Glosa do Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2013 r., sygn. VII SAB/Wa 201

Agnieszka Kowalska

Glosa do Wyroku Wojewódzkiego

Sądu Administracyjnego w

Warszawie z dnia 31 stycznia 2013 r.,

sygn. VII SAB/Wa 201

Studia Prawnoustrojowe nr 24, 311-318

2014

Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Adm inistra­

cyjnego w W arszawie z dnia 31 stycznia 2013 r.,

sygn. VII SAB/Wa 201/12.

N ie m a r a c jo n a ln e g o p o w o d u , a b y tr a k to w a ć o ś w ia d c z e n ie p a ­

c je n ta u p o w a ż n ia ją c e o so b ę b lis k ą do u z y s k iw a n ia jej d o k u m e n ta c ji

ja k o sp o r z ą d z o n e ty lk o n a u ż y te k św ia d c z en io d a w c y , k tó r y za ło ż y ł

h is to r ię choroby, w k tó rej o ś w ia d c z e n ie ta k ie s ię zn a la zło .

G lo so w a n y w y ro k p o d e jm u je b a r d z o is to tn e z a g a d n ie n ie d o ty c z ą c e d o s tę ­ p u do d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j po ś m ie rc i p a c je n ta . P ra w o p a c je n ta do d o k u ­ m e n ta c ji m e d y c z n e j j e s t je d n y m z n a jis to tn ie js z y c h p ra w , k tó r e m u p r z y s łu ­ g u ją . M o ż n a b o w ie m tr a k to w a ć j e ja k o s w o is te p rz e d łu ż e n ie in n e g o , ró w n ie w a ż n e g o , p r a w a do in fo rm a c ji. K w e s tia d o s tę p u do d o k u m e n ta c ji z a życia p a c je n ta n ie b u d z i w ię k s z y c h w ą tp liw o śc i. Z g o d n ie z a r t. 26 u s t. 1 u s ta w y o p r a w a c h p a c je n ta i R z e c z n ik u P r a w P a c je n ta 1, d o s tę p do d o k u m e n ta c ji m oże m ie ć o n s a m , je g o p r z e d s ta w ic ie l u s ta w o w y b ą d ź o so b a p rz e z n ieg o u p o w a ż n io n a . Po ś m ie rc i p a c je n ta p ra w o w g lą d u w d o k u m e n ta c ję m e d y c z n ą m a o so b a u p o w a ż n io n a p rz e z p a c je n ta z a ży cia ( a r t. 26 u s t. 2 u .p .p .). M im o sto s u n k o w o n ie o s tr y c h sfo rm u ło w a ń , n a le ż y p rz y ją ć , iż k a ta lo g p o d m io tó w u p r a w n io n y c h do d o s tę p u do d a n y c h z a w a r ty c h w d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j j e s t z a m k n ię ty 2. Z p u n k t u w id z e n ia p r a k ty k i n a jw ię c e j p ro b le m ó w i k o n tr o ­ w e rs ji d o ty czy p rz y p a d k ó w d o s tę p u do d o k u m e n ta c ji po ś m ie rc i p a c je n ta . P o w y ż sz a k w e s tia b ę d z ie p r z e d m io te m o p ra c o w a n ia . P o m in ię te z o s ta n ą n a t o ­ m ia s t ro z w a ż a n ia d o ty c ząc e z a g a d n ie ń z w ią z a n y c h z d o p u s z c z a ln o ś c ią s k a r g i o ra z m o ż liw o śc ią je j r o z p o z n a n ia p rz e z W ojew ó d zk i S ą d A d m in is tr a c y jn y 3.

1 Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz 159 z późn. zm.) — dalej: u.p.p.

2 R. Kubiak, Prawo medyczne, Warszawa 2010, s. 255.

3 Za takim rozwiązaniem przemawia m.in. wyrok NSA z dnia 15 lipca 2011 r., sygn. I OSK 667/11 oraz postanowienie NSA z dnia 8 listopada 2012 r., sygn. II OZ 958/12, wyrok NSA z dnia 19 maja 2003 r., sygn. OSA 1/03, OSP 2003, nr 11, poz. 136. W doktrynie prezentowane jest również stanowisko odmienne, zgodnie z którym w przypadku odmowy udostępnienia dokumentacji medycznej roszczenie o jej udostępnienie mogłoby zostać zrealizowane na gruncie art. 189 k.p.c. w ramach powództwa o ustalenie prawa. Zob. Glosa do wyroku NSA z dnia 19 maja 2003 r., OSA 1/03, „Przegląd Sądowy” 1994, nr 11—12, s. 173, podobnie D. Karkowska, Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2012, s. 368. Osoba uprawniona ma również możliwość skierowania sprawy do Rzecznika Praw Pacjenta z wnioskiem o wszczęcie postępowania wyjaśniającego, którego następstwem może być złożenie pozwu do sądu cywilnego, zob. T. Filarski, T. Sikora, Zrozumieć prawa pacjenta, Warszawa 2013, s. 45.

312

Glosy

W p rz e d m io to w e j s p ra w ie ż o n a s k a rż ą c e g o w d n iu 1 c z e rw c a 2 0 1 0 r. z o s ta ła p r z y ję ta w tr y b ie n a g ły m do s z p ita la , w k tó r y m k o le jn e g o d n ia p i ­ s e m n ie u p o w a ż n iła sw ojego m ę ż a do u z y s k iw a n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j n a w y p a d e k sw ojej śm ie rc i. W tr a k c ie le c z e n ia d n ia 20 c z e rw c a p a c je n tk a z o s ta ła p rz e w ie z io n a h e lik o p te r e m do d ru g ie g o s z p ita la , g d z ie te g o sa m e g o d n ia z m a r ła . S k a r ż ą c y d n ia 28 lip c a 2 0 1 0 r. w y s tą p ił do d y r e k to r a s z p ita la , do k tó re g o p r z e tr a n s p o r to w a n a b y ła je g o ż o n a , o u d o s tę p n ie n ie d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j. P is m e m z d n ia 10 s ie r p n ia k ie ro w n ik A rc h iw u m Z a k ła d o w e g o n a p o d s ta w ie p e łn o m o c n ic tw a u z y s k a n e g o od d y r e k to r a o d m ó w ił u d o s tę p n ie n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j, p o w o łu ją c się n a c y to w a n y w c z e śn ie j a r t. 26 u .p .p . D n ia 6 w r z e ś n ia 2 0 1 0 r. p e łn o m o c n ik s k a rż ą c e g o s k ie r o w a ł k o le jn e p ism o do k ie r o w n ik a A rc h iw u m Z a k ła d o w e g o z w n io s k ie m o w y d a n ie k s e ro k o p ii p r o to ­ k o łu se k c ji zw łok. D n ia 22 w r z e ś n ia , o d p o w ia d a ją c n a p o w y ższy w n io se k , k ie ro w n ik A rc h iw u m Z a k ła d o w e g o u tr z y m a ł sw oje s ta n o w is k o p rz e d s ta w io n e w p iś m ie z d n ia 10 s ie r p n ia 2 0 1 0 r., tw ie rd z ą c , że u p o w a ż n ie n ie żo n y s k a r ż ą ­ cego d o ty czy d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j w y tw o rz o n e j p rz e z p o d m io t, w k tó ry m ow e u p o w a ż n ie n ie z o sta ło złożone.

S k a rż ą c y w s k a z a ł p o n a d to , że s z p ita l, do k tó re g o p r z e tr a n s p o r to w a n o je g o żo n ę, p rz y jm u ją c p rz y to m n ą , z d o ln ą do sa m o d z ie ln e g o m y ś le n ia p a c je n t­

k ę , n ie p o b ra ł od n ie j zgody n a p o d jęcie le c z e n ia a n i n ie w y p e łn ił n ie z w ło c z ­ n ie d o k u m e n ta c ji z w ią z a n e j z p rz y ję c ie m n a o d d z ia ł. P o w y ż sz e z a n ie c h a n ie ze s tr o n y s z p ita la s k u tk o w a ło ty m , iż p a c je n tc e u n ie m o ż liw io n o p o tw ie rd z e ­ n ie o ś w ia d c z e n ia w oli złożonego w e w c z e śn ie jsz y m s z p ita lu , co do k r ę g u osób u p r a w n io n y c h do w g lą d u w je j d o k u m e n ta c ję m e d y c z n ą po je j śm ie rc i.

W o d p o w ie d z i n a s k a r g ę s z p ita l p o d n ió sł, że p e łn o m o c n ic tw o u d z ie lo n e p rz e z z m a r łą sw o je m u m ężo w i do u z y s k a n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j n a w y p a d e k ś m ie rc i m o co d aw cy n ie m a c h a r a k t e r u g e n e ra ln e g o , z a te m n ie o d ­ n o s i się do k a ż d e j d o k u m e n ta c ji z ja k ie g o k o lw ie k s z p ita la czy z a k ła d u o p ie k i z d ro w o tn e j. U d z ie lo n e p e łn o m o c n ic tw o d o ty czy ło je d y n ie d o k u m e n ta c ji m e ­ d y czn ej w y tw o rz o n e j w s z p ita lu , w k tó r y m złożono o św ia d c z e n ie .

W ty c h o k o lic z n o śc ia c h S ą d u z n a ł, że o ś w ia d c z e n ie p a c je n ta o u p o w a ż ­ n ie n iu osoby b lis k ie j do u z y s k iw a n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j j e s t s k u te c z n e ró w n ie ż w in n y m p o d m io c ie le c z n ic zy m n iż te n , w k tó ry m z o sta ło złożone.

B io rą c p o d u w a g ę s t a n fa k ty c z n y o ra z o k o liczn o ści złożonego o ś w ia d c z e ­ n ia , n ie sp o só b n ie p o d z ie lić te g o s ta n o w is k a . Z a u w a ż y ć p r z e d e w s z y s tk im n ależy , że p o ja w ia ją się ro z b ie ż n o śc i w z a k r e s ie sa m e j i n te r p r e ta c ji o ś w ia d ­ c z e n ia , w k tó r y m p a c je n t u p o w a ż n ia osobę b lis k ą do u z y s k a n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j. Z je d n e j stro n y , co z o sta ło w s k a z a n e w g lo so w a n y m w y ro k u , o ś w ia d c z e n ie p a c je n ta s ta n o w i o ś w ia d c z e n ie w oli, do k tó re g o z a s to s o w a n ie z n a jd u ją p rz e p is y k o d e k s u c y w iln e g o 4. W y d aje m i się j e d n a k , że n a le ż y p o ­

d zie lić o d m ie n n e s ta n o w is k o , w s k a z u ją c e , iż „ u p o w a ż n ie n ie ”, o k tó r y m m o w a w a r t. 26 u .p .p ., s ta n o w i o d r ę b n ą in s ty tu c ję s tw o r z o n ą n a p o trz e b y te j u s t a ­ wy. N ie j e s t to ro d z a j p e łn o m o c n ic tw a w r o z u m ie n iu p rz e p is ó w k.c. N a jis to t­ n ie js z ą k w e s tią ro z ró ż n ia ją c ą te d w ie in s ty tu c je j e s t to , że u p o w a ż n ie n ie u d z ie lo n e p rz e z p a c je n ta n ie w y g a s a w ra z z je g o ś m ie rc ią i n a d a l w y w o łu je s k u t k i p r a w n e , p o d c z a s g d y k la s y c z n e p e łn o m o c n ic tw o w y g a s a w r a z ze ś m ie r c ią m o co d a w c y 5. U s ta w o d a w c a n ie p rz e w id z ia ł ż a d n e j fo rm y u p o w a ż n ie n ia — m o że ono b yć złożone z a ró w n o w fo rm ie u s tn e j, j a k i p is e m n e j. N a p o d m io t leczn iczy n a ło ż o n y j e s t n a t o m i a s t o b o w ią z e k d o k o n a n ia sto so w n e g o w p is u 6. N a le ż y z a te m p o d z ie lić p o g lą d , iż w r a z ie w ą tp liw o ś c i co do d o k o n a n ia w p is u , p o d ­ m io t u d z ie la ją c y ś w ia d c z e ń z d r o w o tn y c h p o w in ie n b y ć z o b o w ią z a n y do u p r a w d o p o d o b n ie n ia , że p o m im o p o d ję ty c h p rz e z n ie g o d z ia ła ń , u p o w a ż n ie ­ n ie lu b o św ia d c z e n ie o je g o b r a k u n ie z o sta ło zło ż o n e 7.

Z u w a g i n a m o ż liw o ść u s tn e g o u p o w a ż n ie n ia d o k o n a n ie sto so w n e j a d n o ­ ta c ji w d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j co do oso b y u p o w a ż n io n e j u ła tw ia d o w o d ze­ n ie je j p r a w a do w g lą d u w d o k u m e n ta c ję 8. B ez w ą tp ie n ia j e d n a k , ch cąc u n ik n ą ć n ie p o ro z u m ie ń , n a jp ro ś c ie j j e s t d o k o n a ć p is e m n e g o u p o w a ż n ie n ia 9. P o w y ższe je d n o z n a c z n ie w s k a z u je , co p o d k re ś lił S ą d , iż p a c je n t m o że s p o r z ą ­ d zić s to s o w n e o św ia d c z e n ie z a ró w n o w r a m a c h , j a k i p o z a d o k u m e n ta c ją m e d y c z n ą i ty lk o od je g o w oli z a le ż a ło b ę d z ie , j a k ą tr e ś ć i j a k i z a k r e s u p o ­ w a ż n ie n ia o b e jm ie to o św ia d c z e n ie . O b e c n ie o b o w ią z u ją c e ro z p o rz ą d z e n ie M in is tr a Z d ro w ia w s p ra w ie ro d z a jó w i z a k r e s u d o k u m e n ta c ji m ed y czn ej o raz sp o so b u jej p r z e tw a r z a n ia 10 w § 8 p k t 2 w s k a z u je , że w d o k u m e n ta c ji in d y w i­ d u a ln e j w e w n ę trz n e j z a m ie sz c za się lu b d o łącza do n iej o św ia d c z e n ie p a c je n ta o u p o w a ż n ie n iu osoby b lisk ie j do u z y s k iw a n ia d o k u m e n ta c ji z p o d a n ie m im ie ­ n ia i n a z w is k a osoby u p o w a ż n io n e j a lb o o św ia d c z e n ia o b r a k u ta k ie g o u p o w a ż ­ n ie n ia . O d p o w ie d n io § 15 p k t 3 p rz e w id u je d o łączen ie do h is to r ii choroby po w y ższy ch o św ia d c z e ń , je ż e li n ie z o sta ły w tej h is to r ii zam ieszczo n e.

P o d k re ś le n ia w y m a g a , że u s ta w o d a w c a o d s tą p ił od w cześn iejszeg o ro z w ią ­ z a n ia , k tó re p rz e w id y w a ło d w a o d rę b n e u p o w a ż n ie n ia : do u d o s tę p n ia n ia d o k u ­ m e n ta c ji za życia p a c je n ta o ra z w g lą d u w tę d o k u m e n ta c ję po je g o ś m ie rc i11. 5 Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 13 lipca 2010 r., sygn. II SAB/Rz 29/10, LEX nr 602398; zob. D. Karkowska, Ustawa o prawach pacjenta..., s. 368.

6 D. Karkowska, Ustawa o prawach pacjenta..., s. 365. 7 Ibidem, s. 369.

8 D. Karkowska, Prawa pacjenta, Warszawa 2009, s. 383

9 M. Kapko, [w:] E. Zielińska (red.), Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Kraków 2008, s. 595.

10 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. nr 252, poz. 1697).

11 Takie rozwiązanie przewidziane było w § 12 pkt 7 i 9 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. nr 247, poz. 1819).

314

Glosy

W d o k try n ie w s k a z u je się, że „o becna w e rs ja u s ta w y o p r a w a c h p a c je n ta i ro z p o rz ą d z e n ia w y k o n a w c z e g o p o w in n a b y ć in te r p r e to w a n a , z g o d n ie z z a s a ­ d ą o c h ro n y p r a w a p a c je n ta , ta k ż e po je g o ś m ie rc i”12.

S ą d , d o k o n u ją c a n a liz y p rz e d s ta w io n e g o s t a n u fa k ty c z n e g o , p o d k re ś lił, iż n ie p rz e d s ta w io n o d o k u m e n ta c ji, z k tó re j w y n ik a ło b y , że p a c je n tk a o d w o ła ła zgodę z n a jd u ją c ą się w d o k u m e n ta c ji p ie rw sz e g o s z p ita la , do k tó re g o tr a f iła . N a le ż y zw ró cić u w a g ę n a f a k t, iż p a c je n t i je g o p r z e d s ta w ic ie l u s ta w o w y m a ją n ie o g ra n ic z o n y d o s tę p do d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j, w p r z y p a d k u n a t o ­ m ia s t osoby u p o w a ż n io n e j u d z ie lo n e u p o w a ż n ie n ie m o że o g ra n ic z y ć z a k r e s d o s tę p u . W d o k u m e n c ie z a w ie ra ją c y m u p o w a ż n ie n ie p a c je n t m o że z a te m w s k a z a ć n ie ty lk o osobę u p o w a ż n io n ą , a le ró w n ie ż z a k r e s je j u p r a w n ie ń . I s to tn e j e s t, że p a c je n t n ie j e s t o g ra n ic z o n y w d o b o rz e osób u p o w a ż n io n y c h . M oże z a te m u p o w a ż n ić j e d n ą lu b w ięcej osób, d la k a ż d e j w s k a z u ją c z a k re s u p o w a ż n ie n ia . D e c y z ja p a c je n ta w p o w y ższej k w e s tii n ie m u s i by ć p rz e z n ie g o w ż a d e n sp o só b u z a s a d n ia n a , a le k a r z n ie m a u p r a w n ie ń do je j w e ry fi­ k a c ji. U p o w a ż n ie n ie u d z ie lo n e p rz e z p a c je n ta j e s t d la l e k a r z a w ią ż ą c e , z czego w y n ik a , że j e s t o n u p ra w n io n y i je d n o c z e ś n ie z o b o w ią z a n y u d o s tę p ­ n ia ć d o k u m e n ta c ję m e d y c z n ą w s k a z a n y m o so b o m i p o w in ie n to c z y n ić w ta k i m z a k re s ie , n a j a k i zezw o lił s a m p a c je n t13. Z d ru g ie j s tr o n y p a m ię ta ć n ależy , że o so b a u p o w a ż n io n a , p o d o b n ie j a k p a c je n t i je g o p rz e d s ta w ic ie l u sta w o w y , n ie m u s i u z a s a d n ia ć sw ego ż ą d a n ia u d o s tę p n ia n ia d o k u m e n ta c ji, co s k u tk u je ty m , że p o d m io ty u d z ie la ją c e ś w ia d c z e ń z d ro w o tn y c h n ie m a ją p r a w a te g o o c z e k iw a ć 14. U s ta w o d a w c a p rz e w id z ia ł ró ż n e fo rm y d o s tę p u do d o k u m e n ta c ji m e d y c z ­ n e j. Z g o d n ie z a r t. 27 u .p .p ., d o k u m e n ta c ja m e d y c z n a j e s t u d o s tę p n ia n a : 1) do w g lą d u w s ie d z ib ie p o d m io tu u d z ie la ją c e g o ś w ia d c z e ń z d ro w o t­ n y ch ;

2) p o p rz e z s p o rz ą d z e n ie je j w yciągów , o d p isó w lu b kopii;

3) p o p rz e z w y d a n ie o r y g in a łu z a p o k w ito w a n ie m o d b io ru i z z a s tr z e ż e ­ n ie m z w ro tu po w y k o rz y s ta n iu , je ż e li u p r a w n io n y o r g a n lu b p o d m io t ż ą d a u d o s tę p n ie n ia o ry g in a łó w te j d o k u m e n ta c ji. D e c y z ja o sp o so b ie d o s tę p u do d o k u m e n ta c ji leży po s tr o n ie p o d m io tu u p ra w n io n e g o . K o n tro w e rs je b u d z i z a p is a r t. 26 u s t. 2 u .p .p . o g ra n ic z a ją c y po ś m ie rc i p a c je n ta d o s tę p do d o k u m e n ta c ji je d y n ie p o p rz e z w g lą d do niej. W d o k try n ie p o w y ższe o g ra n ic z e n ie j e s t sz e ro k o k o m e n to w a n e . Z je d n e j s t r o ­ n y p o d k r e ś la się, że u s ta w o d a w c a , w p ro w a d z a ją c w s k a z a n e o g ra n ic z e n ie , p rz y jm u je z a s a d ę , w m y ś l k tó re j z c h w ilą ś m ie r c i p a c je n ta u p o w a ż n ie n ie częściow o w y g a s a , co j e s t b łę d e m w s a m y m z a ło ż e n iu . J e s t to z a c h o w a n ie

12 D. Karkowska, Ustawa o prawach..., s. 367. 13 R. Kubiak, op. cit., s. 257.

14 D. Karkowska, Prawa pacjenta..., s. 380; zob. M. Dercz, T. Rek, Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej. Komentarz, Warszawa 2007, s. 104.

n ie r a c jo n a ln e , k tó r e p ro w a d z i do n ie n a le ż y te j o c h ro n y d ó b r o so b is ty c h z m a r ­ łego p a c je n ta o ra z n a r u s z a u p r a w n ie n ia p ro c e so w e osób b lis k ic h p a c je n to w i, u tr u d n i a j ą c n p . z e b r a n ie sto so w n e g o m a t e r i a ł u d o w o d o w eg o 15. W s k a z u je się ró w n ie ż , iż p r z y ję te b rz m ie n ie p r z e p is u j e s t n a s tę p s tw e m n ie f o r tu n n y c h s fo r­ m u ło w a ń , a o so b a u p o w a ż n io n a do d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j po ś m ie rc i p a ­ c je n ta m a p ra w o do u z y s k a n ia je j w e w s z y s tk ic h fo rm a c h p rz e w id z ia n y c h w a r t. 27 u .p .p .16 N a le ż y p o d z ie lić d ru g ie s ta n o w is k o i p rz y ją ć , że o so b a u p o w a ż n io n a m a m o ż liw o ść d o s tę p u do d o k u m e n ta c ji w t a k i s a m sp o só b , j a k p a c je n t z a ż y c ia b ą d ź je g o p rz e d s ta w ic ie l. P o w y ż sz y p ro b le m z o s ta ł d o s tr z e ­ żony ró w n ie ż p rz e z u s ta w o d a w c ę , co z n a la z ło o d z w ie rc ie d le n ie w Z a ło ż e n ia c h do p r o je k tu u s ta w y o z m ia n ie u s ta w y o p r a w a c h p a c je n ta i R z e c z n ik u P r a w P a c je n ta o ra z n ie k tó r y c h in n y c h u s t a w 17. Ze w z g lę d u n a w ą tp liw o ś c i i n t e r ­ p r e ta c y jn e z a p ro p o n o w a n o b o w ie m d o p re c y z o w a n ie b r z m ie n ia u s ta w y , p o le ­ g a ją c e n a je d n o z n a c z n y m w s k a z a n iu , że w r a z ie ś m ie rc i p a c je n ta d o k u m e n ­ ta c ja m e d y c z n a j e s t u d o s tę p n ia n a w e w s z y s tk ic h p r z e w id z ia n y c h w u s ta w ie fo rm a c h . O b ecn e ro z w ią z a n ie , p r z e w id u ją c e w g lą d w d o k u m e n ta c ję , n ie j e s t b o w ie m zg o d n e z in te n c ją u s ta w o d a w c y w ty m z a k re s ie .

P o w o ła n e z a ło ż e n ia do p r o je k tu u s ta w y p r z e w id u ją ró w n ie ż in n e zm iany. P ro p o n u je się m .in . o k re ś le n ie w u s ta w ie sp o so b ó w u d o s tę p n ia n ia d o k u m e n ­ ta c ji m e d y c z n e j p ro w a d z o n e j w p o s ta c i p a p ie ro w e j, j a k te ż e le k tro n ic z n e j. Ta d r u g a m a b y ć u d o s tę p n ia n a p rz e z e le k tr o n ic z n ą t r a n s m is ję d a n y c h lu b n a in fo rm a ty c z n y m n o ś n ik u d a n y c h . D o d a tk o w o p rz e w id z ia n e j e s t w y k o n y w a ­ n ie p a p ie ro w y c h w y d ru k ó w n a ż ą d a n ie u p r a w n io n y c h o rg a n ó w lu b p o d m io ­ tów . M o żliw y b y łb y ró w n ie ż w g lą d w d o k u m e n ta c ję w m ie js c u u d z ie la n ia ś w ia d c z e ń z d ro w o tn y c h . P ro p o n o w a n e s ą ta k ż e z m ia n y o b e c n ie o b o w ią z u ją ­ cy ch p rz e p is ó w o d n o sz ą c y c h się do d o k u m e n ta c ji p a p ie ro w e j. B y ła b y o n a u d o s tę p n ia n a do w g lą d u lu b p rz e z s p o rz ą d z e n ie o d p isó w alb o w yciągów , a w w y ją tk o w y c h s y tu a c ja c h ta k ż e p rz e z w y p o ż y c z e n ie o ry g in a łu . Z u w a g i n a to , że o b e c n ie w y p o ż y c z e n ie o r y g in a łu b u d z i lic z n e k o n tro w e rs je i często n a s tr ę c z a d o d a tk o w y c h tr u d n o ś c i (m .in . p o d m io t w y p o ż y c z a ją c y d o k u m e n ta ­ cję m a o b o w ią z e k s p o r z ą d z e n ia je j k o p ii d la w ła s n y c h p o trz e b ), p r o je k t z a k ła ­ d a , że o r y g in a ł d o k u m e n ta c ji b y łb y w y d a w a n y ty lk o w ty c h p rz y p a d k a c h , g d y s p o r z ą d z e n ie k o p ii m og ło b y sp o w o d o w ać zw ło k ę w u d z ie le n iu św ia d c z e ­ n ia z d ro w o tn e g o z a g r a ż a ją c ą ż y ciu lu b z d ro w iu p a c je n ta . N a le ż y z a te m p o d ­ k re ś lić , iż w s k a z a n e o g ra n ic z e n ie u n ie m o ż liw i o tr z y m a n ie o r y g in a łu d o k u ­ m e n ta c ji oso b ie u p o w a ż n io n e j po ś m ie rc i p a c je n ta . T a k ie u ję c ie z a p rz e c z a z a te m w c z e śn ie j p o w o ła n e j p ro p o zy cji, z g o d n ie z k t ó r ą w r a z ie ś m ie rc i p a ­

15 D. Karkowska, Prawa pacjenta..., s. 381.

16 A. Augustynowicz, A. Budziszewska-Makulska, Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2010, s. 174.

316

Glosy

c je n ta d o k u m e n ta c ja u d o s tę p n ia n a b y ła b y w e w s z y s tk ic h p rz e w id z ia n y c h w u s ta w ie fo rm a c h .

Ze w z g lę d u n a w ą tp liw o ś c i in te r p r e ta c y jn e p ro p o n u je się ró w n ie ż d o p re ­ c y z o w a n ie p rz e p is ó w d o ty c z ą c y c h u d o s tę p n ia n ia k o p ii, o d p is u o ra z w y c ią g u d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j. U s ta w a n ie d e fin iu je ty c h pojęć i p o d n ie sio n o j e d ­ n o c z e ś n ie zb liż o n e z n a c z e n ie w y ra z ó w „ k o p ia ” i „o d p is”. W z w ią z k u z ty m z a p ro p o n o w a n o p o z o s ta w ie n ie ty lk o fo rm y „ o d p is”, „w y ciąg ” n a to m ia s t m a b yć ro z u m ia n y ja k o s k ró to w y t e k s t z a w ie ra ją c y n a jw a ż n ie js z e d a n e z cało ści d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j. P rz e w id z ia n o ró w n ie ż d o d a tk o w y sp o só b u d o s tę p ­ n i a n i a d o k u m e n ta c ji p ro w a d z o n e j w p o s ta c i p a p ie ro w e j, tj. je j cyfrow e o d ­ w z o ro w a n ie (s k a n ) , k tó r e b y ło b y w y k o n y w a n e n a w n io s e k p a c je n ta , a n a s t ę p ­ n ie p rz e k a z y w a n e p rz e z e le k tr o n ic z n ą t r a n s m is ję lu b n a n o ś n ik u . O s ta tn i z w y m ie n io n y c h sp o so b ó w tr a k to w a n y m a b yć ja k o f a k u lta ty w n y i p o d m io t u d z ie la ją c y ś w ia d c z e ń z d ro w o tn y c h m ó g łb y go w p ro w a d z ić w sw o im r e g u la ­ m in ie o rg a n iz a c y jn y m , je ż e li b ę d ą n a to p o z w a la ły w a r u n k i o rg a n iz a c y jn e i te c h n ic z n e , ja k im i d y sp o n u je . P o d ję te r o z w a ż a n ia w s k a z u ją n a d o n io sło ść p ro b le m u u d o s tę p n ia n ia d o ­ k u m e n ta c ji m e d y c z n e j po ś m ie rc i p a c je n ta . P ro b le m t e n z o s ta ł z a u w a ż o n y ró w n ie ż p rz e z R z e c z n ik a P r a w O b y w a te ls k ic h , k tó r y p is m e m z d n ia 12 s ty c z ­ n i a 2011 r. zw ró cił się do G e n e ra ln e g o I n s p e k to r a O c h ro n y D a n y c h O so b o ­ w y ch , p o d a ją c ja k o p r z y k ła d s y tu a c ję , w k tó re j oso b y b lis k ie po ś m ie rc i p a ­ c je n ta z a m ie r z a ją do ch o d zić od p o d m io tu le c z n iczeg o p rz y s łu g u ją c y c h im r o s z c z e ń n a p o d s ta w ie a r t. 4 4 6 k .c .18 W s k a z a n o , że a r t. 26 u s t. 3 p k t 3 u .p .p ., p r z e w id u ją c y u d o s tę p n ie n ie d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j s ą d o m w z w ią z k u z p ro w a d z o n y m p o s tę p o w a n ie m , n ie ro z w ią z u je p o w y ższeg o p ro b le m u , g dyż ju ż n a e ta p ie w n o s z e n ia p o z w u n a le ż y czy n ić z ad o ść w a r u n k o m p is m a p ro c e ­

sow ego. W n o sz ą c y p o z e w w in ie n z a te m w s k a z a ć dow o d y p o tw ie rd z a ją c e o k o ­ lic z n o śc i w n im w s k a z a n e . W s y tu a c ji b r a k u d o s tę p u do d o k u m e n ta c ji m e ­ d y c z n e j j e s t to n a d e r u t r u d n i o n e b ą d ź w rę c z n ie m o ż liw e . W z w ią z k u z o p is a n ą s y tu a c ją R z e c z n ik zw ró cił się z z a p y ta n ie m , czy w p rz e d m io to w e j s p r a w ie w y s ta r c z a ją c ą p o d s ta w ą do u d o s tę p n ie n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j o so b o m n a jb liż s z y m m o ż e być a r t. 27 u s t. 2 p k t 5 u s ta w y o o c h ro n ie d a n y c h o s o b o w y c h 19, k t ó r y d o p u s z c z a p r z e t w a r z a n i e d a n y c h o s t a n i e z d r o w ia w p r z y p a d k u , g d y s ą o n e n ie z b ę d n e do d o c h o d z e n ia p r a w p r z e d są d e m . W o d p o w ie d z i p o d k re ś lo n o , iż u s t a w a o o c h ro n ie d a n y c h o so b o w y ch n ie m a z a s to s o w a n ia do in fo rm a c ji o o so b a c h z m a rły c h . P r z e m a w ia z a ty m p rz e d e w s z y s tk im a r t. 2 u s t. 1 p o w o ła n e j u sta w y , k tó r y w s k a z u je je j p rz e d m io to w y z a k r e s , tj. o c h ro n ę d a n y c h osób fizy cz n y ch , czyli ty lk o i w y łą c z n ie żyjących.

18 Pismo z dnia 12 stycznia 2011 r., znak RPO-632759-V-II/ST.

19 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., nr 101, poz. 926 z późn. zm.).

D o stę p do d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j po ś m ie rc i p a c je n ta m ie ś c i się ró w ­ n ie ż w o b s z a rz e z a in te r e s o w a ń R z e c z n ik a P r a w P a c je n ta , do k tó re g o z g ła s z a ­ n y c h j e s t w ie le p rz y p a d k ó w n a r u s z e n ia te g o p r a w a . P o w y ż sz e s p ra w iło , iż w y sto so w a ł o n w n io s e k do M in is tr a Z d ro w ia , w k tó r y m z a s y g n a liz o w a ł ro z ­ w a ż e n ie m o żliw o ści d o s to s o w a n ia p r a w a p o lsk ie g o do r o z w ią z a ń p rz y ję ty c h w in n y c h k r a ja c h U E , k tó r e s ą b a r d z ie j e la s ty c z n e i ła tw ie j je sto so w a ć do s y tu a c ji lo so w y ch 20 . Z d a n ie m R z e c z n ik a s tw o rz e n ie o d p o w ie d n ic h re g u la c ji p r a w n y c h z a p e w n i p o d tr z y m a n ie is tn ie ją c e g o o b e c n ie w y so k ieg o s t a n d a r d u o c h ro n y d a n y c h o so b o w y ch z ró w n o c z e sn y m u w z g lę d n ie n ie m w oli p a c je n ta . W w ię k sz o śc i k r a jó w U E d o s tę p do d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j po ś m ie rc i p a ­ c je n ta z m ocy p r a w a m a ją oso b y s p o k re w n io n e z p a c je n te m i m a łż o n e k 21. M in is te r s tw o Z d ro w ia , u s to s u n k o w u ją c się do w n io s k u R z e c z n ik a , w sk a z a ło , że o b o w ią z u ją c y s t a n p r a w n y w w y s ta rc z a ją c y m s to p n iu z a b e z p ie c z a in te r e s y p a c je n ta , j a k ró w n ie ż je g o b lis k ic h i n ie m a u z a s a d n ie n ia d la d o k o n y w a n ia z m ia n le g is la c y jn y c h w o m a w ia n y m z a k r e s ie 22. W u z a s a d n ie n iu p o d a n o , iż u s ta w o w e o g ra n ic z e n ia w s k a z u ją c e k r ą g p o d m io tó w u p r a w n io n y c h do d o k u ­ m e n ta c ji s ą r e a ln y m z a b e z p ie c z e n ie m ta je m n ic y le k a r s k ie j o ra z s łu ż ą p o s z a ­ n o w a n iu w o li z m a rłe g o p a c je n ta . P o d k re ś lo n o ró w n ie ż , że d o s tę p do d o k u ­ m e n ta c ji m e d y c z n e j j e s t p r a w e m p a c je n ta , a n ie osób b lis k ic h . W z w ią z k u z ty m o b o w ią z u ją c e re g u la c je p r a w n e c h r o n ią i z a b e z p ie c z a ją w p ie rw sz e j k o le jn o śc i in te r e s y p a c je n ta , ró w n ie ż po je g o śm ie rc i. N ie j e s t to je d n a k ró w n o z n a c z n e z b e z w z g lę d n y m p o z b a w ie n ie m o soby b lis k ie j d o s tę p u do do­ k u m e n ta c ji m e d y c z n e j z m a rłe g o p a c je n ta . W b r a k u sto so w n e g o u p o w a ż n ie ­ n ia b ę d z ie to m o ż liw e w d ro d z e p o s tę p o w a n ia sąd o w eg o .

P o d ję ta a n a liz a s z e re g u z a g a d n ie ń z w ią z a n y c h z d o s tę p e m do d o k u m e n ­ ta c ji m e d y c z n e j po ś m ie rc i p a c je n ta je d n o z n a c z n ie w s k a z u je n a d o n io sło ść ro z s trz y g n ię c ia p o d ję te g o p rz e z W ojew ó d zk i S ą d A d m in is tra c y jn y w glosow a- n y m w y ro k u . S y tu a c ja o p is a n a w p rz e d m io to w e j s p ra w ie z d a r z a się b a rd z o często . W p r a k ty c e zaz w y czaj p rz y jm u je się, że k a ż d y p o d m io t lec zn iczy z o b o w ią z a n y do p r o w a d z e n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j w in ie n o d b ie ra ć od p a c je n ta sto so w n e o ś w ia d c z e n ie d o ty c z ą c e osób u p o w a ż n io n y c h do te j d o k u ­ m e n ta c ji. Z g o d n ie ze s ta n o w is k ie m M in is te r s tw a Z d ro w ia 23, n ie m o ż n a p r z y ­ ją ć , że o św ia d c z e n ie o u p o w a ż n ie n iu do d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j złożone w je d n y m z a k ła d z ie o p ie k i z d ro w o tn e j o b o w ią z u je ta k ż e w in n y c h p la c ó w ­ k a c h . Z a k r e s ś w ia d c z e ń z d ro w o tn y c h u d z ie la n y c h w ró ż n y c h p la c ó w k a c h m oże b o w ie m b yć ró ż n y i w o lą p a c je n ta m o że b yć u ja w n ie n ie o so b o m b lis k im ty lk o n ie k tó r y c h sw o ic h p ro b le m ó w z d ro w o tn y c h . P o d k re ś lić je d n a k należy ,

20 Pismo z dnia 2 marca 2011 r., znak RzPP-ZPR-076-7-1/JK/11

21 I. Jeleń, Dokumentacja medyczna i dane osobowe pacjenta. Praktyczne wskazówki, War­ szawa 2011, s. 26.

22 Pismo z dnia 26 kwietnia 2011 r., znak MZ-OZZ-0201-24146-6/AWI/11. 23 Ibidem.

318

Glosy iż w p r z e d m io to w e j s p r a w ie c h o d z iło o t ę s a m ą j e d n o s t k ę c h o ro b o w ą , a św ia d c z e n io d a w c a , do k tó re g o z o s ta ła p r z e tr a n s p o r to w a n a p a c je n tk a , m ia ł k o n ty n u o w a ć je d y n ie le c z e n ie p o d ję te w c z e śn ie j. W ta k ie j s y tu a c ji n a le ż y u z n a ć z a w a ż n e i s k u te c z n e u p o w a ż n ie n ie , k tó re g o u d z ie lił p a c je n t p o z a z a k ła d e m o p ie k i z d ro w o tn e j. D o p u s z c z a ln o ś ć u d o s tę p n ie n ia d o k u m e n ta c ji m e d y c z n e j w k o n k r e tn e j s y tu a c ji z a le ż y w ó w czas od z a k r e s u u d z ie lo n e g o u p o w a ż n ie n ia , tz n . czy d otyczy ono p e łn e j d o k u m e n ta c ji, czy ty lk o d o k u m e n ta ­ cji z k o n k re tn e g o lec z e n ia. W o p is a n y m p r z y p a d k u n ie było żad n e g o o g ra n ic z e ­ n ia w d o stę p ie do d o k u m e n ta c ji m ed y cz n ej. W z w ią z k u z ty m , co słu sz n ie p o d n ió s ł S ą d , n ie m o ż n a w n io sk o w a ć , że z m ia n a d o sta w c y u s łu g m e d y c z n y c h s k u tk u je je d n o c z e ś n ie u n ie w a ż n ie n ie m w c z e śn ie j zło żo n y ch p rz e z p a c je n ta o ś w ia d c z e ń w o li o c h a r a k te r z e g e n e r a ln y m .

M a ją c n a u w a d z e p o w y ż sze a rg u m e n ty , te z ę , że n ie m a ra c jo n a ln e g o p o w o d u , a b y tr a k to w a ć o ś w ia d c z e n ie p a c je n ta u p o w a ż n ia ją c e osobę b lis k ą do u z y s k iw a n ia je j d o k u m e n ta c ji ja k o s p o rz ą d z o n e ty lk o n a u ż y te k ś w ia d c z e n io ­ daw cy, k tó r y z a ło ż y ł h is to r ię choroby, w ja k ie j o św ia d c z e n ie ta k ie się z n a la ­ zło, u w a ż a m za tr a f n ą .