Bronisław Dobrzański
Jeszcze o odsetkach za opóźnienie i
innych materialnoprawnych
skutkach wytoczenia procesu :
(uwagi do artykułu M. Lisieckiego pt.
"Wniesienie czy doręczenie pozwu",
zamieszczonego w numerze 11
„Palestry” z 1963 r.)
Palestra 8/1(73), 42-46
42 B r o n i s ł a w D o b r z a ń s k i N r 1 (73)
F r a n c is z e k B a rs s — to w y b itn y a d w o k a t, o b ro ń c a p o k rz y w d z o n y c h i u b o g ic h c h ło p ó w w s ą d a c h , d o b ry m ó w c a , a u to r p rz e k ła d ó w p r a c n a u k o w y c h i lite r a c k ic h z jęz. f r a n c u s k ie g o n a p o ls k i i a u to r b ro s z u ry o c h a r a k te r z e p o lity c z n y m .
F r a n c is z e k B a rs s — to p o stę p o w y d z ia ła c z sp o łe c z n y i p o e ty c z n y w o k r e s ie S e j m u C z te ro le tn ie g o , b a d a c z h is to ry c z n y c h p r a w m ie s z c z a ń s tw a p o ls k ie g o , je g o o b r o ń c a i o rg a n iz a to r .
F r a n c is z e k B a rs s — to e n e rg ic z n y d y p lo m a ta i p r z e d s ta w ic ie l P o ls k i w P a r y ż u w c z a sie I n s u r e k c ji k o ś c iu s z k o w s k ie j, p o lity k i d z ia ła c z e m ig r a c y jn y , p r z y ja c ie l i w s p ó łp r a c o w n ik K o śc iu s z k i, K n ia z ie w ic z a , D ą b ro w s k ie g o i W y b ick ieg o .
Z a b ie g a ł i w a lc z y ł o w o ln o ść P o ls k i o rę ż e m ży w eg o sło w a i p ió ra . P o ś w ię c ił d la n ie j s w o je siły . ta l e n t, m a j ą te k i szczęście o so b iste.
L i t e r a t u r a 1. K r a u s h a r A le k s a n d e r : B a rs s p a le s tr a n t w a rs z a w s k i, je g o m is ja p o lity c z n a w e F r a n c j i (1793— 1800), L w ó w 1903. 2. S k a ł k o w s k i A d a m : O k o k a r d ę L e g io n ó w . L w ó w 1912. 3. S k a ł k o w s k i A d a m : B a rs s F ra n c is z e k , „ P o ls k i S ło w n ik B io g ra f ic z n y ” , P A U , K r a k ó w 1935, to m I, s tr. 308— 309. 4. S k a ł k o w s k i A d a m : A rc h iw u m W y b ick ieg o , to m I, G d a ń s k 1948 i to m I I , G d a ń s k 1950.
5. S m o l e ń s k i W ła d y s ła w : F ra n c is z e k B a rs s (n o ta tk a b io g ra fic z n a ) w d z i e l e p t. „ U p o m in e k , k s ią ż k a z b io ro w a n a cześć E lizy O rz e sz k o w e j (1866— 1891)' . K r a k ó w — P e te r s b u r g 1893, s tr . 521— 523. ,
6. S m o l e ń s k i W ła d y s ła w : E m ig r a c ja p o ls k a w la ta c h 1795— 1797, W a rs z a w a 1911.
7. S m o l e ń s k i W ła d y s ła w : M ie sz c z a ń stw o w a rs z a w s k ie w k o ń c u w . X V III, W a r s z a w a 1917.
POŁFMIK4
BRONISŁAW DO BRZAŃSKI
Jeszcze o odsetkach za opóźnienie i innych
- m ałe ria ln o p ra w n ych skutkach w ytoczenia procesu
(U w a g i do a rty k u łu M. L isie w sk ie g o pt. „W n iesien ie czy d o ręczen ie p ozw u ”, za m ieszczon ego w n u m erze 11 „ P a lestry ” z 1963 r.)
• ł
I. W c z o ra j n a d e s ła n o m i n r 11 „ P a le s tr y ” . w k tó r y m z n a la z łe m (s tr. 33—^ 0 ) p o le m ik ę L is ie w s k ie g o z m o im a r t y k u łe m , z a m ie sz c z o n y m w n u m e r z e 7—8.
Z m u s z o n y je s te m n a ty c h m ia s t, choć j a k n a jk r ó c e j, o d p o w ie d z ie ć n a tę p o le m ik ę . I s tn ie j e b o w ie m sz c zeg ó ln e p e r ic u lu m in m o ra . A r ty k u ł m ó j z m ie rz a ł d o
N r 1 (73) J e s z c z e o o d s e t k a c h za o p ó ź n i e n i e z w ró c e n ia u w a g i n a n ie k tó re p rz e p isy p r o je k tu K o d e k s u c y w iln e g o o ra z K o d e k su ro d z in n e g o i o p ie k u ń c z e g o , k tó r e — ja k się z d a je — m o ż n a b y u ją ć b a rd z ie j sz c z ę śliw ie a lb o co n a jm n ie j w sp o só b ja s n y . J e d n a k ż e n ie w y n ik a z teg o w c a le , ż e b y m n ie b y ł e n tu z j a s t ą ty c h p ro je k tó w w ich c a ło k s z ta łc ie , c z e m u z re ą z tą ju ż n ie r a z d a w a łe m w y r a z w in n y c h a r ty k u ła c h . O b ro n a K o m is ji K o d y fik a c y jn e j p rz e d ja k im ś m o im ,,a ta k ie m " j e s t zb ę d n a . ..G ro z i” za p a r ę m ie się c y u c h w a le n ie o s ta te c z n e ty c h k o d e k só w . P ó ź n ie js z e u w a g i b y ły b y w ię c b e z z n a c z e n ia . M u szę z a te m p isać k ró tk o , żeb y R e d a k c ja „ P a le s tr y ' m o g ła z n a le ź ć m ie js c e n a m ą w y p o w ie d ź w m o ż liw ie b lis k im n u m e r z e p ism a. N ie w y n ik a je d n a k s tą d , ż e b y n ie n a s u w a ła się o b s z e r n a — m . zd. w p e łn i s łu s z n a — k o n tr a r g u m e n ta c ja w o b ec w s z y s tk ic h w y w o d ó w A u to r a p o le m ik i. Id zie m i g ło w n ie o to, żeb y o d p a ro w a ć su g e s tię słu sz n o śc i „ o s ta tn ie g o s ło w a " (szcze g ó ln ie p rz y ty m g ro ź n ą , je ś li się zw aży, że p o c h o d z i o n a od t a k z n a k o m ite g o c y w ilis ty . ja k i m j e s t L isie w s k i) o ra z żeb y sk ło n ić C z y te ln ik ó w do w ła s n e j k o n f r o n ta c ji je g o w y w o d ó w z m o im p o p rz e d n im a r ty k u łe m , po k tó r e j sp o d z ie w a m s ię co n a jm n ie j s tw ie r d z e n ia , że s p r a w a n ie je s t ta k p ro s ta , j a k j ą p r z e d s ta w ia L i s ie w s k i. o ra z w y m a g a g łę b s z y c h ro z w a ż a ń i n a p e w n o ja k ic h ś z m ia n w p ro - ie k ta c h .
K w in te s e n c ją w y w o d ó w L isie w s k ie g o b o w ie m , k tó r y p o le m iz u je n ie ty lk o ze m n ą . lec^ i z S ie d le c k im (o ra z im p lic ite z J o d ło w s k im i L jp :ńsfcim , n a k tó r y c h ró w n ie ż się p o w o ły w a łe m ), j e s t to. że i w e d łu g k o d e k s u z o b o w ią z a ń w s z y s tk o w r o z w a ż a n e j d z ie d z in ie b y ło ja k n a jb a r d z ie j „w p o rz ą d k u " i ta k sa m o j e s t te ż w p r o j e k ta c h k o d y fik a c y jn y c h .
W ięc — w b r a k u m ie js c a — ty lk o w y ry w k o w o .
Z t y t u łu m eg o p o p rz e d n ie g o a r t y k u łu o ra z w s tę p n e j u w a g i w y n ik a ło , że id zie m i p rz e d e w s z y s tk im o n a jw a ż n ie js z e d la p r a k ty k i is to tn e , „ m a s o w e ” z a g a d n ie n ie o d se te k za s p ó ź n ie n ie . A u to r p o le m ik i, je ś li ch o d zi o s ta n p r a w n y , zg a d z a się w ty m p u n k c ie ze m n ą (choć te g o n ie s tw ie rd z a ), n a to m ia s t n ie z a jm u je się k w e s tią p r a k ty k i. T jm c z a s e m ja o b s z e rn ie w y k a z a łe m (str. 18— 20), że p r a k t y k a je s t z r e g u ły o d m ie n n a , n ie w y łą c z a ją c z re s z tą n a w e t S ą d u N a jw y ż sz e g o , i że o d la t b lisk o tr z y d z ie s tu o b o w ią z u je w p r a k ty c e n ie k o d e k s z o b o w ią z a ń , lecz a rt. 1153 ko d . N ap ., n a k a z u ją c y p rz y z n a w a n ie o d s e te k za czas „od d n ia s k a r g i”. Bez p rz e s a d y d o d a m , że z a p a d ły ju ż w c ią g u ty c h 30 l a t m ilio n y o rz e c z e ń n ie z g o d n y c h z p r a w e m , i to p r a w e m m a te r ia ln y m , k tó r e g o n a r u s z e n ie p o w in n y b y ły u w z g lę d n ia ć w s z y s tk ie i n s ta n c j e są d o w e z u rz ę d u , p rz y czy m ta k ie ż o rz e c z e n ia z a p a d a ją
n a d a l. M o żn a b y ć z w o le n n ik ie m kod. N ap. w ty m p u n k c ie (o so b iście z w o le n n i k iem ta k im n ie je s te m ), le c z z a ró w n o w ty m , ja k i w p rz e c iw n y m w y p a d k u n a le ż y z d o b y ć s ię n a d e c y z ję i — j a k p ro p o n o w a łe m — p o św ię c ić w p rz y s z ły m k o d e k s ie c y w iln y m je d n o z d a n ie (p o d o b n ie j a k to c z y n ił w ła ś n ie p o w y ższy k o d e k s o ra z k o d e k s n ie m ie c k i) z a g a d n ie n iu , o d k ie d y n a le ż ą się o d s e tk i z a s p ó ź n ie n ie . P r o j e k t k.c. z 1962 r., ja k w y k a z a łe m , m a tę s a m ą tr e ś ć w ro z w a ż a n y m z a k re s ie co i k o d e k s z o b o w ią z a ń . Z a p y tu ję w ię c re to ry c z n ie : czy m a m y m o ż e p rz e z d a ls z e 30 l a t p r z y p a tr y w a ć się n ie p r a w o r z ą d n e m u a m a s o w e m u n ie s to s o w a n iu o b o w ią z u ją c y c h p rz e p isó w ?
T a k w ię c n a ty m je d n y m p rz y k ła d z ie w id a ć , że k o d e k s z o b o w ią z a ń co n a j m n ie j n ie b y ł ja s n y w n ie k tó ry c h sw y c h p rz e p is a c h , sk o ro do ta k ie g o s ta n u doszio.
II. A u to r p o le m ik i z a rz u c a m i, że z b y t „ s k ą p o " p o tr a k to w a łe m p ro b le m a ty k ę w y to c z e n ia p o w ó d z tw a . A p rz e c ie ż p>owołałem się n a b a rd z o o b s z e r n e w ty m z a k r e s ie w y w o d y d o s k o n a ły c h p ra c Jo d ło w s k ie g o i S ie d le c k ie g o (P o s tę p o w a n ie
c y w iln e . C zęść o g ó ln a) o ra z s a m e g o S ie d le c k ie g o (P o s tę p o w a n ie c y w iln e . C zęść sz czeg ó ło w a), g d y ż c a łk o w ic ie je p o d z ie la m . C zy ż m ia łe m je p o w ta rz a ć ? Z a r z u t ła tw o z re s z tą o d p a ro w a ć r y k o s z e te m : czy to r a c z e j p o le m ik a z t a k u g r u n t o w a n y m s ta n o w is k ie m , z a jm u ją c a n ie c a łą s tr o n ę , n ie je s t za ..s k ą p a ”? W re sz c ie z a c y tu j ę f in a ł te j p o le m ik i w u ję c iu je j A u to r a : „ W y to c z e n ie p o w ó d z tw a d o k o n u je się z a te m za p o m o c ą d w ó ch ró ż n y c h c z y n n o śc i: z a ró w n o w n ie s ie n ia , j a k i d o rę c z e n ia p o z w u — z a le ż n ie od teg o , czy w e d łu g tr e ś c i p rz e p is u , w k tó r y m te r m i n u te g o u ż y to , c h o d zi o je d n ą lu b d r u g ą a lt e r n a t y w ę , a w ię c a lb o o o d d a n ie p o z w u ja k o p is m a p ro c e so w e g o w są d z ie a lb o te ż o w y w o ła n ie to k u p o s tę p o w a n ia ”.
A le ż to d o s k o n a ła „ w o d a n a m ó j m ły n ” ! S tw ie r d z a się b o w iem , że pod ty m sa m y m o k re ś le n ie m „ w y to c z e n ia p o w ó d z tw a ” k r y j ą s ię d w ie a lte r n a ty w y . L i- s ie w s k i ro z w ią z u je w ą tp liw o ś c i d z ię k i s w o je j w ie lk ie j i o g ó ln ie z n a n e j e r u d y c ji p rz y czym m im o w sz y stk o p o p a d a w k o n f l ik t z in n y m i, sz c zeg ó ln ie w y b itn y m i p r z e d s ta w ic ie la m i n a u k i, a ta k ż e z „ p r a k t y k a m i " . A le cóż m a p o cząć w t a k i c h w y p a d k a c h „ z w y k ły ” sę d z ia , a d w o k a t lu b in n y p r a w n ik czy n ie p r a w n ik o p e w n y m p o z io m ie o g ó ln eg o w y k s z ta łc e n ia . S ta r a m y się z aw sze p isa ć u s ta w ę ja s n o , a w ty c h w y p a d k a c h n ie m a p rz e c ie ż ż a d n e j p rz e s z k o d y , b y p o w ie d z ie ć w y ra ź n ie , czy c h o d z i o w n ie s ie n ie , czy te ż o d o rę c z e n ie p o zw u . P o cóż n a r a ż a ć w s z y s tk ic h n a p r a c ę ro z w a ż a ń , z g a d y w a ń i n a o m y łk i? C h y b a że d la ja k i e jś e s te ty k i k o n s t r u k c ji ! N ie j e s t to je d n a k d z is ie js z y d ro g o w s k a z le g is la c y jn y . Je ż e li sło w a „od d o rę c z e n ia p o z w u ” n ie r a ż ą w k o d e k s ie p o s tę p o w a n ia c y w iln e g o , to n iczy m ch y b a n ie w ła ś c iw y m n ie b y ły b y o n e te ż w k o d e k s ie c y w iln y m .
C a ła z re s z tą p o le m ik a p o tw ie r d z a w ła ś n ie m ó j p o s tu la t, bo p rz e z w y k a z a n ie ró ż n ic p o g lą d ó w n a t l e l e x la ta ii p r o j e k tó w k o d y f ik a c y jn y c h u w y p u k la to, o co m i c h o d z i, m ia n o w ic ie o to , b y p r z e p is y b y ły ja s n e . P o w ta r z a m j a s n e , a n ie k o n ie c z n ie ta k ie , ja k i e ja p ro p o n u ję , b o to rz e c z z u p e łn ie d ru g o rz ę d n a .
I I I . P o le m ik a w y c h o d z i z z a ło ż e n ia , że w p rz y s z ły c h k o d e k s a c h je d o iite p o ję c ie w y to c z e n ia p o w ó d z tw a , k tó r e n a s t ę p u je z c h w ilą d o rę c z e n ia p o z w u , z u
p e łn ie w y s ta r c z y . P o z o s ta w ia m s p o k o jn ie o c e n ie C z y te ln ik ó w w y n ik k o n f r o n ta c ji te g o s ta n o w is k a z ty m , co p is a łe m w p o p rz e d n im a r ty k u le . C zy n a p r a w d ę j e s t d o p r z y j ę c ia to, b y n p . u n ie w a ż n ie n ie m a łż e ń s tw a (a rt. 19 § 1 p ro j. k .r. i op.) a lb o p r z e jś c ie ro s z c z e n ia o z a d o ś ć u c z y n ie n ie n a s p a d k o b ie rc ó w (a rt. 906 § 3 p ro j. k.c.) z a le ż a ło od teg o , czy d o rę c z e n ie p o z w u n a s t ą p i p rz e d ś m ie rc ią m a łż o n k a lu b p o sz k o d o w a n e g o . W s to s u n k u do teg o o s ta tn ie g o w y p a d k u L isie w s k i p o d n o si, że w c ią g u p rz e s z ło 5 0 -le tn ie j p ra c y je g o w są d z ie n ie z d a rz y ł się w y p a d e k u tr a ty ro s z c z e n ia z te g o p o w o d u p rz e z s tro n ę . W y p a d k i z a r t . 165 § 3 k.z. (w p rzy szło ści a r t. 906 §• 3 k.c.) są w ogóle rz a d k ie w p r a k ty c e , a le z teg o n i k t n ie w y c ią g a w n io s k u , b y p rz e p is te n s k a s o w a ć . A je ż e li p r z e p is te n m a o b o w ią z y w a ć , to o c z y w iś c ie ta k i, k tó r y j e s t w p e łn i s łu s z n y i k tó r y p r a w s tr o n n ie u z a le ż n ia od ró ż n y c h m o ż liw y c h p rz y p a d k ó w czy z a n ie d b a ń in n y c h osób. T rz e b a z re s z tą u w z g lę d n ić , że b lisk o p o ło w ę ty c h 50 l a t L is ie w s k i p rz e p r a c o w a ł pod rz ą d e m p rz e p is ó w p o n ie m ie c k ic h , k tó r e n ie z n a ły p o b ie r a n ia o p ła t są d o w y c h z g ó ry . P r z e p is y o b o w ią z u ją c e u n a s o p ó ź n ia ją n ie r a z b a rd z o p o w a ż n ie c h w ilę d o rę c z e n ia p o z w u (z a ż ą d a n ie w p is u , ż ą d a n ie z w o ln ie n ia o d k o sz tó w s ą d o w y c h , z a ż a le n ia itp.) i j e s t c a łk ie m m o ż liw e w p r a k ty c e , że n ie k ie d y k to ś ciężk o u s z k o d z o n y n a c ie le w k tó r e g o im ie n iu w n ie sio n o p o w ó d z tw o , u m r z e n a w e t po p a r u m ie s ią c a c h , n ie d o c z e k a w s z y się d o rę c z e n ia p o z w u s p r a w c y sz k o d y , k tó r e m u u s ta w a p rz y z w a l c z a n e j tu k o n c e p c ji d a w a ła b y n ie z a s łu ż o n ą k o rz y ś ć z w o ln ie n ia od o b o w ią z k u z a
p ła ty z a d o ść u c z y n ie n ia . Z n a n e n a m są z re s z tą w s z y s tk im , c h o ć b y ze s p r a w a l i m e n ta c y jn y c h . u m ie ję tn e i p rz e z d łu ż s z y n ie r a z czas s k u te c z n e s t a r a n i a p o z w a n y c h . by p o zew n ie m ó g ł b y ć im d o rę c z o n y . IV. A u to r p o le m ik i b r o n i je d e n r a z u ż y te g o w p ro je k c ie k.c. (a rt. 930 § 1) w y ra ż e n ia „ w y s tą p ił o ro z w ó d ” . P r z e d e w s z y s tk im zn ó w się ró ż n im y w p o jm o w a n iu teg o , k ie d y to „ w y s tą p ie n ie ” m ia ło b y by ć u w a ż a n e za d o k o n a n e . Z p r z y czyn p o d a n y c h w p o p rz e d n im a r t y k u le o ra z p rz y to c z o n y c h w y ż e j (zob. u st. II I) u w a ż a łb y m , że o d p o w ie d n io n a le ż y p r z y ją ć , iż „ w y s tą p ił o ro z w ó d ” te n , k to w n :ó sł p o z e w do są d u . N a ty m s ta n o w is k u sto i T a b ę c k i ( „ P a l e s tr a ” n r 1 z 1963 r., s. 35). o d p o w ia d a o n o te ż p o to c z n e m u sp o so b o w i r o z u m ie n ia te g o sło w a. P o za ty m — p o co d la je d n e g o p rz e p is u s tw a r z a ć o so b n y , n ie z r o z u m ia ły d la p ra w n ik ó w i o g ó łu te r m i n te c h n ic z n y ? L is ie w s k i w y ja ś n ia , że id z ie t u o to. żeby m ie ć n a u w a d z e ta k ż e „ w z a je m n e ż ą d a n ie s tro n y p o z w a n e j o ro z w ó d ” . N a s u w a ło b y się z a ra z p y ta n ie , k ie d y ta k i e ż ą d a n ie s ta je się s k u te c z n e w r o z u m ie n iu a r t. 930 § 1: czy w te d y , g d y zło ż o n e z o s ta n ie w są d z ie ( ta k tw ie r d z iłb y m ia), czy te ż d o p ie ro w te d y , g d y d o jd z ie do w ia d o m o ś c i p o w o d a n p . n ie o b e c n e g o na ro z p r a w ie (ta k ie j c h y b a te z y k o n s e k w e n tn ie m u s ia łb y b ro n ić L is ie w s k i)?
P o n a d to te g o d w u k ie ru n k o w e g o z n a c z e n ia n ie o d d a ją n a le ż y c ie s ło w a „ w y s tą p ił o ro z w ó d ". N a w e t sz c z e g ó ln ie w y b itn i c y w iliśc i, j a k G w ia z d o m o rs k i o ra z T a b ę c k i. ta k ie g o z n a c z e n ia te m u w y r a ż e n iu w id o c z n ie n ie p r z y p is u ją (G w ia z d o m o r s k i: Z a r y s p r a w a sp a d k o w e g o , s. 17, p rz y p . 26, d o ty c z ą c y b rz m ią c e g o id e n ty c z n ie a r t . 892 p ro j. k.c. z 1961 r .; T a b ę c k i w m ie js c u w y ż e j p o d a n y m ). G w ia z d o m o rsk i b y ł p rz y ty m w ła ś n ie c z ło n k ie m te g o Z e sp o łu K o m is ji K o d y f ik a c y jn e j, k tó r y o p ra c o w a ł p r o j e k t k o d e k s u c y w iln e g o . N ik o m u z re s z tą n ie b ę d z ie p r z y c h o d z iło n a m y śl, że ty m , k to „ w y s tą o ił o ro z w ó d ” , je s t n ie ty lk o te n , k to się
/.w rócił do s ą d u , lecz ta k ż e d ru g i m a łż o n e k — w z ale żn o ści od w n io s k ó w , ja k ie z g ła sz a ł w p ro c e s ie . C zyż n ie b y ło b y p ro ś c ie j, żeb y z a m ia s t s tw a r z a ć n ie z r o z u m ia ły te r m i n te c h n ic z n y d la je d n e g o r z a d k o s to s o w a n e g o p rz e p is u „ o d ż a ło w a ć ” k ilk a słó w w ię c e j i w sp o só b o c z y w iśc ie z ro z u m ia ły n a p is a ć : „ w n ió s ł p o z e w o ro zw ó d a lb o ja k o p o z w a n y w p ro c e s ie zg ło sił ż ą d a n ie o rz e c z e n ia r o z w o d u ” .
V. L is ie w s k i z a rz u c a , że p rz e o c z y łe m , iż ..d o w ie d z e n ie się o w y to c z e n iu p o w ó d z tw a j e s t a k tu a l n e n p . w r a m a c h § 325 u st. 2 i 3 n. Z P O ”. N ie m a ją c teg o p rz e p is u p o d rę k ą , choć n ie r a z go s to s o w a łe m w d a w n e j p r a k ty c e sę d z io w s k ie j, i n ie m a ją c ro z e z n a n ia , o ja k ie s y tu a c je ch o d zi A u to ro w i p o le m ik i, n ie p rz e c z ę m o ż liw o śc i e w e n tu a ln e g o p rz e o c z e n ia z m e j s tro n y . Czy je d n a k m ia ło b y to j a k i e k o lw ie k z n a c z e n ie d la n a s z y c h z a g a d n ie ń ? Czy m o żliw o ść p o w s ta w a n ia ja k ic h ś n ie c o p o d o b n y c h s y tu a c ji n a tle p rz e p is u p ro c e d u r y n ie m ie c k ie j m ia ła b y m ieć w p ły w n a b rz m ie n ie n a s z y c h m a te r ia ln o p r a w n y c h p rz e p isó w ? P o d n io s łe m w a r t y k u le s z e re g m e r y to ry c z n y c h z a s trz e ż e ń p rz e c iw te k s to w i a r t. 209 i 210 p ro j. k.c i p r z e d s ta w iłe m k o n s e k w e n c je p r a k ty c z n e e w e n tu a ln e g o p r z y ję c ia ty c h p rz e p isó w W ty m z aś je d y n ie is to tn y m z a k re s ie p o le m ik a n ie z a jm u je ż a d n e g o s t a n o w isk a.
VI. B r a k m i ju ż m ie js c a n a d a ls z ą a r g u m e n ta c j ę i z w a lc z a n ie szc z e g ó ło w e p o le m ik i. P o w o łu ję się w ię c ty lk o p o n o w n ie n i c a łą tr e ś ć m e g o p o p rz e d n ie g o a r t y k u ł u , s k o ro p o le m ik a w ż a d n y m p u n k c ie ( p r z y n a jm n ie j w ty m , co ta m w y r a z iłe m ) m n ą n ie z a c h w ia ła . P o w ta r z a m te ż a p e l o s a m o d z ie ln ą k o n f r o n ta c ję w y p o w ie d z i L isie w s k ie g o i m o ic h ta k w s to s u n k u do w s z y s tk ic h C z y te ln ik ó w o b u a r ty k u łó w , j a k i w szczeg ó ln o ści w o b e c ty c h o só b . k tó r e w d a ls z y c h o b ra d a c h
46 P y t a n i a i o d p o w i e d z i p r a w n e jsjr j n a d p r o je k ta m i K o d e k su c y w iln e g o o ra z K o d e k s u ro d z in n e g o i o p ie k u ń c z e g o m o g ą je s z c z e z a w a ż y ć i o s ta te c z n ie z a d e c y d u ją o te k ś c ie o m a w ia n y c h t u p rz e p isó w , a ty m s a m y m — o ic h w ię k s z e j lu b m n ie js z e j p rz y d a tn o ś c i sp o łe c z n e j i z ro z u m ia ło śc i. f Y T A I M I / % f O D P O W I E D Z / l*B/ł ** t t P Y T A N I E : C z y p r z e p i s a r t . 5 2 l i t . b) u m o w y m i ę d z y P R L a Z S R R o p o m o c y p r a w n e j i s t o s u n k a c h p r a w n y c h w s p r a w a c h c y w i l n y c h , r o d z i n n y c h i k a r n y c h z d n i a 2 8 g r u d n i a 1 9 5 7 r. ( D z . U. z 1 9 5 8 r. N r 3 2, p o z. 1 4 7) d o t y c z y r ó w n i e ż o r z e c z e ń s ą d o w y c h w y d a n y c h p r z e d w e j ś c i e m w ż y c i e w s p o m n i a n e j u m o w y ? O D P O W I E D Z : Z a g a d n ie n ie w y k o n a ln o ś c i z a g ra n ic z n y c h o rz e c z e ń są d o w y c h p rz e z są d p olski n a m o cy o b o w ią z u ją c y c h u m ó w m ię d z y n a ro d o w y c h o b e jm u je n a d a n ie k la u z u li u m o ż liw ia ją c e j e g z e k u c ję za są d z o n e g o ro s z c z e n ia n ie ty lk o z w y r o k u w y d a n e g o w p o s tę p o w a n iu c y w iln y m , a le ta k ż e w p o s tę p o w a n iu k a r n y m , czy li w tzw . p ro c e s ie a d h e z y jn y m , g d y są d k a r n y p a ń s tw a obcego w w y r o k u sw o im z a są d z a od s k a z a n eg o p e w n ą k w o tę p ie n ię ż n ą ty tu łe m w y n a g ro d z e n ia szk o d y w y rz ą d z o n e j prze.' p r z e s tę p s tw o 1.
W sz y s tk ie z a w a r te p rz e z P o ls k ę w la ta c h 1957— 1962 u m o w y o o b ro c ie p r a w n y m p r z e w id u j ą w y k o n a ln o ś ć o rz e c z e ń w y d a n y c h w o b u w s p o m n ia n y c h tr y b a c h p o s tę p o w a n ia , p rz y czym z re g u ły u m o w y te d o p u s z c z a ją w y k o n y w a n ie o rz e c z e ń , k tó r e z a p a d ły ju ż po w e jś c iu w ży cie d a n e j u m o w y . J e d y n y w y ją te k pod ty m w z g lę d e m s ta n o w i u re g u lo w a n ie u z n a w a n ia i w y k o n y w a n ia o rz e c z e ń s ą d o w y c h , p r z y ję te w p o s ta n o w ie n ia c h u m o w y m ię d z y P R L a Z S R R z d n ia 28.X II.1957 r.
W a r t . 51 te j u m o w y u re g u lo w a n o ty lk o u z n a w a n ie p ra w o m o c n y c h o rz e c z e ń w s p r a w a c h o u s ta le n ie is tn ie n ia , ro z w ią z a n ie i u n ie w a ż n ie n ie m a łż e ń s tw a o b y w a te li U m a w ia ją c y c h się S tr o n , p r z e w id u ją c , że b ę d z ie to n a s tę p o w a ło a u to m a ty c z n ie , tj. b ez p rz e p r o w a d z a n ia p o s tę p o w a n ia są d o w e g o o u z n a n ie , i że je d y n ą p rz e s ł a n k ą o d m o w y u z n a n ia b ę d z ie is tn ie n ie p ra w o m o c n e g o o rz e c z e n ia w te j s p r a w ie w y d a n e g o p rz e z sąd U m a w ia ją c e j się S tr o n y , n a k tó r e j o b sz a rz e o rz e c z e n ie m a być u z n a n e .
O s ta tn ie z d a n ie p o s ta n o w ie n ia a rt. 51 ro z c ią g a m o ż liw o ść u z n a n ia orzeczeti w ty c h s p r a w a c h w y d a n y c h ta k ż e p rz e d w e jśc ie m w życie u m o w y . P o s ta n o w ie n ie w ię c a r t . 51 d o ty c z y ty lk o o rz e c z e ń w y d a n y c h w n ie m a ją tk o w y c h s p r a w a c h m a ł ż e ń s k ic h , d la k tó r y c h p rz y ję to w y ją tk o w o u p ro s z c z o n y tr y b u z n a w a n ia . R ó ż n i się 1 P o m in ię to tu kw estię w y k o n aln o ści ugód z a w a rty c h prj id sądem , orzeczeń sądów p o lu b o w n y ch oraz orzeczeń d otyczących kosztów sądow ych i procesow ych, ja k o nie zw iąza ni; z p o staw io n y m p y tan iem .
