Zdzisław Lec
Sympozjum naukowe z okazji 46.
Międzynarodowego Kongresu
Eucharystycznego oraz święta
Uniwersytetu Opolskiego
Wrocławski Przegląd Teologiczny 5/2, 159-161
OMÓWIENIA I RECENZJE
159
Sympozjum naukowe z okazji 46. Międzynarodowego Kongresu
Eucharystycznego oraz święta Uniwersytetu Opolskiego
W dniach 5 - 6 m arca 1997 roku w O p olu (W ydział T eologiczn y, ul. D rzym ały la ) i w Centrum Kultury i N auk i W yd ziału T eo lo g iczn eg o U niw ersytetu O p o lsk ieg o w K am ieniu Ś ląskim zorganizow ane zostało sym pozju m naukow e na tem at E ucharystia w literaturze, m uzyce i sztuce sakralnej. O rganizatorem b y ła K atedra Liturgiki W ydziału T eo lo g iczn eg o U niw ersytetu O p olsk iego kierow ana przez ks. prof. dra hab. H elm uta Jana Sobeczk ę. U d ział w sym pozjum w z ię ło o k o ło 50 o só b z O pola, W rocław ia, Lublina, K rakow a, Pelplina, Tyńca, G niezna i M oguncji.
O tw arcia i w prow adzen ia do obrad sym pozju m dokon ał ks. bp dr Jan K o p iec z O pola. W sw o im w ystąpieniu zau w ażył o n m. in. to, iż Eucharystia j e s t źródłem jed n o śc i. M ó w ił ponadto, że K ongres E ucharystyczny w e W rocław iu przypada na k o n iec w iek u X X , co w ed łu g n ieg o j e s t sz cz eg ó ln y m zn ak iem i w ezw an iem .
P ierw szą sesję obrad w O p olu otw orzył ks. prof. dr hab. H elm ut S o b eczk o, który przed staw ił referat pt.: „Integralna lub cząstk ow a w izja Eucharystii. K o n sek w en cje w form ach p o b o ż n o śc io w y ch i w przekazach artystycznych” . N a w stęp ie zau w ażył on, że przekazanie pełnej treści Eucharystii je s t n iem o żliw e. M ó w ił o herezji B erengariusza. N astęp n ie u k azy w ał argum enty d otyczące realnej i rzeczyw istej o b ecn o śc i Chrystusa w Eucharystii. Z k o lei przedstaw ił b ogaty rozw ój kultu euch arystyczn ego w historii K o ścioła.
D ru gi referat pt.: „K ulturotw órcza rola Eucharystii. T eo lo g ia m isterium - literackie św iad ectw o” - n ieo b ecn eg o ks. dra hab. Jerzego S zym ika z K U L -u od czytał ks. dr R u d o lf Pierskała, prod ziekan W ydziału T eo lo g iczn eg o U niw ersytetu O p olsk iego. A utor referatu przy analizow an iu teo logiczn ej m isteryjn ości Eucharystii p o w o ły w a ł się na argum entację ks. prof. R om ana R o g o w sk ie g o . Ponadto w j e g o referacie zn alazły się takie tem aty jak: Jezus Chrystus ja k o fundam ent kultury, tajem nica p rzeistoczen ia jak o m o d el kultury i p rze n ajśw iętsza o b ecn o ść ja k o sens kultury.
Problem atykę zw iązaną z przestrzenią sakralną dla sprawowania Eucharystii. Z ałożenia teo lo g iczn e zaprezentow ał w trzecim referacie ks. dr hab. Z b ign iew W it (K U L). W sw oim w ystąpieniu najpierw o g óln ie p ow ied ział o budynku sakralnym, a później koncentrował się m. in. na m iejscu celebracji m szalnej, strefie liturgii Ofiary i w yposażen iu ołtarza.
P roblem „Eucharystia w literaturze staropolskiej, ze szczególn ym u w zględ n ien iem ks. Jakuba W ujka SJ” zaprezentow ał w czw artym referacie historyk liturgii, o. dr P aw eł Scza- niecki O SB z Tyńca. N a w szystk ich słuchaczach zrobił w rażenie fakt, iż o . Sczaniecki w trak cie całego ponad 30-m inutow ego w ystąpienia nie p osługiw ał się notatkami. Przedstawił o n ks. Wujka jako doskonałego znaw nę Pism a św iętego i homiletę. Prelegent m ów ił też, że w teks- ta ch k s. W ujka znajdujemy bardzo dużo sform ułow ań d otyczących M szy świętej.
K o lejn y referat „Eucharystia w ik onografii - w kręgu zagad n ień w ybranych” przedsta w iła pani prof. dr hab. U rszula M azurczak (K U L ). P o o g ó ln y m h istorycznym w stęp ie uka zała ona w ybrane elem en ty sztuki sakralnej, a w śród n ich m. in. k ielich m szalny z A n tio chii, datow any na ok. 5 0 0 r. oraz sakramentarz arcybiskupa z M etz.
P ierw szą sesję obrad zam knął referat ks. dra A n ton iego D un ajskiego z P elp lin a na te mat: „Eucharystia w p ism ach C. K. N orw id a” . P relegent stw ierdził w p odsum ow aniu, iż
160
OMÓWIENIA I RECENZJEN orw id w sw ojej tw ó rczo ści b y ł jed n y m z najbardziej eucharystycznie n astaw ion ych p o l sk ich poetów . N orw id w sw o im ży ciu często uciekał się do praktykowania sp ow ied zi i przyj m ow ania Eucharystii.
P o południu, p ierw szego dnia, w K am ieniu Śląskim m iała m iejsce II sesja obrad, a w jej skład w esz ły dw a komunikaty i je d e n referat. W referacie ks. dr J. W aloszek z U niw ersytetu O p olsk iego rozw ażał problem „D laczego m uzyka w spraw owaniu Eucharystii?” . Zauw ażył m in. przy tym, że m uzyka przychodzi w sukurs św iętem u charakterowi Eucharystii.
P rob lem „Ars celebrandi w od now ion ej liturgii” zap rezentow ał w p ierw szy m kom u ni k acie ks. dr R u d o lf Pierskała. N ajpierw w ie le m iejsca p o św ię c ił o n w yjaśnieniu słó w c e le brans i celebracja. P óźniej p rzedstaw ił w ty m w zg lę d z ie postulaty d okum entów K o śc io ła k atolick iego.
D ru gi kom unikat d o ty czy ł eucharystyczn ych zn ak ów chleba, w in a i w o d y w literaturze staropolskiej, a prezentow ał go pan m gr M irosław Lenart z U niw ersytetu O polskiego. U w agę sw o ją skupił o n przede w szy stk im na tekstach zaczerp niętych o d takich autorów, ja k Jan Tyszko cz y L ibicki, nie sięgając w o g ó le np. do M ikołaja Reja.
W czw artek 6 m arca m iała m iejsce III sesja obrad. P ierw szy referat w y g ło sił ks. m gr Jan K asp row icz, konserw ator zabytków , p ro b o szcz k o śc io ła fa m e g o w G n ieźnie i w y k ła d ow ca historii sztuki w W y ższy m Sem inarium D u ch o w n y m w G nieźnie. M ó w ił o n na te mat: „Treści id eo w e rom ańskich k ielich ó w m szaln ych ze Skarbca Katedry G nieźnieńskiej” . B ardzo szeroko zaprezentow ał o n tzw. K ie lic h św. W ojciecha, K ie lic h D ąbrów ki i D rugi K ie lic h Dąbrów ki.
W drugim referacie pt.: „Śląskie rzem iosło artystyczne w słu żb ie E ucharystii” ks. dr P. M aniurka z U niw ersytetu O p olsk iego przedstaw ił bardzo ob razow o najstarsze i n ajcen n iejsze krucyfiksy, lichtarze, kielichy, am pułki, opraw y kanonów , k a d zieln ice i m onstran cje, p o ch o d zą ce ze śląsk ich zak ład ów zło tn ic zy ch W rocław ia, N ysy, P aczkow a, G łogów k a i innych. P od ał dużo inform acji d o ty czą cy ch złotn ictw a na Śląsku i za c h ę cił do zw ied zen ia M u zeu m D iec ez ja ln e g o w O polu.
„T w órczość m szalna k om p ozytorów p o lsk ich X X w iek u ” b y ła tem atem referatu, który w y g ło sił dr Stanisław D ą b ek z K a to lick ieg o U niw ersytetu L u belsk iego. P o w ied zia ł o n m. in. to, ż e w ybitny k om p ozytor nie eksperym entuje z M szą. Jego prelekcja m iała aspekt m etodologiczny, historyczny, teo lo g iczn y i d uchow ości eucharystycznej. D r D ąbek je s t także autorem bardzo cennej książki, która ukazała się w W ydaw nictw ie N a u k o w y m P W N w 1996 roku p od takim sam ym tytułem , ja k prezentow any na sym pozju m referat.
W k o ń co w ej cz ęści sesji przedstaw iono je s z c z e p ięć komunikatów. P ierw szy z n ich „Sta cje na B o ż e Ciało w tw órczości kom pozytorów śląskich X IX w iek u ” zaprezentow ał dr R em i giu sz P o śp iech z U niw ersytetu O polskiego. D rugi kom unikat w y g ło sił m gr Jerzy Stankiew icz z K rakowa na temat: „Tajem nica eucharystii w tw órczości 01iviera M essiaena” . M essiaen (zm. 27. 04. 1992) to szczeg ó ln ie w yróżniający się w e w spółczesnej m uzyce religijnej k om pozytor francuski. Poruszał o n w swojej tw órczości takie tem aty jak: K o śció ł, Trójca Święta, Stw orzenie i o cz y w iśc ie Eucharystia. W następnym kom unikacie ks. d r P Tarliński z U niw er sytetu O polskiego zaprezentow ał „Tematykę eu ch a ry sty czn ąw tw órczościP etraE b en a” . N a tom iast dw a ostatnie komunikaty dotyczyły szat liturgicznych. K s. dr E rw in M ateja z U niw er sytetu O p olsk iego m ów ił na temat: „P osoborow a odnow a szat liturgicznych”, a pani mgr Barbara K alfas z K rakow a o „Problem ie konserw acji zab ytk ow ych szat liturgicznych” .
OMÓWIENIA I RECENZJE
161
W p odsu m ow an iu sym pozju m stw ierdzono m. in., iż o b ok w ym iany inform acji obrady m iały także c e l praktyczny, a m ian ow icie ukazanie fen om en u Eucharystii p o d w ielo m a aspektam i w zw iązk u z e zbliżaj ący m się 46. M ięd zyn arod ow ym K o n gresem E uch arystycz nym. A kcen tow an o rów n ież fakt, iż ty m sym pozju m naukow ym u czc zo n o 3. roczn icę p o w stania U niw ersytetu O p olsk iego. N atom iast ks. prof. H elm ut S ob eczk o p odkreślał d ob it nie to, ż e za o k o ło trzy m iesią ce m ateriały z obrad u k a żą się w odrębnej pub lik acji.
ks. Zdzisław Lec
XXVII Wrocławskie Dni Duszpasterskie
C hrześcijanin j e s t p osłan y do teg o świata, b y stać się za czy n em pojednania i zw iastu nem nadziei n o w eg o ż y c ia w C hrystusie. Jan P a w eł II przypom inając w L iście A p o sto lsk im „Tertio m illenn io adven ien te” , o tym p o d sta w o w y m p ow ołan iu och rzczo n y ch w zy w a , aby otw orzyli serca na tchnienie D u ch a Ś w iętego. B y p rzygotow ali się do św iętow an ia W ie l k ieg o Jubileuszu roku 2 0 0 0 z o d n o w io n ą w iarą i szczerym zaangażow aniem . O d pow iad a ją c na to w ezw a n ie organizatorzy X X V II W rocław sk ich D n i D uszpasterskich, które od były
się w dniach od 2 7 do 2 9 sierpnia, p o d jęli tem at w spółbrzm iący z program em pracy d u sz pasterskiej K o śc io ła w 1998 r. - „D ucha nie g a śc ie - w stronę W ielk iego Jubileuszu 2 0 0 0 ” . W ciągu trzech dni aula M etrop olitalnego W yższeg o Sem inarium D u ch o w n eg o w e W ro cław iu g o śc iła w ielu w yb itn ych te o lo g ó w i duszpasterzy, osó b zakonnych i św ieck ich , k ate chetów . W obradach w z ię ło u dział b lisk o 7 0 0 osób .
X X V II W rocław sk ie D n i D uszpastersk ie - w o b ecn o śc i kard. H enryka G ulbinow icza, m etropolity w ro cław sk iego - zainaugurow ano M s z ą św. w archikatedrze w rocław skiej p od p rzew od n ictw em bpa Jana S zlagi, bisku p a ch ełm iń sk iego. O n te ż w y g ło sił o k o lic z n o ś c io w ą h om ilię, w której zw ró cił u w agę na w ielką, a czk o lw iek nie za w sze d ostrzegalną w p rze ciętnej św ia d o m o ści religijnej, rolę D u ch a Ś w iętego w K o śc ie le.
Witając w szystkich uczestników X X V II W rocław skich D ni D uszpasterskich ks. prof. dr hab. Ignacy D ec, rektor PFT w e W rocławiu, rozpoczął część r o b o c z ą - wykłady i konwersato ria - W D D . Jako pierw szy w ykład na temat:
Pneumatologia biblijna - świadectwo Ducha o
Sobie Samym
w ygłosił J. E. bp prof. dr hab. Jan Szlaga. W w ykładzie sw oim ks. bp przedstawił i uzasadnił tezę, iż cała B iblia od najstarszych tradycji starotestamentalnych, aż p o refleksje eschatologiczne w Apokalipsie, i p oza n ią ukazuje stale obecność D ucha Św iętego jako nie om ylny znak, że m yśl religijna idzie w e w łaściw ym kierunku, o ile zw iązana je st z Duchem , nie zaw sze nawet z d opow iedzeniem Świętym, który idzie o d Jahwe. O potrzebę ludzi, którzy nie tylko um ieją m ów ić o D uchu Świętym, lecz także znają Go i idą drogą w skazyw aną przez Bogurodzicę apelow ał prawosławny duchow ny ks. Eugeniusz Cebulski w w ykładzie zatytuło w anym „Co znaczyWierzę w Ducha Świętego
w teologii prawosławnej?” N a to samo pytanie: co znaczy „Wierzę w D ucha Świętego” , ale w teologii katolickiej, za p om ocą tryptyku - 1 . D uch Święty w życiu Trójcy Świętej; 2. D uch Święty w życiu K ościoła; 3. D u ch Święty w życiu chrześcijanina, starał się odpow iedzieć J. E. bp dr Jan Tyrawa z W rocławia. Ks. prof. dr hab. Jan Krucina z PFT w e W rocławiu m ów ił oCywilizacji współczesnej jako „ wołanie o Ducha
W ykładom tow arzyszyły konw ersatoria. P ierw szeg o dnia m ożn a b y ło w ybrać spośród następujących tem atów :
