Ostatnim prelegentem był ks. prof. dr hab. Antoni Żurek (PAT, Tarnów), który zaprezentował referat pt. „Kością/ja& o wowy /zracP ' w śrriadomości Kośc/o/a późnopa- ńysrycznego (na przyh/ac/zic Cezarego z Ar/ey). Referent najpierw zaznaczył, że pojęcie „nowa Jerozołima" pojawia się u Cezarego z Arłes m.in. w Wyk/adzie Apokalipsy (Erpo- sirio iw Apocaiypsin - w komentarzu do Ap 18, 3 i 21, 1-4) w znaczeniu Kościoła Chrys tusowego; wskazał też na komentarze Cezarego do Ap 11,3 i 20,12, w których mowa jest o „dwóch świadkach" - dwóch Testamentach, przedstawiających „starą" i „nową" Jerozo- łimę, czyłi Synagogę i Kościół. Następnie stwierdził, że według Cezarego, zapowiedź tych dwóch rzeczywistości znajduje się już w pismach Starego Testamentu, na co wskazują jego //omiiie egzegetyczne (m.in. //omiiie 84,86,88,89); zapowiadają je niektóre postaci męskie m.in. Izaak, Jakub, Józef oraz Samson, stanowiące figury Chrystusa oraz postaci kobiece - Lea i Sara, symbolizujące Żydów i Synagogę oraz Racheła, która jest typem chrześcijan i Kościoła Chrystusowego. Na zakończenie Prełegent zauważył, że Cezary surowo ocenił łud żydowski, który pomimo, że znał przepowiadanie mesjańskie, okazał się niewierny; zdaniem Biskupa Arłes na surowszą ocenę zasługują jedynie heretycy. Po wykładzie głos zabrał ks. prof. S. Longosz, który zapytał o genezę przedstawionej egzegezy; Prełegent odpowiedział, że Cezary z Arłes nie był tu oryginałnym egzegetą i opierał się na nauce wiełkich poprzedników - m.in. św. Hieronima i św. Augustyna.
Obrady podsumował prezes Sekcji Patrystycznej - ks. prof. J. Naumowicz, który pod- kreśłił znaczenie i aktuałność podjętego tematu; ponadto ogłosił, że miejscem spotkania członków Sekcji Patrystycznej w 2006 roku będzie Ołtarzewo łub Białystok.
Anna Z. Zmorzanka - Lubłin, KUL
3. POGANIE I CHRZEŚCIJANIE W POSZUKIWANIU ZBAWIENIA
(I HI WIEK)
(XXXTV Dni Augustiańskie - Rzym, 5-7 V 2005 r.)
W dniach od 5 do 7 maja 2005 r. odbył się w rzymskim Instytucie Patrystycznym „Augustinianum" międzynarodowy kongres na temat: Poganie i chrześcijanie w poszaki- wania zbawienia (/-/// wiek) [Pagani e crMfiani aiia ricerca della saiyezza (/-/// sec.)]. Kongres był XXXIV już z kołei Dniami Augustiańskimi, które zgromadziły wiełu badaczy starożytności chrześcijańskiej z kościełnych i państwowych uniwersytetów oraz wyższych uczełni m.in. z Angłii, Argentyny, Austrii, Bełgii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Indii, Irłandii, Kanady, Łotwy, Małty, Meksyku, Niemiec, Połski, Szwajcarii, Węgier, Włoch i USA.
Z połskich badaczy starożytności chrześcijańskiej byłi obecni m.in.: ks. prof. dr hab. Bogdan Częsz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ks. dr Syłwester Jaśkiewicz z Radomia, ks. prof. dr hab. Janusz Krółikowski z Papieskiego Uniwersytetu „Santa Croce" w Rzymie, o. dr Marek Raczkiewicz z Madrytu, oraz niżej podpisany, jako przedstawicie) Papieskiego Uniwersytetu św. Tomasza z Akwinu w Rzymie. Nałeży także wspomnieć częściowy udział kiłku połskich księży studiujących w Wiecznym Mieście. Z Poiaków miał także wziąć udział ks. dr Piotr Paciorek z Boynton Beach w USA, iecz krótko przed rozpoczęciem kongresu odwołał swój czynny w nim udział, przysyłając jedy nie tekst swojego wystąpienia. Tekst ten, jak ufamy, winien się ukazać w przyszłym roku na wiosnę w aktach kongresu.
Sympozjum otworzył rektor Instytutu Patrystycznego „Augustinianum" - o. prof. dr Robert Dodaro OSA. Obradom przedpołudniowym przewodniczyła prof. Ełena Cavałcan- ti z rzymskiego Uniwersytetu „La Sapienza". Odczyt inauguracyjny pod tytułem: So/eria ne//u Sacra Scr/ffara wygłosił o. prof. Prosper Grech OSA, z Instytutu Patrystycznego „Augustinianum". Resztę programu przedpołudniowego wypełniły następujące referaty: o. prof. Basił Studer OSB (Rzym, „Augustinianum" i „Ansełmianum"), // /inguaggio wcM/orico de//a so/erio/ogia pafrMfica - Le immagini di sa/yezza nei primi aa/ori crisfiawi; Giuiia Piccaługa (Rzym, „La Sapienza"), / parame/ri dei/a sa/^ezza /ra /Hondo c/assico e pensiero cris/iano.
Podczas obrad, odbywających się równołegłe w w trzech sekcjach (A, B i C), wygło szono około 70 referatów (25-30 min.) i komunikatów (15 min.). Nie będziemy poruszać szczegółowo omawianych zagadnień, gdyż wygłoszone odczyty ukażą się drukiem na wios nę 2006 r. w serii wydawniczej Instytutu Patrystycznego - Studia Ephemeridis „Augus tinianum". Chcąc jednak przybłiżyć przedstawiane podczas kongresu odczyty, podamy teraz jedynie ich tytuły.
5 maja
SESJA POPOŁUDNIOW A
SEKCJA A: Tertułian, Cyprian, Laktancjusz, Komodian (przewodnicząca - prof. Maria Grazia Mara)
Jerónimo Leai (Rzym), Lu saLucion en ei /ra/ado «De anima^ de 7erfaiiano; Pauł Rigby (Ottawa), Sa/vadon and Memory in 7erfai/ian'j Po/emic; Ałessandro Capone (Lec- ce), /i prob/ema de/ /na/e in 7erfa//iano.' /'eresia; Paoła Marone (Rzym), L'a.s.sio/na „sa/as ez/ra Lec/esiam non es/".' e/aborazione e svi/appi ne//'opera di Cipriano; Juan Pabło Ledes- ma (Rzym), La maer/e ^paer/a para /a saLacidn o sin sen/ido? Re//ej:ione.s a /a /az de/ «De mor/a/i/a/e^- de San Cipriano; Domenico Ciarło (Genua), Sa/rezza ed escafo/ogia in Laf- ianzio; Lucia Bacci (Piza), La sa/yezza secondo Co/n/nodiano; Geoffrey Dunn (Indoo- roopiiiy), „Nam <yaae ejrercen/ar na/iam baben/ sa/a/is e/fec/am".' Cyprian and /be Lpisco- pa/ Synod o / Sep/ember 256.
SEKCJA B: Orygenes (przewodniczący - o. prof. Basił Studer OSB)
Katharina Comoth (Kołonia), Das Hei/ige se/bs/. Linę Aaseinanderse/zang mi/ P/a/on and Origenes; Ludwig Fładerer (Graz), Passe and Peinigang a a / dem See/enwagen bei Porpbyrias and Origenes; Robert Somos (Pścs), Pbe Divine Power in Origen's Pbeory o / Sa/^a/ion; Janis Nicmanis (Łotwa), Das Gebe/ a/s die recb/e Anbe/ang in «Con/ra Ce/sam^ Origenes; Iiaria Ramełłi (Mediołan), La coerenza de//a so/erio/ogia origeniana: /a po/emica con/ro i/ de/erminismo gnos/ico e /'unLersa/e res/aarazione esca/o/ogica; Nunzio Capizzi (Catania), La so/erio/ogia pneama/ica di Origene ne//e /fOme/ie sa/ Cun/ico/* dei can/ici; Padraig O'Cłeirigh (Guełph), Saving Union in Origen and P/o/inas.
6 maja
SESJA OGÓLNA, PRZEDPOŁUDNIOW A (przewodniczący - prof. Marcełlo Marin)
Cłaudio Moreschini (Piza), Sa/yezzu erme/ica e saLezza cris/iana; John Rist (Cam bridge), Wbc saves wba/ /rom wba/?
SESJA PRZEDPOŁUDNIOW A
SEKCJA A: Qumran - Biblia (przewodniczący - o. prof. Prosper Grech OSA)
Maria Rita Marenco (Turyn), L eatroterra de//a soter/a cr/st/aaa; Qaatraa; Boudewijn Dehandschutter (Lovanium), SaFaf/oa /a tbe Apocrypboa Jacob/ o /F a g TJaatatad/ (F77C 7,2); Pierpaoio Bertaiotto (Bari), L'uoato Ges a e /a saFezza de/„sao popo/o": osservaz/oa/ /ess/ca// a part/re da Aft 7,27 e 77 QA7e/cb/sede/c 77-79; Adriana Bottino (Rzym), L7aferpretaz/oae de/ t/fo/o cr/sto/og/co „porta" (Gv 70, 7. 9) coate ałed/az/oae d/ saFezza ói a/ctta/ scr/ttor/ de/ sec. 7-777; Corrado Marucci (Rzym), Soter/a e soze/a ae//a doppta opera /ttcaaa).
SEKCJA B: Więzy pogansko-chrześcijańskie (przewodnicząca - prof. Giuiia Piccaiuga) Aiessandro Saggioro (Rzym), Lo spettaco/o de//a //ae, /ra va/or/ pagaa/ e tstaaze crFf/aae; Aibert Viciano (Guadaiupe), Fa d cr/st/attey/mo pr/ot/f/vo aao de/ ca/f/ m/sfer/c/ de//'aaf/c/]/fa?; Ottorino Pasquato (Rzym), 2aZz/azZoae pagaaa e /a/z/az/oae cr/stFaa (sec. 7- 777). /e v/e de//a saFezza; Constantine Bosinis (Ateny), 77te/o.s eros.' A Coattaoa Pat/] to Sa/fat/oa /o r Botb C/trtst/aa aad Fagaa 7ate//ectaa/s; Mariangeia Monaca (Messina), 7atro- ataat/ca e /atrotaag/a per pagaa/ e crtsf/aa/ ae/ pr/ta/ seco/t de/Z/atpero.
SEKCJA C: FiiozoHa grecka - Teurgia (przewodniczący - prof. Robert Crouse) Eiena Gritti (Mediotan), SaFezza de//'aa/ata e „r/torao /a pafr/a" ae/p/afoa/sato d/ eta /atper/a/e. su/ coacetfo d/ „saFezza" /a a/ctta/peasator/ de/ ated/o- e aeo-p/afoa/sato d/ eta /aiper/a/e; Heimut Seng (Konstancja), Der TCorper des FAeargea (sa//a soter/o/og/a deg// Oraco// Ca/da/c/ e /a /oro eseges/ ae//'aaf/cb/fa; Stephen Biackwood (Atianta), Fp/cartts oar Sa^/oar. Afyf/ts o / fbe Foaad/ag Fafber /a /7e//ea/st/c F/t/Zosop/ty.
6 maja
SESJA POPOŁUDNIOWA
SEKCJA A: Ojcowie Apostoiscy, Justyn, Ireneusz, Amobiusz (przewodniczący - prof Ottorino Pasąuato)
Vaieria Novembre (Fiorencja), Fa saFezza affraperso i/ c/bo; /e prescr/z/oa/ de//'FpMfo/a d/ Raraaba; Francesco Diego Tosto (Catania), La ceaa de/ S/gaore. sacraatea- to d/ saFezza ae//a «D/dac/te^; Ysabei de Andia (Paryż), Sa/us cara/s /a 7reaeo; Agnes Bastit (Dijon), Le sa/at coatate /iberation (/ttsts) cbez freaee; Miran Śpelic (Rzym), La '/atatag/ae de//a saFezza co/aaae a G/ast/ao e Afarco Aare/to; Aiicia Soier Merenciano / Jose Cebrian / Javier Gii / Ramon Penaci (Va)encia), San /reaeo y /a esfre/Za de /os atagos; Fx Or/eate /ter?; Margaret A. Schatkin (Boston), SaFaf/oa /a Araob/as o/S/cca; Grazia Rapisarda (Catania), Afag/a e saFezza /a Araobio.
SEKCJA B: Gnostycyzm, manicheizm, Apulejusz, kulty tradycjonalne (przewodnicząca - prof. Giuiia Sfameni Gasparro)
Francisco Garcfa Bazan (Buenos Aires), R/taa/es gaost/cos de /tberac/da.' de /os escr/tos set/aaos a /os test/atoa/os de /os cdd/ces de Bruce y de Askew; Theresia Heimeri (Graz), D/e Caosts - pagaaes oder c/trtsf/tc/tes Fr/osttagsaagebot?; Janusz Króiikowski (Rzym), Laspetto sofer/o/og/co de/ ataa/cbetsato pr/at/ftAo e /e poss/b/Z/ cattse de//a saa atfratt/ra; Syiwester Jaśkiewicz (Radom), L7dea/e d/ saaf/fa ataa/cbea/oadafo su/ tres/g///t secoado /a
laMmomanza di mawt'Agomtiwo; Franz C orsaro (C atania), Uw progetto di mairaziowe wei pagawemiwto dei 77 meccio d. C.; ie A7efawtor/omi <7: A paieio; Carlo N ardi (Florencja), D aiia re/brwtatio dl A paieio aiia cowyermiowe crimtiawa; M arco C andidi (Rzym), 7/ recapero de; caiti tradiziowaii motto i'iwtperatore Decio; M aurizio Z erbini (Rzym), /łefaw de di maipezza? 7/ wtodeiio eieamiwo deiie poziowi wtimfericbe; C hiara O m bretta Tomm asi (Piza), 77w ritaaie pagawo p er iiwtwtortaiita; /a iitargia di Mitra tra peccbie e w aofe inrerprefazioni.
SEKCJA C: Filon, Klemens Aleksandryjski, Euzebiusz z Cezarei, męczennicy (przewód niczący - prof. John Rist)
M auro Paternoster (B ari), L a maipezza we/ particoiare cowiesfo fipo/ogico deii'opera di Ciewtewte A/essawdriwo, «gaim dipem maipetar^-; Francesco Trisogiio (Turyn), La maipezza iw Ciewtewte A/essawdriwo; Ciara Poiacchi (Rzym), Didascaieiow e ia koteria we/i opera iettera- ria di Ciewtewte Aiemmawdriwo; Cristina Badiiita (M ont Saint A ignan), Sfraregies da maiat dawm /es biograpitiem reiigieamem; M aria Steiiadoro (C atania), 7 wtartiri. rergiwi e wtaiier piriiim, temtiwtowi e aiied deiia maipezza wei priwti secoii dei crisdawe^iwro; A nna C arfora (W łochy), 7i pimmato deiia maipezza. 7wteiiettaaii pagawi e wtartiri crimfiawi weiieta degii Awtowiwi.
7 maja
SESJA P R Z E D P O Ł U D N IO W A
SEKCJA A: Zagadnienia ogółne (przewodniczący - prof. A ntonio Nazzaro)
Roberto Bertacchini (Rzym), Trompettipe „di gewere" deiia moterioiogia, iw aicnwi temti deiia ieaeratara crirfiawa awfewicewa; L aura H ansone (Ryga), Awfecedewtm o / A Aagamfiwe iw Cewtariem 7-777. 7/wdermfawdiwg Lpistewroiogy a.s Soterioiogy; E iena G iannareiłi (Floren cja), A/aria cowte pia deiia maipezza/iwo ai 777.secoio; M arek Raczkiewicz (M adryt), 7w 79,34 ew ia esregemim de 77ipóiito de Roma; Cristian Badiłita (M ont Saint A ignan), Strategiem da maiat dawm iem biograpitiem reiigieamem.
SEKCJA B: Zagadnienia ogólne (przewodniczący - prof. Ciaudio M oreschini)
Beatrice M arotta (C atania), „Lieewtomywa a wtorte iiberat" (Tob. 72,9); Sai paiore maipt/ico deii'eierwomiwa; Giuiio M aspero (Rzym), Storia e maipezza; ii cowceKo di oikowowtia /iwo ai Cowciiio di Aicea; Lucrezia Spera (Rzym), „ D epositas iw Cbrimto ". Uaiewze esoteri-
cbe weiia ride/iwiziowe eristiawa dei wtowdo /awerario. SESJA O G Ó L N A
(przewodniczący - prof. Sałvatore Pricoco)
Giuiia Sfameni G asparro (M essina), Strategie di maipezza wei wtowdo eiiewimfico-rowta- wo. Ter awa tamscwowiia mtorico-reiigioma.
Tak w streszczeniu przedstaw iał się program obrad. Kongresowi towarzyszył, jak zwykłe, także program towarzyski, w zakres którego weszło m.in. uroczyste przyjęcie w „Augustinianum " oraz zwiedzanie starej D rukarni W atykańskiej (Tipografia Vatica- na). W arto też dodać, że w program ie sympozjum przewidziane były także referaty nastę pujących osób: Piotr Paciorek (B oynton Beach, U SA ), Awwotatiow mar fawtitropofogie trieitotowtipae et ia remarreefiow de ia cbair meiow Origewe et 7rewee de Lyow (w dniu 5 maja); Charałam bos A postołopoułos (Ioannina, G recja), „ Tiucitf dem Liwmawtew zawt
Emsnmew ". Zum soteno/ogMchgM Kowzept P/odw (w dniu 6 maja); Angeia Mada Mazzanti (Bolonia), D;o Sa/pafore m Edowe di .Aiessandria (w dniu 6 maja); Sćbastien Morlet (Paryż), Łe saiaf comme theme apoiogeii^ae chez Easebe de Cezaree (w dniu 6 maja). Referaty te jednak, jak ufamy, ukażą się drukiem w aktach sympozjum.
Jak można zdać sobie sprawę, chociażby z wyżej wymienionych zagadnień, tematyka XXXIV Dni Augustiańskich była bogata i została ukazana z różnorakich stron przez znanych badaczy przedmiotu. Sam Kongres, jak ufamy, przyczyni się do głębszego pozna nia tego jakże ważnego zagadnienia, szczegółnie wówczas, gdy ukażą się drukiem jego akta, a jest nim zbawienie, i to nie tyłko w rełigii chrześcijańskiej, łecz także u pogan.
