REGLAMENTACJA GOSPODARCZA
PGP, SSA III
POJĘCIE REGLAMENTCJI GOSPODARCZEJ
Strefa restrykcyjnej działalności organów
państwa, celem której, także w obszarze
gospodarki, jest preferencja i ochrona
interesów gospodarczych pewnych zbiorowości
(także interesu gospodarczego i politycznego
państwa) w przeciwstawieniu do
indywidualnych interesów podmiotów
gospodarujących (przedsiębiorców)
POJĘCIE REGLAMENTCJI GOSPODARCZEJ
Jest to funkcja interwencjonizmu restrykcyjnego;
Motywowana jest osiągnięciem określonych celów (innych niż ochrona dóbr publicznych zagrożonych podejmowaniem i wykonywaniem działalności
gospodarczej) wyznaczonych przez politykę gospodarczą danego państwa;
Zapewnia funkcjonowanie gospodarki zgodnie z
celami wyznaczonymi przez politykę gospodarczą
danego państwa.
REGLAMENTACJA GOSPODARCZA
REGLAMENTACJA DOSTĘPU DO RYNKU –
bezpośrednie ograniczenie swobody podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.
a/ monopol prawny;
b/ obowiązek uzyskania:
- koncesji;
- zezwolenia;
- zgody;
- licencji;
- wpisu do działalności regulowanej.
REGLAMENTACJA GOSPODARCZA
REGLAMENTACJA UCZESTNICTWA W
RYNKU – limitowanie produkcji, świadczenia usług, obrotu towarowego:
a/ prawo ochrony konkurencji i konsumentów;
b/ sektory infrastrukturalne;
c/ kontyngenty produkcji.
INTERESY I DOBRA PODLEGAJĄCE OCHRONIE W REGLAMENTACJI GOSPODARCZEJ
INTERESY ZEWNĘTRZNE
PAŃSTWA INTERESY ZEWNĘTRZNE
PAŃSTWA PRAWIDŁOWE FUNKCJONOWANIE
RYNKU
WEWNĘTZRNEGO (WSPÓLNOTOWEGO)
PRAWIDŁOWE FUNKCJONOWANIE
RYNKU
WEWNĘTZRNEGO (WSPÓLNOTOWEGO)
WYCZERPYWALNE ZASOBY KRAJU WYCZERPYWALNE
ZASOBY KRAJU
• RÓŻNEGO RODZAJU EMBARGA I
OGRANICZENIA WYNIKAJĄCE Z OBROTU Z
ZAGRANICĄ
•
RÓŻNEGO RODZAJU EMBARGA I
OGRANICZENIA WYNIKAJĄCE Z OBROTU Z
ZAGRANICĄ
• ZAKAZY,
KONTYNGENTY
• AUTOMATYCZNA REJESTRACJA OBROTU
•
ZAKAZY,
KONTYNGENTY
•
AUTOMATYCZNA REJESTRACJA OBROTU
• OGRANICZENIA RYBOŁÓSTWA
• KONTYNGENTY UPRAW
•
OGRANICZENIA RYBOŁÓSTWA
•
KONTYNGENTY
UPRAW
INTERESY I DOBRA PODLEGAJĄCE OCHRONIE W REGLAMENTACJI GOSPODARCZEJ
ZASADY WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO,
INTERESY
PRODUCENTÓW I KONSUMENTÓW
INTERESY GOSPODARCZE
PAŃSTWA
WOLNA KONKURENCJA
• OGRANICZENIA W OBROCIE PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI,
• OGRANICZENIA
ANTYMONOPOLOWE
• WPROWADZENIE
MONOPOLU PRAWNEGO,
• OGRANICZENIA W NABYWANIU
NIERUCHOMOŚCI PRZEZ CUDZOZIEMCÓW
• ZAKAZY KONCENTRACJI KAPITAŁOWEJ
• OGRANICZENIA ANTYMOPOLOWE
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE REGLAMENTACJI
DZIAŁALNOŚĆ KREATYWNA;
PODEJMOWANA DLA CELOWEGO KSZTAŁTOWANIA GOSPODARKI,
ZMIENNY ZAKRES;
NIESTAŁA (DORAŹNY CHARAKTER);
INGERENCJA BEZPOŚREDNIA
PRZYCZYNY UZASADNIAJĄCE WPROWADZENIE OGRANICZEŃ REGLAMENTCYJNYCH
Zmienne (w przeciwieństwie do policji gospodarczej);
Ograniczone w czasie;
Mają niekiedy charakter subiektywny.
ŹRÓDŁA OGRANICZEŃ REGLMENTACYJNYCH
Konstytucja;
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej;
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów;
Ustawy „sektorowe”.
PRAWO OCHRONY
KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
ISTOTA REGULACJI
KONKURENCJA – mechanizm gospodarczy, którego istotą jest równoczesne wprowadzanie na rynek przez przedsiębiorców oraz równoczesne nabywanie przez innych przedsiębiorców lub konsumentów określonych towarów na rynku właściwym.
Ratio legis
1/ funkcja ochronna (ochrona konkurencji = ochrona gospodarki rynkowej);
2/ funkcja ingerencji nadzorczej.
PRAWO WSPÓLNOTOWE
Artykuł 101 (dawny artykuł 81 TWE) TFUE
1. Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane są wszelkie
porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz rynku wewnętrznego, a w szczególności te, które polegają na: a)
ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu lub sprzedaży albo innych warunków transakcji;
b) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji, rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji;
c) podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia;
d) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych
warunków konkurencji;
e) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.
PRAWO WSPÓLNOTOWE
ART. 101 TFUE C.D.
2. Porozumienia lub decyzje zakazane na mocy niniejszego artykułu są nieważne z mocy prawa.
3. Jednakże postanowienia ustępu 1 mogą zostać uznane za niemające zastosowania do:
− każdego porozumienia lub kategorii porozumień między przedsiębiorstwami,
− każdej decyzji lub kategorii decyzji związków przedsiębiorstw,
− każdej praktyki uzgodnionej lub kategorii praktyk uzgodnionych, które przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji produktów bądź do popierania postępu technicznego lub
gospodarczego, przy zastrzeżeniu dla użytkowników słusznej części zysku, który z tego wynika, oraz bez:
a) nakładania na zainteresowane przedsiębiorstwa ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów;
b) dawania przedsiębiorstwom możliwości eliminowania konkurencji
w stosunku do znacznej części danych produktów.
PRAWO WSPÓLNOTOWE
Artykuł 102 (dawny artykuł 82 TWE) TFUE Niezgodne z rynkiem wewnętrznym i zakazane jest
nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na rynku wewnętrznym lub na znacznej jego części, w
zakresie, w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi. Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:
a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni
niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji;
b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju
technicznego ze szkodą dla konsumentów;
PRAWO WSPÓLNOTOWE
Art. 102 TFUE c.d.
c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń
równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;
d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój
charakter lub zwyczaje handlowe nie mają
związku z przedmiotem tych kontraktów.
PRAWO KRAJOWE
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów.
Ustawa określa:
- warunki rozwoju i ochrony konkurencji;
- zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów;
- zasady i tryb przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję, naruszającym zbiorowe interesy konsumentów, antykonkurencyjnym koncentracjom;
- organy właściwe w sprawach ochrony konkurencji i
konsumentów.
Przedsiębiorca w uokik
PRZEDSIĘBIORCA
- to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów usdg a także:
a) osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizująca lub świadcząca usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,
b) osoba fizyczna wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,
c) osoba fizyczna, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,
d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2, z wyłączeniem
przepisów dotyczących koncentracji.
VI ACa 1440/13 - wyrok SA Warszawa z dnia 15-05-2014 Spółdzielnie mieszkaniowe jako przedsiębiorcy w rozumieniu
ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
Rozważając status spółdzielni mieszkaniowej nie można abstrahować od treści art. 1 ust. 3 i 5 oraz art. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1222), które czynią ze spółdzielni mieszkaniowych instytucjonalnych zarządców nieruchomości własnych i swoich członków.
Zarząd nieruchomościami stanowiącymi mienie
spółdzielni stanowi tym samym obligatoryjną działalność
gospodarczą spółdzielni. W konsekwencji, w sprawach
dotyczących wykonywania działalności zarządczej,
spółdzielnie mieszkaniowe niewątpliwie zaliczyć należy
do kategorii przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1
pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331), co z
kolei oznacza, że adresowany jest do nich jako do
przedsiębiorców także zakaz nadużywania pozycji
dominującej określony w art. 9 ww. ustawy.
III SK 24/06 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 10-05-2007 Kryterium uznania podmiotu za przedsiębiorcę w
rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji
Wpis lub brak wpisu podmiotu do rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru
Sądowego nie decyduje o kwalifikacji danego
podmiotu jako przedsiębiorcy w rozumieniu
art. 4 pkt 1 u.o.k.ik., gdyż decydujące
znaczenie ma w tej kwestii fakt wykonywania
działalności gospodarczej
RYNEK WŁAŚCIWY
rozumie się przez to rynek towarów, które ze
względu na ich przeznaczenie, cenę oraz
właściwości, w tym jakość, są uznawane przez
ich nabywców za substytuty oraz są
oferowane na obszarze, na którym, ze
względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie
barier dostępu do rynku, preferencje
konsumentów, znaczące różnice cen i koszty
transportu, panują zbliżone warunki
konkurencji.
POZYCJA DOMINUJĄCA
rozumie się przez to pozycję przedsiębiorcy,
która umożliwia mu zapobieganie skutecznej
konkurencji na rynku właściwym przez
stworzenie mu możliwości działania w
znacznym zakresie niezależnie od
konkurentów, kontrahentów oraz
konsumentów; domniemywa się, że
przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli
jego udział w rynku właściwym przekracza
40%.
PRAKTYKI OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ
W ramach zakazu praktyk ograniczających konkurencję zakazane są:
- porozumienia ograniczające konkurencję;
- nadużywanie pozycji dominującej.
POROZUMIENIA OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ
1. Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest
wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:
1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
2) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
3) podziale rynków zbytu lub zakupu;
4) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
5) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
6) ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;
7) uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
WYŁĄCZENIA ZEZWALAJĄCE
Zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje się do porozumień zawieranych między:
1) konkurentami - jeżeli ich łączny udział w rynku właściwym, którego dotyczy porozumienie, nie przekracza 5%;
2) przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami - jeżeli udział żadnego z nich w rynku właściwym, którego dotyczy
porozumienie, nie przekracza 10%.
2. Zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje się również, w przypadku gdy udziały w rynku właściwym określone w ust. 1 nie zostały przekroczone o więcej niż dwa punkty procentowe w okresie dwóch kolejnych lat kalendarzowych w czasie trwania porozumienia.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do przypadków określonych
w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7.
WYŁĄCZENIA ZEZWALAJĄCE
Zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie:
1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego;
2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści;
3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów;
4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części
określonych towarów.
2. Ciężar udowodnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1, spoczywa na przedsiębiorcy.
3. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć określone rodzaje porozumień spełniające przesłanki, o których mowa w ust. 1, spod zakazu, o którym mowa w art. 6 ust. 1, biorąc pod uwagę
korzyści, jakie mogą przynieść określone rodzaje porozumień. (…)
ZAKAZ NADUŻYWANIA POZYCJI DOMINUJĄCEJ
1. Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.
2. Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na:
1) bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych
warunków zakupu albo sprzedaży towarów;
2) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;
3) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
4) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
5) przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji;
6) narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści;
7) podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.
3. Czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej są w całości lub w odpowiedniej części nieważne.