USTAWY
Tow arzystw a rolniczego
dla
księstwa Cieszyńskiego w Cieszynie.
C ieszyn.
Nakład Towarzystwa rolniczego. — Druk Karola Prochaski.
1869.
Biblioteka Tadeusza Reg-era.
c o o m u
A . C el T o w a rz y stw a ro i- niczego, je g o śro d k i i zdo
b y cie icli.
§• 1.
Zawięzuje się Towarzystwo rolnicze w Cieszynie dla księstwa Cieszyńskiego celem wspierania wzrostu rolnictwa, szczególnie mniejszych gospodarzy, i z nim połączonego przemysłu za po
mocą skutecznych przykładów, praktycznych doświadczeń i wza
jemnego pouczania.
§• 2.
Środki do osięgnienia tego celu i sposoby działania sa, na
stępujące :
a) Towarzystwo odbywać bę
dzie przynajmniej ćwierćroczne posiedzenia, na których się mają odbywać rozprawy i wzajemne pouczania dotyczące rolnictwa i przemysłu.
b) Członkowie Towarzystwa mogą się ku celom ad a) wyrze
czonym pod przewodnictwem Wydziału Towarzystwa i oprócz miasta Cieszyna jako siedziby Towarzystwa zgromadzać.
c) Rozprawy w zgromadze
niach Towarzystwa powinne się rozchodzić także nad tćm, jako należy wychowywać młodzież, ażeby w rolnictwie i przemyśle zamiłować się mogła, i jako ob
chodzić się powinno z ludźmi
służebnemi, ażeby poczciwemi ludźmi się stali, a gospodarzom należną pomoc nieśli.
d) Również powinno w zgro
madzeniach Towarzystwa przy
puszczać rozprawy nad niesieniem sobie wzajemnój pomocy w po
trzebach rolnictwa i przemysłu;
e) Towarzystwo będzie człon
kom ile możności ułatwiać na
bywania nasion, narzędzi i t. d.
oraz podawać będzie wskazówki do korzystnego spieniężenia pło
dów rolniczych.
f ) Towarzystwo postara się o zebranie książek i czasopismów gospodarzom pożytecznych i in
nych rzeczy do pouczania stóso- wnych. Osobny przedpis wykaże postępowanie przy udzielaniu tych środków pouczających do domowego użycia.
g) Towarzystwo postara się także o ogłoszenie drukiem wa
żniejszych rozpraw dla poucza
nia członków.
h) Towarzystwo zaprowadzi także przedsiębranie prób i do
świadczeń gospodarczych i ogła
szanie ich wypadków.
i) Będą podług umowy cza
sami pojedyńczy gospodarze od członków Towarzystwa nawie
dzali, by się gospodarowaniu ich zbliża przypatrzćć.
. k) Towarzystwo urządzać bę
dzie wystawy gospodarskich pło-
dów i wyrobów, zwierząt, rolni
czych i innych narzędzi i machin.
1) Będzie się Towarzystwo starało o założenie wzorowych gospodarstw sielskich.
B . Sposób założenia i o d św ie ż a n ia T o w a rz y stw a .
§. 3.
Towarzystwo składa się z nieograniczonej liczby członków czynnych, honorowych i kore
spondujących a Protektorów.
Członkami czynnymi mogą zo
stać obywatele austryaccy nie poszlakowanego imienia, to jest prawa wyborczego w gminie nie pozbawieni, którzy się przy two
rzeniu Towarzystwa za takich zapiszą, lub późniój przez w y
dział przyjętymi będą.
§• 4.
Na członków korespondują
cych mianuje wydział Towarzy
stwa osoby, które wspieraniem Towarzystwa dobrą radą i pi- seinnemi doniesieniami dla niego pomocnymi się stały.
§ • 5-
Na protektorów i członków honorowych mianuje Towarzy
stwo na zgromadzeniach swych takie osoby, od których się ży
czliwości albo poparcia swych celów w wyższój mierze spo
dziewać może, a nie mniśj mę
żów w zawodzie rolniczym szcze
gólnie zasłużonych.
§ • 6.
Dochody Towarzystwa skła
dają się:
I. Z opłaty wstępnćj członków czynnych raz na zawsze 1 zł.
w. a. wynoszącćj;
I I. Z dobrowolnych darów;
I I I . Z rocznych z góry pła
cić się mających składek człon
ków czynnych, które mają w y
nosić :
a) dla gospodarzy mniejszych zacząwszy od 20 morgów na dół 1 zł. w. a.
b) dla gospodarzy większych i im równych członków 2 zł. w. a.
C. S ied zib a tow arzystw a.
§• 7.
Siedzibą Towarzystwa jest miasto Cieszyn.
D . P r a w a i o b o w iązlti człon k ów T o w a rz y stw a .
§• 8.
Członkowie Towarzystwa ma
ją prawo w działaniach Towa
rzystwa i użyciu jego środków udział brać.
§. 9.
Ogół członków Towarzystwa posiada w zgromadzeniu walnóm lub głównćm niezwycząjnćm, su
mę praw Towarzystwu przysłu- żających a zwłaszcza:
a) Zarządza samoistnie wszel- kiemi sprawami Towarzystwa;
b) W ybiera wydział;
c) Mianuje protektorów i członków honorowych;
d) Stanowi względem urzą
dzenia wystaw gospodarczych i mianuje komisyę do ocenienia przedmiotów wystawionych;
e) Pozwala nabycia nierucho
mości i przedsięwzięcia zakładów i rolniczych;
f ) Wysłuchuje sprawozdania wydziału i sprawdza rachunki,
g ) Stanowi w sprawach przez wydział przedłożonych;
h) Stanowi względem zmian w ustawach i rozporządza w ła
snością Towarzystw a w razie rozwiązania onegoż w sposób niżćj ustanowiony;
i) Stanowi względem w yłą czenia członków z Towarzystwa.
§. 10.
C złonkowie czynni biorą na się obow iązek:
a) do czynienia wkładek w
§. 6 wspomnionych;
b) do pilnego uczęszczania na posiedzenia;
c) w ogóle do ścisłego speł
niania tych ustaw i żyw ego przy
czyniania się do wzrostu Tow a
rzystwa i osięgania celów prze
zeń popieranych.
E . P rzelo zeń stw o T o w a rz y stw a i o rg a n a jeg o .
§. 11.
Sprawami Towarzystw a kie
ruje W y d zia ł z 15 członków zło
żony na walnem zgromadzeniu po ułożeniu Towarzystw a w zglę
dną większością głosów obrać się mający. D la przypadków przeszkodzenia członków wydzia
łowych wybierze walne zgroma
dzenie siedm zastępców ich.
§. 12.
W y d zia ł wybióra z pomiędzy siebie absolutną większością gło
sów na urzędników swych:
1. Prezesa;
2. Zastępcę tegoż;
3. Sekretarza;
4. Zastępcę tegoż;
5. Kasyera oraz gospodarza;
6. Bibliotekarza oraz archy- waryusza.
P r e z e s a w razie przeszko
dzenia onegoż zastępca jego za
gaja posiedzenia wydziału i zgro
madzeń, i kieruje niemi i jest wyobrazicielem Towarzystwa na zewnątrz. W olno mu tóż nad
zwyczajne posiedzenia wydziału zwołać.
S e k r e t a r z prowadzi spis członków, spisuje sprawozdania zgromadzeniu przedłożyć się ma
jące i załatwia wraz z zastępcą wszelkie piśmienne sprawy T o warzystwa.
K a s y e r ściąga składki i wydaje pieniądze za upoważnie
niem wydziału, czuwa nad ma
jątkiem Towarzystwa i prowadzi rachunki.
B i b l i o t e k a r z zaopatrza księgozbiór i archiw Towarzy
stwa i wydaje książki członkom podług szczególnego przedpisu przez wydział ułożyć się mają
cego.
§. 13.
W ydział i urzędnicy jego w y
bierani bywają na jeden rok ty 1- ko, zostawają jednak tak długo w czynności, aż wybór nowego wydziału legalnie się ukończy.
§. 14.
W ydziałowi przysłuszy kie
rownictwo Towarzystwa a w oo-óle wszystkie czynności do niego należą, o ile podług m- niejszój ustawy nie winno być wykonywane przez zgromadzenie I Towarzystwa.
W ydział szczególnie:
a) mianuje członków czyn
nych;
b) zarządza majątkiem To
warzystwa i prowadzi stały nad
zór nad czynnościami urzędników swych;
c) zdawa sprawę zgromadze
niom Towarzystwa z czynności swych;
_d), prowadzi korespondencye w imieniu Towarzystwa;
e) stanowi o zażądanćm przez pojedynczych członków uwolnie
niu od składek i wstępnego;
ł ) stanowi o pismach mają
cych być kosztem Towarzystwa drukowanych;
g) załatwia sprawy jemu przez zgromadzenia szczególnie powierzone;
h) zwołuje walne zgromadze
nie co rok w październiku od
być się mające i wypisuje w czasie naglącej potrzeby zgroma
dzenia główne niezwyczajne, któ- rem równe prawa jak i walnym przysłuszą (§. 9);
i) W ydział przy zwyczajnych ćwierćrocznych zebraniach T o
warzystwa (§. 2 a) przytomny byó powinien;
k) ustanawia czas posiedzeń swoich.
F . W a r u n k i płatności u c h w a l, d e
k re tó w i ogłoszeni.
§• 15.
Walne lub niezwyczajne głó- wne_ zgromadzenia uważać się po winne za kompletne, jak skoro piąta część członków czynnych Towarzystwa się zbierze a zero-O
6
madzenie przynajmniej z 30 czyn
nych członków się składa.
§• 16.
W czynnościach zgromadzeń walnych lub głównych wystar
czać ma:
a), przy wykonaniu wyboru wydziału (§. 9 b) większość gło
sów względna (relatywna;.
b) w stanowieniach: a) wzglę
dem zmian w ustawach; wzglę
dom rozporządzania w razie roz
wiązania Towarzystwa własno
ścią jego (§. 9 h) większość dwóch trzecich części.
c) w wszystkich innych przy
padkach (§. 9 a, c, d, e, f, g, i, —) większość głosów absolutna (bez
względna).
§• 17.
_ Wydział za kompletny ucho
dzi, jak skoro większość człon
ków jego się zbierze.
§. 18.
W czynnościach wydziału w y starcza :
a) w stanowieniu o pismach mających być kosztem Towarzy
stwa drukowanych (§. 14 f ) — większość dwóch trzecin głosów;
b) w wszystkich innych przy
padkach absolutna (bezwzględna) większość głosów.
§. 19.
W czynnościach zgromadzeń ćwierćrocznych do uchwał po
trzebna zawsze bezwzględna więk
szość głosów przytomnych człon
ków. Zgromadzenia te zaś za kompletne uważać się będą, jak skoro się piąta część czynnych członków zbierze.
§ • 20.
Dekreta i ogłoszenia czy zgro
madzeń, czy Wydziału, wyko
nuje W ydział z odwołaniem się na uchwałę zapadłą. Expedycye są prawne jak skoro przez Pre
zesa lub zastępcę jego, i przez Sekretarza lub zastępcę jego pod
pisane są.
§. 21.
Równie i kontrakty przez Towarzystwo zawarte w ten sam sposób jak w poprzednim §. wzglę
dem dekretów i ogłoszeń usta
nowiono, podpisywane będą.
Sposób za łatw ien ia sp o ró w w g ro n ie T o w a
rzy stw a p o w sta ją c y cli.
§. 22.
Spory w gronie Towarzystwa powstałe załatwione być powinne przez sąd polubowny, do którego każda strona jednego sędzię po
lubownego obierze. W ten sposób wybrani sędziowie za rozjemcę jednego członka wydziału powo
łują. Jeżeli się sędziowie wzglę
dem osoby rozjemcy (superarbi- tra) niezjednoczą, a każdy sędzia inną osobę zmianuje, rozstrzyga między ostatniemi los.
§• 23.
CzłonkowieTowarzystwapod- ! dawają się na ten przypadek, i żeby od Towarzystwa skarżony- mi być mieli, sądom w Cieszy
nie istniejącym.
H . Z astęp stw o T o w a rz y stw a n a zew nątrz.
§. 24.
Towarzystwo na zewnątrz przez prezesa swego, lub zastępcę jego zastąpione czyli reprezento
wane będzie.
i. U stan o w ie n ia w zględem ro z w ią z a n ia T o w a rz y
stw a.
§. 25.
Towarzystwo rolnicze w Cie
szynie za rozwiązane uważać się ma, jak skoro liczba członków niżój 30 upadnie.
§• 26.
Oprócz tego przypadku rze
czone Towarzystwo tylko wtedy się rozwiąże, jeżeli tego dwie trzecie części wszystkich czyn
nych członków zażądają.
§• 27.
W razie rozwiązania Towa
rzystwa, w jaki bądź sposób by nastąpić miało, majątek jego na
leżeć będzie tym gminom księ
stwa Cieszyńskiego, które To
warzystwu członków czynnych dostarczały a w tój proporcyi, jak to pod cały czas istnienia Towarzystwa miejsce miało, przy- czem czas należenia członków do Towarzystwa w rachunek wzięty być powinien.
§. 28.
W ten sposób gminom przy
padłe cząstki majątku Towarzy
stwa na szkolne biblioteki tych gmin wynałożone być muszą.
C 004859|T
Książki Towarzystwa po pro
stu w sposób poprzednim §em ustanowiony szkolnym biblio
tekom oddane być mogą.
§• 29.
Bliższe ustanowienia w celu wykonania ustanowień w §§. 27 a 28 zawartych i w ogóle wzglę
dem zarządzenia majątkiem T o warzystwa , poczyni zgromadze
nie walne lub główne (§. 9 h).
Nr. 4036.
Istnienie tego towarzystwa tu tu w myśl ustawy z dnia 15 poświadcza się.
C. k. ślązki W O p a w i e dnia
(L . S.)
i
§. 30.
Do przeprowadzenia ustano
wień tych, zgromadzenie walne lub główne wybierze szczególny komitet.
W Cieszynie d. 13. marca 1869.
Prezes komitetu zakładającego:
D r . 1>. K l i i c k i . Sekretarz tegoż kom itetu:
A n d r z e j K o t u la .
« •*
wedle brzmienia niniejszego sta- listopada 1867 Dz. p. p. Nr. 134
Rząd krajowy ' 25. czerwca 1869.
ja c. k. Prezydenta krajowego:
• S u m in e r . m. p.
