Inauguracja roku akademickiego 1964

Ignacy Subera

Inauguracja roku akademickiego

1964/1965 w Akademii Teologii

Katolickiej w Warszawie

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 7/3-4, 206-215

INAUGURACJA ROKU AKADEMICKIEGO 1964/1965 W AKADEMII TEOLOGII KATOLICKIEJ W WARSZAWIE

U ro czy sta in a u g u ra cja roku a k a d em ick ieg o w A T K od b yła się w dn. 6. X . 1964 r.

M szę św . w k o śc ie le n a B iela n a ch o d p raw ił J. E. ks. b iskup Jerzy M o­ d zelew sk i. K azan ie o k o liczn o ścio w e w y g ło s ił ks. doc. dr Jan S tęp ień . Po n a b o żeń stw ie od b yła się w a u li U czeln i u roczystość in a u g u ra cy j­ na, k tórą z a g a ił J. M. ks. R ektor prof, dr W in cen ty K w ia tk o w sk i. W za g a ­ je n iu ks. R ek tor zw r ó c ił u w a g ę na d o n io słe daty, k tóre d la ży cia U czeln i m ają szczeg ó ln e zn aczen ie. W ty m roku b o w iem m ija 20 la t od ch w ili, k ied y w ok resie P o lsk i L u d ow ej U czeln ia p rzy stą p iła do sw ej od b u d ow y po zn iszczen ia ch w o je n n y c h , sięg a ją cy ch 60% sta n u kad ry n a u k o w ej. „O becnie zaś p ragn ąłb ym zatrzym ać się — m ó w ił ks. R ektor — przy d acie, która obchodzi k ażdą u c zeln ię teo lo g iczn ą , ja k i ca ły ś w ia t k a ­ to lic k i w zw ią zk u z o d b y w a ją cą się III S e sją S ob oru P o w szech n eg o w R zym ie. M ożna b ez p rzesad y p o w ied zieć, że d la św ia ta k a to lick ieg o trzeci rok so b orow y m a d ecy d u ją ce zn a czen ie ze w z g lę d u na d o n io sły prob lem ek lezjo lo g iczn y , k tó ry sta n o w i g łó w n ą treść tej sesji, o m a ­ w ia n y dotąd na Soborze w sposób ty lk o sp orad yczn y i p on iek ąd m a rg in eso w y . N iek tó re p u n k ty teg o p ro b lem u m ożn a już n a ­ k reślić w sposób d o sta teczn ie p ew n y , jako o d p o w ia d a ją ce poglądom olb rzym iej w ię k sz o ś c i sob orow ej. Do tak ich p u n k tó w n a leży n iezm iern ie d o n io słe za g a d n ien ie teo lo g iczn e dla całego św ia ta k a to lick ieg o o s t o ­ su n k u p o szczeg ó ln y ch b isk u p ó w K o ścio ła do B isk u p a R zym sk iego pod w zg lęd em ich u d ziału w rząd zen iu ca ły m K ościołem , jak ró w n ie ż o s to ­ su n k u k a p ła n ó w do ich b isk u p a pod w z g lę d e m ju r y sd y k c y jn y m oraz ich u d zia łu w p e łn i k a p ła ń stw a C h ry stu so w eg o . R o zleg a ły się b o w iem g ło sy pozasob orow e, oparte w sza k że na k o n stru k cji d ia lek ty czn ej, m ia ­ nowicie·, że sob ór p ołoży k res relig ijn ej su p rem acji R zym u, a n a w e t przy czy n i się do rozłam u m ięd zy p ap ieżem , a p o szczeg ó ln y m i b isk u p am i K o ścio ła , jak ró w n ież m ięd zy k ap łan am i a ich b isk u p am i, gdy przyzna im w ię k s z e u p raw n ien ia. T ego rod zaju g ło s y w y zn a cza ją sob ie k ieru n ek od śro d k o w y , zgoła p rzeciw n y w sto su n k u do p rym atu p ap ieża i do k a p ła ń stw a C h rystu sow ego. N a p rzestrzen i b o w iem p ra w ie d w u ty s ię c y la t p ry m a t p a p ieża i k a p ła ń stw o C h ry stu so w e ro zw ija ją sw o ją d z ia ła l­ ność w k ieru n k u d ośrod k ow ym tak, jak czytam y cod zien n ie w k an on ie

[

]

N a stęp n ie ks. P rorek tor prof, dr Ig n a cy S u b era zło ży ł sp raw ozd an ie z d zia ła ln o ści U czeln i za u b ieg ły rok a k a d em ick i 1963/1964.

R ok ob ecn y zn a m io n u je w ie lk a liczb a roczn ic u ro czy ście w p a ń stw ie n a szy m obchodzonych. I nasza U c z e ln ia zam yk a w roku sp ra w o zd a w ­ czym 10 la t p racy d y d a k ty czn o -n a u k o w ej ·— od c h w ili w y o d ręb n ien ia W yd ziału T eo lo g ii K a to lick iej z U n iw e r sy te tu W arszaw sk iego w sa m o ­ d zieln ą w y ż sz ą sz k o łę ak ad em ick ą p.n. A k a d em ia T eo lo g ii K a to lick iej. A k a d em ia w roku b ieżą cy m zam yk a ■— jako k on ty n u a to rk a W ydziału T eo lo g ii K a to lick iej U n iw e r sy te tu W arszaw sk iego — 46 rok p racy W y­ d zia łu od c h w ili fa k ty c z n e g o p o w sta n ia , a 44 rok od ch w ili k a n o n icz­ nego e r y g o w a n ia d ek retem K on g reg a cji S em in a rió w i S tu d ió w U n iw e r ­ sy te c k ic h z d n ia 4 k w ie tn ia 1920 r. i n ad an ia jej k an on iczn ego sta tu tu . Z a m y k a ją c to d z ie się c io le c ie p racy U czeln i, W ładze A k a d em ii pragną p od k reślić, że w y o d ręb n ien ie dało m ożność ro zw ija n ia n au k i na trzech w y d z ia ła c h pod d an ych jed n o litem u k ie r o w n ic tw u w ła sn e g o rek tora i w ła sn e g o sen atu .

U c z e ln ia nasza k ieru je się u sta w a m i p a ń stw o w y m i i p rzep isam i p raw a k an on iczn ego i w sk u te k teg o liczy n a ż y c z liw e u sto su n k o w a n ie s ię w z g lę d e m potrzeb U czeln i zarów n o M in isterstw a S zk o ln ictw a W yż­ szego, jak i W ład zy D u ch ow n ej.

R ek to ra t z p ra w d ziw ą rad ością k o m u n ik u je, że M in isterstw o S z k o l­ n ic tw a W yższego p o w o ła ło do p racy z n o w y m rok iem ak ad em ick im w naszej U czeln i:

ks. prof. dr. Ig n a ceg o R óżyck iego — przy K ated rze D o g m a ty k i S p e - k u la ty w n e j na W yd ziale T eologiczn ym i

ks. prof. dr. K azim ierza K łosak a — przy K ated rze F ilo zo fii F rzyrody n a W yd ziale F ilo zo fii C h rześcijań sk iej.

C h ciałb ym tu nadto p od k reślić, że M in isterstw o S zk o ln ictw a W yż­ szego, u zn ając p rzed sta w io n e p rzez U c z e ln ię potrzeb y d yd ak tyczn e A k a d em ii, jak i k o n ieczn o ść p r z y g o to w a n ia m łod ej k adry n a u k o w ej, — p rzy d zieliło w o sta tn ich 3 la ta ch 10 e ta tó w p om ocn iczych p ra co w n ik ó w n au k i i o d p o w ied n ie fu n d u sz e na p o k ry cie godzin zlec o n y c h na p ro ­ w a d z e n ie w y k ła d ó w , zgod n ie z program em stu d iów .

208 K S . IG N A C Y S U B E R A

[3] W dniu 10 m arca 1964 r. p rzyb ył do A k ad em ii J. E. ks. P rym as K a rd y n a ł S te fa n W y szy ń sk i i· w y g ło s ił 2-god zin n ą k o n feren cję, p rzed ­ sta w ia ją c w niej p rzeb ieg II S e sji Soboru W a ty k a ń sk ieg o II i za p o ­ zn ając słu ch a czy z całym zap leczem n au k o w y m Soboru, sta n o w ią cy m bardzo szerok i m a t e r ia ł, do d y sk u sji nad p o szczeg ó ln y m i sch em atam i.

I. Władze Akadem ii

W roku ak ad em ick im 1963/1964: sta n o w isk o R ektora U czeln i za jm o w a ł

ks. prof, dr W in cen ty K w ia tk o w sk i „ P rorek tora U czeln i za jm o w a ł

ks. prof, dr Ig n a cy S u b era

„ D ziek an a W yd ziału T eologiczn ego U c z e ln i za jm o w a ł ks. prof, dr W alen ty U rm an ow icz

„ P rod ziek an a W yd ziału T eologiczn ego za jm o w a ł ks. doc. dr S ta n isła w O lejnik

„ D ziek a n a W yd ziału P ra w a K an on iczn ego z a jm o w a ł ks. prof, dr M arian M yrcha

„ D ziek an a W yd ziału F ilo z o fii C h rześcijań sk iej z a jm o w a ł ks. prof, dr P iotr C hojnacki

„ P rod ziek an a W yd ziału F ilo zo fii C h rześcijań sk iej z a jm o w a ł ks. prof, dr J ó zef Iw a n ick i

II. Zatrudnienie osób w roku akadem ickim 1963/1964 W o k resie sp ra w o zd a w czy m A k a d em ia zatrudniała: 1. p ra co w n ik ó w n au k ow ych :

a. sa m o d zieln y ch i p om ocn iczych — eta tó w 50 Va b. p row ad zących zlecon e w y k ła d y i ćw iczen ia 14 c. słu żb y b i b l i o t e c z n e j ... 8

razem . . . 72 V2 2. p r a c o w n ik ó w a d m in istra cy jn y ch :

a. p ra co w n ik ó w u m y sło w y c h . . . . 15 osób b. p ra co w n ik ó w fiz y c z n y c h . . . . 22 osoby

O gółem za ję ty c h b yło 109 Va eta tó w , czy li zatru d n ion ych 110 osób. U czeln ia w rok u sp ra w o zd a w czy m lic z y ła 180 stu d en tó w . III. Działalność W ydziałów

1. W y d z i a ł T e o l o g i c z n y

W roku sp ra w o zd a w czy m W yd ział T eologiczn y lic z y ł w sw oim gronie: 4 p ro feso ró w zw y cza jn y ch , 6 p ro feso ró w n a d zw y cza jn y ch , 3 docen tów , 7 ad iu n k tów , 4 sta rszy ch a sy sten tó w , 2 a sy ste n tó w i 2 osob y p ro w a ­ dzące w y k ła d y zlecone.

[4] IN A U G U R A C J A R O K U A K A D E M IC K I E G O 209 P o sied zeń R ady W yd ziału odbyto 12, w ty m jed n o u ro czy ste — p o św ię c o n e u czczen iu d zia ła ln o ści n au k ow ej em . prof. ks. dr. A n ton iego B orow sk iego.

W w y n ik u w y b o ró w , p rzep row ad zon ych w m aju r.b. dziek an em W yd zału na ok res 2 la t zo sta ł ks. prof, dr E u g en iu sz W yczaw sk i, a p ro­ d ziek an em ks. doc. dr S ta n isła w O lejnik.

S tu d en tó w b yło na W yd ziale 127.

M a g isteria u zy sk a ło 13 osób, d ok torat — 1 osoba, h a b ilita cję ·— 1 osoba, m ia n o w ic ie ks. dr H en ryk R yb u s w zak resie h isto rii K ościoła. P r o fe so r o w ie i w y k ła d o w c y brali u d zia ł w zjazd ach n a u k o w y ch , w y g ła sz a ją c referaty.

W yd ział w y d a je „Studia T h eo lo g ica V a r sa v ie n s ia ”, — u k azu jące s ię jako p ół-roczn ik .

2. W y d z i a ł P r a w a K a n o n i c z n e g o W rok u sp ra w o zd a w czy m spośród p r a co w n ik ó w nauki: ks. prof, dr M arian M yrcha p ia sto w a ł godność d ziek an a W ydziału ks. prof, dr Ig n a cy S u b era — prorek tora A TK .

S k ład o so b o w y W yd ziału p rzed sta w ia ł s ię ja k n a stęp u je: 1 p rofesor zw y cza jn y ,

2 p ro feso ró w n a d zw y cza jn y ch , 4 sta rszy ch w y k ła d o w c ó w ,

6 p om ocn iczych p ra co w n ik ó w nauki, w ty m 4 a d iu n k tó w i 2 sta rszy ch a sy sten tó w , 3 w y k ła d o w c ó w — p ro w a d zą cy ch w y k ła d y zlecone.

W roku sp ra w o zd a w czy m odbyło się 11 p osied zeń R ady W ydziału. N a p o sied zen iu R ady W yd ziału w dn. 20 m aja 1964 r. od b y ły się w y b o ry d ziek an a, k tórym zo sta ł ks. prof, dr M arian M yrcha.

N a W yd ziale p rzep row ad zon o p rzew ód h a b ilita cy jn y O. dr. Joach im a B ara — nad ca ło k szta łtem dorobku n au k ow ego, ze szczeg ó ln y m u w z g lę d ­ n ie n ie m p racy p.t. „Z grom ad zen ie S S . S e r a fin e k ”. W w y n ik u p rzew od u n adano O. dr. J o a ch im o w i B a ro w i ty tu ł d ocen ta p raw a kan on iczn ego.

R ó w n ież na p o sied zen iu w dn. 6 lip ca 1964 r. p rzeprow adzono obronę p racy d ok torsk iej ks. m gr. F erd yn an d a P astern ak a, n ad ając m u stop ień n a u k o w y doktora p ra w a kan on iczn ego.

W roku sp ra w o zd a w czy m ogóln a liczb a stu d e n tó w n a W ydziale w y n o siła 40 osób.

D yp lom m a g istra p raw a k an on iczn ego u zy sk a ło 5 osób. Ze sty p en d iu m k o rzy sta ło 9 osób.

Z k o n w ik tu A T K — 16 osób.

Z a siłk i p ie n ię ż n e (bezzw rotne) otrzym ało 8 osób.

Pod' k ieru n k iem ks. ks. p ro feso ró w W yd ziału P ra w a K an on iczn ego w y d a w a n e je s t czasopism o „P raw o K a n o n iczn e” — k w a rta ln ik , w k tórym dru k u ją sw e prace p ra co w n icy n a u k o w i W ydziału.

210 K S . I G N A C Y S U B E R A

[

5

]

3. W y d z i a ł F i l o z o f i i C h r z e ś c i j a ń s k i e j

N a w y d z ia le F ilo z o fii C h rześcijań sk iej w roku sp ra w o zd a w czy m sk ład e ta to w y c h p r a co w n ik ó w n au k i p rzed sta w ia ł s ię następ u jąco: 3 p ro feso ró w zw y cza jn y ch

1 profesor n a d zw y cza jn y

2 a d iu n k tó w (w tym 1 na ‘/s etatu) 1 starszy a sy s te n t (na Va etatu)

2 a sy ste n tó w (w tym 1 — ód dn. 1. IV. 1963 r.) 1 starszy w y k ła d o w ca .

R azem na W yd ziale F ilo zo fii C h rześcijań sk iej b yło czy n n y ch 10 p ra ­ co w n ik ó w e ta to w y ch .

W tym sam ym cza sie p racow ało na W yd ziale 5 osób zatru d n ion ych n a p o d sta w ie um ów o p ro w a d zen iu zajęć zleconych.

P ra co w n icy n au k i W yd ziału F ilo z o fii C h rześcijań sk iej p ro w a d zili ró w n ież w y k ła d y i za jęcia d la stu d en tó w W yd ziału T eologiczn ego. B ra li poza tym u d ział —■ jako recen zen ci prac d o k torsk ich na K U L i n a U n iw e r sy te c ie W rocław sk im .

W roku ak ad em ick im 1963/1964 od b yło się 10 p osied zeń R ady W y­ d ziału . N ieza le żn ie od ty ch p o sied zeń o d b y w a ły się ró w n ież p osied zen ia n a u k o w e W yd ziału z u d zia łem m łod ej kadry i g o ści z poza W ydziału, n a k tó ry ch z o sta ły w y g ło sz o n e r efera ty i o d b y w a ły się d y sk u sje n a ­ u k o w e z zak resu filo z o fii. P o sied zeń ty ch zorgan izow an o łą czn ie 6.

P rzep row ad zon o jed en p rzew ód h a b ilita c y jn y — ks. dr. A n to n ieg o S tęp n ia , egzam in d ok torsk i ks. N a ru szew icza i m a g istersk i ks. J. C hal- carza.

L iczba stu d en tó w W yd ziału F ilo z o fii C h rześcijań sk iej w y n o siła w tym o k r e sie o gółem 13 osób.

R ada W yd ziału p rzep row ad ziła n o stry fik a cję d w u d y p lo m ó w lic e n ­ cja ck ich po u w zg lęd n ien iu tok u od n ośn ych stu d ió w i o cen ie rozpraw . W rok u ak ad em ick im 1963/1964 8 stu d en tó w k orzy sta ło ze s ty p e n ­ d ió w sto łó w k o w y ch , ja k ró w n ież z k o n w ik tu . W yp łacon o 6 jed n orazo­ w y c h za siłk ó w na łączn ą sum ę' zł. 2.000.—

IV. W y d a w n ictw o A TK

O prócz sta ły c h p erio d y k ó w , t.j. „Studia T h eologica V a r sa v ie n s ia ” oraz „P raw o K a n o n iczn e” u k a za ł s ię w roku sp ra w o zd a w czy m sk ryp t ks. prof. dr. P. N o w ick ieg o — J ęzy k aram ejski.

V. B ib lio te k a G łów n a

B ib lio tek a G łów n a (w ty m k sięgozb iory za k ła d o w e oraz czasopism a) lic z y ła na d zień 15 czerw ca 1964 r. 47.188 v o lu m in ô w , w ty m zakupiono w rok u ak ad em ick im 1963/1964 ·— 1.184 v o lu m in ô w .

[6]

B ib lio tek a pren u m eru je:

1. czasop ism a k ra jo w e . . ty tu łó w 77 2. czasop ism a zagran iczne . „ 84 razem ty tu łó w 161.

Z w y p o ż y c z a ln i B ib lio tek i G łów n ej k orzy sta ło w m in io n y m roku 235 osób.

U d o stęp n io n o o g ó łem 7.712 v o lu m in ô w . B ib lio tek ę od w ied ziło:

c z y te ln ię g ł ó w n ą ... 2.729 osób c zy teln ię czasop ism . 1.511 osób razem 4.240 osób. Z w y p o ży cza ln i m ięd zy b ib lio teczn ej k orzystało 32 osoby.

Z a m ó w ień p rzyjęto 254, zrea lizo w a n o 124 (w tym za m ó w ień zagra­ n iczn y ch 16, zrea lizo w a n a 8).

Z głosiło się b ib lio tek 15, z a m ó w ień 54, zrealizow an o 10. VI. B u d żet

W ydatki b u d żeto w e U c z e ln i k szta łto w a ły się jak n astęp u je: 1. w y d a tk i o so b o w e z fu n d u szu płac: a. U c z e l n i a ...zł. 3.041.800.— b. In tern a t 176.800,— 3.218.600,— 2. w y d a tk i rzeczo w e, n a u k o w e i gospodarcze: a. U c z e l n i a ... zł. 1.250.100.— b. I n t e r n a t ... 227.500.— 1.477.600.— c. k a p ita ln e r e m o n t y ... 189.000.— 3. sty p en d ia i z a s i ł k i ... 131.000.— 4. dotacja d la s t o ł ó w k i ... 43.000,— o gółem . . . zł. 5.059.200.— Z w y d a tk ó w rzeczo w y ch n a jw a ż n ie jsz e to: w y d a tk i a d m i n is t r a c y j n o - g o s p o d a r c z e ... zł. 1.256.400.— w y d a tk i na w y d a w n ic tw a U c z e l n i ... ... 73.000.— w y d a tk i n a rem o n t U c z e l n i ... „ 148.200.— razem . . . zł. 1.477.600.— W roku a k a d em ick im 1963/1964 w yp łacon o:

269 sty p en d ió w z w y cza jn y ch na su m ę . . . . zł. 121.630.— 24 z a siłk i jed n o ra zo w e na s u m ę ... ... 9.350.— razem . . . zł. 131.000.— Ze sty p en d ió w zw y cza jn y ch k orzy sta ło m ie się c z n ie p rzeciętn ie 27 s tu ­ d en tów , a 4 -ch z z a siłk ó w jed n orazow ych .

212 K S . IG N A C Y S U B E R A

_[7]

V II. D och od y b u d żetow e

W ok resie sp ra w o zd a w czy m d ochody b u d żeto w e A k a d em ii w y n io sły zł. 251.000.— , w tym zł. 152.600. ze sp rzed aży w y d a w n ic tw u c z e l­ n ian ych .

S y tu a cja lo k a lo w a A T K od k ilk u la t sta je się coraz tru d n iejsza, z w ła szcza w sposób bardzo o stry zaznacza się prob lem lo k a lo w y dla p o m ieszczen ia p o w ięk sza ją cy ch się z roku na rok zb iorów w zak ład ach n a u k o w y ch , w b ib lio tece g łó w n e j, a także n iew y sta rcza ją ceg o ju ż ob ecn ie lo k a lu na k o n w ik t dla k się ż y stu d en tó w . To też jed y n y m w y jśc ie m jest u zy sk a n ie n o w eg o p om ieszczen ia dla U czeln i. W tym celu W ładze U czeln i p o d jęły ju ż o d p o w ied n ie staran ia u w ła d z k o m p eten tn y ch o n a leży te ro zw ią za n ie k w e stii lo k a lo w ej. Jed n ak do czasu u zysk an ia n ow ego lok alu n ie m ożna się liczy ć z p op raw ą sy tu a c ji lo k a lo w e j U czeln i. M im o to w y g o sp o d a ro w a n o p o m ieszczen ie dla zakładów : B ib listy k i N o w eg o T e s­ tam en tu , D o g m a ty k i .S p ek u latyw n ej i D o g m a ty k i P o z y ty w n e j, jak rów n ież u m o żliw i się n iezb ęd n e m in im u m w a ru n k ó w p racy dla n o w o p rzy jęty ch p r a co w n ik ó w nauki.

W u b ieg ły ch la ta ch cały w y s iłe k w za k resie rem o n tó w sk iero w a n y b y ł na to, aby w s z y s tk ie m o ż liw e lo k a le, szczeg ó ln ie po zak ład zie ,,In co”, p rzy sto so w a ć do celó w d y d a k ty czn y ch i n au k ow ych .

W roku sp ra w o zd a w czy m p rzeprow adzono g ru n to w n y rem on t k o tło ­ w n i, d o sto so w u ją c jej u rząd zen ie do w a ru n k ó w i w y m o g ó w tech n iczn y ch , jak ró w n ież ,,Β Η Ρ ”, w y m a g a n y ch dla tego rodzaju ob iek tów . W y m ie­ n ion o p om py w o d n e i in n e u rządzenia, aby p op raw ić w nad ch od zącym roku o p a ło w y m b ilan s ciep ln y, k tó ry b y ł w y b itn ie n ieza d a w a la ją cy .

N ie je ste śm y w sta n ie osiągn ąć ca łk o w itej p op raw y, w y m a g a ło b y to w y m ia n y całej in sta la c ji cen traln ego o grzew an ia, która je s t już zu żyta i w y k o n a n a b lisko 40 la t tem u , a w ię c w y k a z u je w ie le u sterek tech n iczn ych . W ym iana ta w ob ecn ych w a ru n k a ch lo k a lo w y ch p rak ­ ty czn ie u n iem o żliw iła b y p rzez d łu ższy czas n orm aln e fu n k cjo n o w a n ie U czeln i.

P oza tym przep row ad zon o k a p ita ln y rem on t tarasów , przy czym o k a za ło się, że je s t k o n ieczn y m p od b icie fu n d a m en tó w na całej d łu gości U czeln i, p rzep row ad zen ie izo la cji fu n d a m en tó w i ścian, sk iero w a n ie części o d p ły w ó w do w y b u d o w a n eg o szam ba oraz w y k o n a n ie szeregu prac porządkow ych.

W szystk ie te prace z a b ezp iec zy ły b u d yn ek w tej części, p rzy w ró ­ ciły m u w ła ś c iw y w y g lą d a rch itek to n iczn y oraz o d sło n iły całą n a j­ niższą k o n d y g n a cję U czeln i tak, że lu d zie p racu jący w tych p o m ie sz ­ czen iach k orzystać będą ze św ia tła dziennego.

O drestaurow ano ró w n ież o to czen ie d o m k u -erem u III, p rzy w ra ca ją c tym sam ym p ierw szem u rzęd o w i d o m k ó w -e r e m ó w tak p ierw o tn ą form ę

[8 ] IN A U G U R A C J A R O K U A K A D E M IC K I E G O 213

N ie m ożna b yło n a to m ia st w roku sp ra w o zd a w czy m przep row ad zić k a p ita ln eg o rem o n tu d o m k u -erem u X , m im o u zy sk a n ia na ten c e l k r e ­

d y tu z M in isterstw a S zk o ln ic tw a W yższego, p o n iew a ż U czeln ia n ie m ogła u zysk ać m ieszk a ń za stęp czy ch d la za m ieszk a ły c h tam rodzin. B ez w y k w a te r o w a n ia lo k a to ró w , rem on tu n ie sposób przeprow adzić.

W szystk ie w y żej w y m ie n io n e rem on ty w o k resie sp raw ozd aw czym w y n io sły ok. zł. 300.000.— , za p rzyzn an ie której to su m y oraz za ż y c z liw y sto su n ek w y ra ża m y w d zięczn o ść M in isterstw u S zo ln ictw a W yższego.

Po w y g ło sz e n iu sp raw ozd an ia z d zia ła ln o ści U czeln i za rok a k a d e­ m ick i 1963/1964 zabrał głos J. E. ks. b isk u p Jerzy M od zelew sk i. Ks. b iskup p o w ie d z ia ł m .in. „Sobór m a charakter d u szp astersk i, dla ży cia d u sz ­ p a stersk ieg o w K o śc ie le potrzeb n e są m y śli, k tóre na Soborze w y p o w ia ­ d a li b isk u p i teo lo g o w ie. Ci b isk u p i te o lo g o w ie rep rezen to w a li n ie sw o je m y ś li teo lo g iczn e, an i też sw eg o śc iśle o k reślon ego środ ow isk a, ale m y śli będące w y ra zem ogóln ej m y śli K ościoła, która s ię ro zw ija w p o ­ szczeg ó ln y ch szk o ła ch teo lo g iczn y ch . W ty ch szk ołach teo lo g iczn y ch b ierze u d zia ł ró w n ież i A T K , gd yż z teo lo g a m i p o lsk im i k o n ta k to w a li się w różn ych za g a d n ien ia ch b isk u p i p o ls c y ”.

P o im m a try k u la cji n o w o p rzy jęty ch stu d e n tó w ks. prof, dr A n to n i K w ie c iń sk i w y g ło s ił in a u g u ra cy jn y w y k ła d p.t. „W p o s z u k i w a n i u g ro b u P i o t r a A p o s t o ł a na tle w y k o p a l i s k p o d k o n f e s j ą b a z y l i k i w a t y k a ń s k i e j ”. P ra ce w y k o p a lis k o w e pod k o n fe sją P io tr a A p o sto ła na W a ty k a n ie zo sta ły p rzep row ad zon e w la ta ch 1939.—1950, a n a stęp n ie w zn o w io n e w ro k u 1953. W to k u ich d o k o n y w a n ia p rzek on an o się m .in., że pod o łta rzem p a p iesk im , a n a g łęb o k o ści 7 m p od p od łogą o b ecn ej b azylik i, zn a jd u je s ię c iek a w a k o n stru k cja , k tó rą d la w a żk ich w zg lęd ó w u to ż ­ sam ion o z TQo.-taiov’em rzy m sk ieg o , k a p ła n a K aiu sa, p iszą ceg o za p o n ty ­ fik a tu Z efiry n a p a p ieża (198— 217). N ie je s t w y k lu czo n e, że w zn iesio n o ją —■ w e d łu g z a p e w n ie n ia L ib er P o n tific a lis — n a z le c e n ie p ap ieża A n a k leta , a w ła ś c iw ie to raczej ch yb a — za A n ic e ta (155— 166):... B .P e tr o m em oriam fe c it ”.

J a k k o lw iek b y ło , s ta n o w iła ta m e m o r i a n ie w ą tp liw ie ośrod ek m o ­ n u m en ta ln ej b a z y lik i ces. K o n sta n ty n a . D la jej w z n ie sie n ia dokonano olb rzym ich prac n iw e la c y jn o - k o n stru k cy jn y ch , b y p rzygotow ać pod n ią n iezb ęd n y teren . R ó w n ież w zw ią zk u z jej b u d ow ą częścio w o zn iszczono, a c a łk o w ic ie u n ied o stęp n io n o ro zle g łe cm en tarzysk o p o ­ g a ń sk ie, b ęd ące w p e łn i u ży w a ln o ści. D e w a sta c ja ta w y w o ła ć m u sia ła w ie lk ie p o ru szen ie i ob u rzen ie ze stro n y k r e w n y c h i p rzy ja ció ł p o g r z e ­ b an ych n a cm en ta rzy sk u . O b ja w y te d la p an u ją ceg o n ie b y ły o c z y ­ w iśc ie pożąd an e. W idać jed n a k z teg o w jak im sto p n iu m ie jsc e to w oczach w sp ó łc z e sn y c h ch rześcijan u ch od ziło za w y ją tk o w o w a żn e, . skoro dla za ch o w a n ia go i u w y d a tn ie n ia n ie w a h a n o się p od jąć ogrom u pracy, p o n ieść ty le k o sz tó w oraz w y sta w ić n a szw a n k p o w a g ę p a n u ­ jącego.

214

[9]

N a całość w zm ia n k o w ej m e m o r i i z ło ż y ł się b ieg n ą cy z p ó łn o cy na p o łu d n ie m u r (od b a rw y sw e g o oty n k o w a n ia ) n a zy w a n y czerw on ym m u rem (m uro rosso), d łu gi n a 5 m , w y so k i 2,50 m , gruby 0,45 m . Przed szero k ą n a 0,72 m w n ęk ą , p rzecin a ją cą m u r n a całej jego w y so k o ści, u rządzono rodzaj sto łu , sk ła d a ją ceg o się z dużej, p ra w ie n a 1’ m s z e ­ rok iej, tr a w e r ty n o w e j p ły ty , ty ln ą sw ą stron ą w p u szco n ej w czerw on y m ur. S tro n ę p rzed n ią w sp a rto n a d w óch m a rm u ro w y ch k olu m ien k ach . W yżej ponad p ły tą b ie g n ie ta sa m a w n ęk a , ty lk o p oszerzon a do 1,10 m , o n iezn a n ej nam o b ecn ie b u d o w ie oraz zw ień czen iu . Z b ieg iem czasu całość m e m o r i i, t.j. w n ęk ę, czerw o n y m ur po obu jej stron ach oraz p od łogę pod m en są o b lico w a n o p ły ta m i z sza reg o m arm u ru , a ca ły p la ­ cyk (na p rzestrzen i m . 7 X 4), za leg a ją cy przed m en są, w ym oszczon o b iałą drobną m a rm u ro w ą k o stk ą . P od p od łogą m ięd zy k o lu m ien k a m i w id n ie je p ły tk ie, bo z a le d w ie na 0,30 m , p ra w ie że k w a d ra to w e (0,80 X 0,60 m), w g łę b ie n ie . Czy u w a ża ć je za grób P iotra?

O czy w iście, że tak szczu p łe p o m ieszczen ie żad n ą m ia rą n ie n a d a w a ło się n a grób d la zw ło k d orosłego m ężczyzn y. N ie sp ełn iło b y ono ró w n ież sw e g o p rzezn a czen ia n a w e t w te d y , g d y b y je p rzed łu ży ć o 0,45 m, t.j. o gru b ość czerw o n eg o m u ru p rzecin a ją ceg o ten „grób”.

Z p rzytoczon ego z e sta w ie n ia n a su w a się jeszcze d alsza bardzo zn a m ien n a o b serw acja: o ile sam o m iejsce u zn an o z ja k ich ś w z g lę d ó w za g od n e szczeg ó ln eg o u p a m iętn ien ia i g łęb o k ieg o uczczen ia, o ty ie zn ó w sam o w g łę b ie n ie zn a jd u ją ce się pod m en są tra k to w a n o p ob ieżn ie, a n a w e t b ezcerem o n ia ln ie. B ez sk ru p u łu b o w iem p rzecięto je p rzep ro­ w a d zo n y m tęd y czerw o n y m m u rem . N ie zatroszczono s ię n a w e t — jak się w y d a je — by om in ąć je p rzez zab ezp iec zen ie lu k iem w sp a rty m p o d sta w a m i o jeg o b oczn e k r a w ęd zie. J e st to ty m bardziej za sta n a ­ w ia ją ce, a n a w e t rażące, że ta k ą w ła śn ie trosk ą otoczono tu ż obok są sia d u ją cy grob ek d zieck a, zaop atru jąc go w za b ezp iecza ją ce ob m u ­ r o w a n ie oraz w u rząd zen ia lib a cy jn e, jak o że i przez ten grob ek p r z e ­ chodzi czerw o n y m ur w p odobny sposób ja k i p rzez o m a w ia n e w g łę ­ b ien ie.

N ie n a leży te ż ch yb a do p r z e ja w ó w i d o w o d ó w szacu n k u d la o m a ­ w ia n e g o w g łę b ie n ia i to, że do n a k ry cia go użyto fra g m en tu ty tu łu z n ieo p o d a l leżą c eg o m au zoleu m . P rzy za m y k a n iu go tą p rzygod n ą n a - k r y w ą obrócono do w n ę tr z a w y r y ty uprzed n io n a n iej napis.

U ło ż e n ie n a jb liższy ch 3-ch , a n a stęp n ie i p o zo sta ły ch 7 -m iu zn a j­ d u ją cy ch się n a p la cy k u g ro b ó w n ie zdradza b y n a jm n iej tro sk i ani za b ieg ó w o m o ż liw ie b lisk ie są sie d z tw o z „grobem ” P io tra , o co się zazw yczaj tak dobijano dla z a p e w n ie n ia so b ie w sta w ie n n ic tw a m ę c z e n ­ nik a na są d zie B ożym .

B rak je s t ró w n ie ż d rap an ek (graffiti), tak za zw y cza j n ieo d łą czn ie to w a rzy szą cy ch grobom m ęczen n ik ó w .

[

]

D la czeg o jed n ak od w ie k ó w u ch od ziło o n o za m ie jsc e jego p o g r z e ­ b ania?

O d p ow ied ź n a su w a o k reśln ik τροπαιον u ży ty p rzez K aisu . E ty m o ­ lo g iczn ie b o w iem ozn acza on m ie jsc e , n a k tó ry m p rzeciw n ik w szczą ł sw ój od w rót i rozp oczął u ciecz k ę (τρεπω), a w ię c p rzez to sam o b ęd zie to u p a m ię tn ie n ie m iejsca o d n iesio n eg o nad n im z w y c ię stw a , a dopiero p óźn iej — m ie jsc a p ogrzeb an ia, czyli — grobu. S k a za ń có w z n ó w n iem a l z r e g u ły (bo i zw y c z a jo w o i z p rzep isu p raw n ego) grzeb an o tu ż lub n ieo p o d a l m ie jsc a ich k aźn i. P o d o b n ie b yło chyba i z P io tre m A p o sto ­ łem . M iejsce zaś u p a m iętn io n e z w y c ię sk ą śm iercią A p o sto ła nad N e ­ ron em ces. K o n sta n ty n p r z y p iecz ęto w a ł u p a m iętn ien iem z w y c ię stw a ch r z e śc ija ń stw a nad p o g a ń stw em p rzez rozp oczęcie b u d o w y b a z y lik i w a ty k a ń sk ie j w roku 333, cz y li ak u rat w 20 la t po w y d a n iu e d y k tu m ed io la ń sk ieg o w Im p eriu m R zym sk im , zg o d n ie z d ew izą, w y r y tą na lu k u K o n sta n ty n a w R zym ie: SIC X — SIC X X .

K s. I g n a c y S u b e r a