Skoczyńska Matylda

1

S P IS ZA W A R TO Ś C I T E C Z K I — .. M G C lŃ ó lL k J

...AćL.MaaMKCft.

. . . .L . $ . ( i

I. Materiały dokumentacyjne

1/1 - relacja właściwa j /

I/2 - dokumenty (sensu s tric to ) dot. osoby relatora — ( j p j ł a

% \ i)

I/3 - inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora ( f o ł *

J jlu j

II. Materiały uzupełniające relację —

■ W I ■ IHkWI ■ M IJ ^UW1U11V M J ■ 1-dot. rodziny relatora - [jcperł I?* JL/i / Inne materiały (z e b r a n e p r z e z „ r e la t o r a ” ):

111/1-

III/2 - dot. ogólnie okresu sprzed 1939 r.

. III/3 - dot. ogólnie okresu okupacji (1939 -1945) III/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r.

III/5 - inne...

^

IV. Korespondencja

i/

V. Wypisy ze źródeł [t z w .:-„ n a z w is k o w e k a r t y in f o r m a c y jn e ” ]

VI. Fotografie - j j T ^ i J \ f j )

2

3

/ a .

6 52jox

% 4

f

— Ok ZS

&

*/>

i

I

? U-

fN

rvj

/ Z o f i a Osek

wnuczka Matyldy S k o c z y ń s k i e j u l.

00-679 Warszawa t e l .

W a rs z a w a . 15 c ^u dn l a 2 0 0 2 r .

7 1 ^ 4 * . ? k ^ A v |

/W.-U-Ć,

{* 37

fe^wa-c-

IU /"/H^Ił-U

W i e l c e Szanowna Pa ni P r o f e s o r ,

D o wi ed zia ła m s i ę od p . J a n i n y W i e r z b i c k i e j - K o p e ć z r z e s z o w s k i e j o r g a n i z a c j i -A.K., że w y r a z i ł a Pani z a i n t e r e s o w a n i e wojennym p a ­ mięt nikiem Maty ldy S k o c z y ń s k i e j , t o w a rz ys zą c e j jak o wojskowa p i e ­

lęgn i ar k a wo js k u p o l sk i e m u w c z a s i e e w a k u a c ji ze Lwowa we w r z e ś ­ ni u 19 39 r .

p a m i ę tn i k , p i s a n y w formie l i s t ó w do syna , obej muje okres od w r z e ś ­ nia 193 9 do s t y c z n i a 194-1 r . i drogę od Lwowa do S z k o c j i .

Po zwoliłam sobie do p a m ię tni k a d o ł ą c z y ć opis łańcucha przypadków i dobrej w o l i l u d z i , d z i ę k i czemu P a m i ę t n i k i pam i ątk i po mojej B abci t r a f i ł y do mnie po b l i s k o 60 l a t a c h . D ołączam też eg zemplar z

"M a ło p o l s ki e go s łownika . . . " , z a w i e r a j ą c e g o biogram M aty ld y S ko­

c zy ńs kie j .

Wyjaś niam p on ad to, że Maty ld a Skoczyńska z domu Me sz aro s była

rodo witą W ę g i e r k ą , która do s z k o ł y p o w sze ch ne j i ś r e d n i e j ch o dz i ł a w B uda p esz c ie i j ę z yk a p o l s k i e g o n a uc zy ła s i ę m i e s z k a j ą c w P o l s c e , wy ł ąc z n i e " z e s łu c h u" - co tłuma czy po tk n ę c i a o r t o g r a f i c z n e , które

z d a r z a j ą s i ę w t e k ś c i e .

pa m i ę tn i k do t ar ł do mnie w formie o r y g i n a l n e g o z a p i s u w z e s z y c i e szkolnym i p r ze sy ła m k o p i ę k s e r o g r a f i c z n ą .

Z s a t y s f a k c j ą i p r z y j e m n o ś c i ą spe ł ni am ż y c z e n i e Pani P r o f e s o r i p rz esyła m Pa m i ę tn i k wraz z k s e r o g r a f i c z n y m i kopiami ot r zy m a ­ nych z nim p amiąte k.

Z ooważaniem

Z ofr a Ose k

4

Ovv\Ar*~^

U A T Y L D A S K O C Z Y Ń S K A

Matylda Skoczyńska / 1 8 8 9 - 1 9 4 1 / , s i o s t r a PCK w s ł u ż b i e s a n i ­ tarn e j WP w randz e p o r u c z n i k a .

Urodzona 1 4 . 0 4 . 1 8 8 9 r . w B u d a p e s z c i e , w w ę g i e r s k i e j r o d z i n i e teesza'rosów, w i e l k i c h p r z y j a c i ó ł P o l s k i . Była jednym z s i e d m i o r ­ ga d z i e c i - Gyorgy^a Me^szarosa i E m i l i i Zempleny.

God z ina Me'szakosów pr zy by ł a do G a l i c j i w 1896 r . , g d z i e Gyorgy L e s z a r o s objął stanowisk o dy rektora kopalń naftowych w Potoku k. K r o s n a . Po d z i e s i ę c i u l a t a c h z o s t a ł p r z e n i e s i o n y do B o r y ? ł a w i a .

Do s z k o ły ś r e d n i e j Matylda Skoczyńska u c z ę s zc za ła w B u d a p e s z­

c ie i m i e s z k a j ą c tam w i n t e r n a c i e , ukończyła p e n s j ę dla d z i e w ­ cząt .

W 1 90 7 r . wys zła za mąż. J e j pi er w szym mężem był Węgi e r Bela H i l b e r t , u r z ę d n ik w p r z e d s i ę b i o r s t w i e naftowym w Potoku k. K r o s ­

na, któr y zmarł nagle w 1912 r . / z o s t a ł pochowany w J e d l i c z u / . M i e l i t r o je d z i e c i : E l ż b i e t ę / 1 9 0 8 / , Be lę / 1 9 0 9 / i Matyldę / 1 9 1 0 / W 1920 r . wyszła ponownie za mąż za P olaka Wacława S k o c z y ń s k i e g o ,

i n ż y n i e r a związan ego z przemysłem naftowym, z którym miała syna Wacława / 1 9 2 1 / , nazywanego w r o d z i n i e J a ś k i e m .

W l a t a c h d w u d z ie s t y c h Matyld a S k o c z y ń s k a , ze spadku po swoim zmarłym oj c u / 1 9 2 1 / , kupiła maj ą tek z i e m s k i w Pustomytach koło Lwowa, g d z i e m ies zka ła do w r z e ś n i a 1 939 r . , oddając s i ę pracy s p o ł e c z n e j . Zor g an iz ow a ła p r z y c h o d n i ę zdrowia we własnym domu i p r o w a dz i ła Koło Gospodyń W i e j s k i c h . Dbała o p o dn os ze ni e w ł a s ­ nych k w a l i f i k a c j i , uz y sk u j ą c dyplom p i e l ę g n i a r s k i . Ukończyła ró wnie ż kurs i n s t r u k t o r e k gospodarstwa domowego. Za d z i a ł a l n o ś ć s p o ł e c z n ą z o st a ła w 1937 r . odznoczona Srebrnym Krzyżem Z a s ł u g i .

4

5

o ^M/I&

Na p oc zątku wr ze ś n ia 1939 r . z g ł o s i ł a s i ę do s ł u ż b y woskowej jako p i e l ę g n i a r k a . Pe ł n ił a ob owi ąz ki s i o s t r y p r z e ł o ż o n e j w 61 Ewakuacyjnym S z p i t a l u we Lwowie .

ro d o t a r c i u z woj sk iem na Węgry , była wyk or zy st yw a na , z uwagi na znajomość j ę z y k a p o ls k ie g o i w ę g i e r s k i e g o , jak o ł ą c z n i k p o ­ między Ko nsu lat em Polskim a W ęg ie r sk im Czerwonym K rz y ż e m .

Pomimo ł a t w o ś c i z jaką mogła p o z o s t a ć no W ę g r z e c h , g d z i e ż y l i j e j dwaj br acia i syn, cz uj ą c s i ę p o l s k ą p a t r i o t k ą - s k or zy s t a ła z p i e r w sz e j o k a z j i by p r z e d o s t a ć s i ę do F r a n c j i , g d z i e u c z e s t n i ­ czyła w o r g a n iz o w a n i u woj sk owej s łuż by s z p i t a l n e j .

Upadek F r a n c j i z a s t a j e j ą w S z p i t a l u Pomocniczym a J u a n les P i n s . Ewakuuje s i ę wraz ze s z p i t a l e m do W i e l k i e j B r y t a n i i .

Prac uje jako p i e l ę g n i a r k a w s z p i t a l u woj ennym nr 2 " S ' f a " w D u p p l i n Cas tle w S z k o c j i .

W s z p i t a l u tym zmarła 10 s t y c z n i a 1 941 r. i zo s t a ł a pochowa­

na na p olskim cmentarzu wojskowym w Pe r t h / S z k o c j a / .

6

- i - I M 2>

M A T Y L D A S K O C Z Y Ń S K A

Ur o dz ił a s i ę 14 kw ie t n ia 1889 r . w r o d z i n i e w ę g i e r s k i e j jako Matylda M e s z a r o s , córka Gyffrgy a i E m i l i i Z empleny.

Z p i er w sz eg o ma łż e ńs t wa , zawartego z Belą H i l b e r t miała tro je d z i e c i : E l ż b i e t ę / m o j ą m a t k ę / , Matyldę i B e l ę . Bardzo wcześnie owdowiała / j e s z c z e p r zed I w oj ną ś w i a t o w ą / .

Z dr u giego ma łżeństwa , zawartego z Wacławem S k o c z y ń s k i m , miała syna Wacława / w r o d z i n i e zwanym J a s i e k / .

Cała Jej r o d zi n a była ś c i ś l e związana z przemysłem n a f t o ­ wym / B o r y s ł a w , Potok k / K r o s n a / . Spadek po r o d z i c a c h u m o ż l i w i ł Jej ku p ie n ie zi e m i w Pustomytach k / L w o w a , g d z i e m i e s z k a ł a do wrześn ia 1939 r . oddaj ąc s i ę p r a c y s p oł ec zne j / z o r g a n i z o w a ł a przychodnię zdrowia dla wsi we własnym domu oraz z o r g a n i z o w a ł a i prowadziła Koło Gospodyń W i e j s k i c h / . W zw ią zku z r oz bu do wa ną pracą s p oł ec zn ą i p o dn oszen iem wła snych k w a l i f i k a c j i / n p . dyplom p i e l ę g n i a r k i / czę st o p rzeb y wała we Lwowie. Syn J a s i e k w c z a s i e p i er ws z ych lat s z k o l n y c h m i e s z k a ł u s t a r s z e j s i o s t r y E l ż b i e t y w B ory sławiu, a potem w i n t e r n a c i e s zk o ły dla chłopców w Chyro- w i e , a p óź ni e j we Lwowie - w prywatnym gimnazjum im. A . M i c k i e ­ wicza .

Na p ocz ątku w r z e ś n i a 1939 roku z g ł o s i ł a s i ę do s ł u ż b y w o j ­ skowej ja k o p i e l ę g n i a r k a .

Zmarła w s z p i t a l u wojskowym w S z k o c j i dnia 10 s t y c z n i a 1 94 1 :•

x x

X

Pod ko niec s t y c z n i a br z a d zw on i ł a moja w n u c z k a , by z a w i a d o ­ mić, że mamy s p o d z ie w a ć s i ę i n f o r m a c j i ze S z k o c j i , od p a n i M. Bay- s k i e j , p r z y j a c i ó ł k i j e j mamy, w sprawie pamiątek po mojej B abc i - ft.atyldzie S k o c z y ń s k i e j . Cz e ka l i śm y na z a p o w i e d z i a n y l i s t ? t e l e f o n ?

7

M a \

5

H

z n i e c i e r p l i w o ś c i ą , le c z zanim d os ze d ł l i s t , w p r z e d d z i e ń z ł o ż y ł a nam w izy tę p . Ilona Pa c zk o w s k a .

Pani I . Paczkowska j e s t córką dra A l f r e d a P a c z k o w s k i e g o , l e k a r z a , " c i c h o c i e m n e g o " . Półt ora roku temu otrzymała n i e s p o d z i e ­ wanie p r ze s y ł k ę ze S z k o c j i . Z awierał a ona, oprócz pa miątek po o j c u , d epozyt Matyldy S k o c zy ń s l c ie j , z a w i e r z o n y mu p r z e z n i ą na łożu ś m i e r c i . D o w i e d z i e l i ś m y s i ę od pani P a c z k o w s k i e j , że o j c i e c s z k o l i ł s i ę do r o l i " c i c h o c i e m n e g o " w S z k o c j i . J e d e n ze s z k o l e n i o ­ wych skoków z a ko ńc z ył s i ę urazem kręg osłupa i l e c z y ł s i ę w p o l ­ skim s z p i t a l u wojskowym, g d z i e po zna ł i z a p r z y j a ź n i ł s i ę z p i e ­ l ę g n i a r k ą - M at yld ą S k o c z y ń s k ą . Był p r zy j e j ś m i e r c i , a ona p o ­ w i e r z y ł a mu d e p o z y t , do p r z e k a z a n i a po w o j n i e r o d z i n i e . Z k o l e i dr Pa c zk o w s ki , prz ed lotem zrzutowym do P o l s k i / g r u d z i e ń 1 9 4 1 / , zo s t a w i ł swoje i B ab ci p a m ią t k i u znajomych Szk otó w.

S zkoc i ci p r z e c h o w a l i te p a m i ą t k i , j e d n a k p r z e s ł a l i j e do P o l s k i córce dra Pa cz k ow sk ie g o d op ie ro pół tora ro ku temu, tł um a ­ c z ą c , że wtedy u z n a l i , że p r z e s y ł k a n ie spowoduje żadnego z a g r o ­ żenia dla a d r e s a t a . O j c i e c p . Pa czk ows ki e j j u ż wtedy n i e ż y ł , a ona rozp oczęła żmudne p o s z u k i w a n i a syna lub krewnych M a t y l d y S k o c z y ń s k i e j . J e d n a k b a r d z o sz e rok o prowadzone p o s z u k i w a n i a n i e dawały r e z u l t a t u . D o p i e r o sp o t k a n ie z r e d a k t o r k ą l o n d y ń s k i e g o

" D z i e n n i k a P o l s k i e g o " u m o żl i w i ł o z a m i e s z c z e n i e m a t e r i a ł u p o s z u ­ kuj ąc ego w tym d z i e n n i k u . P. Pa c zk ow s ka n a p i s a ł a t aką n o t a t k ę i ukazała s i ę ona w s t y c z n i u b r . pod tytułem "Kto zna r o d z i n ę p . Matyldy S k o c z y ń s k i e j ? " .

x x

2

X

8

3

-L U I &

r

T eraz mała d y g r e s j a . S z e ś ć l a t temu nasza wnuczk a z o s t a ł a zaproszona do S z k o c j i p r z e z p . M. Eay ską, p r z y j a c i ó ł k ę m a t k i . Przed wyjazdem z a s u g e r ow a l iś m y wnuczce aby o d w i e d z i ł a w Pe r th p o l s k i cmentarz woj skowy , g d z i e l e ż y j e j p r a p r a b a b c i a - Matylda Skoc zyń ska. Uprzejma g o s p o d y n i , p . Rayska z a w i oz ła j ą na te n cmentarz i z r o b i ł a kilka pamiątkowy ch z d j ę ć .

Prz ez p r z y p a d e k ? numer " D z i e n n i k a P o l s k i e g o " z no tat ką pa n i Paczk owskiej t r a f i ł do rąk p . fcay sk ie j. Wtedy p r zy pom nia ła ona sob ie w iz y tę na cmen tarz u i chcąc s p r a w d z i ć czy M at yl d a S k o c z y ń ­ ska z cmentarza w Per th j e s t osobą p o s z u k i w a n ą p r z e z p . Pa czk o wską, zad zwo ni ła do w n u c z k i , a uzy s ka wsz y t w i e r d z ą c ą od pow ie dź, z a d z w o ­ ni ł a do p . Pa c z k ows kie j by poda ć na sz a d r e s oraz n a p i s a ł a do n a s .

x x

x

Na po c z ąt ku lutego b r. p . I l on a Paczkowska o d w i e d z i ł a nas i pr ze p r o w a dz iła ze mną w n i k l i w ą rozmowę w c e l u upe w n ie ni a s i ę , że jestem w ł a ś c i w ą o d b i o r c z y n i ą d e p oz y tu Matyldy S k o c z y ń s k i e j . Nabrawszy p e w n o ś c i , że tak j e s t w i s t o c i e , umówiła s i ę na n a s ­ tępną w i z y t ę n a z a j u t r z . P r z e k a z a ł a mi wte dy ten d e p o z y t :

Pudełko z a w i e r a j ą c e p a m i ę t n i k , z e s z y t z pogadankami dla chorych ż o ł n i e r z y , dokumenty o s o b i s t e , no tes y a d r e s o w e , f o t o g r a f i e oraz p amiątk i rze cz ow e - od z n a c z e n ia wraz z m i n i a t u r k a m i , med alik p r zy m i n i a t u r k a c h , g w i a z d k i o f i c e r ­ s k i e , n aszywkę "P O L A N D " , numer i d e n t y f i k a c y j n y / z odłamaną połówką p o g r z e b o w ą / , r ó ż a n i e c w s k ó r za n e j e t u i i p o r t f e l .

Otrzymałam dodatkowo od p . Pa c zk o w s k i e j dokumenty i l u s t r u ­ ją ce j e j p o sz u ki w an i a - i n f o r m a c j ę PCK d o t . M atyldy S k o c z y ń s k i e j ,

9

notkę wysłaną do " D z i e n n i k a P o l s k i e g o " i od bit k ę no tk i b i o g r a f i c z nej ze "S ło wn i ka u c z e s t n i c z e k w a l ki o n i e p o d l e g ł o ś ć P o l s k i " .

Ponadto otrzymałam ze S z k o c j i od p . M a r i i R a y s k i e j o d b i t k ę i n f o r m a c ji w ' D z i e n n i k u P o l s k i m " .

Po b l i s k o 60 l a t a c h , d z i ę k i dobrej w o l i l u d z i , a tak ż e sz częś liwym przypadkom, otrzy ma liśmy pami ąt ki po B a b c i .

K s er ok o p ie tych m a t e r ia ł ó w rozsyłamy do w s z y s t k i c h z a i n t e ­ resowanych członków r o d z i n y .

Warszawa, luty 2000 r . Zofia Osek

10

M M

ó u iA ^ s 2 * ^

Y L D A S K O C Z Y Ń S K A

Uro dziła s i ę 1 4 k w i e t n i a 1 889 r . w r o d z i n i e w ę g i e r s k i e j jako Matylda M e s z a r o s , córka Gy Srgy a i E m i l i i Zempleny.

Z pi er ws z eg o ma łże ń s tw a , zawarte go z Be lą H i l b e r t miała troje d z i e c i : E l ż b i e t ę / m o j ą m a t k ę / , Matyldę i B e l ę . Bardzo wcześnie owdowiała / j e s z c z e p r z e d I woj ną ś w i a t o w ą / .

Z drugiego małż eńs twa , zawartego z Wacławem Sk o cz yń s k im , miała syna Wacława / w r o d z i n i e zwanym J a s i e k / .

Cała Jej r o d z i n a była ś c i ś l e związana z przemy słem n a f t o ­ wym /B o r y s ła w , Potok k / K r o s n a / . Spadek po r o d z i c a c h u m o ż l i w i ł Jej kupien ie z i e m i w Pus tomytach k / L w o w a , g d z i e m ie s z k a ł a do września 1939 r . odd aj ąc s i ę p r a c y s p o ł ecz ne j / z o r g a n i z o w a ł a przychodnię zdrowia dla ws i we własnym domu oraz z o r g a n i z o w a ł a i prowadziła Koło Gospodyń W i e j s k i c h / . W zw i ą zk u z roz budow aną pracą spo łe czn ą i p odn osze n ie m włas ny c h k w a l i f i k a c j i / n p . dyplom p i e l ę g n i a r k i / cz ęs t o p r z e by wał a we Lwowie. Syn J a s i e k w c z a s i e pi er wszyc h lat s z k o l n y c h m i e s z k a ł u s t a r s z e j s i o s t r y E l ż b i e t y w B orysławiu, a potem w i n t e r n a c i e s zk o ły dla chł opcó w w Chyro- w i e , a p óź niej we Lwowie - w prywatnym gimnazjum im. A . M i c k i e ­ wicza .

Na p oc zątku w r z e ś n i a 1 93 9 r oku z g ł o s i ł a s i ę do s ł u ż b y w o j ­ skowej jako p i e l ę g n i a r k a .

Zmarła w s z p i t a l u wojskowym w S z k o c j i dnia 10 s t y c z n i a 1 941 :•

x x

x

Pod ko niec s t y c z n i a br z a d z w o n i ł a moja w n u c z k a , by z a w i a d o ­ mić, że mamy s p o d z i e w a ć s i ę i n f o r m a c j i ze S z k o c j i , od p an i M. Ra y­

s k i e j , p r z y j a c i ó ł k i j e j mamy, w sp rawie pamiątek po mojej Babci - n.atyldzie S k o c z y ń s k i e j . C z e k a l i ś m y na z a p o w i e d z i a n y l i s t ? t e l e f o n ?

11

M M

d .

z n i e c i e r p l i w o ś c i ą , l e c z za nim d o s z e d ł l i s t , w p r z e d d z i e ń z ł o ż y ł a nam w izy tę p. Ilo na P a c z k o w s k a .

Pani I . Paczkowska j e s t có rką dra A l i r e d a P a c z k o w s k i e g o , l e k a r z a , " c i c h o c i e m n e g o " . Półtora roku temu otrzymała n i e s p o d z i e ­ wanie p rz e sy łk ę ze S z k o c j i . Z a w i e r a ła ona, oprócz pami ątek po

o j c u , depozyt Matyldy S k o c z y ń s k i e j , z a w i e r z o n y mu p r z e z n i ą na łożu ś m i e r c i . D o w i e d z i e l i ś m y s i ę od p ani P a c z k o w s k i e j , że o j c i e c s z k o l i ł s i ę do r o l i " c i c h o c i e m n e g o " w S z k o c j i . J e d en ze s z k o l e n i o ­ wych skoków zak o ńc zy ł s i ę urazem kręgo sł upa i l e c z y ł s i ę w p o l ­ skim s z p i t a l u wojskowym, g d z i e p o z n a ł i z a p r z y j a ź n i ł s i ę z p i e ­ l ę g ni ar ką - Maty ldą S k o c z y ń s k ą . Był p r zy j e j ś m i e r c i , a ona p o ­ w ie r zy ł a mu d e p o z y t , do p r z e k a z a n i a po w o j n i e r o d z i n i e . Z k o l e i dr P a c zk o wski, pr z ed lotem zrzutowy m do P o l s k i / g r u d z i e ń 1 9 4 1 / , zo st a w ił swoje i Babci p a m ią t k i u zna jomych Szkotó w.

Szkoci ci p r z e c h o w a l i te p a m i ą t k i , j e d n a k p r z e s ł a l i j e do P o l s k i córce dra Pa czk ow sk ie g o d o p i e r o półtora roku temu, tłu ma ­ c zą c, że wtedy u z n a l i , że p r z e s y ł k a n ie spowoduje żadnego z a g r o ­ żeni a dla a d r e s a t a . O j c i e c p . Pa c zk o w s k ie j j u ż wtedy nie ż y ł , a ona rozpoczęła żmudne p o s z u k i w a n i a syna lub krewnych Ma t yl d y S k o c z y ń s k i e j . Je d n a k b a r d z o sze rok o prowadzone p o s z u k i w a n i a n i e dawały r e z u l t a t u . D o p ie r o s p o t k a n i e z r ed a kt or ką lo n dy ńs ki e g o

" D z i e n n i k a P o l s k i e g o " u m o ż l iw ił o z a m i e s z c z e n i e m a t e r i a ł u p o s z u ­ kującego w tym d z i e n n i k u . P . P a c z k o w s k a n a p i s a ł a t aką n o ta tk ę i ukazała s ię ona w s t y c z n i u b r . pod tytułem "Kto zna r o d z i n ę p . Matyldy S k o c z y ń s k i e j ? " .

x x

2

x

12

T eraz mała d y g r e s j a . S z e ś ć la t temu nasza wnucz ka zo sta ła zaproszona do S z k o c j i p r ze z p . M . Rayską, p r z y j a c i ó ł k ę ma tki . Przed wyjazdem z a s ug er ow a li ś m y wnuczce aby o d w i e d z i ł a w P erth po ls k i cmentarz woj sko wy , g d z i e l e ż y j e j p r a p r a b a b c i a - Matylda Sko c zyń ska. Uprzejma g o s p o d y n i , p . Rayska za w i o z ł a j ą na ten cmentarz i z r o b i ł a kilka pamiąt kowy ch z d j ę ć .

Przez p r z y p a d e k ? numer " D z i e n n i k a P o l s k i e g o " z no ta tk ą pa ni Paczkowskiej t r a f i ł do rąk p. lia y s k i e j . Wtedy p r zy p o m ni a ła ona sobie w i z y t ę na cme ntarzu i chcąc spra wdz ić czy M a t y l d a S k o c z y ń ­ ska z cmentarza w Pe r th j e s t osobą poszuk iw an ą p r z e z p . Paczkows ką, zad zwo ni ła do w n u c z k i , a uzy s k aw szy t w ie rd zą cą o d p o w i e d ź , z a d z w o ­ nił a do p . P a c z k o w s ki ej by p odać nasz adr e s oraz n a p i s a ł a do n a s .

x x

x

Na p o c zą t k u lutego br. p . Ilona Paczkowska o d w i e d z i ł a nas i pr z e p r o w a d z ił a ze mną w n i k l i w ą rozmowę w ce lu u p e w n ie n ia s i ę , że jestem w ł a ś c i w ą o d b i o r c z y n i ą d e po zy tu Matyldy S k o c z y ń s k i e j . Nabrawszy p e w n o ś c i , że tak j e s t w i s t o c i e , umówiła s i ę na n a s ­ tępną w i z y t ę n a z a j u t r z . P r z e k a z a ł a mi wtedy te n d e p o z y t :

Pudełko z a w i e r a j ą c e p a m i ę t n i k , z e s z y t z pogadank ami dla chorych ż o ł n i e r z y , dokumenty o s o b i s t e , no t e s y a d r e s o w e , f o t o g r a f i e oraz p amiąt ki rze czowe - o d z n a c z e n i a wraz z m i n i a t u r k a m i , med alik p r zy m i n ia t u r k a c h , g w i a z d k i o f i c e r ­ s k i e , n as z yw kę " P O L A N D " , numer i d e n t y f i k a c y j n y / z odłamaną połówką p o g r z e b o w ą / , r ó ż a n i e c w s kór zan ej e t u i i p o r t f e l .

Otrzymałam dodatkowo od p . Paczkowskiej dok umenty i l u s t r u ­ ją ce je j p o s z u k i w a n i a - i n f o r m a c j ę PCK d o t . M a t y l d y S k o c z y ń s k i e j ,

13

notkę wysłaną do " D z i e n n i k a P o l s k i e g o " i o d b i t k ę notki b i o g r a f i c z ­ nej ze "Sło w nik a u c z e s t n i c z e k wa lk i o n i e p o d l e g ł o ś ć P o l s k i " .

Ponadto otrzymałam ze S z k o c j i od p . M a r i i R a ysk i ej o d b i t k ę i n fo r m a c ji w " D z i e n n i k u P o l s k i m " .

Po b l is k o 60 l a t a c h , d z i ę k i dobrej w o l i l u d z i , a takż e s zc zęśliw ym przypadkom, otrzy maliśmy p a m i ą t k i po B a b c i .

K se r o ko pie tych ma ter iał ów rozsyłamy do w s z y s t k i c h z a i n t e ­ resowanych członków r o d z i n y .

Warszawa, luty 2000 r . Zofia Osek

14

N O T K A O R O D Z I N I E M Ś S Z / B O S

Gyorgy Meszaros prz y b y ł y/raz z r o d z i n ą z B u da p e s zt u do G a l i c j i g d z i e pracował jako dyrek tor a d m i n i s t r a c y j n y E a n o w e r s k o - G a l i c y j - skie go Gwarectwa Naftoweg o w Potoku / k o ł o K r o s n a / , n a s t ę p n i e p r a ­ cował w W i e d n i u , a po pewnym c z a s i e o s i a d ł w B o r y s ł a w i u , p r a c u ­ ją c na sta no wis ku dyre ktora N a f t y .

M ia ł siedmioro d z i e c i : Gy org y , L a t y l d a , I d a , I s t v a n , E d g ar , L a s z l ó , Gabor i F e r e n c . Na s t a ł e w Po lsce p o z o s t a ł y córki oraz syn Ferenc / F r a n c i s z e k / . P o z o s t a l i synowie oraz syn Ma t yl d y Bela p o w r ó c i l i na Węgry.

Ws zys cy młodz i M esz a ro sow ie c h o d z i l i do s z k ó ł na W ę g r z e c h , m i e s z k a l i tam w i n t e r n a t a c h i ty lko na w a ka c je p r z y j e ż d ż a l i do P o l s k i . Chłopcy uk o ńc z y li g i m n a z j a , a d z i e w c z ę t a p e n s j ę dla p a ­ nie n e k z " d ob r yc h domów". Oprócz Ferenca we Lwowie s t u d i o w a l i również I s t v a n i Edgar - obaj na W y ż sz e j Szk ol e H a n d l u Z a g r a n i c z ­ nego.

W cz a s i e p i e r w s z e j woj ny światowej powołani do wojsk a b y l i : Gyorgy, I s t v a n i E d g a r . Gyorgy z a g i n ą ł bez w i e ś c i .

I S TV.fiN po w o j n ie z a m i e s z k a ł i pracował w B o r y s ł a w i u w N a f c i e . Wkrótce p r z e n i ó s ł s i ę do Lwowa, a pod k onie c lat d w u d z ie s t y c h wy j ec ha ł do B u d a p e s zt u. Pra cował tam jako e k o no mi sta .

Z zamiło wania był h uma nis tą i kochał l i t e r a t u r ę p o l s k ą / z w ł a s z cza Żeromskiego i S i e n k i e w i c z a / , chcąc p r z y b l i ż y ć j ą swojej w ę ­ g i e r s k i e j r o d z i n i e . Ewie p i e r w s z e k s i ą ż k i p r z e t ł u m a c z y ł w y ł ą c z ­ nie z myślą o swoich b l i s k i c h / w y d a ł j e dopie ro po w o j n i e / , a miano wic ie " D z i e j e g r z e c h u " dla żony Margo, a "W p u s t y n i i p u s z ­ cz y" dla d z i e c i .

Pr awdopodobnie tuż p r ze d wo j n ą z o s t a ł tłumaczem w Am ba sa dz i e P o l s k i e j w B u d a p e s z c i e , a w l a t a c h 193 9- 44 był cenzorem p o l s k i e j

15

- L W Ub

prasy ".yc hodzącej na 7/ęgr z e c h . P r o f e s j o n a l n i e z a j ą ł s i ę t łu m a c z e ­ niem l i t e r a t u r y p o l s k i e j po w o j n i e i chyba dopie ro na e m e r y t ur z e . Zo st ał v: l a t a c h p i ę ć d z i e s i ą t y c h pierwszym z a g ra ni c zn ym laure ate m p o ls ki e g o Pen Cl ubu.

- 2 -

16

17

18

19

20

M A T Y L D A S K O C Z Y Ń S K A

JU ⁵ K/

Matylda Skoczyńska / 1 S S 9 - 1 9 4 1 / , s i o s t r a PCK w s ł u ż b i e s a n i ­ tarnej WP w randze p o r u c z n i k a .

Urodzona 1 4 . 0 4 . 1 8 8 9 r . w B u d a p e s z c i e , w w ę g i e r s k i e j r o d z i n i e M eszar osów , -wielkich p r z y j a c i ó ł P o l s k i . Była jednym z s i e d m i o r ­ ga d z i e c i - Gyorgy^a Me szarosa i E m i l i i Zempleny.

E odz ina Mesz arosów pr zy b y ł a do G a l i c j i w 1896 r . , g d z i e Gyorgy W s z a r o s objął s t a no wis ko d yr e ktora k opalń na ftow ych w Potoku k. K r o s n a . Po d z i e s i ę c i u l a t a c h z o s t a ł p r z e n i e s i o n y do B o r y s ł a w i a .

Do sz ko ły ś r e d ni ej Ma tylda Sk o czy ńska u c z ę s zc za ła w B u d a p e s z ­ c ie i mie sz k a ją c tam w i n t e r n a c i e , ukoń czyła p e ns ję dla d z i e w ­ cząt .

W 190 7 r . wyszła za mąż. J e j p ie r w sz y m mężem był Węgi er Bela H i l b e r t , ur z ę d ni k w p r z e d s i ę b i o r s t w i e naftowym w Potoku k. K r o s ­ na, któr y zmarł nagle w 1 912 r . / z o s t a ł pochowany w J e d l i c z u / . M i e l i tr o je d z i e c i : E l ż b i e t ę / 1 9 0 8 / , B e l ę / 1 9 0 9 / i Mat yl dę / 1 9 1 0 / W 1920 r . wyszła ponownie za mąż za Polaka Wacława S k o c z y ń s k i e g o , i n ż y n i e r a z wiązanego z przemy sł em naftowym, z którym miała syna Wacława / 1 9 2 1 / , nazywanego w r o d z i n i e J a ś k i e m .

W l a t a c h d wu d z ie st y c h Matylda S k o c z y ń s k a , ze spadku po swoim zmarłym o jc u / 1 9 2 1 / , k upił a m a j ą te k z i e m s k i w Pustomytach koło Lwowa, g d z i e mies zkała do w r z e ś n i a 1 9 3 9 r . , oddając s i ę pracy s p o ł e c z n e j . Zor gan iz owa ła p r z y c h o d n i ę zdrowia we własnym domu i pr o w a dz ił a Koło Gospody ń W i e j s k i c h . D bała o po d n o sz e n i e w ł a s ­ nych k w a l i f i k a c j i , u z y sk u j ą c dyplom p i e l ę g n i a r s k i . Ukończyła również kurs i n s t r u k t o r e k go sp odarstwa domowego. Za d z i a ł a l n o ś ć s p o ł e c z n ą z os ta ła w 1 937 r . odznoczona Srebrnym Krzyże m Z a s ł u g i .

21

Na p o c z ą tk u w r z e ś n i a 1 93 9 r . z g ł o s i ł a s i ę do s ł u ż b y woskowej jako p i e l ę g n i a r k a . P e ł n i ł a obowiązki s i o s t r y p r z e ł o ż o n e j w 61 Ewakuacyjnym S z p i t a l u we Lwowie.

Fo d o t a r c i u z w o j s k ie m na Węgry, była wy k o r z y s t y w a n a , z uwagi na zn ajomość j ę z y k a p o l s k i e g o i w ę g i e r s k i e g o , ja k o ł ą c z n i k p o ­ między K o ns ula tem Po lsk im a 7vęgierskim Czerwonym K r z y ż e m .

Pomimo ł a t w o ś ci z j a k ą mogła pozostać na 7>'ęgrzech, g d z i e ż y l i j e j dwaj br ac ia i sy n, c zu j ąc si ę pols k ą p a t r i o t k ą - s k o r z y s t a ł a z p i e r w s z e j o k a z j i by p r z e d o s t a ć s i ę do F r a n c j i , g a z i e u c z e s t n i ­ czyła w o r g a n i z o w a n i u woj skowej służby s z p i t a l n e j .

Upadek F r a n c j i z a s t a j e j ą w S z p i t a l u Pomocniczym a J u a n les P i n s . Ewakuuje s i ę wraz ze s zp it a le m do YTielkiej B r y t a n i i . Prac uje jako p i e l ę g n i a r k a w s z p i t a l u wojennym nr 2 " S o i a " w D u p p l i n C a s tl e w S z k o c j i .

W s z p i t a l u tym zmarła 10 sty c zni a 1 941 r. i z o s t a ł a pochowa­

na na s o l s k i m cme ntarzu wojskowym w Pe r t h / S z k o c j a / .

22

'PREZYDIUM RADY MINISTRÓW W Nr 7 7 0 5 / 0 r .

t :

M

a r s z a w a > d n .3 0 s i e r p n i a 1937 r,

Do

Pani Matyldy S koczyńskie.)

w P u s t o m y t a c l i . W związku z nadaniem Pani. " S r e b r n e g o Krzyża Z asłu gi” , K a n c e l a r i a Prezydium Rady M i n i s t r ó w uprzejmie komunikuje, że stosownie do p o s t an o w ien ia a r t . 7 ustawy

; dnia 23 marca 1923 r. / D z . U . R . P . N r . 6 2 , p o z . 4 5 8 / kom­

p le t odznaki może tyć wydany za zwrotem k o s zt ó w .

Tak sa za "S rebrny Krzyż Z a s Ł u g l " wynosi z ł . 12.-, 'tórą to kwotę można wpłacić za p ośrednictw em załączone-

I i

go czeku P . K . O . N r .k o n t a 3 0 3 2 8 .

U Po n a d e s ła n iu z P . K . O . z a w i a d o m i e n i a o dokona- _ ąej wpłacie, komplet odznaki zo s t a n ie n i e z w ł o c z n i e p r z e ­

kazany do doręczenia we właściwej drod ze.

■*e ł

/

23

24

25

26

27

L T ~ ~

' o.\0Wenn \C ~1 b v/ Ojc>:<ovvego KobiW K o m en ca C ic rę gu V I

>' 2 ‘ wowie

Pieczęć Komendy Kursu y __

... • • • • • • • • • • - ^ ^ f - d n i a 5 _ - I L - 3 9 r

1

Z A S ff I A D G Z E H I I , L, / /

P a n i J l f e ^ & f e . , .członkini Stowarzyszenia..

zamieszkała w . .

ukończyła kurs dla Instruktorek Gospodarstwa Domowego

obejmujący,, . , , 3 5 " ,vgadzirr,w--czacie od.4»fr£ „do./ffjfl7 • i uzyskała następujące oceny:

Dział g o sp o d a r c zy ...,, . fekOrtOfeC.<€fe&lSJŁ.

Obrona przeciwlotniczo-

gazowa.. , . . . . . . . . Ratownictwo ogó lne... 'W r P .k o

Wynik ogólny.„. „ . . ,

niniejsze zaświadczenie upoważnia do prowadzenia

działu gospodarczego na kursach: informacyjno-propagando- wycłi,samoobrony domu i opiekunek domowych.

i

Podpis Komendantki Kursu

j L r : < Z ? - '

» A

Zajerestrowano

w Komendzie Okręgu O.P .W.K ,

mć ó/iOCUfię. ć/bi'a. 9! W- rfjy *

podpis

o-lttoUL.

za L . .

28

29

30

31

S &p it a £ Ewakuacyjny. 6i

i

S a s w i a d c z e n i e .

Stwierdzam n i n i e j s z y m dla celów ewidencyjnych., źe p . Liatyldć

i

Skoczynska d y p l . p i e l ę g n i a r k a P 5 I . była p r z y d z i e l o n a do wyż- wym. g z p i t a l a od d nia 7. I X , pełniąc od d n i a I I . I X obowiązki s i o s t r y p r z e ł o z o n e j .

\

jc

Budapeszt 1 9. X . 1 9 3 9 r .

U

D r ; Eołądziowski p p ł k.

32

33

34

35

36

37

38

\

39

u u

u

u u

u

LAI3S32-PA33ER PER1UNETTT :

Madame SK0GZY1TSKA M at hil de est au to ri s e e a entrer afc a

0 , V .

sejou rner au Q u art ie r B e s s i e r e s , Foyer Fr an^ais du Soldat pour l es be soins de son s e r r i c e au Foyer,

Valable de 8 heures a 23 h e u r e s .

ignature de 1 ' i n t e r e s s e e : ame Skoczyńska U.

5, rue Lamande Pa ri s X V I I

P a r i s , le PA JToTernbre 1939

Le Chef de B a t a i l l o n HACISKI Conmandant d Armes :

■ e * i - - !

1 = 1 i oj

r ~ l :

/

tfISTERSTWO SPRAW WOJSKOWYCH

^— R e f.Person aln y

Payyż, d n ia .& ? .\ . . . .1 9 3 9 * r *

Stwierdzam,' że

został -na podstawie przedłożonego z e s z y t y ewidencyjnego p rzy ję ty do W .P . we F r a n c ji z dniem: A - X \ \ 3 J , . . .

Otrzymał p r zy d z ia ł do

N in ie js z e zaśw iadczenie wydaje się w celtkaL

gospodarczych ^

Q

|J

-r

/ D r . T o m j r- d;

40

M . S . W o J s k .

L Sluzba Zdrowia

Ł 1 " P a r y ż d n . / ^ T I . S S .

P 0 K W T T C W A N I 3

U

u V

T

■jNiniejs^ym kwituje odbior Jednego ze stawu n a i z e d z i chirurgicznych. Typ A.

N o . 474 (brak Jednych noayczek c h i r ur g ic zn yc h krzywych) od s i o s t r y P . C . K .

L

Matyldy Sk^oczynski^'

S z e f Służby Zdrowia M . S . W o j s k ,

Dr .Szcz odrowśki p p ł k . l e k .

-rr

' l .

L.

41

MINISTERSTWO SPRAW WOJSKOWYCH

54 5

1

Do .

P a n i Matyldy SKOCZYl^SKIEJ

_ i 52^{_ ru ę_L ' Amandę_}

P a r i s .

Przyjm uję Panią z dniem 20 grudnia 1 9 3 9 . r .

do pracy w ch arakterze dyplomowanej p i e l ę g n i a r k i i p rzy ­ dzielam P a n ią do d y sp ozy cji S zefa służby zd ro w ia M SWojsk.

W n a jb liż s z y m cza sie stosunek służbowy z o sta n ie szczegółowo unormowany*

O t r z . y m u . i a ;

1 / Szef Służby Zdrowia M SWojsk.

2 / S zp ita l wojskowy w CoStąuidan przez Kmdta obozu w Co5tquidan

42

o

u

U *

Ld z . '($ & / / 3 9 . P e r s t P a r y ż , m u . k ^ " g r u d n i a 19 3 9 • r .

U

M \ i*

Jn : S i

n /ł z /i f

Do rozkazu wewnętrznego Nr

SKOCZYffSKA Matylda p r z y ję t a z o sta ła jako sekretarka adm inistracyjna z dniem 1 lis t o p a d a 1 9 3 9 * r . z przydziałem do raty chorych S t a c ji Zbornej w P a ry żu .

S z e f B iu ra personalnego

O t r z y m u j ą : w / z .

1 / S ze f W ydziału G o sp .i Zaopatrzenia

2 / Komendant S t a c ji Zbornej w P a ry żu . / PA

WYKAZ WIEBZITELNOSGI

p- SKOCZINSKa M^TILDa sekretarka A d m i n i s t r ./s a n i t / z przydziałem do St. Zb. w Paryżu

pobierała pł^cę miesięczną w w ysokości: 2000 fr o .

Otrzymała pełne uposażenie za czas: od l . £ L . 3 9 r . do dnia 3 1 .1 1 1 .4 0 r .-

— -y — Z T

^odois płatnika przekazującego: Podpis p ła tn ik * przyjmującego.

43

o

T.J

. 4 - ^ 1 6 1 ^

, ynJISTSRSTWO SPRAW WOJSKOWYCH BIURO PERSONALNE.

1 . 4 * . f i i h ^ e r s . / ^ O . t

U ryż, d n . 17.1940 r .

Pani SZDCZTNSŁt Matylda w

a i e i s o u .

V

Pr z j dz i el am Panią,

z dniem 15.17.1940

do Szpitala pomocni­

czego w Juan

charakterze sekretarki administracyjne

Oficer Go spod.Irot .Głównej

. Tier.Szpitala Poraoon.w Juan les Pins.

1

" l ^■/A*

SZE? BIURA^ERSON

INESO

Dr. O K A b / ^Z

Mpgor dypl.

44

45

46

47

48

ODPIS KINI5TSRSTW0 SPRAW '.70JSK OWYC H

Szefostwo Sluz by Zdrowia L .d z .3 9 6 0 /3 d r .4 0

Paryż,d n .5 -go Czerwca 1940r.

Komendant Kwatery Glowne.j iv:.S. W oj s k.

w/m

Z a la cz aj ac przy n i n i e j s z y m k orespondencje przeprowadzona pomiędzy Komendantem S z p i t a l a Pomocniczego Cywilnego P . C . K . N o . l i Komendantem Kwatery Głównej ŁI.S. W o j s k . w sprawie up o saż e nia p.

SROCZYŃSKIEJ Matyldy wyj a śniam, ze stanowisko z a j e t e pr ze z Kwatere Głowna nie odpowiada postanowieniom rozkazu o r g a n iz ac yj n eg o Łl.S.Wojsl*.

ogłoszonym w D z . Rozk. i ! . S . W o j s k . tir. 7 / 4 0 z dn. 1 6 . V . 1 9 4 0 r. pod poz. 2 3.

Zgodnie ze składem osobowym S z p i t a l a P o m . C y w . P . C . K . czesr personelu, a m ia n o wi ci e : Komendant S z p i t a l a , O f i c e r g os pod arc zy , jedc urzędnik a dm in is tr a c ji woj sk owe j , j e d en po d o fi c e r s a n i t . i 5 s a n i t a ­ r iu s z y ooiaostaje na e tacie L 2 . S . W o j s k . , które to osoby p r z y d z i e l a i opłaca i. : . S .W o j s k . ; oo zo st al y p er so n e l cywilny p r z y d z i e l a i opłaca P . C . K .

W związku z powyzszym o.Skoczynska M a t y l d z i e , p r z y d z i e l o ­ nej na etatowe stanowisko u r z ę d n i k a adm. w oj sk, do S z p i t a l a Pom.Cyw.

P . C . K . K o . l zarządzeniem B iur a P e r s . 52.S . W o j s k . L . d z . 5 2 9 £ / P e r s . 4 0 przysługuje uo os a ze nie z budże t u i-.S.Woj sk.

S z e f W yd zi a ł u S łuż b I.-.S.Wojsk.

/ - / F . S t e r b a p p l k . d y p l . o b s . Dn wiadomości:

Zarząd G l . P . C . K . , Pa ris V I I I , 2 rue E u l e r 1 "a a L . c z . Z d r . 2 1 / 1 5 z dn. 4 . V I . 1 9 4 0 r .

_J “ "Cmdt.Szoitala P o m . C y w .P . C . K . K r . ł w J u a n Les Bins

^ -na L . d z . 1 4 1 / 4 0 z dn. 3 1 . V . l S 4 0 r .

49

U IX R 0 U G E P O L O N A I S E firn ioi. oe conyiLIHillTi '

JUiH-LfS-PlNS (I.**,)

-!!i ^{16 llS}

>RD RS PS s s i o i;

■y S O U S

;igne, LTedecin-Coiamandant ZBOROWSKI I-'!edecin-Che■

1 ^ " e 1 ■■0?ltal Auxiliaire de la Croix-Rouge Polonaise a Juan-les-Pins, - ^ C" llvre cet Orćre de K i s s i o n a LIadaiae SKOCZYIJSKA, LIatylda, f a l san t I ^ J P a r ti e du personnel ce cet B S p i t a l , pour se ren dre a la

Direction

1 a sa disposition.

Fait a Juan-les-Pins, le 17 Juin 1040.

itel* coihmamoant Ds ZBOROWSKI

aUB60*fcOHBF

1

w

t^aaacja

Sko c zjń ska Matylda ^.ełnl * f unk etatowej sanitariuszki przy stacji Zbornej w Paryżu.

^egitjraaęja ważna do dnia 31 .H I . 1940 r.

Uprawiła do wejścia i wyjści o każdej porze.

KOMENDANT irr *7^"; RN EJ,

“C-LXJ^rrr

-i » r r '

50

51

52

53

JLISW

54

55

56

57

Jli-16150

58

59

60

i i / ó / i /

T

61

62

u

u u u

r

r

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

SK Ó R Z E W S K A TERESA 363

na, osadzona na Pawiaku, rozstrzelana w ruinach getta wraz ze 100 męzczyznami i 9 kobietami.

278. s. 713: 609. s. 41; 1304. nr 2 s. 147.

SKŁODOWSKA KAZIM IERA (ok. 1 9 1 3 - 8 III 1943), mieszkanka wsi Slawniów w gm. Pili­

ca w pow. olkuskim; na skutek podejrzenia o działal­

ność konsp. rozstrzelana wraz z mężem przez ża­

ndarmów niemieckich z M iechowa; pochowana na cmentarzu w Pilicy.

571.5.317.

SROCZYŃSKA M A TYLD A (1 8 9 9 -1 0 1 1941), ur. w Budapeszcie, z pochodzenia Węgierka, siostra PCK; zmobilizowana we wrześniu 1939, peiniia służbę w 61 ewakuacyjnym szpitalu we Lwowie, po zakończeniu działań wojennych przedostała się przez Węgry do Wojska Polskiego we Francji, tam organizowała służbę pielęgniarska., razem z w oj­

skiem ewakuowana do W . Brytanii, pracowała w szpitalu wojennym nr 2 „S o fa " Dupplin Castle w Szkocji, w tym szpitalu zmarła; pochowana na cmentarzu w Perth (Szkocja).

_23. listy s tra w 14357.22941; 253. s. 218; 782. s. 83. lista C; 1272.

SKOLIMOWSKA IN ( ? -I I I 1940), mieszkanka Białej Podl.; pracowała w konsp., rozstrzelana w grupie kilku mężczyzn w lesie zw. Bagonica (4 km od Białej Podl.. w pobliżu kolonii Rakowiska).

510. s. 23.

SKONIECKA ANNA BAR B A R A . „H ania” ,

„H anka" (2 II 1927-21 VIII 1944), ur. w Mławie, c. Jana i Władysławy z Liberadzkich (zob.), zam.

w Legionowie k. Warszawy; łączniczka D-twa Okrę­

gu GL Warszawa-Prawa Podmiejska, czi. Z W M , kolporterka prasy konsp.; 12 I 1944 Niemcy zamor­

dowali w Legionowie jej rodziców i 2 braci; w P o­

wstaniu Warszawskim walczyła na Starym Mieście, była łączniczką D-twa Głównego A L ; razem z łącz­

niczką Zofią Wiśniowiecką przeprawiła się przez Wisłę z zadaniem nawiązania łączności z D-twem Armii Czerwonej, ranna od wybuchu miny podczas przekraczania linii frontu k. Międzylesia, zmarła w drodze do szpitala.

126, kartoteka; 253. s. 97; 474, t. II. s. 189-191; 548, s. 282.283.301, 414.423 i in.. s. 144 fo t; 1371.

SKONIECKA W ŁA D Y S Ł A W A z d. Liberadzka,

„W ładzia” (18 III 1901-12 I 1944), ur. w Kaliszu, c. Leopolda i Aleksandry z Florczaków; żona Jana, czł. KPP i PPR, sekretarza KD PPR w Legionowie k.

Warszawy; od 1927 czi. KPP, działaczka M OPR, od 1942 czł. PPR, GL i A L ; kiedy oddział policji niemieckiej otoczył jej dom przy ul. Królowej Jadwi­

gi w Legionowie, jej mąż, syn Jerzy i wychowanek Władysław Nalazek ostrzeliwali się przez kilka g o ­ dzin, w końcu Niemcom udało się oblać budynek benzyną i podpalić, W.S. schwytana i torturowana zginęła na podwórzu obok palącego się domu (zob.

również Anna Barbara Skoniecka).

126. kartoteka; 474. t l i . s. 191; 548. s. S0. 232,283.299, S29 i in.. s.

144 fot.

SKOPIŃSKA-RÓŻYCKA SABINA zob. Różycka Sabina.

'-"5

SK O W R O N K O W A G E R T R U D A z d. Szostek (19 XII 1 9 18-28 I 1943), ur. i zam. w G łożynach w pow.

rybnickim, żona Erwina; harcerka, ukończyła kurs przysposobienia d o ob ron y kraju dla drużynowych ZH P; w konsp. wraz z m ężem od jesieni 1939, łączniczka Insp. R ej. Rybnik Okręgu Śląskiego Z W Z -A K ; 13 IV 1942 aresztowana w dom u razem z Marią Olszewską (z o b .), z którą współpracowała (dzień wcześniej aresztowano je j męża, rozstrzelano go 18 IX 1942), więziona przez 6 tygodni w Rybni­

ku, przewieziona do W odzisław ia Śląskiego, nastę­

pnie do Oświęcimia, nr o b oz. 8 5 7 3 ; zmarła w obozie na tyfus.

42; 71, s. 176; 319; inf. Em y Bonarek.

SKO W ROŃ SKA IN (7 -1 9 4 3 ), żona Konstantego, właściciela apteki w Lublinie; aresztowana wraz z mężem za udział syna Jana w partyzantce i za pom oc okazywaną partyzantom , osadzona na Za­

mku w Lublinie, w ywieziona d o Oświęcimia, tam zmarła na tyfus.

578. s. 298; 613, s. 115.

SKOW ROŃSKA W Ł A D Y S Ł A W A (13 X I I 1919- 28 V 1942), od początku ok u pa cji związana z orga­

nizacją Polska Ludow a A k cja N iepodległościowa;

aresztowana, od kwietnia 1940 więziona na Pawia­

ku. 22 IX 1941 pierwszym transportem 274 kobiet wywieziona do Ravensbriick, w kwietniu 1942 prze­

wieziona z ob ozu razem z 14 więźniarkami ponownie na Pawiak, rozstrzelana wraz z nimi w masowej egzekucji w Lesie Sękocińskim k. Magdalenki.

131; 235, s. 142.161; 272, s. 3 5 6 ,3 8 4 ; 278. s. 47, 173, 227; 346. s.

175. 394; 415, poz. 878; 1183; 1218.

SK Ó R A -SK O C ZY Ń S K A IN (7 -1 9 4 3 ), z R adom ­ ska; żona Bronisława, ps. „R o b o t n ik ” , d -cy grupy dywersyjnej A K „Iz a b e la ", który 27 V 1943 zastrze­

lił w Radom sku szefa m iejscow ej ekspozytury gesta­

po Willy Bergera i je g o w spółpracow nika Johanna Wagnera w odw et za egzeku cję Polaków , aresztowa­

ny i osadzony w R ad og oszczy, zbiegł z więzienia;

w odw et gestapo aresztowało ją wraz z dzieckiem, zginęła w nie ustalonych okolicznościach.

437, s. 66.

SKÓRNIK M A R IA ( ? - 2 8 IV 1945), pielęgniarka, zmobilizowana i przydzielona d o 15 batalionu medy­

czno-sanitarnego 2 Arm ii W P ja k o starsza siostra chirurgiczna; poległa podczas operacji łużyckiej;

chor.

23. s. 5 ; 253. s. 229. 251; 412, s. 204, preyp. 402.

SKÓ RZEW SKA S T A N IS Ł A W A ( ? - 7 lub 8 VIII 1942), w okresie oku pacji czynna w Komitecie O brony m. Ł od zi; aresztowana w sierpniu 1941, skazana na śmierć w czerw cu 1942 w Poznaniu, tam ścięta na gilotynie.

404, s. 329; 520. s. 168. 214.

SKÓ RZEW SKA T E R E SA z d. Czarnecka (1 8 8 7 - 23 V I 1942), c. Jana i W an dy z Ziem ięckich; na początku okupacji zam. w Poznaniu, przy ul. Sło­

wackiego 12 ukrywała w swoim mieszkaniu zbie­

głych z Fortu VIII oficerów angielskich, finansowała ich przerzut do Ł od zi; 15 V I I I 1941 przeniosła się do

i/

90

A 1 5 I U

Kto zna r o d z in ę p.MATYLDY SROCZYŃSKIEJ?

Jestem w p o s ia d a n iu prywatnych, pam iątek ( l i s t y , o d z n a c z e n ia , fo to g r afie, p a m iętn ik ) p i e l ę g n i a r k i -z Kresów, -pani MATYLDY SKOCZYNSKIEJ i p o s z u k u ję j-ej r o d z in y , k t ó r e j mogłabym to p r ze k a za ć .

Pamiątki te d o t a r ł y -do m nie k i l k a m ie s ię c y temu w raz z prywatnym archiwum pozostawionym w S z k o c ji p r ze z mojego O j c a . O j c i e c mój, Cichociemny-— -dr-Ałf-eed-Paczkowski, z o s t a ł zr zu c o n y -do -Polski w grudniu 1 9 4 1 . Z powodów k o n s p ir a c y jn y c h n ie mógł n ic z e g o zabrać ze soba. Nie w ie d z ia ła m o is t n i e n i u tego archiwum . P r z e l e ż a ł o ono ponad pół wieku w r o d z i n i e Szkotów u których j e wówczas zo sta w ił i którzy nagle mi je -odesłali w -przekonaniu, że p o p rzem ianach w Polsce w niczym mi to ju ż n ie z a s z k o d z i.

Pani MATYLDA SKOCZYNSKA um ierają c, praw dopodobnie p r z e k a z a ł a swoje pami-atki -mog-emu O j c u w i e r z ą c , że w r ó c i Oh -s z c z ę ś l i w i e dc wolnej P o ls k i. Można tak p r zy p u szc za ć , b io r ą c pod uwagę d ed y k a cje -ała O jc a -w -k-si-a-zec-zee -do m odlitwy, któr-ę. Mu p o da ro w ała i która

zn alazła s±ę w śród pam iątek O jc a .

A oto co wiem o p a n i MATYLDZIE SKOCZYNSKIEJ (1899-10. I 1941) (dane z a c z e r p n ię te -ze » Słow nika u c z e s t n i c z e k w a l k i o niepodległość TPolski 1939- 1945* W arszawa, PIW, 1988 r . ) . Urodzona w Budapeszcie -(-z po chodzen i a Węg i e rka-) , -siostra -PCK -(c h y b a w Bo l e sławcu-) . -Zmobilizowana we -w rześn i u 1-95-9 -r. p e ł n i ł a słu żb ę w 61 ewakuacyjnym s z p i t a l u we Lwowie, po za k o ń c z e n iu d z i a ł a ń wojennych -przedostała -się p rze z -Węgry -do ^Wojska -Polskiego -we F r a n c ji, tam o rg an izo w a ła służbę p i e l ę g n i a r s k a , razem z w ojskiem ewakuowana-została do -W. Brytanii-, - pracowała w s z p i t a l u wojennym -nr -2-„-Sofa* D u p p lin C a s tle w S z k o c j i , w tym s z p i t a l u zm arła;

pochowana-na-cmentarzu w Perth .

Z pamiętnika w ynika, że m iała syna, który p o zo s t a ł w P o ls c e , był wówczas m alutk i. P o szcze g ó ln e r o z d z ia ł y , -które sa listam i- do syna zaczynają s ię słowam i: Syneczku Mój N a jd r o ż s z y , J a s i e c z k u Mój Mały. . .

-Może -ktoś zna lo s y p . -Jana Skoczyńslciego, może ktoś w P^erth opiekuje s ie J e j grobem. Pragnę ja k n a j s z y b c i e j oddać te pam iątki Jej r o d zin ie

Il o n a Paczkow ska

91

CottgIJn-

3

1

i — -v. -

Kto zna rodzinę p. Matyldy Skoczyńskiej?

i Jesieni i v ' posiadaniu pry wat- i ii) c li pamiątek (lis ty , odznaczenia,

; fo to g ra fie , p a m ię tn ik) pielęgniar-

! ki z K resów , pani M a ty ld y Sko- j czyń skie j i poszukuję j e j rodziny.

k tó re j m ogłabym to pizekazać.

! P am iątki te dotarły do mnie k il- i ka miesięcy temu wraz z pryw at- j nym archiw um p o zo sta w io n ym

■ w S zko cji przez m ojego ojca. O j- } ciec m ó j - c ich o cie m n y - d r A l- j fred Paczkowski, został zrzucony

| do P olski w g ru d n iu 1941 r. Z po- I w odów konspiracyjnych nie móg!

| niczego zabrać ze sobą. N ic wie- i działam o istnieniu lego archiwum . j Przeleżało ono ponad p ó ł w ieku w rodzinie S zkotów , u których j c wówczas z o s ta w iI i k tó rz y nagłe m i j e odesłali u przekonaniu, że po przem ianach w Polsce w niczym m i to ju ż nie. zaszkodzi.

Pani M atylda Skoczyńska um ie­

rając, prawdopodobnie przekazała swoje p a m ią tki mojemu ojcu, uwa­

żając, że w róci on szczęśliw ie do w olnej Polski. Można tak przypusz­

czać, biorąc pod uwagę dedykację dla ojca w książeczce do m o d litw y, którą mu podarowała i która znala­

zła się wśród pam iątek ojca.

A oto co wiem o pani M atyldzie Skoczyńskiej (1899 - 10.1.19-11) (dane zaczerpnięte ze „ Słow nika uczestniczek w alki o niepodległość Polski 1939-1945", Warszawa, PIW , 1998). Urodzona w Budapesz­

cie (z pochodzenia Węgierka), sio­

stra P C K (chyba w Bolesławcu).

Zmobilizowana we wrześniu 1939r.

pełniła służbę w 61. ewakuacyjnym szpitalu we L w ow ie, po zakończe­

niu działań wojennych przedostała się przez Węgry do Wojska Polskie­

go we Francji, tam organizowała służbę pielęgniarską, razem z w oj­

skiem ewakuowana została do W.

B ryta n ii, pracowała w szpitalu wo­

jennym nr 2 ..Sofa” D upplin Castle w Szkocji, w tym szpitalu zmarła, pochowana na cmentarzu w Perth.

Z pamiętnika wynika, że miała sy­

na. który pozostał w Polsce, był wówczas malutki. Poszczególne roz­

działy. które są listam i do syna za­

czynają się <lowami:.. Sy neczku M ój Najdroższy, Jasieczku M ó j M ai) ..."

M o że ktoś zna losy pana Jana Skoczyńskiego, może ktoś w Perth op ie ku je się Jej grobem ? Pragnę ja k najszybciej oddać te pam iątki

Jej rodzinie.

Ilona Paczkowska ul. Solec 79 m. 7 00-402 Warszawa

92

J-/5/CS

POLSKI CZERW ONY KRZYŻ

ZAR ZĄD G ŁÓ W NY 34, B E L G R A V E S Q U A R E , L O N D O N , S .W .l.

Tele p h o n e: S L O a n e 9838.

S L O a n e 9839.

A dr. T e le g r .: ,J Poiredcros, Kaights, L o n d o n .”

R-k B ieżący:

LioycTs Bank L td., 192, Great Portland St.

L on don , W .l.

L. dz. 1 8 1 9 4 /4 2 /D P K Lo ndyn 31 . X 1 1 . 4£.

(A>. v WPan

J e r z y K u ch arsk i

5 Gro3venor C rescent Edinburgh

W odp ow iedzi na L i s t Pana P o ls k i C z . K rzyż ze smutkiem k o m uniku je, że ś . P . M atyl­

da Skoezyńska zm arła 2 l a t a temu na tere n ie tu tej szym .

93

94

95

96

97

M A T Y L D A S K O C Z Y Ń S K A

Matylda Skoczyńska / 1 S S 9 - 1 9 4 1 / , s i o s t r a PCK w s ł u ż b i e s a n i ­ tarnej WP w randze p o r u c z n i k a .

Urodzona 1 4 . 0 4 . 1 8 8 9 r . w B u d a p e s z c i e , w w ę g i e r s k i e j r o d z i n i e M esz aros ów , w i e l k i c h p r z y j a c i ó ł P o l s k i . Była jednym z s i e d m i o r ­ ga d z i e c i - Gyorgy 'a k e s z a r o s a i E m i l i i Zempleny.

Eo dz ina Mesz ar osów p r zy b y ła do G a l i c j i w 1896 r . , g d z i e Gyorgy Meszaroś obją ł s t a no wis ko d y re kto ra kopała nafto wych w Potoku k. K r o s n a . Po d z i e s i ę c i u l a t a c h z o s t a ł p r z e n i e s i o n y do Bory:' ławia .

Bo sz ko ły ś r e d ni e j Matylda S ko cz yń sk a ucz ęsz c za ła w B u d a p e s z ­ cie i mieszk ają c tam w i n t e r n a c i e , ukończył a pe ns ję dla d z i e w ­ cząt .

W 1907 r . wyszła za mąż. J e j p i e r w s z y m mężem był Węgi e r Bela H i l b e r t , u r zęd n ik w p r z e d s i ę b i o r s t w i e naftowym w Potoku k. K r o s ­ na, który zmarł nagle w 1 912 r . / z o s t a ł pochowany w J e d l i c z u / . M i e l i tr oj e d z i e c i : E l ż b i e t ę / 1 9 0 8 / , B el ę / 1 9 0 9 / i Maty ldę / 1 9 1 0 / W 1 920 r. wyszła ponownie za mąż za Polaka Wacława S k o c z y ń s k i e g o ,

in ż y n i e r a związanego z przemysłem naftowym, z którym miała syna Wacława / 1 9 2 1 / , nazywanego w r o d z i n i e J a ś k i e m .

W la ta ch d w u d z ie st y c h Ma ty ld a S k o c z y ń s k a , ze spadku po swoim zmarłym ojcu / 1 9 2 1 / , k upił a m a j ą t e k z i e m s k i w Pustomytach koło Lwowa, g d z i e miesz kała do w r z e ś n i a 1 93 3 r . , oddając s i ę pracy s p o ł e c z n e j . Zor gan iz owa ła p r z y c h o d n i ę zdrowia we własnym domu i p rowadziła Koło Gospodyń W i e j s k i c h . Bbała o podno sze ni e w ł a s ­ nych k w a l i f i k a c j i , uzy s kuj ąc dyplom p i e l ę g n i a r s k i . Ukończyła również kurs i n s t r u k t o r e k g os p o d a r st wa domowego. Za d z i a ł a l n o ś ć spo łe c z ną z ostała w 1 93 7 r .. odzno czo na Srebrnym Krzyżem Zasługi -

98

Na p oc z ą t k u w r z e ś n i a 1939 r . z g ł o s i ł a s i ę do s ł u ż b y woskowej jako p i e l ę g n i a r k a . P e ł n ił a obowi ązki s i o s t r y p r z e ł o ż o n e j w 61 Ewakuacyjnym S z p i t a l u we Lwowie.

Fo d o t a r c i u z w oj skie m na 7.’ę g r y , była w y k o r z y s t y w a n a , z uwagi na znajomość j ę z y k a p o ls k ie g o i w ę g i e r s k i e g o , j ak o ł ą c z n i k p o ­ między Kons ula tem Polskim a Wę gie rski m Czerwonym K rz y ż e m .

Pomimo ł a t w o ś ci z jaką mogła p o zo sta ć na T.'ęgrzech, g d z i e ż y l i j e j dwaj brac ia i syn, czuj ąc s i ę p o l s k ą p a t r i o t k ą - s ko r zy s t a ła z p i e r w s z e j o k a z j i by p r z e d o s t a ć się do F r a n c j i , g d z i e u c z e s t n i ­ czyła w o r g a n i z o w a n i u wojskowej służby s z p i t a l n e j .

Upadek F r a n c j i z a s t a j e j ą w S z p i t a l u Pomocniczym a J u a n les P i n s . Ewakuuj e s i ę wraz ze s zp i t a l e m do TTielkiej B r y t a n i i . Pr acuje ja ko p i e l ę g n i a r k a w s z p i t a l u wojennym nr 2 " S o f a " w D u p p l i n C as t l e w S z k o c j i .

W s z p i t a l u tym zmarła 10 st y c zn ia 1 94 1 r . i z o s t a ł a pochowa­

na na po lski m cmentarzu wojskowym w Pe r th / S z k o c j a / .

99

100