Prawo budowlane
z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 414) tj. z dnia 10 listopada 2000 r. (Dz.U. Nr 106, poz. 1126) tj. z dnia 21 listopada 2003 r. (Dz.U. Nr 207, poz. 2016) tj. z dnia 17 sierpnia 2006 r. (Dz.U. Nr 156, poz. 1118) tj. z dnia 12 listopada 2010 r. (Dz.U. Nr 243, poz. 1623) tj. z dnia 2 pa dziernika 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409)ź
tj. z dnia 9 lutego 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 290) tj. z dnia 8 czerwca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1332) tj. z dnia 7 czerwca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1202)
(zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 730, Dz.U. z 2019 r. poz. 695, Dz.U. z 2019 r. poz. 630, Dz.U. z 2019 r. poz. 51, Dz.U. z 2018 r. poz. 1669, Dz.U. z 2018 r. poz. 1496, Dz.U. z 2018 r. poz. 1276, Dz.U. z 2018 r. poz. 352)
Rozdzia 1. Przepisy ogólne. ł
Art. 1 [Przedmiot regulacji] Ustawa - Prawo budowlane, zwana dalej „ustaw ”, normuje dzia alnoą ł ść obejmuj cą ą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz okre la zasady dzia aniaś ł organów administracji publicznej w tych dziedzinach.
Art. 2 [Rozwini cie] ę
1. Ustawy nie stosuje si do wyrobisk górniczych.ę
2. Przepisy ustawy nie naruszaj przepisów odr bnych, a w szczególno ci:ą ę ś
1) prawa geologicznego i górniczego - w odniesieniu do obiektów budowlanych zak adów górniczych;ł 2) prawa wodnego - w odniesieniu do urz dze wodnych;ą ń
3) o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - w odniesieniu do obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów i obszarów obj tych ochron konserwatorsk na podstawie miejscowego planu ę ą ą zagospodarowania przestrzennego.
Art. 3 [S owniczek] ł Ilekro w ustawie jest mowa o:ć
1) obiekcie budowlanym - nale y przez to rozumie budynek, budowl b d obiekt ma ej architektury, wraz z ż ć ę ą ź ł instalacjami zapewniaj cymi mo liwoą ż ść ż u ytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z u yciem wyrobów budowlanych;ż
2) budynku - nale y przez to rozumie taki obiekt budowlany, który jest trwale zwi zany z gruntem, wydzielony z ż ć ą przestrzeni za pomoc przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;ą
2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym - nale y przez to rozumie budynek wolno stoj cy albo budynek w ż ć ą zabudowie bli niaczej, szeregowej lub grupowej, s uź ł żący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowi cy ą konstrukcyjnie samodzieln ca o , w którym dopuszcza si wydzielenie nie wi cej ni dwóch lokali mieszkalnych ą ł ść ę ę ż albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu u ytkowego o powierzchni ca kowitej nieprzekraczaj cej 30% ż ł ą
powierzchni ca kowitej budynku;ł
3) 2) budowli - nale y przez to rozumie ka dy obiekt budowlany nieb d cy budynkiem lub obiektem ma ej ż ć ż ę ą ł
architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stoj ce maszty antenowe, wolno stoj ce trwale zwi zane z gruntem tablice reklamowe i urz dzenia reklamowe, ą ą ą ą budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stoj ce instalacje ą
przemys owe lub urz dzenia techniczne, oczyszczalnie cieków, sk adowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, ł ą ś ł konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przej cia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, ś cmentarze, pomniki, a tak e cz ci budowlane urz dze technicznych (kot ów, pieców przemys owych, elektrowniż ęś ą ń ł ł j drowych, elektrowni wiatrowych i innych urz dze ) oraz fundamenty pod maszyny i urz dzenia, jako odr bne ą ą ń ą ę pod wzgl dem technicznym cz ci przedmiotów sk adaj cych si na ca oę ęś ł ą ę ł ść ż u ytkow ; ą
3a) obiekcie liniowym - nale y przez to rozumie obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest ż ć d ugo , w szczególno ci droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodoci g, kana , gazoci g, ciep oci g, ruroci g, ł ść ś ą ł ą ł ą ą linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpo rednio w ziemi, podziemna, waś ł przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowi obiektu ą budowlanego lub jego cz ci ani urz dzenia budowlanego;ęś ą
4) obiekcie ma ej architektury - nale y przez to rozumie niewielkie obiekty, a w szczególno ci: ł ż ć ś a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzy e przydro ne, figury, ż ż
b) pos gi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, ą
c) u ytkowe s uż ł żące rekreacji codziennej i utrzymaniu porz dku, jak: piaskownice, hu tawki, drabinki,ą ś mietniki;
ś
5) tymczasowym obiekcie budowlanym - nale y przez to rozumie obiekt budowlany przeznaczony do ż ć
czasowego u ytkowania w okresie krótszym od jego trwa o ci technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne ż ł ś miejsce lub rozbiórki, a tak e obiekt budowlany niepo czony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, ż łą pawilony sprzeda y ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i pow oki pneumatyczne, urz dzenia ż ł ą rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe;
6) budowie - nale y przez to rozumie wykonywanie obiektu budowlanego w okre lonym miejscu, a tak e ż ć ś ż odbudow , rozbudow , nadbudow obiektu budowlanego;ę ę ę
7) robotach budowlanych - nale y przez to rozumie budow , a tak e prace polegaj ce na przebudowie, ż ć ę ż ą monta u, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego;ż
7a) przebudowie - nale y przez to rozumie wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których nast puje ż ć ę zmiana parametrów u ytkowych lub technicznych istniej cego obiektu budowlanego, z wyj tkiem ż ą ą
charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysoko , d ugo , szerokość ł ść ść ą ź b d liczba kondygnacji; w przypadku dróg s dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie ą niewymagaj cym zmiany granic pasa drogowego;ą
8) remoncie - nale y przez to rozumie wykonywanie w istniej cym obiekcie budowlanym robót budowlanych ż ć ą polegaj cych na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowi cych bieą ą żącej konserwacji, przy czym dopuszcza si stosowanie wyrobów budowlanych innych ni u yto w stanie pierwotnym;ę ż ż
9) urz dzeniach budowlanych - nale y przez to rozumie urz dzenia techniczne zwi zane z obiektem ą ż ć ą ą budowlanym, zapewniaj ce mo liwoą ż ść ż u ytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przy cza i łą urz dzenia instalacyjne, w tym s uą ł żące oczyszczaniu lub gromadzeniu cieków, a tak e przejazdy, ogrodzenia, ś ż place postojowe i place pod mietniki;ś
10) terenie budowy - nale y przez to rozumie przestrze , w której prowadzone s roboty budowlane wraz z ż ć ń ą przestrzeni zajmowan przez urz dzenia zaplecza budowy;ą ą ą
11) prawie do dysponowania nieruchomo ci na cele budowlane - nale y przez to rozumie tytu prawny ś ą ż ć ł wynikaj cy z prawa w asno ci, u ytkowania wieczystego, zarz du, ograniczonego prawa rzeczowego albo ą ł ś ż ą stosunku zobowi zaniowego, przewiduj cego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych;ą ą
12) pozwoleniu na budow - nale y przez to rozumie decyzj administracyjn zezwalaj c na rozpocz cie i ę ż ć ę ą ą ą ę prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych ni budowa obiektu budowlanego;ż
13) dokumentacji budowy - nale y przez to rozumie pozwolenie na budow wraz z za czonym projektem ż ć ę łą budowlanym, dziennik budowy, protoko y odbiorów cz ciowych i ko cowych, w miar potrzeby, rysunki i opisy ł ęś ń ę s uł żące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książ ęk obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metod ą monta u - tak e dziennik monta u;ż ż ż
14) dokumentacji powykonawczej - nale y przez to rozumie dokumentacj budowy z naniesionymi zmianami ż ć ę dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;
15) terenie zamkni tym - nale y przez to rozumie teren zamkni ty, o którym mowa w przepisach prawa ę ż ć ę geodezyjnego i kartograficznego;
16) (uchylony)
17) (uchylony)
18) (uchylony)
19) organie samorz du zawodowego - nale y przez to rozumie organy okre lone w ustawie z dnia 15 grudnia ą ż ć ś 2000 r. o samorz dach zawodowych architektów oraz in ynierów budownictwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 1725);ą ż 20) obszarze oddzia ywania obiektu - nale y przez to rozumie teren wyznaczony w otoczeniu obiektu ł ż ć budowlanego na podstawie przepisów odr bnych, wprowadzaj cych zwi zane z tym obiektem ograniczenia w ę ą ą zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.
21) (uchylony)
22) (uchylony)
23) (uchylony)
Art. 4 [Forma architektoniczna] Ka dy ma prawo zabudowy nieruchomo ci gruntowej, je eli wyka e prawo doż ś ż ż dysponowania nieruchomo ci na cele budowlane, pod warunkiem zgodno ci zamierzenia budowlanego zś ą ś przepisami.
Art. 5 [Podstawy prawid owej budowy] ł
1. Obiekt budowlany jako ca oł ść oraz jego poszczególne cz ci, wraz ze zwi zanymi z nim urz dzeniami ęś ą ą budowlanymi nale y, bior c pod uwag przewidywany okres u ytkowania, projektowa i budowa w sposób ż ą ę ż ć ć okre lony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, ś zapewniaj c:ą
1) spe nienie podstawowych wymaga dotycz cych obiektów budowlanych okre lonych w za czniku I do ł ń ą ś łą rozporz dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiaj cego ą ą zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylaj cego dyrektyw Rady ą ę 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5, z pó n. zm.), dotycz cych: ź ą
a) no no ci i stateczno ci konstrukcji, ś ś ś b) bezpiecze stwa po arowego, ń ż c) higieny, zdrowia i rodowiska, ś
d) bezpiecze stwa u ytkowania i dost pno ci obiektów, ń ż ę ś e) ochrony przed ha asem, ł
f) oszcz dno ci energii i izolacyjno ci cieplnej, ę ś ś
g) zrównowa onego wykorzystania zasobów naturalnych; ż
2) warunki u ytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególno ci w zakresie: ż ś
a) zaopatrzenia w wod i energi elektryczn oraz, odpowiednio do potrzeb, w energi ciepln i paliwa, przyę ę ą ę ą za o eniu efektywnego wykorzystania tych czynników, ł ż
b) usuwania cieków, wody opadowej i odpadów; ś
2a) mo liwoż ść dost pu do us ug telekomunikacyjnych, w szczególno ci w zakresie szerokopasmowego dost pu ę ł ś ę do Internetu;
3) mo liwoż ść utrzymania w a ciwego stanu technicznego;ł ś
4) 3) niezb dne warunki do korzystania z obiektów u yteczno ci publicznej i mieszkaniowego budownictwa ę ż ś wielorodzinnego przez osoby niepe nosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób ł
niepe nosprawnych, sporz dzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 oraz z 2018ł ą r. poz. 1217), w tym osoby starsze;
4a) 4) minimalny udzia lokali mieszkalnych dost pnych dla osób niepe nosprawnych, o których mowa w art. 1 ł ę ł Konwencji o prawach osób niepe nosprawnych, sporz dzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym ł ą osób starszych w ogólnej liczbie lokali mieszkalnych w budynku wielorodzinnym;
5) warunki bezpiecze stwa i higieny pracy;ń
6) ochron ludno ci, zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej;ę ś
7) ochron obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów obj tych ochron konserwatorsk ;ę ę ą ą 8) odpowiednie usytuowanie na dzia ce budowlanej;ł
9) poszanowanie, wyst puj cych w obszarze oddzia ywania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w ę ą ł tym zapewnienie dost pu do drogi publicznej;ę
10) warunki bezpiecze stwa i ochrony zdrowia osób przebywaj cych na terenie budowy.ń ą
2. Obiekt budowlany nale y u ytkowa w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony ż ż ć rodowiska oraz utrzymywa w nale ytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczaj c do nadmiernego
ś ć ż ą
pogorszenia jego w a ciwo ci u ytkowych i sprawno ci technicznej, w szczególno ci w zakresie zwi zanym z ł ś ś ż ś ś ą wymaganiami, o których mowa w ust. 1 pkt 1-7.
2a. W nowych budynkach oraz istniej cych budynkach poddawanych przebudowie lub przedsi wzi ciu ą ę ę
s uł żącemu poprawie efektywno ci energetycznej w rozumieniu przepisów o efektywno ci energetycznej, które s ś ś ą u ytkowane przez jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, ż zaleca si stosowanie urz dze wykorzystuj cych energi wytworzon w odnawialnych ród ach energii, a tak e ę ą ń ą ę ą ź ł ż technologie maj ce na celu budow budynków o wysokiej charakterystyce energetycznej.ą ę
2b. W przypadku robót budowlanych polegaj cych na dociepleniu budynku, obejmuj cych ponad 25% ą ą powierzchni przegród zewn trznych tego budynku, nale y spe ni wymagania minimalne dotycz ce ę ż ł ć ą
energooszcz dno ci i ochrony cieplnej przewidziane w przepisach techniczno-budowlanych dla przebudowy ę ś budynku.
3.(uchylony)
4.(uchylony)
4a.(uchylony)
5.(uchylony)
5a.(uchylony)
5b.(uchylony)
6.(uchylony)
7.(uchylony)
8.(uchylony)
9.(uchylony)
10.(uchylony)
11.(uchylony)
12.(uchylony)
13.(uchylony)
14.(uchylony)
15.(uchylony)
Art. 51(uchylony)
Art. 52(uchylony)
Art. 5a [Budowa obiektu liniowego]
1. W przypadku budowy obiektu liniowego, którego przebieg zosta ustalony w miejscowym planie ł zagospodarowania przestrzennego, a tak e wykonywania innych robót budowlanych dotycz cych obiektu ż ą liniowego, gdy liczba stron w post powaniu przekracza 20, stosuje si przepis art. 49 Kodeksu post powania ę ę ę administracyjnego.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do inwestora oraz w a cicieli, u ytkowników wieczystych i zarz dców ę ł ś ż ą nieruchomo ci, je eli na tych nieruchomo ciach s lub b d wykonywane roboty budowlane.ś ż ś ą ę ą
Art. 6 [Zagospodarowanie terenów] Dla dzia ek budowlanych lub terenów, na których jest przewidziana budował obiektów budowlanych lub funkcjonalnie powi zanych zespo ów obiektów budowlanych, nale y zaprojektowaą ł ż ć odpowiednie zagospodarowanie, zgodnie z wymaganiami art. 5 ust. 1-2b, zrealizowa je przed oddaniem tychć obiektów (zespo ów) do u ytkowania oraz zapewni utrzymanie tego zagospodarowania we w a ciwym stanieł ż ć ł ś techniczno-u ytkowym przez okres istnienia obiektów (zespo ów) budowlanych.ż ł
Art. 7 [Warunki techniczne]
1. Do przepisów techniczno-budowlanych zalicza si :ę
1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiada obiekty budowlane i ich usytuowanie, uwzgl dniaj ce ć ę ą wymagania, o których mowa w art. 5 ust. 1-2b;
2) warunki techniczne u ytkowania obiektów budowlanych.ż
2. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, okre l , w drodze rozporz dzenia:ś ą ą
1) minister w a ciwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz ł ś mieszkalnictwa dla budynków oraz zwi zanych z nimi urz dze ;ą ą ń
2) w a ciwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem w a ciwym do spraw budownictwa, planowania i ł ś ł ś zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, dla obiektów budowlanych niewymienionych w pkt 1.
3. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mog okre li , w drodze rozporz dzenia:ą ś ć ą
1) minister w a ciwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz ł ś mieszkalnictwa - dla budynków mieszkalnych;
2) w a ciwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem w a ciwym do spraw budownictwa, planowania i ł ś ł ś zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa - dla innych obiektów budowlanych.
Art. 8 [Upowa nienie] ż Rada Ministrów mo e okre li , w drodze rozporz dzenia, dodatkowe warunki techniczne,ż ś ć ą jakim powinny odpowiada budynki s uć ł żące bezpiecze stwu lub obronno ci pa stwa, albo których przepisów,ń ś ń wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1, nie stosuje si do tych budynków, bior c pod uwag funkcj tychę ą ę ę budynków oraz potrzeb zapewnienia bezpiecze stwa lub obronno ci pa stwa.ę ń ś ń
Art. 9 [Odst pstwa] ę
1.5) W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza si odst pstwo od przepisów techniczno-ę ę
budowlanych, o których mowa w art. 7. Odst pstwo nie mo e powodowa zagro enia ycia ludzi lub ę ż ć ż ż bezpiecze stwa mienia, a w stosunku do obiektów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 - ograniczenia ń dost pno ci dla osób niepe nosprawnych, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób ę ś ł
niepe nosprawnych, sporz dzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym osób starszych, oraz nie ł ą powinno powodowa pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i u ytkowych, a tak e stanu rodowiska, po ć ż ż ś spe nieniu okre lonych warunków zamiennych. ł ś
2. Organ administracji architektoniczno-budowlanej, po uzyskaniu upowa nienia ministra, który ustanowi przepisyż ł techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela b d odmawia zgody na odst pstwo.ą ź ę
3. Wniosek do ministra, o którym mowa w ust. 2, w sprawie upowa nienia do udzielenia zgody na odst pstwo ż ę organ administracji architektoniczno-budowlanej sk ada przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow . ł ę Wniosek powinien zawiera :ć
1) charakterystyk obiektu oraz, w miar potrzeby, projekt zagospodarowania dzia ki lub terenu, a je eli ę ę ł ż odst pstwo mog oby mie wp yw na rodowisko lub nieruchomo ci s siednie - równie projekty ę ł ć ł ś ś ą ż
zagospodarowania tych nieruchomo ci, z uwzgl dnieniem istniej cej i projektowanej zabudowy;ś ę ą 2) szczegó owe uzasadnienie konieczno ci wprowadzenia odst pstwa;ł ś ę
3) propozycje rozwi za zamiennych;ą ń
4) pozytywn opini wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do obiektów budowlanych wpisanych ą ę do rejestru zabytków oraz innych obiektów budowlanych usytuowanych na obszarach obj tych ochron ę ą
konserwatorsk ;ą
5) w zale no ci od potrzeb - pozytywn opini innych zainteresowanych organów.ż ś ą ę
4. Minister, o którym mowa w ust. 2, mo e uzale ni upowa nienie do wyra enia zgody na odst pstwo od ż ż ć ż ż ę spe nienia dodatkowych warunków.ł
Art. 10 [Wyroby budowlane] Wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwa ył o w a ciwo ciach u ytkowych umo liwiaj cych prawid owo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanymł ś ś ż ż ą ł spe nienie podstawowych wymaga , mo na stosowa przy wykonywaniu robót budowlanych wy cznie, je elił ń ż ć łą ż wyroby te zosta y wprowadzone do obrotu lub udost pnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odr bnymi,ł ę ę a w przypadku wyrobów budowlanych - równie zgodnie z zamierzonym zastosowaniem.ż
Art. 10a (uchylony)
Art. 11 [Upowa nienie] ż
1. Minister w a ciwy do spraw zdrowia okre li, w drodze rozporz dzenia, dopuszczalne stł ś ś ą ężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia wydzielanych przez materia y budowlane, urz dzenia i elementy wyposa eniał ą ż w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi.
2. Minister w a ciwy do spraw rolnictwa, w porozumieniu z ministrem w a ciwym do spraw zdrowia, mo e okre li ,ł ś ł ś ż ś ć w drodze rozporz dzenia, dopuszczalne stą ężenia i natężenia czynników szkodliwych w pomieszczeniach przeznaczonych dla zwierz t.ą
Rozdzia 2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. ł
Art. 12 [Definicja]
1. Za samodzieln funkcj techniczn w budownictwie uwa a si dzia alnoą ę ą ż ę ł ść zwi zan z konieczno ci fachowej ą ą ś ą oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwi zania zagadnie architektonicznych i technicznych oraz ą ń techniczno-organizacyjnych, a w szczególno ci dzia alnoś ł ść obejmuj c :ą ą
1) projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego;
2) kierowanie budow lub innymi robotami budowlanymi;ą
3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrol techniczn ę ą wytwarzania tych elementów;
4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego;
5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych.
6) (uchylony)
7) (uchylony)
2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, okre lone w ust. 1 pkt 1-5, mog wykonywa wy cznie ś ą ć łą osoby posiadaj ce odpowiednie wykszta cenie techniczne i praktyk zawodow , dostosowane do rodzaju, stopniaą ł ę ą skomplikowania dzia alno ci i innych wymaga zwi zanych z wykonywan funkcj , stwierdzone decyzj , zwan ł ś ń ą ą ą ą ą dalej „uprawnieniami budowlanymi”, wydan przez organ samorz du zawodowego.ą ą
3. Warunkiem uzyskania uprawnie budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomo ci procesu budowlanego orazń ś umiej tno ci praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.ę ś
3a. W a ciwa izba samorz du zawodowego prowadzi post powanie kwalifikacyjne sk adaj ce si z dwóch ł ś ą ę ł ą ę etapów:
1) kwalifikowania wykszta cenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalno ci ł ś uprawnie budowlanych, zwanego dalej „kwalifikowaniem”;ń
2) egzaminu ze znajomo ci procesu budowlanego oraz umiej tno ci praktycznego zastosowania wiedzy ś ę ś technicznej.
4. Egzamin sk ada si przed komisj egzaminacyjn powo ywan przez organ samorz du zawodowego albo inny ł ę ą ą ł ą ą upowa niony organ.ż
4a. Egzamin sk ada si z cz ci pisemnej, przeprowadzanej w formie testu, oraz z cz ci ustnej.ł ę ęś ęś
4b.6) Z egzaminu zwalnia si absolwenta studiów prowadzonych na podstawie umowy, o której mowa w art. 61 ę ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wy szym i nauce (Dz.U. poz. 1668), zawartej mi dzy ż ę uczelni a w a ciwym organem samorz du zawodowego w zakresie odpowiadaj cym programowi studiów ą ł ś ą ą opracowanemu z udzia em organu samorz du zawodowego oraz zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ł ą art. 16.
4c. W zale no ci od posiadanego wykszta cenia i zakresu odbytej praktyki zawodowej egzamin jest ż ś ł przeprowadzany na uprawnienia budowlane do:
1) projektowania w danej specjalno ci;ś
2) kierowania robotami budowlanymi w danej specjalno ci;ś
3) projektowania i kierowania robotami budowlanymi w danej specjalno ci.ś
4d. Przy ubieganiu si o nadanie uprawnie budowlanych w innej specjalno ci lub w innym zakresie ni ę ń ś ż posiadane egzamin jest ograniczony wy cznie do zagadnie nieobj tych zakresem egzaminu obowi zuj cym łą ń ę ą ą przy ubieganiu si o ju posiadane uprawnienia budowlane.ę ż
4e. Egzamin jest przeprowadzany co najmniej dwa razy w roku, w terminach ustalanych przez w a ciw izb ł ś ą ę samorz du zawodowego.ą
4f. Zawiadomienie o terminie egzaminu w a ciwa izba samorz du zawodowego dor cza, za po rednictwem ł ś ą ę ś operatora pocztowego przesy k polecon za potwierdzeniem odbioru, osobie ubiegaj cej si o nadanie ł ą ą ą ę
uprawnie budowlanych, co najmniej miesi c przed tym terminem.ń ą
4g. Negatywny wynik cz ci pisemnej egzaminu powoduje niedopuszczenie do cz ci ustnej.ęś ęś
4h. Osoba, która uzyska a negatywny wynik egzaminu, mo e ponownie do niego przyst pi , nie wcze niej ni po ł ż ą ć ś ż up ywie 3 miesi cy. Osoba, która uzyska a negatywny wynik cz ci ustnej egzaminu, mo e ponownie przyst pi ł ę ł ęś ż ą ć tylko do tej cz ci.ęś
4i. Pozytywny wynik cz ci pisemnej egzaminu jest wa ny przez okres 3 lat od dnia jego uzyskania.ęś ż 5. Osoba ubiegaj ca si o nadanie uprawnie budowlanych wnosi op at za post powanie kwalifikacyjne.ą ę ń ł ę ę
5a. Op ata za post powanie kwalifikacyjne o nadanie uprawnie budowlanych, o których mowa w art. 14 ust. 3 pktł ę ń 1-4:
1) z tytu u kwalifikowania nie przekracza 22% kwoty przeci tnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w ł ę poprzednim roku kalendarzowym, og aszanego przez Prezesa G ównego Urz du Statystycznego na podstawie ł ł ę ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spo ecznych (Dz.U. z 2017 r. ń ł poz. 1383, z pó n. zm.ź 7) ) zwanego dalej „przeci tnym wynagrodzeniem”; ę
2) z tytu u przeprowadzenia egzaminu nie przekracza 22% kwoty przeci tnego wynagrodzenia;ł ę
3) z tytu u ponownego przeprowadzenia cz ci ustnej egzaminu nie przekracza 13% kwoty przeci tnego ł ęś ę wynagrodzenia.
5b. Op ata za post powanie kwalifikacyjne o nadanie uprawnie budowlanych, o których mowa w art. 14 ust. 3 pktł ę ń 5 i 6:
1) z tytu u kwalifikowania nie przekracza 33% kwoty przeci tnego wynagrodzenia;ł ę
2) z tytu u przeprowadzenia egzaminu nie przekracza 33% kwoty przeci tnego wynagrodzenia;ł ę
3) z tytu u ponownego przeprowadzenia cz ci ustnej egzaminu nie przekracza 19% kwoty przeci tnego ł ęś ę wynagrodzenia.
5c. Wysokość ł op at za post powanie kwalifikacyjne ustala i podaje do publicznej wiadomo ci na swojej stronie ę ś internetowej w a ciwa krajowa izba samorz du zawodowego.ł ś ą
5d. Op at za post powanie kwalifikacyjne wnosi si na rachunek bankowy w a ciwej izby samorz du ł ę ę ę ł ś ą
zawodowego, co najmniej 14 dni przed terminem egzaminu. Op ata stanowi przychód w a ciwej izby samorz du ł ł ś ą zawodowego.
5e. Op ata, o której mowa w ust. 5a pkt 1 i ust. 5b pkt 1, nie podlega zwrotowi, natomiast op ata, o której mowa w ł ł ust. 5a pkt 2 i 3 oraz ust. 5b pkt 2 i 3, podlega zwrotowi w przypadku usprawiedliwionego niestawienia si na ę egzamin albo usprawiedliwionego odst pienia od egzaminu.ą
5f. Za udzia w post powaniu kwalifikacyjnym cz onkom komisji egzaminacyjnej przys uguje wynagrodzenie z ł ę ł ł op at za post powanie kwalifikacyjne. Wynagrodzenie cz onka komisji egzaminacyjnej nie mo e by wy sze ni :ł ę ł ż ć ż ż 1) za udzia w kwalifikowaniu - 9% op aty ustalonej na podstawie ust. 5a pkt 1 i ust. 5b pkt 1 od jednego wniosku ł ł o nadanie uprawnie budowlanych;ń
2) za przeprowadzenie egzaminu - 9% op aty ustalonej na podstawie ust. 5a pkt 2 i ust. 5b pkt 2 od jednej osoby ł egzaminowanej;
3) za ponowne przeprowadzenie cz ci ustnej egzaminu - 9% op aty ustalonej na podstawie ust. 5a pkt 3 i ust. ęś ł 5b pkt 3 od jednej osoby egzaminowanej.
6. Osoby wykonuj ce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie s odpowiedzialne za wykonywanie tych ą ą funkcji zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej oraz za nale yt starannoż ą ść w wykonywaniu pracy, jej w a ciw organizacj , bezpiecze stwo i jako .ł ś ą ę ń ść
7. Podstaw do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis, w drodze ę decyzji, do centralnego rejestru, o którym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a, oraz - zgodnie z odr bnymi ę przepisami - wpis na list cz onków w a ciwej izby samorz du zawodowego, potwierdzony za wiadczeniem ę ł ł ś ą ś wydanym przez t izb , z okre lonym w nim terminem wa no ci.ę ę ś ż ś
8.(uchylony)
9. Organy samorz du zawodowego s obowi zane przekazywa bezzw ocznie informacje o wpisie na list ą ą ą ć ł ę cz onków w a ciwej izby samorz du zawodowego oraz o wykre leniu z tej listy, w celu ujawnienia w rejestrze, o ł ł ś ą ś którym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a.
Art. 12a [Weryfikacja] Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, okre lone w art. 12 ust. 1, mog równieś ą ż wykonywa osoby, których odpowiednie kwalifikacje zawodowe zosta y uznane na zasadach okre lonych wć ł ś przepisach odr bnych.ę
Art. 12b (uchylony)
Art. 12c (uchylony)
Art. 13 [Uprawnienia budowlane]
1.8) Uprawnienia budowlane mog by udzielane do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w ą ć ograniczonym zakresie lub bez ogranicze . ń
2. W uprawnieniach budowlanych nale y okre li specjalnoż ś ć ść i ewentualn specjalizacj techniczno-budowlan ą ę ą oraz zakres prac projektowych lub robót budowlanych obj tych danym uprawnieniem.ę
3. Uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi stanowi równie podstaw do wykonywania samodzielnychą ż ę funkcji technicznych, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 i 4.
4. Uprawnienia do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi stanowi równie podstaw do ą ż ę wykonywania samodzielnych funkcji technicznych, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 5 i 6.
Art. 14 [Rozwini cie] ę
1. Uprawnienia budowlane s udzielane w specjalno ciach:ą ś 1) architektonicznej;
2) konstrukcyjno-budowlanej;
3) 9) in ynieryjnej: ż a) mostowej, b) drogowej,
c) kolejowej w zakresie kolejowych obiektów budowlanych, d) kolejowej w zakresie sterowania ruchem kolejowym, e) hydrotechnicznej,
f) wyburzeniowej;
4) instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze : ą ń a) telekomunikacyjnych,
b) cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodoci gowych i kanalizacyjnych, ą c) elektrycznych i elektroenergetycznych.
2. W ramach specjalno ci wymienionych w ust. 1 mog by wyodr bniane specjalizacje techniczno-budowlane.ś ą ć ę 3. Uzyskanie uprawnie budowlanych w specjalno ciach, o których mowa w ust. 1, wymaga:ń ś
1) do projektowania bez ogranicze : ń
a) uko czenia studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalno ci, ń ś
b) odbycia rocznej praktyki przy sporz dzaniu projektów, ą c) odbycia rocznej praktyki na budowie;
2) do projektowania w ograniczonym zakresie:
a) uko czenia: ń
- studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalno ci lub ś - studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalno ci, ś b) odbycia rocznej praktyki przy sporz dzaniu projektów, ą
c) odbycia rocznej praktyki na budowie;
3) do kierowania robotami budowlanymi bez ogranicze : ń
a) uko czenia studiów drugiego lub pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalno ci, ń ś b) odbycia odpowiednio pó torarocznej lub trzyletniej praktyki na budowie; ł
4) do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie:
a) uko czenia: ń
- studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalno ci lub ś - studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalno ci, lub ś - studiów pierwszego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalno ci, lub ś b) posiadania:
- tytu u zawodowego technika lub mistrza, albo ł
- dyplomu potwierdzaj cego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika ą
- w zawodach zwi zanych z budownictwem okre lonych w przepisach wydanych na podstawie art. 16, wą ś zakresie odpowiednim dla danej specjalno ci, ś
c) odbycia praktyki na budowie w wymiarze:
- pó tora roku w przypadku, o którym mowa w lit. a tiret pierwsze i drugie, ł - trzech lat w przypadku, o którym mowa w lit. a tiret trzecie,
- czterech lat w przypadku, o którym mowa w lit. b;
5) do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ogranicze : ń
a) uko czenia studiów drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalno ci, ń ś b) odbycia rocznej praktyki przy sporz dzaniu projektów, ą
c) odbycia pó torarocznej praktyki na budowie; ł
6) do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie:
a) uko czenia: ń
- studiów pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla danej specjalno ci lub ś - studiów drugiego stopnia na kierunku pokrewnym dla danej specjalno ci, ś b) odbycia rocznej praktyki przy sporz dzaniu projektów, ą
c) odbycia pó torarocznej praktyki na budowie. ł
4. Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegaj ca na bezpo rednim uczestnictwie w pracach ą ś projektowych albo na pe nieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadaj cej ł ą odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granic pod kierunkiem osoby ą posiadaj cej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.ą
4a.10) Praktyk studenck uznaje si za czę ą ę ęść lub ca oł ść praktyki zawodowej, o której mowa w ust. 4, w przypadku gdy odbywa a si na studiach w zakresie odpowiadaj cym programowi studiów opracowanemu z ł ę ą udzia em organu samorz du zawodowego oraz w sposób okre lony w przepisach wydanych na podstawie art. 16,ł ą ś zgodnie z warunkami okre lonymi w umowie, o której mowa w art. 61 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o ś szkolnictwie wy szym i nauce, zawartej mi dzy uczelni a organem samorz du zawodowego. ż ę ą ą
4b. Za równorz dn z praktyk zawodow polegaj c na bezpo rednim uczestnictwie w pracach projektowych, o ę ą ą ą ą ą ś której mowa w ust. 4, uznaje si roczn praktyk przy sporz dzaniu projektów odbyt pod patronatem osoby ę ą ę ą ą posiadaj cej odpowiednie uprawnienia budowlane, zwanej dalej „patronem”. Patronem, mo e by osoba, która ą ż ć posiada co najmniej 5-letnie do wiadczenie zawodowe przy sporz dzaniu projektów w ramach posiadanych ś ą uprawnie budowlanych.ń
5. Do osób ubiegaj cych si o nadanie uprawnie budowlanych bez ogranicze , posiadaj cych uprawnienia ą ę ń ń ą budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalno ci, nie stosuje si przepisów ust. 3 pkt 1 lit. b i c, pkt 3 lit. b ś ę lub pkt 5 lit. b i c.
Art. 15 (uchylony)
Art. 15a [Zakres uprawnie budowlanych] ń 11)
1. Uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalno ci uprawniaj do sporz dzania projektu ś ą ą zagospodarowania dzia ki lub terenu, w zakresie tej specjalno ci. ł ś
2. Uprawnienia budowlane w specjalno ci architektonicznej bez ogranicze uprawniaj do projektowania lub ś ń ą kierowania robotami budowlanymi, w odniesieniu do architektury obiektu.
3. Uprawnienia budowlane w specjalno ci architektonicznej w ograniczonym zakresie uprawniaj do ś ą
projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w odniesieniu do architektury obiektu o kubaturze do 1000 m 3 w zabudowie zagrodowej lub na terenie zabudowy zagrodowej.
4. Uprawnienia budowlane w specjalno ci konstrukcyjno-budowlanej bez ogranicze uprawniaj do projektowaniaś ń ą konstrukcji obiektu lub kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do konstrukcji oraz architektury obiektu.
5. Uprawnienia budowlane w specjalno ci konstrukcyjno-budowlanej w ograniczonym zakresie uprawniaj do ś ą projektowania konstrukcji obiektu lub kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do konstrukcji obiektu, o kubaturze do 1000 m 3 oraz:
1) o wysoko ci do 12 m nad poziomem terenu, do 3 kondygnacji nadziemnych i o wysoko ci kondygnacji do 4,8 ś ś m;
2) posadowionego na g boko ci do 3 m poni ej poziomu terenu, bezpo rednio na stabilnym gruncie no nym; łę ś ż ś ś 3) przy rozpi to ci elementów konstrukcyjnych do 6 m i wysi gu wsporników do 2 m; ę ś ę
4) niezawieraj cego elementów wst pnie sprą ę ężanych na budowie;
5) niewymagaj cego uwzgl dniania wp ywu eksploatacji górniczej. ą ę ł
6. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej mostowej bez ogranicze uprawniaj do projektowania ś ż ń ą obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, takim jak: ą 1) drogowy obiekt in ynierski w rozumieniu przepisów o drogach publicznych; ż
2) kolejowy obiekt in ynieryjny: most, wiadukt, przepust, ciany oporowe, tunele liniowe, nadziemne i podziemneż ś przej cia dla pieszych, w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ś ć budowle kolejowe i ich usytuowanie.
7. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej mostowej do projektowania bez ogranicze uprawniaj ś ż ń ą równie do obliczania wiat a mostów i przepustów. ż ś ł
8. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej mostowej w ograniczonym zakresie uprawniaj do ś ż ą projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, ą takim jak:
1) jednoprz s owy obiekt mostowy, w rozumieniu przepisów o drogach publicznych lub przepisów w sprawie ę ł warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budowle kolejowe i ich usytuowanie, o prz le wykonanym z ć ęś zastosowaniem prefabrykatów i rozpi to ci do 21 m, posadowiony na stabilnym gruncie; ę ś
2) przepust.
9. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej drogowej bez ogranicze uprawniaj do projektowania ś ż ń ą obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, takim jak: ą 1) droga w rozumieniu przepisów o drogach publicznych, z wy czeniem drogowych obiektów in ynierskich łą ż oprócz przepustów;
2) droga dla ruchu i postoju statków powietrznych oraz przepust.
10. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej drogowej w ograniczonym zakresie uprawniaj do ś ż ą projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, ą takim jak:
1) droga klasy: lokalna i dojazdowa oraz droga wewn trzna, w rozumieniu przepisów o drogach publicznych, z ę wy czeniem drogowych obiektów in ynierskich oprócz przepustów; łą ż
2) droga na terenie lotniska, nieprzeznaczona dla ruchu i postoju statków powietrznych.
11. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej kolejowej bez ogranicze w zakresie kolejowych ś ż ń obiektów budowlanych uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi ą w odniesieniu do obiektów budowlanych, takich jak: stacje, linie kolejowe, bocznice kolejowe i inne budowle, w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budowle kolejowe i ich ć usytuowanie, z wy czeniem obiektów budowlanych, o których mowa w ust. 6 pkt 2, sieci, instalacji i urz dze łą ą ń elektrycznych i elektroenergetycznych przeznaczonych dla kolei, o których mowa w ust. 22, oraz urz dze ą ń zabezpieczenia i sterowania ruchem kolejowym.
12. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej kolejowej w ograniczonym zakresie w zakresie ś ż kolejowych obiektów budowlanych uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami ą budowlanymi w odniesieniu do obiektów budowlanych, takich jak: stacje, linie kolejowe, bocznice kolejowe i inne budowle kolejowe w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć budowle kolejowe i ich usytuowanie, z wyj tkiem linii kolejowych przystosowanych do pr dko ci wi kszych ni ą ę ś ę ż 200 km/h.
13. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej kolejowej bez ogranicze w zakresie sterowania ruchem ś ż ń kolejowym uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi zwi zanymi zą ą obiektem budowlanym w odniesieniu do urz dze zabezpieczenia i sterowania ruchem kolejowym w rozumieniu ą ń przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budowle kolejowe i ich usytuowanie. ć 14. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej kolejowej w ograniczonym zakresie w zakresie ś ż sterowania ruchem kolejowym uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami ą budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, w zakresie urz dze zabezpieczenia i sterowania ruchem ą ą ń kolejowym w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budowle ć kolejowe i ich usytuowanie, z wyj tkiem stacji wyposa onych w ponad 50 rozjazdów i linii kolejowych w zakresie ą ż blokad samoczynnych.
15. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej hydrotechnicznej bez ogranicze uprawniaj do ś ż ń ą projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi w zakresie morskich budowli hydrotechnicznych oraz budowli hydrotechnicznych tymczasowych i sta ych, w rozumieniu przepisów w sprawie ł warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie, oraz przepisów ć w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada morskie budowle hydrotechniczne i ich ć
usytuowanie.
16. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej hydrotechnicznej w ograniczonym zakresie uprawniaj ś ż ą do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi w zakresie budowli
hydrotechnicznych IV klasy wa no ci, a w przypadku budowli morskich IV klasy chronionego obszaru, w ż ś rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budowle hydrotechniczne i ć ich usytuowanie, oraz przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada morskie budowle ć hydrotechniczne i ich usytuowanie.
17. Uprawnienia budowlane w specjalno ci in ynieryjnej wyburzeniowej bez ogranicze uprawniaj do ś ż ń ą
projektowania robót rozbiórkowych lub kierowania tymi robotami budowlanymi, zwi zanymi z u yciem materia ów ą ż ł wybuchowych.
18. Uprawnienia budowlane w specjalno ci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze ś ą ń
telekomunikacyjnych bez ogranicze uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami ń ą budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, w zakresie telekomunikacji przewodowej wraz z infrastruktur ą ą telekomunikacyjn oraz telekomunikacji bezprzewodowej wraz z infrastruktur towarzysz c . ą ą ą ą
19. Uprawnienia budowlane w specjalno ci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze ś ą ń
telekomunikacyjnych w ograniczonym zakresie uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania ą robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym wraz z infrastruktur telekomunikacyjn , w ą ą ą
odniesieniu do obiektu budowlanego, takiego jak lokalne linie i instalacje.
20. Uprawnienia budowlane w specjalno ci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze cieplnych, ś ą ń wentylacyjnych, gazowych, wodoci gowych i kanalizacyjnych bez ogranicze uprawniaj do projektowania ą ń ą obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, takim jak: sieci ią instalacje cieplne, wentylacyjne, gazowe, wodoci gowe i kanalizacyjne. ą
21. Uprawnienia budowlane w specjalno ci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze cieplnych, ś ą ń wentylacyjnych, gazowych, wodoci gowych i kanalizacyjnych w ograniczonym zakresie uprawniaj do ą ą projektowania lub kierowania robotami budowlanymi przy wykonywaniu instalacji wraz z przy czami i łą instalowaniem tych urz dze dla obiektów budowlanych o kubaturze do 1000 m ą ń 3.
22. Uprawnienia budowlane w specjalno ci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze elektrycznych i ś ą ń elektroenergetycznych bez ogranicze uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania ń ą robotami budowlanymi zwi zanymi z obiektem budowlanym, takim jak: sieci, instalacje i urz dzenia elektryczne i ą ą elektroenergetyczne, w tym kolejowe, trolejbusowe i tramwajowe sieci trakcyjne, sieci trakcyjne metra, wraz z instalacjami i urz dzeniami technicznymi zasilania, w tym kolejowej, trolejbusowej i tramwajowej sieci trakcyjnej, ą sieci trakcyjne metra oraz elektrycznego ogrzewania rozjazdów.
23. Uprawnienia budowlane w specjalno ci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urz dze elektrycznych i ś ą ń elektroenergetycznych w ograniczonym zakresie uprawniaj do projektowania obiektu budowlanego lub ą
kierowania robotami budowlanymi przy wykonywaniu instalacji wraz z przy czami o napi ciu do 1 kV w obiektachłą ę budowlanych o kubaturze do 1000 m 3.
24. Uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalno ci do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym ś zakresie, dla osób posiadaj cych tytu zawodowy mistrza, stanowi podstaw do wykonywania czynno ci ą ł ą ę ś wy cznie w zakresie obj tym danym rzemios em w odniesieniu do obiektów budowlanych o kubaturze do 1000 młą ę ł
3.
Art. 16 [Delegacja ustawowa] 12) Minister w a ciwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowaniał ś przestrzennego oraz mieszkalnictwa w porozumieniu z ministrem w a ciwym do spraw szkolnictwa wy szego ił ś ż nauki okre li, w drodze rozporz dzenia: ś ą
1) rodzaje i zakres przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie:
a) kierunki studiów odpowiednie lub pokrewne dla danej specjalno ci,ś b) wykaz zawodów zwi zanych z budownictwem,ą
c) wykaz specjalizacji wyodr bnionych w ramach poszczególnych specjalno ci,ę ś
2) sposób stwierdzania posiadania przygotowania zawodowego i jego weryfikacji, w tym sposób:
a) dokumentowania i weryfikacji posiadanego wykszta cenia, a tak e kwalifikowania,ł ż
b) stwierdzania przygotowania zawodowego oraz jego dokumentowania do uzyskania specjalizacji techniczno-budowlanej,
c) dokumentowania i odbywania praktyki, a tak e kryteria uznawania praktyki,ż
d) przeprowadzania egzaminu ze znajomo ci procesu budowlanego oraz umiej tno ci praktycznegoś ę ś zastosowania wiedzy technicznej, - maj c na wzgl dzie zapewnienie przejrzystego i sprawnegoą ę przeprowadzania czynno ci zwi zanych z nadawaniem uprawnie budowlanych, a tak e uznawaniem praktykś ą ń ż zawodowych.
Rozdzia 3. Prawa i obowi zki uczestników procesu budowlanego. ł ą
Art. 17 [Okre lenie uczestników procesu budowlanego] ś Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, s :ą
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant;
4) kierownik budowy lub kierownik robót.
Art. 18 [Obowi zki inwestora] ą
1. Do obowi zków inwestora nale y zorganizowanie procesu budowy, z uwzgl dnieniem zawartych w przepisach ą ż ę zasad bezpiecze stwa i ochrony zdrowia, a w szczególno ci zapewnienie:ń ś
1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,
2) obj cia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,ę 3) opracowania planu bezpiecze stwa i ochrony zdrowia,ń 4) wykonania i odbioru robót budowlanych,
5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych
- przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
2. Inwestor mo e ustanowi inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.ż ć 3. Inwestor mo e zobowi za projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.ż ą ć Art. 19 [Wypadki szczególne]
1. Organ administracji architektoniczno-budowlanej mo e w decyzji o pozwoleniu na budow na o y na ż ę ł ż ć inwestora obowi zek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a tak e obowi zek zapewnienia nadzoru ą ż ą autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych b d przewidywanym wp ywem na rodowisko.ą ź ł ś
2. Minister w a ciwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwał ś okre li, w drodze rozporz dzenia, rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ś ą
ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz list obiektów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi ę powinien kierowa si organ administracji architektoniczno-budowlanej podczas nak adania na inwestora ć ę ł obowi zku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego.ą
Art. 20 [Obowi zki projektanta] ą
1. Do podstawowych obowi zków projektanta nale y:ą ż
1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami okre lonymi w ś decyzjach administracyjnych dotycz cych zamierzenia budowlanego, obowi zuj cymi przepisami oraz zasadami ą ą ą wiedzy technicznej;
1a) zapewnienie, w razie potrzeby, udzia u w opracowaniu projektu osób posiadaj cych uprawnienia budowlane ł ą do projektowania w odpowiedniej specjalno ci oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te ś osoby opracowa projektowych, zapewniaj ce uwzgl dnienie zawartych w przepisach zasad bezpiecze stwa i ń ą ę ń ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzgl dnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego;ę 1b) sporz dzenie informacji dotycz cej bezpiecze stwa i ochrony zdrowia ze wzgl du na specyfik ą ą ń ę ę projektowanego obiektu budowlanego, uwzgl dnianej w planie bezpiecze stwa i ochrony zdrowia;ę ń 1c) okre lenie obszaru oddzia ywania obiektu;ś ł
2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnie i sprawdze rozwi za projektowych w zakresie wynikaj cym z ń ń ą ń ą przepisów;
3) wyja nianie w tpliwo ci dotycz cych projektu i zawartych w nim rozwi za ;ś ą ś ą ą ń
3a) sporz dzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy ą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1570 oraz z 2018 r. poz. 650);
4) sprawowanie nadzoru autorskiego na danie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej żą w zakresie:
a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodno ci realizacji z projektem, ś
b) uzgadniania mo liwo ci wprowadzenia rozwi za zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie,ż ś ą ń zg oszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. ł
2. Projektant ma obowi zek zapewni sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod wzgl dem ą ć ę zgodno ci z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osob posiadaj c uprawnienia budowlane do ś ę ą ą projektowania bez ogranicze w odpowiedniej specjalno ci.ń ś
3. Obowi zek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy:ą
1) zakresu obj tego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych;ę
2) projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i sk adowe.ł
4. Projektant, a tak e sprawdzaj cy, o którym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego do cza o wiadczenie o ż ą łą ś sporz dzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowi zuj cymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.ą ą ą Art. 21 [Uprawnienia projektanta] Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
1) wst pu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotycz cych jej realizacji;ę ą 2) dania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie: żą
a) stwierdzenia mo liwo ci powstania zagro enia, ż ś ż b) wykonywania ich niezgodnie z projektem.
Art. 21a [Plan bezpiecze stwa i ochrony zdrowia] ń
1. Kierownik budowy jest obowi zany, w oparciu o informacj , o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporz dzi ą ę ą ć lub zapewni sporz dzenie, przed rozpocz ciem budowy, planu bezpiecze stwa i ochrony zdrowia, uwzgl dniaj cć ą ę ń ę ą specyfik obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne ę prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemys owej.ł
1a. Plan bezpiecze stwa i ochrony zdrowia na budowie sporz dza si , je eli:ń ą ę ż
1) w trakcie budowy wykonywany b dzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych wymienionych w ust. ę 2 lub
2) przewidywane roboty budowlane maj trwa d u ej ni 30 dni roboczych i jednocze nie b dzie przy nich ą ć ł ż ż ś ę zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracoch onnoł ść planowanych robót b dzie przekracza 500 ę ć osobodni.
2. W planie, o którym mowa w ust. 1, nale y uwzgl dni specyfik nast puj cych rodzajów robót budowlanych:ż ę ć ę ę ą 1) których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagro enia bezpiecze stwa i zdrowia ludzi, a w szczególno ci przysypania ziemi lub upadku z wysoko ci;ż ń ś ą ś 2) przy prowadzeniu których wyst puj dzia ania substancji chemicznych lub czynników biologicznych ę ą ł zagra aj cych bezpiecze stwu i zdrowiu ludzi;ż ą ń
3) stwarzaj cych zagro enie promieniowaniem jonizuj cym;ą ż ą
4) prowadzonych w pobli u linii wysokiego napi cia lub czynnych linii komunikacyjnych;ż ę 5) stwarzaj cych ryzyko utoni cia pracowników;ą ę
6) prowadzonych w studniach, pod ziemi i w tunelach;ą
7) wykonywanych przez kieruj cych pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;ą 8) wykonywanych w kesonach, z atmosfer wytwarzan ze sprą ą ężonego powietrza;
9) wymagaj cych u ycia materia ów wybuchowych;ą ż ł
10) prowadzonych przy monta u i demonta u ciż ż ężkich elementów prefabrykowanych.
3. Wymagania dotycz ce bezpiecze stwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robót budowlanych okre laj ą ń ś ą odr bne przepisy w zakresie bezpiecze stwa i higieny pracy.ę ń
4. Minister w a ciwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwał ś okre li, w drodze rozporz dzenia:ś ą
1) szczegó owy zakres i form : ł ę
a) informacji dotycz cej bezpiecze stwa i ochrony zdrowia, ą ń b) planu bezpiecze stwa i ochrony zdrowia ń
- maj c na uwadze specyfik projektowanego obiektu budowlanego; ą ę
2) szczegó owy zakres rodzajów robót budowlanych, o których mowa w ust. 2, maj c na uwadze stopie ł ą ń zagro e , jakie stwarzaj poszczególne ich rodzaje.ż ń ą
Art. 22 [Obowi zki kierownika budowy] ą Do podstawowych obowi zków kierownika budowy nale y:ą ż
1) protokolarne przej cie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajduj cymi si naę ą ę nim obiektami budowlanymi, urz dzeniami technicznymi i sta ymi punktami osnowy geodezyjnej oraz ą ł
podlegaj cymi ochronie elementami rodowiska przyrodniczego i kulturowego;ą ś 2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budow obiektu ą budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budow , przepisami, w tym techniczno-ę budowlanymi, oraz przepisami bezpiecze stwa i higieny pracy;ń
3a) koordynowanie realizacji zada zapobiegaj cych zagro eniom bezpiecze stwa i ochrony zdrowia: ń ą ż ń
a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych za o e planowanych robót budowlanych lub ichł ż ń poszczególnych etapów, które maj by prowadzone jednocze nie lub kolejno, ą ć ś
b) przy planowaniu czasu wymaganego do zako czenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów; ń 3b) koordynowanie dzia a zapewniaj cych przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad ł ń ą bezpiecze stwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie ń bezpiecze stwa i ochrony zdrowia;ń
3c) wprowadzanie niezb dnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie ę bezpiecze stwa i ochrony zdrowia, wynikaj cych z post pu wykonywanych robót budowlanych;ń ą ę
3d) podejmowanie niezb dnych dzia a uniemo liwiaj cych wst p na budow osobom nieupowa nionym;ę ł ń ż ą ę ę ż 3e) zapewnienie przy wykonywaniu robót budowlanych stosowania wyrobów, zgodnie z art. 10;
4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia mo liwo ci powstania zagro enia oraz ż ś ż bezzw oczne zawiadomienie o tym w a ciwego organu;ł ł ś
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotycz cym wstrzymania robót budowlanych z ą powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zalece wpisanych do dziennika budowy;ń
7) zg aszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegaj cych zakryciu b d zanikaj cychł ą ą ź ą oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdze instalacji, ń urz dze technicznych i przewodów kominowych przed zg oszeniem obiektu budowlanego do odbioru;ą ń ł 8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
9) zg oszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie wł czynno ciach odbioru i zapewnienie usuni cia stwierdzonych wad, a tak e przekazanie inwestorowi ś ę ż
o wiadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.ś
Art. 23 [Uprawnienia kierownika budowy] Kierownik budowy ma prawo:
1) wyst powania do inwestora o zmiany w rozwi zaniach projektowych, je eli s one uzasadnione konieczno cię ą ż ą ś ą zwi kszenia bezpiecze stwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;ę ń
2) ustosunkowania si w dzienniku budowy do zalece w nim zawartych.ę ń Art. 23a (uchylony)
Art. 24 [Zakaz czenia funkcji] łą
1. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne.
2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje si odpowiednio do kierownika robót.ę
Art. 25 [Obowi zki inspektora nadzoru] ą Do podstawowych obowi zków inspektora nadzoru inwestorskiegoą nale y:ż
1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodno ci jej realizacji z projektem lub ś pozwoleniem na budow , przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;ę
2) sprawdzanie jako ci wykonywanych robót budowlanych i stosowania przy wykonywaniu tych robót wyrobów ś zgodnie z art. 10;
3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegaj cych zakryciu lub zanikaj cych, uczestniczenie w próbach i ą ą odbiorach technicznych instalacji, urz dze technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udzia w ą ń ł czynno ciach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do u ytkowania;ś ż
4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usuni cia wad, a tak e, na danie inwestora, kontrolowanie ę ż żą rozlicze budowy.ń
Art. 26 [Uprawnienia inspektora nadzoru] Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:
1) wydawa kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, ć dotycz ce: usuni cia nieprawid owo ci lub zagro e , wykonania prób lub bada , tak e wymagaj cych odkrycia ą ę ł ś ż ń ń ż ą robót lub elementów zakrytych, przedstawienia ekspertyz dotycz cych prowadzonych robót budowlanych oraz ą informacji i dokumentów potwierdzaj cych zastosowanie przy wykonywaniu robót budowlanych wyrobów, zgodnieą z art. 10, a tak e informacji i dokumentów potwierdzaj cych dopuszczenie do stosowania urz dze technicznych;ż ą ą ń 2) da od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek b d ponownego wykonania wadliwie żą ć ą ź wykonanych robót, a tak e wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mog a ż ł wywo a zagro enie b d spowodowa niedopuszczaln niezgodnoł ć ż ą ź ć ą ść z projektem lub pozwoleniem na budow .ę Art. 27 [Wyznaczenie koordynatora] Przy budowie obiektu budowlanego, wymagaj cego ustanowieniaą inspektorów nadzoru inwestorskiego w zakresie ró nych specjalno ci, inwestor wyznacza jednego z nich jakoż ś koordynatora ich czynno ci na budowie.ś
Rozdzia 4. Post powanie poprzedzaj ce rozpocz cie robót budowlanych. ł ę ą ę
Art. 28 [Obowi zek uzyskania pozwolenia] ą
1. Roboty budowlane mo na rozpoczż ąć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budow , z zastrze eniem ę ż art. 29-31.
1a. Decyzj o pozwoleniu na budow wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej.ę ę
2. Stronami w post powaniu w sprawie pozwolenia na budow s : inwestor oraz w a ciciele, u ytkownicy ę ę ą ł ś ż wieczy ci lub zarz dcy nieruchomo ci znajduj cych si w obszarze oddzia ywania obiektu.ś ą ś ą ę ł
3. Przepisu art. 31 Kodeksu post powania administracyjnego nie stosuje si w post powaniu w sprawie ę ę ę pozwolenia na budow .ę
4. Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje si w post powaniu w sprawie pozwolenia na budow wymagaj cym udzia u ę ę ę ą ł spo ecze stwa zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 pa dziernika 2008 r. o udost pnianiu informacji o ł ń ź ę
rodowisku i jego ochronie, udziale spo ecze stwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddzia ywania na
ś ł ń ś ł
rodowisko (Dz.U. z 2017 r. poz. 1405, 1566 i 1999 oraz z 2018 r. poz. 810).
ś
Art. 29 [Zwolnienia od uzyskania pozwolenia]
1. Pozwolenia na budow nie wymaga budowa:ę
1) obiektów gospodarczych zwi zanych z produkcj roln i uzupe niaj cych zabudow zagrodow w ramach ą ą ą ł ą ę ą istniej cej dzia ki siedliskowej: ą ł
a) parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpi to ci konstrukcji nieę ś wi kszej ni 4,80 m, ę ż
b) p yt do sk adowania obornika, ł ł
c) szczelnych zbiorników na gnojówk lub gnojowic o pojemno ci do 25 mę ę ś 3,
d) naziemnych silosów na materia y sypkie o pojemno ci do 30 mł ś 3 i wysoko ci nie wi kszej ni 7 m, ś ę ż e) suszarni kontenerowych o powierzchni zabudowy do 21 m2;
1a) wolno stoj cych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddzia ywania mie ci si w ca o ci ą ł ś ę ł ś na dzia ce lub dzia kach, na których zosta y zaprojektowane;ł ł ł
2) wolno stoj cych parterowych budynków gospodarczych, gara y, wiat lub przydomowych ganków i oran erii ą ż ż (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym czna liczba tych obiektów na dzia ce nie łą ł mo e przekracza dwóch na ka de 500 mż ć ż 2 powierzchni dzia ki;ł
2a) wolno stoj cych parterowych budynków rekreacji indywidualnej, rozumianych jako budynki przeznaczone do ą okresowego wypoczynku, o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym liczba tych obiektów na dzia ce nie mo e ł ż przekracza jednego na ka de 500 mć ż 2 powierzchni dzia ki;ł
2b) wolno stoj cych parterowych budynków stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowychą o powierzchni zabudowy do 35 m2;
2c) wiat o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowanych na dzia ce, na której znajduje si budynek mieszkalny ł ę lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym czna liczba tych wiat na dzia ce nie mo e łą ł ż przekracza dwóch na ka de 1000 mć ż 2 powierzchni dzia ki;ł
2d) wolno stoj cych altan o powierzchni zabudowy do 35 mą 2, przy czym czna liczba tych obiektów na dzia ce łą ł nie mo e przekracza dwóch na ka de 500 mż ć ż 2 powierzchni dzia ki;ł
3) przydomowych oczyszczalni cieków o wydajno ci do 7,50 mś ś 3 na dob ;ę 3a) zbiorników bezodp ywowych na nieczysto ci ciek e o pojemno ci do 10 mł ś ł ś 3;
4) altan dzia kowych i obiektów gospodarczych, o których mowa w ustawie z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnychł ogrodach dzia kowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2176);ł
5) wiat przystankowych i peronowych;
6) parterowych budynków o powierzchni zabudowy do 35 m2, s uł żących jako zaplecze do bieżącego utrzymania linii kolejowych, po o onych na terenach stanowi cych w asnoł ż ą ł ść Skarbu Pa stwa;ń
7) wolno stoj cych kabin telefonicznych, szaf i s upków telekomunikacyjnych;ą ł 8) parkometrów z w asnym zasilaniem;ł
8a) stacji adowania w rozumieniu art. 2 pkt 27 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilno ci i paliwach ł ś alternatywnych (Dz.U. poz. 317) oraz punktów adowania w rozumieniu art. 2 pkt 17 tej ustawy, z wy czeniem ł łą infrastruktury adowania drogowego transportu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 3 tej ustawy;ł
9) boisk szkolnych oraz boisk, kortów tenisowych, bie ni s uż ł żących do rekreacji;
10) miejsc postojowych dla samochodów osobowych do 10 stanowisk w cznie;łą
11) zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach;
11a) zjazdów z dróg powiatowych i gminnych oraz zatok parkingowych na tych drogach;
11b) przepustów o rednicy do 100 cm;ś
11c) urz dze instalowanych w pasie drogowym dróg publicznych, wraz z fundamentami, konstrukcjami ą ń wsporczymi oraz przynale nymi elementami wyposa enia: ż ż
a) s uł żących do zarz dzania drogami, w tym do wdra ania inteligentnych systemów transportowych, ą ż b) s uł żących do zarz dzania ruchem drogowym, w tym urz dze bezpiecze stwa ruchu drogowego, ą ą ń ń
c) o których mowa w art. 13o ust. 1 i art. 20g ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2222 oraz z 2018 r. poz. 12, 138, 159 i 317);
12) tymczasowych obiektów budowlanych, niepo czonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub łą przeniesienia w inne miejsce w terminie okre lonym w zg oszeniu, o którym mowa w art. 30 ust. 1, ale nie pó niej ś ł ź ni przed up ywem 180 dni od dnia rozpocz cia budowy okre lonego w zg oszeniu;ż ł ę ś ł
13) gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpi to ci konstrukcji nie ę ś wi kszej ni 4,80 m, przeznaczonych wy cznie na cele gospodarki le nej i po o onych na gruntach le nych ę ż łą ś ł ż ś Skarbu Pa stwa;ń
14) obiektów budowlanych pi trz cych wod i upustowych o wysoko ci pi trzenia poni ej 1 m poza rzekami ę ą ę ś ę ż eglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich ż
otulin;
15) przydomowych basenów i oczek wodnych o powierzchni do 50 m2;
16) pomostów o d ugo ci ca kowitej do 25 m i wysoko ci, liczonej od korony pomostu do dna akwenu, do 2,50 m, ł ś ł ś s uł żących do:
a) cumowania niewielkich jednostek p ywaj cych, jak odzie, kajaki, jachty, ł ą ł b) uprawiania w dkarstwa, ę
c) rekreacji;
17) opasek brzegowych oraz innych sztucznych, powierzchniowych lub liniowych umocnie brzegów rzek i ń potoków górskich oraz brzegu morskiego, brzegu morskich wód wewn trznych, niestanowi cych konstrukcji ę ą oporowych;
18) pochylni przeznaczonych dla osób niepe nosprawnych;ł
19) instalacji zbiornikowych na gaz p ynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemno ci do 7 mł ś 3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych;
19a) 13) sieci:
a) elektroenergetycznych obejmuj cych napi cie znamionowe nie wy sze ni 1 kV, ą ę ż ż b) wodoci gowych, ą
c) kanalizacyjnych, d) cieplnych,
e) telekomunikacyjnych,
f) gazowych o ci nieniu roboczym nie wy szym ni 0,5 MPa; ś ż ż
20) przy czy: elektroenergetycznych, wodoci gowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i łą ą telekomunikacyjnych;
20a) telekomunikacyjnych linii kablowych;
20b) kanalizacji kablowej;
21) urz dze pomiarowych, wraz z ogrodzeniami i drogami wewn trznymi, pa stwowej s u by hydrologiczno-ą ń ę ń ł ż meteorologicznej i pa stwowej s u by hydrogeologicznej: ń ł ż
a) posterunków: wodowskazowych, meteorologicznych, opadowych oraz wód podziemnych, b) punktów: obserwacyjnych stanów wód podziemnych oraz monitoringu jako ci wód podziemnych, ś c) piezometrów obserwacyjnych i obudowanych róde ; ź ł
22) obiektów ma ej architektury;ł 23) ogrodze ;ń
24) obiektów przeznaczonych do czasowego u ytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, po o onych na ż ł ż terenie budowy, oraz ustawianie barakowozów u ywanych przy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach ż geologicznych i pomiarach geodezyjnych;
25) tymczasowych obiektów budowlanych stanowi cych wy cznie eksponaty wystawowe, niepe ni cych ą łą ł ą jakichkolwiek funkcji u ytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel;ż
26) znaków geodezyjnych, a tak e obiektów triangulacyjnych, poza obszarem parków narodowych i rezerwatów ż przyrody;
27) instalacji elektroenergetycznych, wodoci gowych, kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych i ą telekomunikacyjnych wewn trz u ytkowanego budynku;ą ż
28) obiektów budowlanych s uł żących bezpo rednio do wykonywania dzia alno ci regulowanej ustaw z dnia 9 ś ł ś ą czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2017 r. poz. 2126 oraz z 2018 r. poz. 650 i 723) w zakresie poszukiwania i rozpoznawania z ó w glowodorów;ł ż ę
29) poligonowych obiektów budowlanych, w szczególno ci: stanowisk obronnych, przepraw, budowli ziemnych, ś budowli fortyfikacyjnych, instalacji tymczasowych oraz obiektów kontenerowych, lokalizowanych na terenach zamkni tych wyznaczonych przez Ministra Obrony Narodowej do prowadzenia wicze wojskowych z ę ć ń wykorzystaniem obozowisk polowych oraz umocnie terenu do pozoracji bezpo redniego prowadzenia walki.ń ś 2. Pozwolenia na budow nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegaj cych na:ę ą
1) remoncie obiektów budowlanych;
1a) przebudowie obiektów, o których mowa w ust. 1;
1aa) przebudowie budynków, innych ni budynki, o których mowa w ust. 1, z wy czeniem ich przegród ż łą zewn trznych oraz elementów konstrukcyjnych, a tak e z wy czeniem przebudowy, której projekt budowlany ę ż łą wymaga uzgodnienia pod wzgl dem ochrony przeciwpo arowej;ę ż
1b) przebudowie przegród zewn trznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych ę
jednorodzinnych, o ile nie prowadzi ona do zwi kszenia dotychczasowego obszaru oddzia ywania tych budynków;ę ł 1c) remoncie lub przebudowie urz dze budowlanych;ą ń
