problemem są zaniedbane budynki.
Rys. 8. Oceny elementów zagospodarowania aktualnego miejsca zamieszkania w opiniach mieszkańców Strykowa w 2010 i 2015 r.
W okresie pięciu lat nie udało się poprawić dostępności do terenów rekre- acyjnych, które były i są najważniejszą potrzebą mieszkańców Strykowa. Inwe- stycje w zagospodarowanie otoczenia zalewu nie przyniosły poprawy sytuacji, choć były to działania władz Strykowa najlepiej dostrzegane przez mieszkań- ców. Brak poprawy sytuacji wynika z realizacji, która nie odpowiada oczekiwa- niom mieszkańców. Obecnie ograniczone tereny rekreacyjne wokół zalewu nie zostały powiększone i odpowiednio zagospodarowane. Dodatkowo lokalizacja nowej zabudowy mieszkaniowej w bezpośrednim sąsiedztwie zalewu ogranicza możliwości zagospodarowania tego obszaru pod funkcję rekreacyjną. W opi- niach mieszkańców poczynione inwestycje na obrzeżach zbiornika wodnego umożliwiają jedynie spacery wzdłuż zalewu z widokiem na wodę i budynki
Lidia Groeger 142
mieszkalne. Problem odpowiednio zagospodarowanych terenów rekreacyjnych wydaje być się podstawowym problemem w Strykowie, ponieważ mieszkańcy wyraźnie odczuwają brak możliwości spędzania wolnego czasu w mieście. Po- twierdzeniem tego wniosku jest bardzo wysoka zbieżność opiniiw zakresie ko- nieczności lokalizacji domu kultury z bogatszą ofertą kulturalną i sportową oraz basenu miejskiego.
W okresie 5 lat pogorszyło się poczucie bezpieczeństwa mieszkańców.
W przestrzeni miasta najgorsze opinie ma centrum oraz osiedle Batorego. Miej- sca te kojarzone są ze zniszczonymi budynkami, obiektami usługowymi oferują- cymi spożywanie alkoholu oraz brakiem zagospodarowanej zieleni miejskiej umożliwiającej bezpieczne spędzanie w tych miejscach wolnego czasu. Taki obraz centrum miasta, rysujący się w świadomości mieszkańców, wyraźnie ob- niża postrzegane walory miasta, a dotychczasowe działania w postaci sadzenia kwiatów w centrum, projektu domu kultury, którego bryła jest oderwana od oto- czenia, nie przynoszą pożądanych rezultatów. Celem władz miasta jest dobre gospodarowanie przestrzenią w zgodzie z potrzebami mieszkańców i nawet jeśli w tak małym mieście dostrzegane są różne problemy oraz potrzeby, to warto sięgnąć do analiz, opracowań i projektów specjalistów w celu podniesienia efek- tywności działań w zakresie zagospodarowania przestrzeni, a także spowodowa- nia, że będzie ona atrakcyjna dla mieszkańców. Dlatego wskazanym byłoby wyłonienie w drodze konkursu projektu architektonicznego, który pozwoliłby stworzyć funkcjonalne centrum miasta zgodne z wcześniej zdiagnozowanymi potrzebami mieszkańców. Również istotne znaczenie dla racjonalnej gospodarki przestrzenią miejską ma stałe monitorowanie potrzeb mieszkańców, które można uznać za formę partycypacji społecznej i weryfikacji efektywności działań władz samorządowych. Zaproponowane narzędzia mogą być wsparciem w nakreślaniu pożądanych kierunków działań w zakresie planowej gospodarki przestrzennej.
Literatura
Bagiński E. (1992), Preferencje mieszkaniowe ludności miasta średniej wielkości (na przykładzie Zielonej Góry), Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Billert A. (2006), Planowanie przestrzenne a polityka. Trzecia droga do trzeciego świata [w:] Urbanistyka w działaniu. Teoria i praktyka, Materiały II Kongresu Urbanisty- ki Polskiej, Biblioteka Urbanisty, nr 9, Urbanista, Warszawa.
Chmielewski J.M. (2001), Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Ofi- cyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Dzieciuchowicz J. (1976), Szczegółowa rejonizacja warunków mieszkaniowych ludności Łodzi w roku 1970, „Acta Universitatis Lodziensis”, ser. II, nr 7, s. 3-40.
Dzieciuchowicz J. (2011), Społeczne budownictwo mieszkaniowe w Łodzi – rozwój, zasoby mieszkaniowe i ich użytkownicy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, nr 10, s. 115-141.
Florida R. (2002), The Rise of the Creative Class: And How Its Transforming Work, Leisure Community and Everyday Life, Basic Books, New York.
Gehl J. (2009), Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, Wydaw- nictwo RAM, Kraków.
Gibbs D. (2002), The Changing Environmental Policy Context for Local Action [w:]
Local Economic Development and the Environment, Routledge, London − New York, s. 51-84.
Giordano K. (2005), Planowanie zrównoważonego rozwoju gminy w praktyce, Wydaw- nictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Groeger L. (2004), Waloryzacja przestrzeni mieszkaniowej w opiniach klientów łódzkich biur obrotu nieruchomościami, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Groeger L. (2013), Zróżnicowanie i wartościowanie przestrzeni mieszkaniowej na przykła- dzie miast województwa łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Gzell S. (2002), Nowe planowanie – integracja kwestii projektowych, ekonomicznych, środowiskowych i społecznych w nowej filozofii planowania rozwoju miast [w:]
P. Lorens (red.), System zarządzania przestrzenią miasta, Wydawnictwo Politech- niki Gdańskiej, Gdańsk.
Jałowiecki B., Szczepański M. (2002), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicz- nej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Jędraszko A. (2008), Gospodarka przestrzenna w Polsce wobec standardów europej- skich, Biblioteka Urbanisty, nr 13, Urbanista, Warszawa.
John P. (2001), Local Governance in Western Europe, Sage, London.
Kaczmarek S. (1996), Struktura przestrzenna warunków zamieszkania w Łodzi, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
Karwińska A. (2008), Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, WN PWN, Warszawa.
Kistowski M. (2007), Perspektywy zastosowania nauk geograficznych w gospodarce przestrzennej w świetle koncepcji rozwoju zrównoważonego [w:] M. Kistowski, B. Korwel-Lejkowska (red.), Waloryzacja środowiska przyrodniczego w planowa- niu przestrzennym, Gdańsk-Warszawa, s. 13-23.
Knox P. (1976), Fieldwork in Urban Geography: Assessing of Environmental Quality,
“Scottish Geographical Magazine”, No. 92, s. 101-107.
Lamprecht M., Marszał T., red. (2009), Monografia miasta i gminy Stryków, Urząd Mia- sta i Gminy Stryków – WIST, Stryków.
Lisowski A. (2007), „Przestrzeń” i „percepcja” w transdyscyplinarnych badaniach miast – spojrzenie geografa [w:] M. Madurowicz (red.), Percepcja współczesnej przestrzeni miejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 17-30.
Lidia Groeger 144
Milewska K. (2008), Struktura przestrzenna nowego budownictwa mieszkaniowego aglome- racji łódzkiej, Maszynopis pracy doktorskiej KZPiPP, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Parysek J. (2006), Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Wydawnictwo Uniwer- sytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Parysek J. (2010), Gospodarka przestrzenna i rola partycypacji społecznej w procesie planowania przestrzennego [w:] W. Ratajczak, K. Stachowiak (red.), Gospodarka przestrzenna społeczeństwu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Patora M. (2016), Warunki mieszkaniowe w Strykowie, Praca magisterska napisana pod kierunkiem L. Groeger, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Pęski W. (1999), Zarządzanie zrównoważonym rozwojem miast, Arkady, Warszawa.
Polko A. (2005), Miejski rynek mieszkaniowy i efekt sąsiedztwa, Wydawnictwo Akade- mii Ekonomicznej, Katowice.
Sagan I. (2008), Miasto jako przedmiot badań geografii [w:] B. Jałowiecki (red.), Miasto jako przedmiot badań naukowych w początkach XXI wieku, Wydawnictwo Nauko- we Scholar, Warszawa.
Stańczyk M. (2016), Inwestycje samorządowe w mieście-gminie Stryków i ich wpływ na zagospodarowanie przestrzeni, Praca magisterska, promotor A. Wojnarowska, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki.
Turowski J. (1979), Środowisko mieszkaniowe w świadomości ludności miejskiej, PAN, Warszawa.
Wysocka E., Koziński J. (1992), Strategia rozwoju gminy, Fundacja Rozwoju Demokra- cji Lokalnej, Wydawnictwo Samorządowe FRDL, Warszawa.
THE DIAGNOSIS OF THE LOCAL COMMUNITY NEEDS IN THE AREA OF DEVELOPMENTS OF THE PLACE OF RESIDENCE
ON THE EXAMPLE OF STRYKÓW
Summary: Development of urban space is an element raising the competitiveness of the city as a place of residence. The paper presents the assessment of the place of residence, preferences and hierarchy of needs of Stryków residents revealed in 2010 and 2015.
Actions taken by the Stryków authorities during this period and how they contributed to improve the image of the city as a place of residence were indicated. It also identifies today’s most desirable actions, in the opinion of the residents, to improve the quality of their place of residence.
Keywords: place of residence, spatial planning, local development, social needs, hous- ing preferences, public space, Stryków.
