Dorobek polskich geologów w latach 1936-1958 w zakresie stratygrafii karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Stanisław DOKTOROWICZ-HR'EBNICKI

Dorobek polskich geologów w latach . 1936-1958 w zakresie stratygrafii karbonu

Górnoślqskiego Zagłębia Węglowego

Zadaniem niniejsze.go

artykułu

nie jest systematyczny

pl'Z'eg'ląd wy-

. ników wszystkich badań,

1€CJZ

pl'Z€d$tawdeni.e

w

możliwie krótkim ujęciu

oojważniejszydh osiągnięć'

w pozmmiu straJtygrarfii karbonu

Zagłębia

Gór-

nośląskiego odC'za5U

2.koo.>gresu

w

Heerlen. (r. 1935), z

głównym

jednak

uwzględnieni:em

prac powoj erln(Ych.

PRACE PALEOBOTANICZNE

SPośród'

prac

ściśle

pal"eobotanicmych mamy dwie opublikoW\aDe przez T.

Bocheń,skiego,. Jedna

' z: nich (1936) do.tyC!zy

ow'OOO!WIan'iJa (szyszek Z'awie';'

rający$

megaspory) trz€Ch gatull'kÓIW lepidofit6w

karbońskich. W

pracy drugiej (1939) podano

Oipis

szyszek sigilarii zarówno mikro-,

jiak

i mega-

sporowydh; ustaloo.o sposób umieszc2leipiia, szyszek

na , pniach

ONlZWY- jaśniono (w

sensie ujemnym)

sprawę

i.strrienliia kauliflorii

· (kwitnienie

z pnia) u lepidofitów.

T.

Bocheński prow:adtZlił

1lallde badania

dotyczące

rozwoju unerwienia uki'l:lm grup paproci

karbońskid.h.

W okresie powojennym badanda :makrofloo-ystyczne na kopalniach

wy-

konywał główniJe

St. Z. Stopa, który

kontynuował. badaniaoozpoczęte

jes2'JC2Je w r.

1936. " .

l'OUl

szeregiem prac fitostratygraficznych,

opublikował

on

(1957b)

du-

zą monogr.a:fię dotyC2Jącą .0000linpaprociolistnych (PteTidophylla). gą.rDegO

namuru

i najniższego

westfalu. · .

Monogr.aiia

ta. jest

wynikiem opraOOWlaru.a zbilOI'lÓW' auto!l"a z

dziesię~

ciOletndego okresu .

CUlSU.

Pom obsrer.p:ymi

og6lnJym.i

uwagami o termi- nologii opisowej

i

systeIllaJtyoe morfologicznej

<liści

paprociowatych, autor WysuWa

wł1aS!l1Je

propozycjle

. Odnośnie do

ich kiLasyfilklacji. Da!L,ej podaje opis 61 gatunków;

00 stanowigł6wną część

pracy. Wreszcie mówi osf;rn- tygr,aficm.ym

zna~niu

tydh gatunkÓiW, da,je

S7J07legółlOwą chal'lakterystykę florystyczną

wydzielonych

.

pmez

.

siebie jednostek

·

stratygmfi.cznych serii namur. B - we,stilal A OIl"az

załąc:za

obszerne tabelm'yczne 2lestlaWienie ja-

kościowe

opisanych form z wymienieniem miejsca znallemenia okazów

472 ^Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki

(podług kopalń i pokładów węgla) i drugie zestawienie ze stootygraficz-

nym rozmi€SOO2lEmiem tych form.

Co

Się

tyczy prac

palynologiwmydh, to wokresi,e powojennym szczegól- nie ;:roZminęły się badatnd.a nrl!krospIorowe. Osiągnięto

tu bardzo

poważne

wytnik1i.

2Ia'l"ówno

w

opraooWiaruiu,

jak

i

samym

stosowaniu tej metody ba- dań,· będącej jedtną

z

W1a2md.ejszyCh.

przy

roZJWiązyw.and.u str:atygrafii po-

'k:ładów węglowyCh.

i iCh idientyf:ilkac:ji.

Odnośne badJama prowadzono w Praoorwni Paloobo1laniozm.lej Instytutu Geologic:mego

w KralkdWiJe,

pod

ogólnym

kiierownictwem T, Bochel\skie- go,

na pods1lalwie

już WC1Jeśniej oppaoow.anej' pr2Jez niego metody mace-

racj,i,

która' umlOŻl!iwilla w sposób naj,bardziej prosty o1lrtzymywaniJe z pró-

bek

~glalWd.ęksmj ilości

mikrospor w

krótldm:

cmsie.

Pienwsre próby identyfikacji pOkładów węgla metodą

.an<alizy

miMO- spo1'fOwej wy'koIllali. w tej praoowni

w

latac!h

1951-1952

A. Jachowicz (kopahlla

BrzE5:reze

i SiIlesia) i Z.

Dembowski (kopa[nia

Jawotz:no i Si er- sza). JecłooIc:2Jeśnie apt'aOO\Wy'Wała tutaj materialł z cZleslci.ej części zagłębia

S. Dybova.

.

WyniJktem 'zarówno tydh,

jak

i późniejszych prac A. Jachowicza i S.

Dy-

boVlej 1, !było OipUIblikowame pl'IZez

nidh

(1957a) mO!Ilogratii dotyczącej mi- krospor 2'Ja.,gł~bia Górnośląskiego: .

Jest

·to praca

Otparla

na olbl"zymim materiale, obejniującym cały pFze-

~j k:atrIbto!nJu

produktywnego

zaglłębia;a

z'ebTanym

Dla

kopalniach

za,rów-

no

części

polskiej,

jaik. i

czeskiej.

Por.uswoo

w niej szereg

'Zagadnień .żWi.ąmnydh z

samym

plrOiWadze- niem badań; dJaino opis spoSOlbu

pobierania

próbek, metiod

maceracji i

sp<>- rządmnia pl'iepaTaltów .

. D.aJlej pmoaza,wiera InJOnfologi!Ozny opis

mikrospor

uzupełniO!Ily sche-

matycznymi iCh rysunikami

i udokumenJtowany

rotogra:fJiami.

Wśród obję­

tych

opisem

136 gatunków

i fortn~ pt1aIWie pdłowa jest nOMTych.

. W dZęŚci

pracy

dotyczącej. WInJOOsków SltratygrafiCZlIl.Ych rozpatrzono gatunki i il'tldtzJajlepr2'l€'WodInie orarz 7lffipoły milkrosporowe dla poszczegól- "

nyoh. warstw karbonu produktywtnego mgłębia. Tekst UZUipełnibino. tu lidZnymi ta!blilClami ilus1lr.ującymi romlleiS1JCZenłe

i

częstość· występowania

:rniikrosiPart

W

p<JSZdz.ególInych senta:ch

stratygmfiCznjydl utworów lmr- . boń5lkIiclh..

Omiówiono pbiZ'a

tym

miJkroskopową metodę identyfikacji pokładów węglJa i dano W2rJrY spektrów idenJtyfikalCyjnych. .

POIW'y':i.smroonografia

st'woil"zyła podstawę do

stosowania w

zagłębiu

metody mik:rosporowej.

" . "

Pr'aCle S. Dybov.ej i A.

JachowiJC'Zla

z okrem

do

^T.

1956,

a

w

tym

f

po-

wyżmJa

lllOIlOg'rafia,

były oparte Da wynikl:lcll a!IlIąlizy

prowadzonej

.kla- sytem.ymJi

clia kartbonu metodami.

. Nie dawały się ·00Ie

jedook

zastosówać

do

,pokliadów o siłniejsz;ym urwęglenJiu.

Prmto.

prIZy :nJarjniższych warstwach karboIllU

zachodniej

części zagłębia zwrÓOODOUW.agę na slmły płO'IllIlę za.,.

wierająoe,

w po.rówmmiu z

węglem,

spory

słaJbiej

zmienióne i

mogące być wyoidrębni.one

przy

2J8.s00s0wamu maceracji. 'l"dirtlwo:r.em .. fluorowodo-- . rowym. D~ęki temu badaniami mikroskOlpOWymi ~~ŻDIa było· objąć cały

profil . kaiI'bonu produktywnego. ..

1

s.

Dybova. prowadziła prace Od r. 1953"w. nowo zorganizowa-nym Laboratorium Palynólo~

gtCŹD:ym placówki badawczej węgU w OstraWie.

Dorobek polskich geologów w latach 1936-1958 473

w wyni;ku swydh.dJa.lszyoh

badań,

podczas którycll

wykryto

nowe

mi-

krospory

i pyłki,

S. Dybova, i A Jachowicz, poza klllru i'IllIlyrni pracami, opublillrowaJi

:pmcę (1957b) d~yczącą wyodrębnienia pr2Jez

nich

w

dotych- , czasowym schemacie stratygraficznym karbonu mniejszy1dh jednostek stra- tygraficznych, nlazwanJYCih priZez nich ,,strefami mikrOsporowymi"

lub

,,strefiami korelacyjnymi". J,edJn.ostki te,

w ilości 15, :zostały dQbr:l<e

scha- -raktery:rowane mikrosporowQ. Takie

uzupełnienie

profilu karbOIlllu produk- tywtnegQ

zagłębia, ułatwiłOI ,2leStarwienie

go z

podziałem międzynrurodo­

wym i

w

konsekwencji

powstała możliwość

poczynienia pewnych

zmian

.w Qgólnym schemacie stratygrafiom.ym

zagłębia, Q

ozymjest

mbiWa w

dru-

kowanym w tym

zeszycie artykule A. JacIhowidm (1958).

Pr2JechQdJząc ,dOi badań

megasporowych

naileży za:znaczyć, że

w tej dziedzinie mamy

dużo osiągmęć już

z okresu

-

pI'lZedwojennego, kiedy to J.

,

Zer.nrlt

stw<mzył ,podstawę do

llas1;1osowania tej

me1:iody.

Wyndki jego piQnierskiCh

,badań były publikowanepoc'.zątilroWlo w

Spmwo2Jdamach z

Posiedzeń

Naukowych P, I. G.,

później

w wydawnictwaoh Polskiej Aka- demii

Umiejętności. Między innymi należą

dOi nitdh

'diwapierwszJe

tomy monpgralfli

Ol

megasplo-rach

(1934; 1937) oraiZ

praca wydrukowana

w

spra-

wo:zda,niac:hz drugiego 'koogrecm

w Heeden

(1937). ,

Priace te w

głÓwniej

mierne

' dotyczyły wars1lw siodłowych północnej części zagłębila i warstw brneżnych jego części półJnJOlcno-wsehociniej, mia-

nowicie obszaru

dą:browlSkiego; odnośni,e

do warstw westfalskich

były

oparte na materiale racZej dorywczym.

,

Dalsze badania tego autora-,

jak, i

badania prowad2lOne po wojnie

w

PTarowni PaleobDtanioznej I.G.,

dostarczyły dużo

nowegD

materiału,'

W T. 1955 T. Bodh:eński opublikował talbelę zasięguposzczegÓ'lnych

typów megaspor w profilu karOOn!u produkltywnego

za-głębiJa, opartą llIa

wynikach pil"ac J.ZemdJt:ia

uzupełnionych późmejS2JYmii _wynikami badań

w kierowanej przez siebie pr,aoowni I.G.

"

Obecnie M. Bl'Z07'.OIWSka i Z. Zołdani (1958) publikują w

tym zeszycie

:nowąpI1acę

o megasporach.

' Wnoszą

one pewne dalsze

u~upełnienia

tabeli J. Zemrlta;

ujmuJją

zna- ne gatunki megaspor' w 9

groppodług

granic. idh pionOWIego ,

zasięgu

w profilu kart"botruu produktywnego. OmawiJaJją zmiany wprowadzone

przez

~ególnyc!h ZlagraIl!iCJm~ch

autorów w

numeI"ia:cji

megaspor

i wreszcie

na podstawie danJych

'Z

literaltury

pr,zep:rowad2a~ą' anialilzę

pionowego roz- mieszozeniJa

typów

megaspor

w

szeregu

innydhzagłębi

pod

ką,tem

zesta- wienia ich z

ZagłębiJem Górnośląskim.

, Z anailirz.y tej

wysuwaj

ą

wtniosek

D mlOŻlilwośai ZIlI8.lezienia

w

naszym zagłębiu

niektórych typów megaspor

już

opi.saJnyclb.

Z iIllIl;ych zagłębi.

Wreszcie

d:ająwy1tycz~e do

dalszych

badań,

które

' mogłyby, dostarczyć materiału

do korekty sclhematu st.mtygmfic2Jnego kairbonu

tego zagłębia.

Obie ł"OIZpaitw.one metody pałynOllogiC!ZIle maj-ą

c;becnie w

zagłębiu

szerokie zastosowanie

pmy,

uStalaniu, Wieku polcladów

w:ęgla,', zwł,!lSZCZa

,pr.zy prowad7leniu poszukiwań

wiertniczych

, w

warstwaoh

łęikowych~

pRACE PALEOZOOLOGICZNE

Poziomy z

-fauną,

obficie

występujące

w

całym

profilu wa$tw

brzeż­

'

o

nych (na mur A),

już

od

dawna były w zaJgłębiu wy'lronzystywanę

jaltQ

474

Stan1sławDoktorowicz-Hrebnicki'

poziomy 'pi'2J:e'Woonie przy '

rozWiązywaniu . zagadnień.

stl'latygraficznych.

identyfikacji

poikŁadów węglowyc!h

lub S2'lCzegórowszym rozpIOIZi.omowaniu

Większych

kompleksówosadów .

. O

iLe

Chod:zii

o geologów polskich,

. to.w

.okresie

mi~wojennym

'na .obszarze

dąbrowskim. i

w

prlZyległej części

Górnego

Sląska badał

je St.

Doktorovyicz-Hrebnicki (1935).

OpralOO!Wał

on mzmies1JCzenie porz:iomów z

' fauną

w

przekroj,~

warstw

brzeżnych tej ~ści za.głębia

i

dał

charakte-

rystykę fatmistyc.mą

poszcrz.ególlnydh porz:i0m6w .

.

W kopl'lniach obszaru rybnickiego baJrdzoskrurpulatne poszukiwania fauny

prowadził

przed

wojną

A. Makowski.

PtrIzed samą wojną opracował

on

^pomstałe

^w

^rękopisie

profile górnej

części

warstw

brreżnydh

tego obszaru 'z

l'IO'ZiI:XrleszZleIlrem

w nich poziomów z

fauną morską,brakiczną

lub

słodkowodną.

Jeszc2:e przed tym

'przeprowadiził :również identyfikację

/wykrytyclh pr.zręz

siebie poziomów morskich z

już

pop1"2Jednio znanymi

poziomami Morawskiej Ostl"awy, a

po części i ObsZlairU

igliw'itikiego. Wy- niki tych prac, opublikOlW'ane

między innymi.

w spI1awoZidaniac!h 2. kon- gresu w Heer.l'en (1937),

umożliWi'ły

ujednostajnienie stratygrafii wai'S'tw

brzeżnyc!h. południowo-'mclmdniej części zagłębia,;

Po wojnie badania poziomów z

fauną konrt;ynruOlW.ał

na tym obszarze S.

Kooioł

(1954) na podstaJWie

dużego materiału :z

lroZlllydh

głębokim

otwo- rów .

Wi~cih,

wykxmanydh ostatnio na

połudme

i na

południowy

.

wschód od

~;bnickich kopalń węgla.

Badania

'Ile

znacznie

uzupełniły

wy- niki poprzednich

badań

A. M8kOfWSkiego, a

najwaJŻniejsze, że objęły cały

prriekrój warstw

br:zeżnyQh poczyniając'

od dolnej

.'

gr.aniJqy wamtw.

siodło­

wych

aż

po

tlaIjniżS"le

w tym obsmrze warstwy namuru. Wykryto przy

. tym obecność

kilku nowych poo1.omów faunistycznlydh.

W

,

ostatnich latadh prace straty;grarficzno:"fau!Iliistycme w obsza:me Gli- wic

prowadził K.

BOjlkorwski.

Slrontrolowałon

profilI warstw gruswwskich i

najWYŻSZly:ch

pietrzlroWicikiclh na kopalni GliWioe

i przebadał

rdzenie nowych otworów Wier:tniczych z okólic Pyskowic. W toku jest w.ykO!llywa-

·

ne przez niego opreoowame

paleontologicmeduŹ'ego mat'eriału,

pocho-

dzącego nie

tylko z Gliwic, lecrz:

i

z Rybnika. W jed!Illej z ostatnio publi- kowanych ptrIac

(1958a; 1958b)

podaje pewne

wynd:ki .. tychopraoowań, między'

innymi

tabelę rolZnries~enia

gatun' ków w poziomach faunistycz-

nych obu obszarów. .

Wymienione badania znaozn.le

uzupełniły dotychCłZlaSOwe

dane

00

do

ilości i ro~mieszczen,ia

poziomów z

fauną

w profi}tu warstw

brzeżnych

·wszystldch. ważniejszydh'

obszarów

zagłębia; dosta,rczyły szczegółowej

ooa,rakterystyki f.aunistycznej tych po!ziomów i

tą drogą

ogromnie

ułatwiły identyfikację

poilcladów

. węgla O'l':aJZ rorlJWiązyrwante zagadnień

s1matygra-:

ficznyCJh tej tak grubej u nas serii osadów n:amuru A.

. ' Co się'

tyczy

opublikowan~ opl'acowań ściśle

palooZlOologicmych, to

można

tu

wymiJeru.ć

jedynie

pI"acę K.

Kor,ejwo (1954)

dotyczącą

fauny

słodkowodnej

waXstw

Ibrzeżi:nJych

ohgzaru

~bnicki:ego, la pochodzącejczę- i ściowo

z dawnych Zlbiorów A. Makowskiego

ż

przekopów niektórych

ko-

pałń

rybnickich,

częściOIWo ZIe

zbiorów S.

Kozioła

z kilku otworów tego obszaru opr,acowanych pr.zez mego pod

względem

samego rozmieszczenia poziomów fauniStycznych

i .

i'dh

prrzyn8J.eżności

stmtygrafiC'Zll1ej.

_

.

..

Praca

.'

K .. Korejwo

j'est

pierws:z;ym nowoczeSnym opralOOwamem fauny

słOdkowodnej zagłębia.

Zawiera ona

clha,rakterystykę

rod2Jaj6w i

szczegó~

Dorobek polskich geologów w latach 1936----1958

475-

łowy

opis kilkuIlJaStu gatunków, w tym 4

·

nowycl1.

Wyodrębnia

warstwy

słodJrowodne

i warstwy

słonawowodne,

to jest

.za:wiera'jącę faunę mieszaną słodkÓlW'OCiną

i

morską,

pr.zy czym udowadnia

współżycie

tych faun"

załą­

cza

tablicę rozmiesżCzenia

gatunków w profilach pnzebadainych

kopalń

i

otworów. Podaje

cha1"lalk:terystykę każdego

z

'33 wyocłJrębnionych ,pozio-

mów,

przypadających

na warstwy

porębskie,

j.aklowiectkie i gruszowskie.

z\W!aca

uwagę

na

dużą ilość

poziomów

słolllalWOwodnydh

w WJa'rstJwac!h ja-

'

klowieckich,

uważanych

dotychczas za limniczne.

Praca

umOlŻliwia wi~ksze niż dotąd

wykomystanie

pozi~mów

z

fauną słodkowodną

do celówkoreilacji

pokładów,

a poza rtym ma

duŻle

znaczenie

nau:kowe, ponieważ ~ębie'GómośląSkie,

prtzyIIliajIIllIlli!ej jego obszar ryb- nicki, jest jedynym w Europie, które zawiera w osadach

.namu'ru tak bogatą

faunę' sitOOlrowodną. .

PRACE STRATYGRAFICZNE

Wyniki popmednich

badań

gOOllogiozn.ych na

,tereniJe 'zagłębia ZOBtały wyczerpująCo

p1'2ledst:aJwione w pracy S.

C~rnooldego

pt.: ;,PolskieZa-

głębie Węglowe"

(1935) oraz

'w

jego a.rtykule

zgłoszonym

na 2. Kon:gtres

vr Heerlen

poświęoonJy

stra,tygrafii karbonu (1937).

. '. ..

W okr€Sli.e

późniejszym, zwłaszma po ostatniej wojnie, pogląd

na stra-

tygrafię

karbonu

uległ

znacznym zmianom.

Pierwszą poWażniejszą pracą, przeprowadzoną po

wojnie w

zagłębiu

przez

Państwowy

Instytut Geologiczny,

było

opracowaJruie nowej liczbo-

wej

nomenłdatury pokładów węgla. .

,

Pracę tę, zainicjowaną przezpr7.emysł węglowy,

wy1ronJali

vi

latach 1945-1947 St. Doktorowioz-Hrebndclci i T.

Bocheński.

Zasady nowej no- menklaJtury OIPubliJkowane pl'lZ€'Z'

tydh

a,utorów w r. 1945

polegały

na tym.

że pokłJa.dy o1lrzymały

numery trzycyf;t'QWe, w

kolejności od

mrodszych do sta,r.szydh; c'y:fra pierwsza takiej liClZby oznacmaa Iliwner grupy stratygra;..

ficznej warstw, w

której znajdlowałsię pokład;

dwie cyfry

następne

- kolejne miejsce

pokładu wda~

grupie. W ten SIpOsób nowa nomenklatura

pokładów

bym, bardzo

ściśle związana ZJe stratygrafią.

Samo opracoIWanie numera:cji opaTto na schemacie stratygraficznym nieco

odmi.lE!rulym

od pierwolmie proponowanego w

powyższych

zasadach (1945). Schema, t ten

sporządZO!IlO już

w r. 1945,

~efel"()wano 00,

posiedze- niu P. I. G. w r. 1948, opublikowano

zaś

w r. 1952. W sohemacie tym

wy- -różniono, poczynając

od góry,

następujące

warstwy: l)

libiąSkie

- west- fal D, 2)

ł~ie

- westfal C, 3) omes:ki:e - westfail B, 4) rudzkie -

'

west:fal A, 5)

siodłowe

- narnur B..,....-C, 6)

porębskie,

7) jaklOlWieckie.

8) glI"UszowSkie, 9) pietnzlkow:ickie. Ostatnie cztery

na1leią

do na.muru

A.

Schemat ten

różn.i się od

popr.zednio

'1.1-'Ży'W'anJego

w

zagłębiu

brakiem w nim warstw

chełmSkich; odnośne pokłady węgla

przydzielonI(} tu

czę­

ściotwo

do warstw

libiąskiclh, ~imvo

do

łazi.skich.

Zmiarnia ta

została

uzasadnilQ\Ila

w

opublikowanych nieco

później

wnioskach T.

BocIheńskiego

.

(1952), opartych na jego badaniach ma:kroflorystyCZIliych oraz

częściowo

na charakterze petrograficznym

skał pło~dh.

Potmeoo moriliwie szybkiego wpl"OwadlZJenia numeracji

wyma'gała

opra- cowania

bez

dodatkowyoh

badań

stratygraficmydh.

Wypadło oprzeć się wyłącznie

na materiale, którym dysponowali autor:zy w chwili prowadze-

nia pracy.

476

^{. Stanisław} Doktorowicz-Hrebnic.ki

Wobec

dużych

luk

W tym

materiale

przyjęto zasadę

wprowadzenia

'mnrej lub· więcej odrębnych

numeracji dla

poszcZlegó~

obszarów za-

głębia.

ZaznaiC'ZOno to dodall1iem do lic'zb

pokładów

litery D eRa obsza'ru

'

dąbrowskiego,

litery K dla

o~ru

krakoWSkiego. i litery R -.,; dla obszail'u rybnickiego. ObSiZ'ariCen

,

tralny

otrzymał

numery bez diodatkowej litery.

Poza. tymmchowaTlo

.

dJarwne nai11Wy (1ub Tliumery)

pokładów brzeżnych

, obsmru

dąbrowskliego

oraz

pokładów kopalń

Brzes2iCze i Silesia.

W p:mkJtyce kopalnia:nej 7JaStbsowanie tych dodatkowych liter

okazało się

medogod.ne i nie

utr!zlymało' się. Wytworzył się

przez to obraz nume- racji pO!710mie

j"eckrolitej

dlai

oaiłego zagłębia.

W

rzoozywistości

takie ujed- 'noUcenie

będzie wymagało

dla niektórych

polkładÓW'

jeszcze znr arcznej ko- r.eJtty, Qpartej na

dokładnych badani~

paleontologicznych i innych, tym bardziej

że

identyfikacja

pokładów,

która

poprZ'ed:ziła

wprowJaJdJZenie na

kopałniach

nowych numerow, nieraz nie

mogła być

przy ówazesnrym stanie poonania

zagłębia

zbyt

ściSła,.'

Poza

' tym w wie~u

wypadkach,

ZJWłaszcza

przy obszarac!h ba, rdziej od siebie .

odległych,

ozna'CZlenie

pokładów

tymi samyminumer.ami

na,leży uważać

nie tyle za" ioh

dokładną idenJtyfi.kację,

lecz raczej

~ synchronizację. , . ,.

Schemat stratygraficzny, na którymopaI1to

numerację pokładów

wBZys1;kidh prawie

, kopa'lń, romał. f>r7JYjęty również

przy opracowywaniu

. przez

Instytut Geologiczny map

mgłęl;>ia

- geologicznycJh mk'ry1;ych

i odkrytych

0l'IaIZ

struMura1nydh.

Był użyty.

w wymienionej

wyżej

mo-

n<;ligt1aru

mikroEUJOrowej S. Dybovej

i

A.

JaCihowiC'ZJa. '.

·

Od

powyższego

sdhematu 'ZI!1Iacznie

różni się

sChemat opraoowany przeZ

St.Z.

Stopę. ' . . . .

.

Już

w r. 1938, na podJS1tawie wyników

badań prowąd,ronych

przez niego od paru lat nad

makroflorą

pogran.reza warstw

siOid:łowyoh

i rudzkich,

wysunął

on

pogląd

o

przynależności

dolnej

części

dotydhczasowyc:h waI's:tw rud2kich

do: nam).lTU

C, a dollnej

części wan;;tw

ól"Zeskkh da westfalu A.

W takim

uJęciu do'

namuI'iU B

należałyby WiIi'rsIlwy

siodrowe;

do

namu-

·

ru C - dolna

częśćwamtw

rudzkich o Vv)nkis2Jtaitceniu wybitnie piaskow- cowym; do westf,a,lu

A -

prócz górnej

części

wa, rstw rudzkicIh -

również

<::zęść wall'lSltlw orzeskich~

.

Po dalszych

uzupełnieniach

i mlProponloWianiu

nawydh' nazw dla wy-

odrębnianych

przezISiebie ogniw s'bratygrafi'CZI1ych,'bardJziej

sZICzegóławy

sc!hemat tego samego odcinikJa

.

profilu karbonlu produktywnego

podał

on

w

pr:acy z r. 1954 j' ak

również,

w wymienion' ej

Już wyżej

monografii

roślin

~prociolistnych (1957b)~ .' ' . . .. '

· 'WreszlClie w

tymże

'l"o®U

opublikow.ał (1957aJ podJzLał całego

ka'rbonu produktywnego

'zagłębia, zwyją1lkiem

namUTU

A~ tojrest od pokładu

510

aż

po

górną granicę

westfa! lu. .

. W sc:hem:ade

'

tym sam

, podiZiał niŻiSz.ych

w, arstw ma, lo odbiega od po- pr2'l€dniego scJhematu tego aUJtor, a. Co .do- nazw, to warstwy

uważane

za

narnUT

B (daw,n,iej

iSiodiłowe) nos~ nazwę ~abmkdch;

namurC, - rudzkie;

westfal A (dawniej rud2kie,

QZ'ęŚĆ

górna

i

ormsk.te,

część do1na)-,załę

...

skie; westf-al B (dawniej orzeside

'

górne i

.ł-aZliskie)

----,.

mikołowskie;west- fa~'

C

~,ciłlJe~e;

westfal D ---'

lib~ąakie.

.

'

. Schematstrratygraf'ic.my A. Jachowic.m. (1958),

'

0 którym wspotn/nliano juz w tyIn:artykule, oparty

na, calQk.ształcie badań

mikxosporowydhza"

równo jego, jak i S. Dybovej, jest

konsekw.encją

:poprzedniego. wydziel e,""

Dorobekpolskioh geologów w latach 1936-1958

477 ni:a przez tych' a1.lltorów(1957) w ogólnym profilu ka'l"bonu produktyw- nego

mniejs~ch

jednostek stT8Itygraficzm.ych- stref mikrosporowydh . -,- oraz·

powiązania

tego profil u z

podziałem międizyniarodawym.

W Sclhemacie tym,

szczegółowiej

omiówionym w drukoWanym w tym zeszycie wtY'kJule A. JaahOlWicza, warstwy

bT,zeżn!e

(namur A)

zostały po-

dzielone na 3 ogniWIa. Ogniwo dolne obejmuje d:aWlnJe wal'lStwy pietrzko- wiclde

Lczęść

gritszoWiSkich

po

poziom

morski

Franciszka; ogniwo

środ­

lrowe -

resztę

warstw gruSZJOwskich i

cały zespół

waTStw jaklowieckich

aż 'po po21iom

morski Baroara; ogniwo

najwyższe odipiowi!ada, dawnym war-

stwom

porę'bskim.

Warstwy

siodłowe uważa'~ są

za odpowiednik !l1Iamuru B. Dawne wamtwy rudmdepodl2'Ji:elono na dwie

części,

z których dolna

odpowia- dała'by

namurowiC, a górna

-2..

westfalowi A Z

tą górną strefą połądzOlnO CZlęŚĆ

dawnych warstw or.ze.skich.

POZiOStałą część

w.a.rstw orzeskich

utoż­

samiono z westLalem B, Pl'lZY czym nieco

obniżono

ich

granicę górną.

W:aa'Stwy

łaziskie

w

całości 'mliczono do westfalu C;

wa· rstwy

Hbiąskie, poc:zynJając

od

pokładu

Wiktor (118) w

górę

- do westfaJlu D.

W stosunku do sdhematu St. Z. Stopy warstwy namlUlru B

i

C

mają

anaJ.ogiczne

ujęcie

.

. GÓrna

gr, anica westfa1 lu

A leży

w schemacie A Jac!ho-

-

wiezanieco

niżej, ą

górna granica westfa!lu B - znacznie

niżej,

tak

że

westf· al C (warstwy

łaziskie) obejmują

zarówno warstwy

łaziskie

St. Z. Sto-

'py (lla:Liczone przez niego do westfalu B), jak i jego warstwy ChełmSlkie.

Pod

względem

zaliczenia w.a:rstwdo westfalu C i D schemat A. J adho- wiem jest bliski schemafuwi St. Doktorowicz-Hrebnickiego i T.

Bocheń­

skiego.

'

Na

ogół więc,

na podsta; wie nowszyoh

badań ma'

lm-oflorystyc2lI1ych i mi-

krosporoiwycll, za!ZI:lIac:za się

tendencja do macznego

ipl'lllesunięda

ku górze górnej

gmnicy

IlIamuru or, aJZ westfalu

A jalk· :również

inJniego ugrupowania

WaTstw brzeżnych

(nanmru

A). .

*,.

* *

Pooo karbonem produkty~Ym badania prowadzone w ostatnich hitach

dotyczyły_utworów

:rnB:odszych od niego, jak

też

i kJal'Ibonu dolnego

..

'

.

Przede wszystkim St. Siedlecki (1951; 1954;) po kHlkuletni.ch badaniach tereriowych

wysunął kOiIlOOpcję przynarleżnJośći

do stefanu

części

O$idów

występujących

w najbardziej wschodniej

części mgłębia, ,

popr:oodniouwa-

ża~

za'permskie.

DotyC7;y to gr.ubej serii tak zwanej arkozy

kwa02la~skiej, zawierającej skrzemieniałe

pnie Araucarites,

którą zaliczył 0II1 do

stef.anu

środkowego

oraz -

młodszej

od

nd.ej

marlw.i'Cy

. karniowiok1ej, zawiernjącej bogatą florę, uważanej

przed 70 laty pl'l2JeZ jej badaC2Ja

M.

RaciborSkiego za per-'

mo-karbońsk.ą,

obecnie

zaś

zalicronej do stefanu górnego.

Wniosek swój

oparł

St. Siedlecki przede wszystkim na

pl'Izesłankaclh

geologiczrro-s1lratygraiicznych,

lni~zy

innymi na

okolic2JllOści, że

8Jl"koza kwaozalska

i

mall'ltiwica

kanniowicka

oraz

przykrywa'jące

je

zlepieńce

my-

ślachowickie znajdują' się w.

ramach czasowydh .dwu falz górotwórczych:

fazy .asturyjiskiej, w stosunku

do

której arkoza jest. postorogenioma, i fazy saal.sk::i,ej. . ..",... w czasie której

powstały

petnlSkie

zlepieńce myślachowickie

i

tufy -oraz

nastąpiły

wylewy law.

478

^Stanisław Doktorowicz-Hrehnicki'

Dalsze potwierdzenie swego przypuszcZenia co dowileku arkOiZy

kwa~

czalskiej znajduje on w analogii litologicznej i paleontologicznej z

arkozą żaltmańską

w

CtJechosłOlWacji, uważaną

za

śrOdkową część najwyższego

.kia'I'>bonu .a także

w porównaniu ze

sl;efańskimi

arkozami zachod!nich Su-

detów .

.

Co się

tyozy utworów

dolnoikarbońskich,

to

^należy

tu

zanatować wy-

niki

badań

St: Czarniecikiego (191?6)

dotyczące łupków

okolic Zalasu wy-

stępujących

na

południe

Od Krzeszowic, a zaliczanych przez poprzednich badac,zy, na podstawie analOgii litologiazm.ych,

bądź

do

ttajniższych

ogniw k;a, rbolI1ugómego,

bądź

to do kartbonu dolnego.

.

W wyniku przebadania .nieZlWYkle bogatej fauny

występującej

w nie- których warstWlach tych

łwpków,

St. Czarniecki ustala·

przynależność

tych

łupków

do

najwyższej częściwizenu

(poziomy D

2

-D

s podziału

angiel- skiego).

P02la

tym

były

opracowywane przez S. Alexandrowicza utwory kul- moJWe na, pod;, k;ane OSItatnio w

głębokim

otwocze

pod Bolesła'Wi€m (na

W od Olkl.lSlZa). Tutaj gruba seria tych osadów, udolkumentowanych faunistycz-·

nie, .

leży pOiIllad

wapieniem

węglowym nałażącym

pod

" wZlględem

swego wieku prawdopodobnie do górnej

części

wi2leD,/U.

Odnośne

badania,

będące

jeszcze w totku,

mają du.ż'e

ZIIlaczenie d1a

szcZlegółowego wyjaśnieniast!l"a­

tygrafii

i

wzajemnego stosunkU osadów górnego wi!Zenu

różnorodnie wy-

kształoonych

facjalmie. DoItychczas nie

można było

tego

zrobić

wobec braku odpowiednich

odsłooięć.

* * *

Ro2lp3.trZOlIle w niniejszym artykule prace,

dotyczące wyłącznie

stra- tygrafii ka!l"OOnu,

s'tanowią

tylko

pewną część

ogólnego dorobku badaczy polsikich w zakresi' e geologii

Zagłębia Górnośląskiego.

Mamy bowiem

równiaż

obszerne prace kartograficzne ---:' za· równo geo- 199iC2JIlie

zdjęcia

terenu, jak i opraoowan1e map ogólnydh

zagłębia.

Wy-

jaśniły

one wiele rysów jego tektoniki,

ukszta.Łtowania

powiooZlChni kar- bonu,

także

rozmieszczenie osadów

młodszych od'

kiarboI)Ju. Dalej prace

doty~ce

stratygrafii triasu, jury, kredy i

trzeciorzędu,

badania z za-

.

kresu petrografii i chemizmu

węgla,

petTografii

skał

osadJOwydh wieku

karbońskiego,

permskiego

i

triasowego oraz

skil'ł

magmowych, ponadto prace, w których,

wyk;a~n:a

jest

2Ja1eżność pomiędzy

typem

węgila

oralZ

WJ\StępoiWand.em

gazu 'ziemnego a

budową geologiC'lJną 'zagłębia;

wreszcie- nowe obliCzenia zasobów

węgla.

Stacja Górnośląska l. G.

Nadesłano w marcu 1958r.

PISMIENNICTWO

BOCHEŃSKI T; (1936)''-- O owocowaniach (szyszkach) ni~których lepidofitów zna- lezionych w karbonie produktywnym Polskiego Zagłębia Węglowego.

(Ober Sporophyllst8.nde' (Bliiten) e.iniger Lepidophyten a,Us dem produk- tiven Ka!l"bon Polens). Rocz. Pol. Tow. G,eoL, 12; str. 1193-240. Kraków.

'Dorobek polskich geologów w latach 1936-1958

479

BOCHEŃSKi T. (1900), - On the strudillil'e of Sigillarian Cones and the Mode of their Association with their Stems. Spraw. Pol. Akad. Umiej. Pr.

geol. śląs. Nr 7, str. 1----.26. Kraków.

BOCHEŃSKI T. (195.21) - Stratygrafia warstw najwyi;szych Górnośląskiego Zagłę'­

bia Węglowego. Geol. Biul. ,Inform., z.' 2, str. lJ1~ Warszawa.

BOCHEŃSKI T. (~1,9515')- Badania paleobotaniczne w Górnośląskim Zagłębiu Wę-,

glowym, i ich znaczenie dla paralelizacji pokładów węgla. Rrz. Geol., z. IQ, str. 491=<44l2. Warszawa.

BOJKOWSKI K. (1958a) - Przegląd poziomów morskich w warstwach ostrawskich.

Prz. GeoL; nr 2, str. 69---61. Warszawa. "

BOJKOWSKI K; 119l5i8b) --'- Stratygrafia warstw ostrawskich w świetle badań makro- fa.1mistycznych. Kwart. Geol., z. 3-, str. WarszaWa'.

BRZOZOWSKA M.,' ŻOŁDANI Z. (1958Y - Uwagi na temat zasięgu stratygraficz- nego niektórych gatUillków megaspor ,karbońskiCh. Kwart. Geol., z. 3, str. Warszawa.

CZARNIECKI St.' (1006) - Fauna dolnokarbońska w osadach facji lrulmowej we

wschodńiej części Górno-śląskiego Zagłębia Węglowego. Ptz. GeoI., z. 4, str. 1'77--'-1178. Warszawa.

CZARNOCKI S~ '(il935) -Polskie Zagłębie Węglowe w świetle badań geologicz- nych ostatnioh lat dw;u,dziesm (1914---119314!). Państw. Inst.GeoI. Mapa

szczegółowa Polskiego Zagłębia Węglowego, z. 1. Warszawa.

CZARNOCKI S. (19317) - Les problemes de la stratigr,aphie carbonifere du Bassin Houdller Polonais

a

la

lumiere aw

schema adopte par le Congres, de Heerlen 1927. II. Congr. StI:atigr. ca1J.'b. (li93I5), p, 97-lI08. Maestricht.

DOKTOROWICZ-HREBNICKI St. (11935) - Ark,usz Grodziec - Objaśnienie. Państw.

Inst. GeoI. Mapa szczegółowa , Polskiego Zagłębia Węglowego. z. 2.

Warszawa.

DOKTOROWICZ-HREBNICKI St.,' BOCHEŃSKI T~ (1'9415) ; - Zasady nowej nomen.,.

kla,1ru.ry pokładów' węgla, w ,Polskim Zagłębiu Węglowym.' Prz. Górn. l. (32), str. 006-267. Katowice. " ," ,

DOKTOROWICZ-HREBNICKI St., BOCHEŃSKI T. (119m) -Podstawy i niektóre wyniki paralelizacji pokład6w węgla w Zagłębiu Górnośląskim. Geci!., Bi'llll. Inform., z. 1, str. 13-'14. Warszawa.

DYBOVA S., JACHOWICZ A ('195'7a) - Mikrospory g6rno-śląskiego karbonu pro- duktywnego (Mikrospory hornoslezskeho produktivrtFho karbonu). Pt.

Inst. Geol. 23. Warszawa. ,

DYBOVA S., JACHOWICZ ACl95'1b) ~ Strefy mikrosporo~e w g6rno-śląskim karbonie produktywnym. Kwart. GeoI. z.,1:, str. \192-21112, Warszawa.

JACHOWICZ A. (19517) - Granica warstw rud~kich i orzeskich na kopalni Silesia, w świetle badań, mikrosporowych. Biul., Inst. Geol. 115, str. 1'27-1A8.

~~~ ' ' , , " ' ,

JACHOWICZ A. 0l.958) - Problemy stratygraficzne w g6rnośląskim karbonie pro- , • cliU.ktywnym 'w świetle badań mikrOsporowych. ,Kwart. GeoI. z.'. 3, str .

• : Warsząwa.,

KOREJWO', K. '~19rM). ~',Fauna. mał2;6w słodkowodnych nam'Ulru okręgU. rypnickiegp, Acta Geol. Pol. 4, str. OO---J.OO. Warszawa. ',·'1 c:' KOZIOŁ S. (19514),"""' :F,atma. warstw .ostrawskich na ,poilJUdnie od ·Ryl:)nika;Manu-

, , ' , sk;i'ypt'.w .Archiwum'-Instytutu Geologicznego: Wa1"!1zawa.' " . . " "

480 ^Stanisław DoktorowiCz-Hrebnicki

MAKOWSKI A.. (1937) - Uber die faunistischen Horizonte I\.IDd dieOscillations-' erscheinungen im Rybrtiker Karbon. II Congr. Stratigr. carb. Heerlen

~1,'9351). S. 6~:...640. Maesmoot.

SIEDLECKI St. (.119151]:) - Utwory stefańskie i permskie we wschodniej części Pol- skiego Zagłębia Węglowego. Acta Geol. Pol. .2; str. 300-348. Warszawa..

SIEDLECKI Sto .(1964/)- UtwOll"ypaleozoiczne okolic Krakowa. BiJuIl.Inst. Geol. 73.

Warszawa.

STOPA Sto Z. ~1008) - Flora i stratygrafia. warstw rudzkich w okolicy Katowic.

Biul. Państw. Inst. Geol. 7. Warszawa.

STOPA St. Z. (,19M'a) - Podział stratygraficzny karboIlJU produktywnego w Zagłę-

biu· Górnośląskim. Biw.. Inst. Geol. 115, str. 1'95-2l3B.. Warszawa. " . STOPA Sto Z; (ll915'7b),- Rośliny paprociolistne (PteridophyHa) górnego namu.ru i naj-

niższego westfal'll na Górnym Sląsku. Pr. Inst. Geol. 13. Warszawa. ' ZERNDT J. (19M) - Les megasipores du Bassin Houiller Polonais. Pr. geol. śląs.,

nr 1, str. 1'--1516. !{,raków.

ZERNDT J. (l006) - Les mega,spores dJu Bassin HOIUiller Polonais. ,Pr. geolośląs., :tlr 3, str. 1'-78. Kraków.

ZERNDT J. (UJl317) - Die EignllUlg von Megasporen aIs Leitfossilien. II Congr. Stratigr carb. Heerlen (111935), S. 1711!1-1;'732. Maestricht.

'Stanisław DOKTOROWICZ-HREBŃICKI

.'

ATTAINMENT OF POLISB GEOLOG1ST IN 1936-1958 IN TBE DOMAIN OF TBE CARBONIFEROUS STRATIGRAPBY OF THE' UPPER SI:I..ESIAN COAL BASIN

Summ ary

In his paper the aalthor presentsa brie.f· digest of the most important palae- ontological and stratigrapl:lical investigations .carried aut since the second (:!arboDi,..·

ferous Congress at Heerlen.

Pa l a e o n t o 1.0 g i cą 1 i D v-es t i ga t i o D s

Besides several papers by T.

Bocheński

on

thefructifi~tiort

of Lepidophytes andSigillaTiae, and on the vasoolar system' 6f the PteridophiJies, thete has' been published, in' 1957, by sto 'Z. Stopa a comprehensive monogl-apłly ÓD ferns (pteTi- dophyHa) of the Upper Namudan and Lowest Westpha1ian. . ,

Inip6rtant· attainments were gained in ' the sphere' of palynological research:' After :the war we note a particułarly conspicoous develópment of microspore investigations, partly in cooperation with Czech geologists; these' studies have been initiati!d by the. Palaeobotanical Department of the Geological InstitUJte' in CTaCOW;

under the management of T. Bocheński., "

The resUJl.t·of 1ihese investigations has,been; in .the first place, a compreheńilive

monography by S,'Dybova andA. Jachowicz on niicrospores in ,tlhe .. Upper Silesian

Summary

481

Coal Basin; it comprises a description of' species, their range wibhin thęCarbo­

niferous vertical section and their significance far pW'pases of identifying of seams •.

This monogJ:aphy has been . the gr~ndwork for applying micr05pore metbods in the Basin, not anly for stratigraphical purpQses, but alsp for identifying the individual seams. F:urther studies iWldenaken by. ^theąe alUbhors . brought abO!Ut a more. detailed stratigraphical division of the Productive Coal. Measure than had been' possible beretofare.

, Owing.topre-war researcb carried out by J. Zerndt who migbtbe considered the pio~eer in ibis line of wark, megaspore investigations have been utilizedfor quite some time in the Upper Silesian Coal Basin far solving straUgraphical pro- blems. Recently the tables of this aJUthar, treaUng the d!istribuiion of megaspOJ:es in . the CarboniferOllJlSvertical section of the Basin, bave been sUIPplementedby' T,· .. BQcheński; 1!here alsp bas been Prepared a closer correlationof this distdbutic>;n with megaspore profiles from a number of coal basins in other cOlWltries (M. Brzo- zowska, Z,.Zołdani, 1958). .'

.. for stratigraphical;puirposes there. aIs o has. been :utilized on a large scale, the occurrenee oi fau.na horizons. in themarginalbeds (Namurian A).

As far as .. , Pollsll.geologists are here concerned, there shO'Ullą, be mentioned' the

Dąbrowa Górnicza region wbich. bas beęn thoroughly investigated by St. DoKto- rowicz-Hrebnicki. ^A. Makowski has studied· horizons with fauna in coal mines of the . Rybni:kregion, and. ih;u;correlatęd them with those in .. 1lhe Ostrava region. The latter hOlfizons have been investigatęd, OD.the basis of bore-hole ^materiał, by S. Kozioł, whiłe in the Gliwłce region this kind of research. was done by K. Boj- kowski.

'. A strictly palaeontological study bas been the investigation of fresh-water fauna from the Namurian A in tlhe Rybnik .region, undertaken. by K. Korejwo (1954).

St,r ~ tig r.ap b.i c a l. resea;rch

OneÓf the';firStirti~ortant post~war st~dies in the Coal Basin, introduced by the Geological Institute during 194~7, ^has bElen a new nwnetical~ nomenClature of the coal seams.

This nomenclature is strictly bo.und with tbe stratigraphy. 'Dbe horizons were givensuccessive three-digit nwnbers, increasing from younger to older seams. The first nwnber indicates the stratigraphical number of the graup of beds; the two successive figures - the successive location of the seams within the group.

On the basis of a special stratigraphical sc'heme (published in 1952), this nomenClature has been jointly prepared by T .. Bocheński and St. Doktorowicz- Hrebnicki.

In this scheme there ihave been distinguished 1lAe following grOUJps of beds = 1) Libiąż beda (WestphalianD); 2) Łaziska beds - Westphalian C; 3) Orzesze beds- Westphalian

B;

⁴⁾ Ruda beds - Westphalian A; 5) a.n1liclinal beda - Namurian B-C; 6) Poroba (Poręba) beds; 7). Jaklovec beds; 8) Hrusov beds; 9) Petfkovice beds. The fom- latter beds belong to the Namurian A.

For the marginal beds of tlbe Dąbrowa Górnicza region, their former local manner of numbering has been maintained.

The introduction of this ne wmethod of numbering has been preceded by a general identification of coal seams and, in many instances, rather by their synchronization.

Tbe above discussed scheme (has later been al80 applied by' the Geological Institute to the plotting ol geological maps of the Coal Basin (drift, solid an4

482

^Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki

stl':ućtural). This same scheme hasa1so been used by S. Dybova and A. Jachowicz 'ln their previously mentioned mCinogtaphy on microspores.

ConspiauioUsly diffetent .from the above described schemeis the opinion .of St. Z; Stopa, based upon his studies of· macroflora carried on during long years. It was' . in 1938 already that St. Z. Stopa put forth certain sugg~stionsregardingthe uplifting

of the bQundary between the NamU!l'ian C and the Westphalian A. More<?ver"

recimtly he prepared ,his own soheme of division of the entire urpper part of the·

vertical section of the ProdruetiveCoal Measure.He identifies the anticlinalbeds with the Namw:ian B, the lower part of the heretofore Ruda beds with the Namur- lan C; the upper borundary of the Westphalian A he moves to the middle of the heretofore Orzesze beds, and to the. Namurian B he assigns the lUpper part of the 'Orzesz e beds and the Łaziska beds. At the same time heiUpholds the previous differentiation of the Chełm beds (taking them to belong to the Westphalian C);

'unchanged l'emain the Libiąż beds (Westphalian D).

A new scheme, also recently prepared, by ^A. Jachowicz which hebases upon bis microspore investigations, s,uggests a partitioh of the Namurian A łnto three groops of beds. As to the NaIIllUl'ian B and C, this scheme resembles that' of Stopa;' however, the ru.pper part of the !heretofore Orzesze bedsJac!howicz assigns to the Westphalian B, the Łaziska beds' to the Westphalian C, the Libiąż beds to the Westphalian D.

T1hus, on the whole, on the basis ofrecent macroflora and microspores investiga- .tions, we note a tendency of a notable uplifting of the boundary between the ,Namu1'ian and the Westphalian A.

Furthermore, there has been prepared anovel. "opinion on the beds on' the boundail'y between the Carboooeraus and the Permian. On the basis of lithological

·data,'aad of acompan,son with anal<lgousBohemian formations, St. Siedlecki .assigns the Kwaczała arkose and the Karniowice traver1line to, the Stephanian.

Finally,palaeontological datahave· been obtalned (St. Czarniecki) for assigning the $hale depositsof the Zalas region, adjacent ~o the Carboniferous limestone, to the highest part of the Visean in the CUlm facies.