EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII 2015_nowa formuła
Model odpowiedzi i kryteria oceniania Czerwiec 2015
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Ogólne zasady oceniania
Schemat punktowania zawiera przykłady poprawnych rozwiązań zadań otwartych.
Rozwiązania te określają wyłącznie zakres merytoryczny odpowiedzi i nie są ścisłym wzorcem oczekiwanych sformułowań. Wszystkie merytorycznie poprawne odpowiedzi, spełniające warunki zadania ocenione są pozytywnie – również te nieprzewidziane jako przykładowe odpowiedzi w schematach punktowania. Odpowiedzi nieprecyzyjne, dwuznacznie, niejasno sformułowane uznaje się za błędne.
Zdający otrzymuje punkty za odpowiedzi, w których została pokonana zasadnicza trudność rozwiązania zadania, np. w zadaniach, w których zdający samodzielnie formułuje odpowiedzi – uogólnianie, wnioskowanie, uzasadnianie, w zadaniach doświadczalnych – zaprojektowanie eksperymentu, rachunkowych – zastosowanie poprawnej metody łączącej dane z szukaną.
Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach.
Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi, z których jedna jest poprawna, a inne błędne, nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli zamieszczone w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z treści polecenia) świadczą o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej poprawnej odpowiedzi, to za odpowiedź taką zdający otrzymuje 0 punktów.
Rozwiązanie zadania na podstawie błędnego merytorycznie założenia uznaje się w całości za niepoprawne.
Rozwiązania zadań doświadczalnych (spostrzeżenia i wnioski) oceniane są wyłącznie wtedy, gdy projekt doświadczenia jest poprawny, czyli np. prawidłowo zostały dobrane odczynniki. Jeżeli polecenie brzmi: Zaprojektuj doświadczenie …., to w odpowiedzi zdający powinien wybrać właściwy odczynnik z zaproponowanej listy i wykonać kolejne polecenia. Za spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia (np. błędnego wyboru odczynnika) zdający nie otrzymuje punktów.
W zadaniach, w których należy dokonać wyboru – każdą formę jednoznacznego wskazania (numer doświadczenia, wzory lub nazwy reagentów) należy uznać za pokonanie zasadniczej trudności tego zadania.
W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda (przedstawiony tok rozumowania), wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką i odpowiednią dokładnością.
Wynik liczbowy wielkości mianowanej podany bez jednostek lub z niepoprawnym ich zapisem jest błędny.
Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji w formie …., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji w podanej formie z uwzględnieniem bilansu masy i ładunku.
Notacja:
Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) lub sumarycznych oraz wzorów półstrukturalnych (grupowych) zamiast sumarycznych nie odejmuje się punktów.
Zapis „↑”, „↓” w równaniach reakcji nie jest wymagany.
W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak „⇄” nie powoduje utraty punktów.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
6 Li 7 Li
3 3
Liczby masowe mogą być podane w odwrotnej kolejności.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne określenie obu liczb masowych trwałych izotopów litu 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 2. (0–1) Poprawna odpowiedź:
Numer, którym oznaczono pierwiastek występujący w związkach chemicznych wyłącznie w postaci jednododatnich kationów
IV
Numery wszystkich pierwiastków, dla których podano konfigurację elektronową ich atomów w stanie podstawowym
I III IV V
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie numerów wszystkich pierwiastków spełniających warunki określone w tabeli
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 3. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
Blok konfiguracyjny s p d
Numer pierwiastka IV I II III V
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne określenie przynależności pierwiastków I–V do bloków konfiguracyjnych układu okresowego pierwiastków
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 4. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
Konfiguracja elektronów walencyjnych 7s1 6s26p3 3d54s2
Symbol pierwiastka Fr Bi Mn
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne wpisanie symboli pierwiastków chemicznych, których atomy w stanie podstawowym mają przedstawione konfiguracje elektronów walencyjnych
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 5. (0–2) 5.1. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
1
2∙1,204∙1024 lub 0,602∙1024 lub 0,6∙1024 lub 6,02∙1023 lub 6∙1023 Schemat punktowania:
1 p. – poprawne określenie liczby kationów wapnia 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
5.2. (0–1)
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Elektrony w atomie wapnia rozmieszczone są na czterech powłokach, a w kationie wapnia na trzech powłokach.
Proponowana odpowiedź dopuszczalna:
Ten sam dodatni ładunek jądra silniej przyciąga mniejszą liczbę elektronów, co powoduje zmniejszenie ich odległości od jądra.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne wyjaśnienie, dlaczego promień kationu wapnia jest mniejszy od promienia atomu wapnia
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 6. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
Rubid i woda:
2 2
2Rb2H O2RbOHH
Tlenek selenu(VI) i wodorotlenek sodu:
3 2 4 2
2NaOH SeO Na SeO H O lub NaOH SeO 3NaHSeO4 Schemat punktowania:
2 p. – poprawne napisanie obu równań reakcji w formie cząsteczkowej 1 p. – poprawne napisanie jednego równania reakcji w formie cząsteczkowej 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 7. (0–1) Poprawna odpowiedź:
KBr Al2O3 HCl CaF2 Na2SO4 CaSO4 PCl3 NH3 NH4HS Schemat punktowania:
1 p. – poprawny wybór wszystkich związków tworzących proste kryształy jonowe 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 8. (0–1) Poprawna odpowiedź:
6
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie liczby koordynacyjnej kationu Na+ w krysztale chlorku sodu 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 9. (0–1) Poprawna odpowiedź:
1. Kąt między wiązaniami tlen-wodór w cząsteczce wody jest mniejszy od kąta
między wiązaniami azot-wodór w cząsteczce amoniaku. P F 2.
Aby wytłumaczyć budowę przestrzenną cząsteczki wody i amoniaku, należy założyć hybrydyzację typu sp2 orbitali walencyjnych atomu centralnego cząsteczki.
P F
3. Wszystkie atomy wodoru w kationie amonowym NH4 i wszystkie atomy
wodoru w kationie oksoniowym H O3 są nierozróżnialne (równocenne). P F Schemat punktowania:
1 p. – poprawna ocena prawdziwości trzech zadań 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 10. (0–2) Poprawna odpowiedź:
11,2 (g)
Przykład rozwiązania:
W temperaturze 20 ºC
KCl Woda Roztwór nasycony
34,2 g 100 g 134,2 g
x1 y1 250 g
x1 = 34, 2 g 250 g
63, 7 g 134, 2 g
i y1 = 100 g 250 g
186,3 g 134, 2 g
W temperaturze 40 ºC
KCl Woda
40,2 g 100 g
x2 y2 = y1 = 186,3 g x2 = 40, 2 g 186,3 g
74,9 g 100 g
Trzeba dodać x2 – x1 = 74,9 g – 63,7 g = 11,2 g KCl Schemat punktowania:
2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku w gramach
1 p. – zastosowanie poprawnej metody i:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
– podanie wyniku w jednostkach innych niż jednostka masy 0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 11. (0–3) 11.1. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
Równanie reakcji utleniania:
2 4
Sn Sn 2e (| x 3)
Równanie reakcji redukcji:
2 3
2 7 3 2
Cr O 6e14H O 2Cr 21H O (| x 1) Schemat punktowania:
2 p. – poprawny zapis w formie jonowej (zapis jonowo-elektronowy) równania reakcji utleniania i reakcji redukcji
1 p. – poprawny zapis równania reakcji utleniania albo reakcji redukcji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
11.2. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
( ) Cr O1 2 72 3Sn2 14H O3 2Cr3 3Sn4 21H O2 Schemat punktowania:
1 p. – poprawne dobranie współczynników stechiometrycznych w schemacie 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 12. (0–1) Poprawna odpowiedź:
zasadowy
Przykład rozwiązania:
M 3
1
HNO 63 g mol i MKOH56 g mol 1 i m
HNO3mKOH, to ponieważ M
HNO3MKOH nHNO3nKOH, jest nadmiar zasady.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne ustalenie odczynu roztworu 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 13. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
13,1
Przykład rozwiązania:
pH = 14 –pOH i pOH = –log[OH–] mHNO3mKOH=10% 400 g
100%
=40 g
nHNO3 1
40 g 0, 6 mol 63 g mol
m
M i nKOH 40 g 1 0, 7 mol
56 g mol
m
M ,
więc ΔnKOH0, 7 mol 0, 6 mol 0,1 mol
V= 1 2 400 g 400 g1 727 cm3 0, 727 dm3 1,1 g cm
m m
m
d d
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
[OH–] = KOH 0,1 mol3 0,14 mol dm 3 0, 727 dm
n
V ,
więc pOH = –log[OH–] = –log0,14 = –(–0,854) = 0,854 pH = 14 –pOH = 14 – 0,854 = 13,146 ≈ 13,1
Uwaga: Wyniki obliczeń wykonanych w punkcie a) zadania mogą być wykorzystanie w rozwiązaniu w punkcie b).
Schemat punktowania:
2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku jako wielkości niemianowanej z wymaganą dokładnością
1 p. – zastosowanie poprawnej metody i:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
– podanie wyniku z inną niż wymagana dokładnością – podanie wyniku z jednostką
0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania Zadanie 14. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
7,6%
Przykład rozwiązania:
MKNO3 101 g∙mol–1 nKNO3 n
HNO30, 6 mol, m
KNO3 nM = 0, 6 mol∙101 g∙mol–1 = 60,6 g
cp = s s
r 1 2
60, 6 g
100% 100% 100% 7, 6%
800 g
m m
m m m
Uwaga: Wyniki obliczeń wykonanych w punkcie a) zadania mogą być wykorzystanie w rozwiązaniu w punkcie c). Należy zwrócić uwagę na zależność wyniku końcowego od przyjętych zaokrągleń wyników pośrednich.
Schemat punktowania:
2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku w procentach masowych
1 p. – zastosowanie poprawnej metody i:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania Zadanie 15. (0–3)
Zadanie 15.1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
azotan(III) sodu, etyloamina, tlenek potasu Schemat punktowania:
1 p. – poprawny wybór i napisanie nazw trzech substancji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Uwaga: Zdający otrzymuje 1 punkt również wtedy, gdy zamiast nazw poda poprawne wzory związków: NaNO2, CH3CH2NH2, K2O
Zadanie 15.2. (0–1) Poprawna odpowiedź:
NH4+ + H2O ⇄ NH3 + H3O+ lub
NH4+ + H2O ⇄ NH3 ∙ H2O + H+
Należy ocenić pozytywnie odpowiedź: NH4 ⇄ NH3 + H Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej skróconej 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 15.3. (0–1) Poprawna odpowiedź:
C O
N N
H
H H
H
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne narysowanie wzoru elektronowego cząsteczki mocznika 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 16. (0–1) Poprawna odpowiedź:
2Al + 2OH– + 6H2O → 2[Al(OH)4]– + 3H2
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji
0 p. – błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi
Zadanie 17. (0–1) Poprawna odpowiedź:
Bezbarwny gaz wydzielający się w reakcji chemicznej metalu Me z roztworem HNO3 to (NO / NO2). Oznacza to, że do reakcji użyto (stężonego / rozcieńczonego) roztworu kwasu. Zmiana barwy gazu u wylotu probówki jest spowodowana reakcją tego gazu z (O2 / H2 ).
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne uzupełnienie zdań
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 18. (0–2)
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Hipoteza (jest / nie jest) poprawna.
1. Metal tworzący z glinem stop (musi / nie musi) być metalem leżącym w szeregu napięciowym za wodorem, gdyż z kwasami utleniającymi mogą reagować także metale znajdujące się w szeregu napięciowym przed wodorem.
2. Metalem tym (może / nie może) być miedź, gdyż w powstałym roztworze występuje kation metalu o ładunku 1+, a miedź w tym roztworze utworzyłaby kationy o ładunku 2+.
Schemat punktowania:
2 p. – poprawna ocena hipotezy oraz poprawne dokończenie obu zdań 1 p. – poprawna ocena hipotezy oraz poprawne dokończenie jednego zdania
0 p. – błędna ocena hipotezy przy poprawnym dokończeniu jednego lub obu zdań, lub braku dokończenia zdań albo brak odpowiedzi
Zadanie 19. (0–2)
Przykłady poprawnego rozwiązania:
Rozwiązanie I
W doświadczeniach opisany jest ciąg przemian: Me → Me+ →Me2O Prawdziwe jest zatem założenie: n(Me) = 2n(Me2O)
Me O2 2 Me16
M M
16 2
7 , 8 2 1
, 8
Me
Me
M M
17,4∙Me = 16,2·Me + 129,6 MMe 108 g·mol−1
Rozwiązanie II
Me O2 2 Me16
M M
Me O2 8, 7 g Me 8,1g O0, 6g
m m m
Me: O 8,1: 0, 6216 :16 m m
2 mole Me –––––––––– 216 g
1 mol Me ––––––––––– x x = 108 g MMe 108 g·mol−1
Uwaga: Należy zwrócić uwagę na zależność wartości wyniku końcowego od wcześniejszych zaokrągleń.
Schemat punktowania:
2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z właściwą jednostką.
1 p. – zastosowanie poprawnej metody i:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
– błędna jednostka lub brak jednostki
0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 20. (0–2) Poprawna odpowiedź:
Równanie reakcji 1.
2+ 3-
4 3 4 2
3Ca + 2PO Ca (PO ) ( ) Równanie reakcji 2.
Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 3Ca(H2PO4)2
Schemat punktowania:
2 p. – poprawne napisanie we właściwej formie obu równań reakcji 1 p. – poprawne napisanie we właściwej formie jednego równania reakcji 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 21. (0–1)
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Nawożenie superfosfatem nie będzie efektywne. Powstaną sole nierozpuszczalne w wodzie – ortofosforan(V) wapnia i ortofosforan(V) magnezu.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawna ocena i uzasadnienie 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 22. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
Równanie I 2C6H14 + 19O2 → 12CO2 + 14H2O Równanie II C7H16 + 11O2 → 7CO2 + 8H2O
Stosunek liczby moli n tlenku węgla(IV) : n wody = 20:23 lub 0,87 Schemat punktowania:
2 p. – poprawne napisanie obu równań reakcji oraz poprawne określenie stosunku liczby moli tlenku węgla(IV) do liczby moli wody w produktach całkowitego spalania opisanej mieszaniny
1 p. – poprawne napisanie obu równań reakcji i błędne określenie stosunku liczby moli tlenku węgla(IV) do liczby moli wody w produktach całkowitego spalania opisanej mieszaniny
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 23. (0–1) Poprawna odpowiedź:
C
H2 CH2 CH2 O
C
H2 CH
O
CH3
C
H2 CH
CH2
OH Zdający powinien napisać dwa z trzech powyższych wzorów – w dowolnej kolejności.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie wzorów półstrukturalnych dwóch izomerów 0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania Zadanie 24. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
substytucja elektrofilowa Schemat punktowania:
1 p. – poprawne określenie typu i mechanizmu reakcji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 25. (0–1) Poprawna odpowiedź:
+ OH- + H2O
NH2 NH3+
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej skróconej 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 26. (0–2) Zadanie 26.1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
(Kwas azotowy(V) pełni w tej reakcji funkcję) zasady (Brønsteda).
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne określenie funkcji kwasu azotowego(V) 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 26.2. (0–1) Poprawna odpowiedź:
W reakcji nitrowania stężony kwas siarkowy(VI) odgrywa podwójną rolę. Po pierwsze jest jej (katalizatorem / substratem), ponieważ w czasie reakcji (ulega / nie ulega) on zużyciu. Po drugie kwas siarkowy(VI) jest substancją (silnie / słabo) wiążącą wodę, dlatego – zgodnie z regułą przekory – jego obecność (zmniejsza / zwiększa) wydajność tworzenia nitrobenzenu.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne uzupełnienie wszystkich zdań 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 27. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
Równanie reakcji z sodem:
2CH3CH2CH(CH3)CH2OH + 2Na → 2CH3CH2CH(CH3)CH2O–Na+ + H2
lub
2CH3CH2CH(CH3)CH2OH + 2Na → 2CH3CH2CH(CH3)CH2ONa + H2
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Równanie reakcji z tlenkiem miedzi(II):
CH3CH2CH(CH3)CH2OH + CuO → CH3CH2CH(CH3)CHO + Cu + H2O Schemat punktowania:
2 p. – poprawny zapis dwóch równań reakcji 1 p. – poprawny zapis jednego równania reakcji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 28. (0–2)
Zadanie 28.1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
+ Cl2 CuO
światło
wodny roztwór NaOH
CH3CH2CH2Cl CH3CH2CH2OH
CH3CH2CH3 CH3CH2CHO
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne uzupełnienie schematu 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 28.2. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
Wzór związku C Nazwa systematyczna związku C
C H3 CH
CH3 CH CH3
CH3
2,3-dimetylobutan
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie wzoru i nazwy systematycznej związku 0 p. – błędne napisanie wzoru lub nazwy związku lub brak odpowiedzi Zadanie 29. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
(W kolbie w momencie osiągnięcia stanu równowagi znajdowało się) 0,8 (mola alkoholu R2OH).
Przykład rozwiązania:
1 2
1 2 2
[R COOH][R OH]
K [R COOR ][H O]
c 1 2
0 R COOR
2
V c
2
0 H O
2
V c
1
0 R COOH
1
V c
2
0
R OH0 oraz V = const
1 2
[R COOR ] 2x
V 2 2
[H O] x
V 1 1
[R COOH] x
V [R OH]2 x
V , gdzie x oznacza liczbę moli alkoholu w stanie równowagi.
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
2
2 2
2
(1 )
1, 0 1, 0 4 4
(2 )(2 ) 4 4
5 4 0,8
x x x x
x x x x
x x x x
x x
Schemat punktowania:
2 p. – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku
1 p. – zastosowanie poprawnej metody i popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
0 p. – zastosowanie błędnej metody obliczenia lub brak rozwiązania Zadanie 30. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
II IV
Schemat punktowania:
1 p. – poprawny wybór dwóch modyfikacji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 31. (0–2)
Poprawna odpowiedź:
Wzór półstrukturalny (grupowy) Nazwa Ester
CH3CH2COOCH2CH2CH3
lub
C2H5COOCH2CH2CH3
propanian lub propionian propylu lub n-propylu
Alkohol CH3CH2CH2OH propan-1-ol
Kwas karboksylowy
CH3CH2COOH lub
C2H5COOH
kwas propanowy lub propionowy
Schemat punktowania:
2 p. – poprawne podanie trzech wzorów i odpowiadających im nazw 1 p. – poprawne podanie dwóch wzorów i odpowiadających im nazw
0 p. – poprawne podanie jednego wzoru i odpowiadającej mu nazwy, inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 32. (0–1) Poprawna odpowiedź:
Badany związek Odczyn wodnego roztworu Właściwości redukujące
Aldehyd mrówkowy obojętny tak
Kwas mrówkowy kwasowy tak
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne uzupełnienie tabeli (wpisanie wyników doświadczenia)
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zadanie 33. (0–1)
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Przebieg doświadczenia (z udziałem aldehydu i kwasu mrówkowego) potwierdził (sformułowany przez uczniów ogólny) wniosek na temat odczynu wodnych roztworów alkanali i kwasów alkanowych oraz na temat właściwości redukujących alkanali, a zaprzeczył (ich ogólnemu) wnioskowi o właściwościach redukujących kwasów alkanowych.
Obojętny odczyn roztworu metanalu potwierdził fakt, że alkanale nie ulegają w roztworach wodnych dysocjacji jonowej. Pozytywny wynik próby Trommera dla tego związku potwierdza fakt, że alkanale mają właściwości redukujące.
Kwasowy odczyn roztworu kwasu mrówkowego potwierdził fakt, że kwasy alkanowe w wodnych roztworach ulegają dysocjacji jonowej w sposób charakterystyczny dla kwasów.
Pozytywny wynik próby Trommera dla tego związku zaprzecza twierdzeniu, że kwasy alkanowe nie mają właściwości redukujących.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawna odpowiedź uwzględniająca fakt, że doświadczenie częściowo potwierdza sformułowany wniosek ogólny, a częściowo go nie potwierdza, oraz poprawne uzasadnienie
lub
poprawna odpowiedź uwzględniająca fakt, że doświadczenie nie potwierdza sformułowanego wniosku ogólnego oraz poprawne uzasadnienie
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 34. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
(ogrzewanie)
3 2 3 2 2
CH CHO2Cu(OH) OHCH COO Cu O3H O Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 35. (0–1) Poprawna odpowiedź:
C O
C
C C C
H H H
OH
H OH
H CH2OH
C O
C
C C C
H H H
OH
H OH
H CH2OH
O
C O
C
C C C
H H H
OH
H OH
H CH2OH
O
lub
C O
C
C C C
H H H
OH
H CH2OH
C O
C
C C
C
H H H
OH
H CH2OH
O
C O
C
C C
C
H H H
OH
H CH2OH
O
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Zdający powinien zakreślić jedno z zaznaczonych powyżej wiązań.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne zakreślenie wiązania 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 36. (0–3)
Zadanie 36.1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
C12H22O11 + H2O → 4CH3CH(OH)COOH Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie równania reakcji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 36.2. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
CH3CH(OH)COOH + H2O CH3CH(OH)COO– + H3O+ lub
CH3CH(OH)COOH (H O)2 CH3CH(OH)COO– + H+ Schemat punktowania:
1 p. – poprawne napisanie równania reakcji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 36.3. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
sączenie lub filtracja lub dekantacja lub odwirowanie Schemat punktowania:
1 p. – poprawne nazwanie techniki laboratoryjnej 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 37. (0–2)
Zadanie 37.1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
Schemat doświadczenia:
Odczynnik:
świeżo wytrącony wodorotlenku miedzi(II)
wodny roztwór albuminy mleka krowiego
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl
Schemat punktowania:
1 p. – poprawny wybór odczynnika
0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 37.2. (0–1)
Poprawna odpowiedź:
(W probówce) tworzy się fiołkowy lub fioletowy lub różowy roztwór.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne sformułowanie obserwacji 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi Zadanie 38. (0–2)
Zadanie 38.1. (0–1) Poprawna odpowiedź:
Ala-Ser-Tyr + H2O Ser-Tyr + Ala
tripeptyd dipeptyd aminokwas
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne uzupełnienie schematu hydrolizy 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Zadanie 38.2. (0–1) Poprawna odpowiedź:
lustro
Uwaga: podstawniki mogą być rozmieszczone inaczej, ale muszą przedstawiać odbicia zwierciadlane.
Schemat punktowania:
1 p. – poprawne uzupełnienie schematu enancjomerów alaniny 0 p. – inna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl