V . W o do ro tl e n k i

Ocena dopuszczajàca [1]Ocena dostateczna [1 + 2]Ocena dobra [1 + 2 + 3]Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4] Uczeƒ: –wymienia zasady bhp dotyczàce obchodzenia si´ zkwasami –definiuje poj´cia:elektrolitinieelektrolit –wyjaÊnia, co to jest wskaênikiwymienia trzy przykłady wskaêników –opisuje zastosowania wskaêników –odró˝nia kwasy od innych substancji chemicznych za pomocà wskaêników –definiuje poj´cie kwasy –opisuje budow´ kwasów beztlenowych itlenowych –odró˝nia kwasy tlenowe od beztlenowych –wskazuje wodór ireszt´ kwasowà we wzorze kwasu –wyznacza wartoÊciowoÊç reszty kwasowej –zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4 –podaje nazwy poznanych kwasów –opisuje właÊciwoÊci kwasów: chlorowodorowego, azotowego(V) isiarkowego(VI) –opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(V) isiarkowego(VI) –wyjaÊnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów –definiuje poj´cia:jon, kationianion –zapisujerównania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady) –podaje nazwy jonów powstałych w wyniku reakcji dysocjacji jonowej (proste przykłady) –wyjaÊnia poj´cie kwaÊne opady Uczeƒ: –wymienia wspólne właÊciwoÊci kwasów –wyjaÊnia, zczego wynikajà wspólne właÊciwoÊci kwasów –zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów –wyjaÊnia poj´cie tlenek kwasowy –wskazuje przykłady tlenków kwasowych –wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych ibeztlenowych –zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów –opisuje właÊciwoÊci poznanych kwasów –opisuje zastosowania poznanych kwasów –wyjaÊnia poj´cie dysocjacja jonowa –zapisujei odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów –definiuje poj´cie odczyn kwasowy –zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doÊwiadczeƒ

Uczeƒ: –wyjaÊnia, dlaczego podczas pracy ze st´˝onymi roztworami kwasów nale˝y zachowaç szczególnà ostro˝noÊç –wymienia poznane tlenki kwasowe –zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu –wykazuje doÊwiadczalnie ˝ràce właÊciwoÊci kwasu siarkowego(VI) –podaje zasad´ bezpiecznego rozcieƒczania st´˝onego roztworu kwasu siarkowego(VI) –wyjaÊnia, dlaczego kwas siarkowy(VI) pozostawiony wotwartym naczyniu zwi´ksza swà obj´toÊç –planuje doÊwiadczalne wykrycie białka wpróbce ˝ywnoÊci (w serze, mleku, jajku) –opisuje reakcj´ ksantoproteinowà –zapisuje iodczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów –okreÊla odczyn roztworu kwasowego napodstawie znajomoÊci jonów obecnych wbadanym roztworze –analizuje proces powstawania kwaÊnych opadów iskutki ich działania –rozwiàzuje chemografy –opisuje doÊwiadczenia przeprowadzane nalekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

Uczeƒ: –zapisuje wzór strukturalny dowolnego kwasu nieorganicznego opodanym wzorze sumarycznym –projektuje doÊwiadczenia, wktórych wyniku mo˝na otrzymaç kwasy –identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji –odczytuje równania reakcji chemicznych –potrafi rozwiàzywaç trudniejsze chemografy –proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaÊnych opadów

W yb ran e w iad o mo Ê c i i umie j´ tn o Ê c i w yk rac zaj àc e p o za tre Ê c i w ymagaƒ p o d s taw y p ro gramo w e j; ic h n ab yc ie p rze z uc zn ia mo ˝e b yç p o d s taw à d o w ys taw ie n ia o c e n y c e luj àc e j. U c ze ƒ : • o ma w ia p rzemysł o w à meto d´ o trzymyw a n ia k w a su a zo to w eg o (V ), • defi n iuj e p o j´c ie

• dzi el i el ek tro li ty ze w zg l´du n a sto p ieƒ dyso cj a cj i.

W y m ag an ia pr o g ram o w e n a po szcze g ó ln e o c e n y IV . K w asy

Wymagania programowe 11

Ocena dopuszczajàca [1]Ocena dostateczna [1 + 2]Ocena dobra [1 + 2 + 3]Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4] Uczeƒ: –wymienia przepisy bhp dotyczàce obchodzenia si´ zzasadami –odró˝nia zasady od innych substancji chemicznych za pomocà wskaêników –definiuje poj´cia wodorotlenekizasada –opisuje budow´ wodorotlenków –podaje wartoÊciowoÊç grupy wodorotlenowej –zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3 –opisuje właÊciwoÊci orazzastosowania wodorotlenków: sodu, potasu iwapnia –wyjaÊnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) zasad –zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej zasad(proste przykłady) –podaje nazwy jonów powstałych w wyniku reakcji dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady) –odró˝nia zasady od kwasów za pomocà wskaêników –wymienia rodzaje odczynu roztworów –okreÊla zakres pH ibarwy wskaêników dlaposzczególnych odczynów Uczeƒ: –wymienia wspólne właÊciwoÊci zasad –wyjaÊnia, zczego wynikajà wspólne właÊciwoÊci zasad –definiuje poj´cie tlenek zasadowy –podaje przykłady tlenków zasadowych –wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków –zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu iwapnia –wyjaÊnia poj´cia:woda wapienna, wapno palone iwapno gaszone –okreÊla rozpuszczalnoÊç wodorotlenków napodstawie tabeli rozpuszczalnoÊci –zapisujei odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej zasad –definiuje poj´cie odczyn zasadowy –omawia skal´ pH –bada odczyn ipH roztworu –zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doÊwiadczeƒ

Uczeƒ: –rozró˝nia poj´cia wodorotlenekizasada –wymienia przykłady wodorotlenków izasad –wyjaÊnia, dlaczego podczas pracy zzasadami nale˝y zachowaç szczególnà ostro˝noÊç –wymienia poznane tlenki zasadowe –zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku –planuje doÊwiadczenia, wktórych wyniku mo˝na otrzymaç wodorotlenek: sodu, potasu lub wapnia –planuje sposób otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych –zapisuje iodczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) zasad –okreÊla odczyn roztworu zasadowego napodstawie znajomoÊci jonów obecnych wbadanym roztworze –rozwiàzuje chemografy –opisuje doÊwiadczenia przeprowadzane nalekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) –wymienia przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego, oboj´tnego roztworów –interpretuje wartoÊç pH wuj´ciu jakoÊciowym (odczyn kwasowy, zasadowy, oboj´tny) –opisuje zastosowania wskaêników –planuje doÊwiadczenie, które umo˝liwi zbadanie wartoÊci pH produktów u˝ywanych w˝yciu codziennym

Uczeƒ: –zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu –planuje doÊwiadczenia, wktórych wyniku mo˝na otrzymaç ró˝ne wodorotlenki, tak˝e trudno rozpuszczalne –zapisuje równania reakcji otrzymywania ró˝nych wodorotlenków –identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji –odczytuje równania reakcji chemicznych –rozwiàzuje chemografy owi´kszym stopniu trudnoÊci –wyjaÊnia poj´cie skala pH

W yb ran e w iad o mo Ê c i i um ie j´ tn o Ê c i w yk rac zaj àc e p o za tre Ê c i w ymagaƒ p o d s taw y p ro gramo w e j; ic h n ab yc ie p rze z uc zn ia mo ˝e b yç p o d s taw à d o w ys taw ie n ia o c e n y c e luj àc e j. U c ze ƒ : • o p isuj e i b a da w ła Êc iw o Êc i w o do ro tl en k ó w a mfo teryc zn yc h.

V . W o do ro tl e n k i

Wymagania programowe 12

Ocena dopuszczajàca [1]Ocena dostateczna [1 + 2]Ocena dobra [1 + 2 + 3]Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4] Uczeƒ: –opisuje budow´ soli –wskazuje metal ireszt´ kwasowà we wzorze soli –zapisuje wzory sumaryczne soli (chlorków, siarczków) –tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych izapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw, np.wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego imetali, np.sodu, potasu iwapnia –wskazuje wzory soli wÊród zapisanych wzorów zwiàzków chemicznych –opisuje, wjaki sposób dysocjujà sole –zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej soli(proste przykłady) –dzieli sole ze wzgl´du na ich rozpuszczalnoÊç wwodzie –okreÊla rozpuszczalnoÊç soli wwodzie napodstawie tabeli rozpuszczalnoÊci wodorotlenków isoli –podaje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas) –zapisuje czàsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli(najprostsze) –definiuje poj´cia reakcje zoboj´tnianiaireakcje stràceniowe –odró˝nia zapis czàsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej –okreÊla zwiàzek ładunku jonu zwartoÊciowoÊcià metalu i reszty kwasowej –wymienia zastosowania najwa˝niejszych soli, np.chlorku sodu Uczeƒ: –wymienia cztery najwa˝niejsze sposoby otrzymywania soli –podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady) –zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja zoboj´tniania) wpostaci czàsteczkowej,jonowejoraz jonowej skróconej –odczytuje równania reakcji otrzymywania soli –wyjaÊnia poj´cia reakcja zoboj´tniania ireakcja stràceniowa –zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja stràceniowa) w postaci czàsteczkowej –korzysta ztabeli rozpuszczalnoÊci wodorotlenków isoli –zapisuje i odczytuje wybranerównania reakcji dysocjacji jonowej soli –dzieli metale ze wzgl´du na ich aktywnoÊç chemicznà (szereg aktywnoÊci metali) –wymienia sposoby zachowania si´ metali wreakcji zkwasami (np. miedê lub magnez wreakcji zkwasem chlorowodorowym) –zapisuje obserwacje zprzeprowadzanych nalekcji doÊwiadczeƒ

Uczeƒ: –podaje nazwy i wzory dowolnych soli –zapisuje iodczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli –stosuje metody otrzymywania soli –wyjaÊnia przebieg reakcji zoboj´tniania –zapisuje równania reakcji otrzymywania soli wpostaci czàsteczkowej ijonowej –okreÊla, korzystajàc zszeregu aktywnoÊci metali, które metale reagujà zkwasami według schematu: metal + kwas →sól + wodór –wymienia przykłady soli wyst´pujàcych wprzyrodzie –projektuje doÊwiadczenia umo˝liwiajàce otrzymywanie soli wreakcjach stràceniowych –formułuje wniosek dotyczàcy wyniku reakcji stràceniowej na podstawie analizy tabeli rozpuszczalnoÊci soli iwodorotlenków –podaje zastosowania soli –opisuje doÊwiadczenia przeprowadzane nalekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

Uczeƒ: –wskazuje substancje, które mogà ze sobà reagowaç, tworzàc sól –podaje metody otrzymywania soli –identyfikuje sole na podstawie podanych informacji –wyjaÊnia, jakie zmiany zaszły wodczynie roztworów poddanych reakcji zoboj´tniania –przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna –proponuje reakcj´ tworzenia soli trudno rozpuszczalnej –okreÊla zastosowanie reakcji stràceniowej –zapisuje iodczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli wpostaci czàsteczkowej ijonowej –projektuje doÊwiadczenia otrzymywania soli –przewiduje efekty zaprojektowanych doÊwiadczeƒ –formułuje wniosek do zaprojektowanych doÊwiadczeƒ

W yb ran e w iad o mo Ê c i i umie j´ tn o Ê c i w yk rac zaj àc e p o za tre Ê c i w ymagaƒ p o d s taw y p ro gramo w e j; ic h n ab yc ie p rze z uc zn ia mo ˝e b yç p o d s taw à d o w ys taw ie n ia o c e n y c e luj àc e j. U c ze ƒ : • w yj a Ên ia p o j´c ie

• w yj a Ên ia p o j´c ie

, w ymi en ia p rzyk ła dy hydra tó w , • w yj a Ên ia p o j´c ia :

,

,

i

V I. So le

Wymagania programowe 13