UCHWAŁA NR XLII/593/208 RADY MIEJSKIEJ W KOSZALINIE. z dnia 15 marca 2018 r.

UCHWAŁA NR XLII/593/208 RADY MIEJSKIEJ W KOSZALINIE

z dnia 15 marca 2018 r.

w sprawie przyjęcia informacji z realizacji „Miejskiego Programu Wspierania Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2016-2018” za 2017 rok.

Na podstawie art. 179 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2017r. poz. 697, poz. 1292, poz. 2217, z 2018r. poz. 107) Rada Miejska w Koszalinie uchwala, co następuje:

§ 1. Przyjmuje informację z realizacji „Miejskiego Programu Wspierania Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2016 – 2018” za 2017 rok, stanowiącą załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodnicząca Rady

Krystyna Kościńska

Załącznik

Do Uchwały Nr XLII/593/2018 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 15 marca 2018r.

INFORMACJA

z realizacji MIEJSKIEGO PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY I ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ na lata 2016 – 2018

za 2017 rok

KOSZALIN 2018

WSTĘP

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz Miejskim Programem Wspierania Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2016-2018 przyjętym Uchwałą Nr XXII/287/2016 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 23 czerwca 2016 roku, Prezydent Miasta Koszalina przedkłada Radzie Miejskiej w Koszalinie, informację z realizacji celów i działań określonych w powyższych dokumentach.

Głównym założeniem programu jest szczególne zwrócenie uwagi na rodziny przeżywające problemy opiekuńczo - wychowawcze i system pieczy zastępczej, a w związku z tym, wyznaczenie kierunków działań obejmujących zakresem wskazane podmioty, z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań i zasobów.

Określone w Programie cele są zbieżne zarówno z celami strategicznymi i operacyjnymi zawartymi w „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Koszalin na lata 2016-2020” oraz „Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2016-2020” i są związane z najważniejszymi obszarami funkcjonowania rodziny i dziecka w otaczającym go środowisku.

Program ukierunkowany jest na szeroką współpracę wszystkich instytucji, organizacji oraz stowarzyszeń, przy jednoczesnym jego monitorowaniu i ewaluacji, dzięki czemu możliwe jest dokonywanie korekt, w celu efektywniejszej realizacji.

1. REALIZACJA DZIAŁAŃ DOTYCZĄCYCH WSPIERANIA RODZINY

Wspieranie rodziny to działania profilaktyczno – zaradcze prowadzone na rzecz dziecka i rodziny, w przypadku gdy występują trudności w wypełnianiu prawidłowych ról rodzicielskich. Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi.

Działania podejmowane przez podmioty wobec rodzinny prowadzone są za jej zgodą, przy aktywnym jej udziale, z wykorzystaniem potencjału i zasobów jakimi dysponuje.

W Gminie Miasto Koszalin, podmiotami działającymi na rzecz prawidłowego funkcjonowania rodziny są Urząd Miejski, jednostki organizacyjne miasta, placówki służby zdrowia, poradnie specjalistyczne i rodzinne, ośrodki wsparcia dla dziecka i rodziny, szkoły, Komenda Miejska Policji, organizacje pozarządowe, instytucje naukowe i inne podmioty, które w swoich założeniach przyjęły działania skierowane na rodzinę.

1.1 CEL STRATEGICZNY NR 1 – POPRAWA FUNKCJONOWANIA RODZINY PRZEŻYWAJĄCEJ TRUDNOŚCI W WYPEŁNIANIU FUNKCJI OPIEKUŃCZO - WYCHOWAWCZYCH

Rodzina jako jedyne środowisko dziecka winno być miejscem bezwarunkowej miłości, szacunku i bezpieczeństwa, gdzie stosunki rodzinne opierają się na płaszczyźnie przyjaźni,

wzajemnego zrozumienia i współpracy, zapewniając tym samym korzystne i optymalne warunki wychowawcze. Rodziców z dziećmi łączy więź rodzicielska, stanowiąca podstawę wychowania rodzinnego, jak również więź formalna określająca obowiązki rodziców i dzieci względem siebie. Współczesna rodzina ulega szybkim przemianom, co niewątpliwie ma wpływ na jej kształt i relacje wewnątrzrodzinne. Zadania wychowawcze i opiekuńcze rodziny nie będą należycie wypełniane, jeżeli wystąpią w rodzinie jakiekolwiek zaburzenia w procesie wychowawczym. W takich sytuacjach z pomocą rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczej przychodzą podmioty powołane do jej wspierania. W 2017 roku pracę z dzieckiem i rodziną realizowały zarówno jednostki samorządowe i organizacje pozarządowe.

W strukturze Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie funkcjonują 2 Rejony Pracy Socjalnej, w których w 2017 roku zatrudnionych było 53 pracowników socjalnych oraz 4 asystentów rodziny. Pracownicy socjalni wykonują zadania polegające m.in. na udzielaniu osobom i rodzinom, będącym w trudnej sytuacji życiowej, wsparcia w postaci świadczeń pieniężnych oraz niepieniężnych wynikających z ustawy o pomocy społecznej. Realizują również zadania wynikające z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz Miejskiego Programu Wspierania Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2016 - 2018. W ramach pracy socjalnej obejmują wsparciem rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, w celu wzmacniania ich kompetencji rodzicielskich, a także zapobiegania powstawaniu sytuacji kryzysowych, przeciwdziałania marginalizacji i degradacji społecznej. Wieloaspektowa praca z rodziną służy ochronie odpowiedniego poziomu życia oraz zmniejszaniu liczby dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej. Istotnym elementem pracy pracowników socjalnych jest świadczenie pomocy osobom i rodzinom przeżywającym trudności w formie pracy socjalnej, która świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym, jak również na rzecz zapobiegania pogorszeniu się ich sytuacji.

W zakresie powierzonych obowiązków, pracownicy socjalni, motywują osoby korzystające z pomocy społecznej do współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej, przy jednoczesnym wykorzystywaniu własnych uprawnień, zasobów i możliwości.

W ramach współpracy zobowiązują osoby i rodziny do podejmowania działań naprawczych, które docelowo zmierzają do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. W 2017 roku z pomocy społecznej skorzystało 1813 rodzin, w tym 425 rodzin z dziećmi. W ramach realizacji wieloletniego programu wspierania gmin w zakresie dożywiania, w tym zabezpieczania posiłków w szkole dla dzieci i młodzieży, w 2017 roku MOPR przyznał pomoc w formie gorącego posiłku w szkole 469 dzieciom i młodzieży.

Pracownicy nie zetknęli się w swojej pracy z problemem głodnych dzieci.

Zgodnie z danymi zawartymi w rocznych sprawozdaniach z realizacji zadań Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie, liczba beneficjentów pomocy społecznej zmniejsza się cyklicznie od 2013 roku. W okresie 2016 – 2017, zauważalny był spadek liczby osób i rodzin korzystających z pomocy MOPR o 22%. W okresie od 2013 do 2017 liczba rodzin

z dziećmi korzystających ze świadczeń w MOPR zmniejszyła się o 49%, natomiast liczba rodzin ogółem zmniejszyła się w okresie w powyższym okresie o 39%, w tym liczba rodzin wielodzietnych o 34%. Wpływ na zmniejszenie liczby rodzin z dziećmi korzystających z pomocy może mieć zmiana polityki społecznej, której celem jest aktywizowanie zawodowe i społeczne osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej w celu wzmacniania ich zdolności do samodzielnego radzenia sobie z zabezpieczaniem podstawowych życiowych potrzeb oraz docelowo usamodzielnienia, ograniczenie wśród grupy beneficjentów osób nadużywających korzystania ze świadczeń, osób biernych i niepodejmujących żadnych działań, odmawiających podjęcia pracy i współpracy z pracownikiem socjalnym na rzecz poprawy swojej sytuacji. Pracownicy socjalni motywują osoby korzystające z pomocy do podjęcia pracy lub uczestnictwa w formach aktywizacji zawodowej i społecznej m.in. poprzez projekty kierowane do osób i rodzin z problemem bezrobocia, wykluczenia społecznego, prace społecznie - użyteczne, Klub Integracji Społecznej. Istotnym czynnikiem, który mógł wpłynąć na spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej, jest poprawa sytuacji na rynku pracy, zmniejszenie bezrobocia, aktywizowanie osób bezrobotnych.

W wyniku prowadzonej pracy w środowiskach uzyskano następujące efekty:

 60 osób podjęło pracę,

 48 osób uzyskało świadczenia emerytalno-rentowe,

 43 osoby odpracowywało zadłużenie za czynsz w ZBM,

 302 osoby zaprzestały korzystania z systemu pomocy społecznej.

Od 2016 roku rodziny korzystają również z dodatkowego wsparcia finansowego, na podstawie ustawy z dnia 11.02.2016 o pomocy państwa w wychowaniu dzieci tj. świadczenia wychowawczego 500+. Poprawiło ono sytuację materialną rodzin i wychowywanych w nich dzieci oraz spowodowało zmniejszenie zapotrzebowania na świadczenia z pomocy społecznej. Część rodzin świadomie rezygnuje ze świadczeń pieniężnych pomocy społecznej, w celu uniknięcia, w ich ocenie, kontroli ze strony MOPR, współpracy z pracownikiem socjalnym w celu poprawy swojej sytuacji w tym podjęcia pracy, uczestnictwa w inicjatywach aktywizujących zawodowo i społecznie w MOPR oraz innych działań naprawczych na rzecz rodziny. Pracownicy socjalni sygnalizują problemy z aktywizacją części rodzin, ponieważ świadczenie z programu 500+ działa na nie demotywująco. Rodziny te nie podejmują jakiejkolwiek aktywności zawodowej i świadomie utrzymują się ze świadczeń, które w swych zamierzeniach miały służyć poprawie sytuacji dziecka, a stanowią utrzymanie rodziców. W 2017 roku przeprowadzono 61 wywiadów weryfikujących wydatkowanie zgodnie z celem świadczenia wychowawczego, w wyniku czego w 12 przypadkach zmieniono formę wypłaty świadczenia.

Od 2015 roku realizowana jest nowa forma wspierania osób i rodzin tj. rozszerzona praca socjalna, która ma charakter metodyczny i jest oddzielona od postępowania administracyjnego w sprawie przyznawania świadczeń. Kluczowymi elementami w pracy socjalnej, wpływającymi na jej jakość oraz skuteczność są: budowanie relacji, komunikacja, motywowanie. MOPR kontynuuje realizację nowych rozwiązań w zakresie wspierania

rodziny, kierując się dobrem dziecka, dobrem rodziny jako naturalnego środowiska rozwoju dziecka. Działania pracowników socjalnych zorientowane są na usamodzielnienie osób i rodzin, wzmocnienie mocnych stron i pracę nad dysfunkcjami oraz prewencję. Efekty pracy socjalnej w środowiskach objętych wsparciem w formie rozszerzonej pracy socjalnej, są zależne głównie od chęci osób i rodzin do współpracy z pracownikiem socjalnym, gotowości do podejmowania działań, wprowadzania zmian, oraz własnego zaangażowania osoby potrzebującej wsparcia. Istotny wpływ na przebieg oraz rezultaty pracy socjalnej w środowiskach mają osobiste zasoby i potencjał osób objętych powyższym wsparciem.

Zadania z zakresu rozszerzonej pracy socjalnej w MOPR w Koszalinie w 2017 roku realizowało 5 pracowników socjalnych. Wsparciem w formie rozszerzonej pracy socjalnej objęto 54 rodziny, w większości środowiska wieloproblemowe. Najczęściej występujące problemy u osób i rodzin objętych wsparciem w formie rozszerzonej pracy socjalnej to:

bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, uzależnienia, długotrwała choroba, niepełnosprawność, zagrożenie bezdomnością, przemoc w rodzinie. W wyniku prowadzonej rozszerzonej pracy socjalnej w 2017 roku uzyskano następujące efekty:

 podjęcie pracy - 9 osób,

 uzyskanie samodzielnego mieszkania z ZBM - 5 osób,

 poprawa warunków mieszkaniowych i uzyskanie większego mieszkania - 1 osoba,

 ustalenie alimentów - wobec 7 małoletnich,

 podwyższenie alimentów - wobec 2 małoletnich,

 ustalenie ojcostwa - wobec 1 dziecka,

 ukończenie „Projektu Rodzina” - 7 osób,

 podjęcie terapii odwykowej w „ANON”- 3 w tym utrzymywanie trzeźwości - 1,

 złożenie wniosku do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - 2,

 objęcie dzieci opieką przedszkolną - 8 dzieci,

 spłata zadłużenia za czynsz w ZBM - 1, spłata części zadłużenia za czynsz - 3, odpracowywanie zadłużenia za czynsz- 1,

 udział w Programie Umacniania Rodziny - Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce - 1,

 podjęcie terapii psychologicznej - 2,

 udział w zajęciach aktywizacyjnych w Wojewódzkim Urzędzie Pracy - 1,

 podjęcie prac społecznie – użytecznych - 3,

 udział w Projekcie OHP „Od szkolenia do zatrudnienia YEI”- 1,

 konsultacje lekarskie specjalistyczne dzieci - 2 dzieci,

 podjęcie terapii logopedycznej w PZG - 2 dzieci,

 podjęcie terapii psychologiczne j- 1,

 uzyskanie orzeczenia z MPPP - 2 dzieci,

 uzyskanie wsparcia asystenta rodziny - 2,

 uzyskanie schronienia w mieszkaniu Fundacji „Zdążyć z miłością”- 1 matka samotna z dwojgiem dzieci,

 uczestnictwo w Projekcie Towarzystwa Przyjaciół Dzieci „Droga do domu”- 2,

 uzyskanie wsparcia nauczyciela wspomagającego- 1,

 udział w zajęciach Ogniska Wychowawczego - 4 dzieci.

Tabela nr 1. Zestawienie liczby osób/rodzin objętych pracą socjalną i najczęściej występujących problemów Rok Liczba osób/rodzin

objętych rozszerzoną praca socjalną

Liczba osób/rodzin, z którymi zakończono

współpracę

Najczęściej występujące problemy u osób/rodzin

2016 53 17

 bezrobocie,

 bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego,

 uzależnienia,

 przemoc,

 długotrwała choroba,

 niepełnosprawność,

 zagrożenie bezdomnością.

2017 54 12

Tabela nr 2. Powody zakończenia współpracy w ramach rozszerzonej pracy socjalnej w latach 2016-2017

Powód zakończenia współpracy

Liczba osób/rodzin

2016 rok 2017 rok

Podjęcie zatrudnienia 0 2

Uzyskanie innych świadczeń/źródeł utrzymania 1 0

Objęcie wsparciem asystenta 2 2

Zrealizowanie planu działania 7 3

Odmowa/przerwa współpracy ze strony klienta 6 5

Zgon 1 0

Razem liczba osób/rodzin, które zakończyły współpracę 17 12

W ramach obowiązków służbowych pracownicy socjalni sprawdzają wszystkie informacje wpływające do MOPR o zagrożeniach i zaniedbaniach w stosunku do małoletnich dzieci, awanturach, interwencji Policji, nadużywaniu alkoholu. W sytuacji otrzymania zgłoszenia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia małoletnich dzieci, podejmują działania interwencyjne samodzielnie lub przy udziale funkcjonariuszy Policji. W 2017 roku pracownicy socjalni sporządzili 23 informacje pisemne do Sądu Rodzinnego o wgląd w sytuację rodziny w związku z nieprawidłowościami i podejrzeniu zagrożenia dla małoletnich dzieci. W efekcie tych działań wszczęte zostały postępowania wobec rodziców

w przedmiocie sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi w tym: 10 dzieci umieszczono w pieczy zastępczej, 13 rodzin objęto wsparciem asystenta rodziny, 103 rodziny były objęte nadzorem kuratora sądowego.

Szczególna grupą rodzin wobec których pracownicy socjalni i asystenci rodzin podejmują działania są rodziny, których dzieci przebywają w pieczy zastępczej. Ogólna liczba rodzin biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej wynosi 133. Z tej liczby tylko 62 rodziny w 2017 roku współpracowały z pracownikami MOPR na rzecz powrotu dzieci do domu rodzinnego. Pozostałe 71 rodzin, nie wykazuje chęci do współpracy, unika kontaktu, nie wykazuje żadnej gotowości do zmian, nie podejmuje działań na rzecz powrotu dzieci do domu rodzinnego. Może to wskazywać na akceptację sytuacji umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej i poczucie zwolnienia z zobowiązań rodzicielskich, w tym uchylania się od płacenia alimentów oraz ponoszenia kosztów ich pobytu w pieczy zastępczej.

Pracownicy socjalni, jako szczególna grupa zawodowa profesjonalnie przygotowana do wspierania człowieka w kryzysie, włącza się w różnorodne działania kierowane do społeczeństwa. W minionym roku, MOPR jako jeden z organizatorów, uczestniczył w festynie pn. „XI Lecie Spotkania z Folklorem”, który odbył się 11 czerwca 2017 roku na terenach sportowo – rekreacyjnych przy Parafii pw. Ducha Świętego, podczas którego pracownicy socjalni w aktywny sposób promowali różnorodne formy spędzania czasu wolnego przez rodziny z dziećmi.

W 2017 roku wsparciem asystenta rodziny objętych było 55 rodzin z 109 dziećmi.

Przeciętny czas pracy asystenta z rodziną to 25 miesięcy. Ponadto 2 rodziny objęte były wsparciem w ramach Ustawy „Za Życiem”. Do zadań asystentów rodziny, w szczególności kierowanych bezpośrednio do rodziny należy:

 opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną,

 bezpośrednia praca w środowisku rodzinnym,

 wspieranie rodziny w rozwiązywaniu różnorodnych problemów,

 udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej,

 udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, wychowawczych z dziećmi itp.,

 wspieranie aktywności społecznej rodzin i propagowanie pozytywnych wzorców funkcjonowania społecznego,

 monitorowanie i wspieranie procesu zmian, wzmacnianie i pokazywanie rezultatów osiągnięć, dalsze budowanie postawy aktywnej klienta.

Najbardziej pożądanymi i oczekiwanymi przez rodziny formami wsparcia były:

 pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi,

 pomoc w rozwiązywaniu problemów psychologicznych,

 pomoc w zdobyciu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego,

 pomoc w rozwiązywaniu problemów socjalnych, pomoc w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej,

 wsparcie dla dzieci, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych,

 motywowanie do podnoszenia kwalifikacji zawodowych,

 pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, wszelkich formalności,

 pomoc w budowaniu poprawnych relacji rodzinnych,

 motywowanie do dbałości o stan zdrowia i walki z nałogiem.

Problemy i bariery, z jakimi najczęściej spotykali się asystenci rodziny wykonując swoją pracę:

 niechęć rodzin do zmiany stylu życia, przejawiająca się: oporem w przyjmowaniu sugestii, czy porad, agresywnym zachowaniem, ukrywaniem istniejących problemów, zaprzeczaniem występowania niepożądanych zachowań, pozorność poprawy sytuacji w rodzinie, tzw. poprawa na pokaz,

 roszczeniowa i wyuczona bezradność rodzin,

 bierność klientów przejawiająca się: brakiem motywacji do działania lub czy współpracy, unikaniem spotkań z asystentem, brak konsekwencji i odpowiedzialności w wykonywaniu zadań wskazywanych do realizacji,

 zniechęcenie do współpracy z instytucjami,

 głęboka dysfunkcjonalność rodzin – wielość i złożoność problemów,

 niski poziom intelektualny klientów – problemy emocjonalne, upośledzenie, ograniczony sposób myślenia,

 brak wiary we własne możliwości klientów – niska samoocena,

 brak pozytywnych wzorców postępowania w środowisku rodzinnym podopiecznych tzn. deficyty społeczne, powielanie negatywnych wzorców funkcjonowania, problemy komunikacyjne,

 brak zaufania rodzin do asystentów, lęk i obawy przed otworzeniem się (asystent postrzegany jest jako kolejny urzędnik kontroler),

 nałogi klientów, zwłaszcza alkoholizm,

 przemoc w rodzinie,

 problemy finansowe i związane z tym wysokie zadłużenia oraz dziedziczenie zadłużeń,

 bariery finansowe – niskie dochody w rodzinach klientów oraz brak instrumentów finansowych umożliwiających integrację rodziny poprzez spędzanie wolnego czasu np. poprzez wspólne wyjścia do kina.

Najczęściej proponowane rodzinom formy wsparcia w zakresie rozwiązywania problemów:

 poradnictwo specjalistyczne psychologiczne, prawne, pedagogiczne,

 placówki wsparcia dziennego (koła zainteresowań, świetlice, kluby, środowiskowe ogniska wychowawcze Towarzystwa Przyjaciół Dzieci),

 grupy wsparcia prowadzone przez specjalistów MOPR (grupa terapeutyczna dla rodzin biologicznych, dla dzieci, dla młodzieży),

 diagnoza psychologiczna i pedagogiczna w Miejskiej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej,

 opieka nad dziećmi do lat 3 (żłobki publiczne i niepubliczne),

 opieka przedszkolna (przedszkola publiczne i niepubliczne),

 usługi na rzecz dzieci i młodzieży organizowane przez szkoły,

 wsparcie dzienne w organizacji czasu wolnego (kluby osiedlowe, kluby sportowe, instytucje kultury – Centrum Kultury 105, Pałac Młodzieży, biblioteki),

 leczenie odwykowe osób uzależnionych (Centrum Psychoterapii i Leczenia Uzależnień ANON, ruchy trzeźwościowe (grupy AA),

 orzekanie o niepełnosprawności dla dorosłych i dzieci (Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności),

 opieka zdrowotna (Samodzielne Publiczne i Niepubliczne ZOZ Podstawowej i Specjalistycznej),

 Zarząd Budynków Mieszkalnych,

 Dom Samotnej Matki „Dar Życia” Caritas Diecezji Koszalińsko - Kołobrzeskiej,

 Centrum Kryzysowe Caritas dla Kobiet i Kobiet z Dziećmi „NADZIEJA”,

 usługi charytatywne związane z udzielaniem pomocy prowadzone przez organizacje pozarządowe (Stowarzyszenie Profilaktyki i Terapii „Młodzi – Młodym, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Koszalińskie Centrum Wolontariatu, Stowarzyszenie Mama w Mieście Koszalin, Stowarzyszenie „Przemoc ma granice”, Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce, Fundacja Zdążyć z Miłością).

W roku 2017 asystenci zakończyli współpracę z 12 rodzinami, w tym:

 ze względu na osiągnięcie celów – 6 rodzin,

 ze względu na zaprzestanie współpracy – 5 rodzin,

 ze względu na brak efektów – 1 rodzina.

Osiągnięto następujące wyniki realizowanych zadań:

 w 4 rodzinach dzieci powróciły do rodziców biologicznych,

 w 5 rodzinach przywrócono pełne prawa rodzicielskie,

 w 25 rodzinach uzyskano poprawę umiejętności w prowadzeniu gospodarstwa domowego,

 w 24 rodzinach poprawie uległa dbałość o higienę osobistą i stan zdrowia,

 w 24 rodzinach uzyskano poprawę umiejętności rozwiązywania problemów opiekuńczo – wychowawczych z dziećmi,

 24 rodziców podjęło pracę,

 43 rodziny złożyły pisma do sądów i innych instytucji (10 pism w sprawach o przywrócenie władzy rodzicielskiej, 1 pismo pozbawienie władzy rodzicielskiej, 3 pisma o podwyższenie alimentów, 2 pisma o obniżenie alimentów, 4 pisma o uregulowanie kontaktów z dzieckiem, 2 pisma o zarządzenie przerwy w wykonywaniu orzeczonego wobec dziecka środka wychowawczego, 5 wniosków o przydział lokalu socjalnego, 15 wniosków o przyjęcie dziecka do przedszkola, 7 pism o zmniejszenie spłaty zadłużenia za czynsz, 4 wnioski o ustalenie stopnia niepełnosprawności, 3 wnioski o przyznanie miejsca w mieszkaniu chronionym prowadzonym przez Fundację „Zdążyć z Miłością”),

 2 osoby podjęły odpracowywanie zaległości w ZBM,

 13 osób zmotywowano do zarejestrowania w PUP,

 4 osoby zmotywowano do podjęcia prac społecznie - użytecznych.

 9 rodzin zmotywowano do przeprowadzenia diagnozy dzieci w Miejskiej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

 3 rodziny zmotywowano do zmiany szkoły dla dzieci względem ich potrzeb i możliwości,

 35 dzieci uczęszczało do placówek wsparcia dziennego.

 16 rodzin zmotywowano do podjęcia terapii: psychologicznej (11 rodzin) i leczenia uzależnienia od alkoholu (5 rodzin),

 4 osoby zmotywowano do podjęcia nauki, celem uzupełnienia wykształcenia,

 7 osób ukończyło zajęcia edukacyjne w ramach „Szkoły dla rodziców” prowadzonej przez Klub Integracji Społecznej,

 8 osób przystąpiło do Projektu RODZINA, 7 osób ukończyło,

 3 osoby przystąpiły do Projektu „Droga Do Domu” – szansą dla dziecka i rodziny – realizowane przez TPD,

 2 rodziny otrzymały przydział lokalu socjalnego z zasobów ZBM,

 1 rodzina skorzystała z możliwości zamieszkania w mieszkaniu chronionym Fundacji

„Zdążyć z Miłością”.

W minionym roku Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Koszalinie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego, realizował

„Projekt Rodzina”, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Projekt realizowany będzie do 31.12.2019r. Głównym celem projektu jest podniesienie jakości i dostępności usług w zakresie wsparcia rodziny i pieczy zastępczej na terenie Gminy Miasta Koszalin. W projekcie uczestniczyło 91 osób, w tym 46 opiekunów zastępczych, którzy uzyskali indywidualne wsparcie specjalistyczne (prawnik, psycholog, pedagog). W ramach projektu uczestnicy wzięli udział w cyklu warsztatów grupowych „Szkoła dla rodziców”,

„Gospodarowanie budżetem domowym”, „Profilaktyka zdrowego trybu życia”.

W 2017 roku MOPR rozpoczął współpracę w realizacji rocznego „Programu umacniania rodziny” kierowanego do rodzin, przez Stowarzyszeniu SOS Wioski Dziecięce. Pracownicy socjalni oraz asystenci rodziny z MOPR wspomagali Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce, w rekrutacji rodzin do uczestnictwa w projekcie. Beneficjentami projektu zostały rodziny przeżywające trudności w opiece nad dziećmi i będące pod opieką MOPR, które borykają się z trudnościami w sprawowaniu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, wielodzietnością, bezrobociem, samotnym rodzicielstwem, problemem uzależnienia od alkoholu oraz narkotyków oraz niepełnosprawnością. Celem programu jest umożliwianie dzieciom, które są objęte ryzykiem utraty rodziny, wzrastanie w opiekuńczym środowisku rodzinnym.

W ramach programu prowadzona jest bezpośrednia praca z rodzinami, społecznościami, aby umożliwić efektywną opiekę nad dziećmi we współpracy z władzami lokalnymi i innymi dostawcami usług. Dzieci zapewniony miały dostęp do najistotniejszych form pomocy

potrzebnej do ich prawidłowego rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego tj:

 organizacji zajęć dydaktycznych w świetlicach,

 organizacji zajęć tematycznych: plastyczno-technicznych, tanecznych, sportowo- rekreacyjnych, teatralnych, kulinarnych i komputerowych,

 ciepłego posiłku podczas pobytu w świetlicy,

 organizacji specjalistycznej pomocy (w zależności od potrzeb),

 terapii logopedycznej,

 diagnozy i konsultacji psychologicznej,

 psychoterapii indywidualnej.

Ponadto rodziny korzystające z pomocy w budowaniu umiejętności opieki nad dziećmi, otrzymały następujące wsparcie tj:

 doradztwo socjalne,

 doradztwo pedagogiczne,

 doradztwo prawne,

 konsultacje psychologiczne,

 psychoterapię indywidualną,

 warsztaty doskonalące umiejętności wychowawcze „Mądre wychowanie”,

 grupy samopomocowej dla kobiet,

 psychoedukacji.

W ramach Programu Umacniania Rodziny w Koszalinie objęto wsparciem 12 rodzin, w których wychowuje się 32 dzieci i 4 młodych dorosłych, w tym 11 z tych rodzin korzysta z pomocy MOPR.

Specjaliści Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy i Poradnictwa Specjalistycznego Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie udzielali mieszkańcom Koszalina wsparcia w rozwiązywaniu problemów życiowych oraz porad w zakresie funkcji opiekuńczo – wychowawczych. W minionym roku łącznie udzielono 1620 porad, w tym:

1351 indywidualnych konsultacji i diagnoz psychologicznych oraz 269 indywidualnych konsultacji i porad pedagogicznych. Pomoc świadczona była osobom, które wykazywały potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu aktualnych problemów życiowych, w tym niwelowania nieprawidłowego funkcjonowania dziecka w domu rodzinnym i szkole. Specjaliści w/w zespołu prowadzili:

 grupę terapeutyczną dla dzieci – uczestniczyło w niej 10 dzieci w wieku 8 do 11 lat nadpobudliwych ruchowo lub z zaburzeniami zachowania z terenu miasta Koszalina.

Dzieci uczyły się funkcjonowania w grupie rówieśniczej, skutecznej komunikacji, zachowań asertywnych, radzenia sobie z emocjami, rozpoznawania zachowań krzywdzących oraz obrony przed tego typu zachowaniami. W roku sprawozdawczym odbyły się 33 spotkania dla 10 dzieci i 2 spotkania z rodzicami dzieci. Grupa finansowana była z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, przyznano 4.400,00zł, na wyjścia grupowe do kina, wyjazdy

do stadniny koni, karnety na wyjścia do kina, karnety na wyjścia na kręgle, 2 wyjazdy na wycieczkę - do Słowińskiego Parku Narodowego i Łeby oraz do Kołobrzegu;

 grupę terapeutyczną dla młodzieży – uczestniczyło w niej dla 10 osób w wieku 12 – 15 lat zagrożonych wykluczeniem społecznym i z zaburzeniami zachowania. W roku sprawozdawczym odbyły się 27 spotkań dla 7 osób i 2 spotkania z rodzicami dzieci.

Grupa finansowana była z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, przyznano 4.400,00zł, na wyjścia grupowe do kina, wyjazdy do stadniny koni, karnety na wyjścia do kina, karnety na wyjścia na kręgle, 2 wyjazdy na wycieczkę – do Słowińskiego Parku Narodowego i Łeby oraz do Kołobrzegu;

 grupę wsparcia dla ofiar przemocy – grupa ma charakter otwarty, dla osób dotkniętych przemocą domową. W 2017 r. odbyło się 37 spotkań, w których uczestniczyły 32 osoby;

 grupę terapeutyczna dla rodzin – grupa ma charakter otwarty. Uczestniczyły w niej rodziny, które utraciły prawo do opieki nad dzieckiem oraz rodziny zgłaszające trudności wychowawcze. W spotkaniach uczestniczyło 6 osób;

 zajęcia psychoedukacyjne dla rodzin zastępczych prowadzone w ramach spotkań grupy wsparcia dla rodzin zastępczych. Zajęcia miały na celu: rozwijanie umiejętności wychowawczych, odreagowanie zamrożonych emocji, podnoszenie poczucia własnej

wartości i samooceny, naukę efektywnego radzenia sobie ze skutkami stresu i wypalenia zawodowego, nabycie umiejętności rozpoznawania zachowań

krzywdzących oraz obrony przed tego typu zachowaniami, wzmocnienie pozytywnych relacji oraz uczenie prawidłowej komunikacji w rodzinie. W zajęciach uczestniczyło 8 osób.

W ramach Klubu Integracji Społecznej MOPR prowadzi Punkt Pośrednictwa Pracy Wolontarystycznej (PPPW), wspierający wolontariuszy w codziennej działalności. W 2017 roku realizowano 5 porozumień o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych. Działaniami wspierającymi objętych było 5 dzieci z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Osoby niepełnosprawne określa się w polskim prawie jako osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnienie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znacznego, umiarkowanego, lekkiego) oraz o niezdolności do pracy.

Niepełnosprawni mieszkańcy Miasta Koszalina w 2017 roku mogli wystąpić z wnioskiem o ustalenie stopnia niepełnosprawności do Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

Tabela nr 3. Orzeczenia o niepełnosprawności wydane w latach 2015 - 2017

Wyszczególnienie 2015 rok 2016 rok 2017 rok

Osoby powyżej 16 r.ż. 1790 1584 1341

Osoby poniżej 16 r.ż. 198 207 203

Tabela nr 4. Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydane w latach 2015 - 2017

Wyszczególnienie 2015 rok 2015 rok 2017 rok

Stopień znaczny 427 402 404

Stopień umiarkowany 795 566 512

Stopień lekki 521 450 425

W minionym roku Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności nie zaliczył 65 osób i 159 dzieci do osób niepełnosprawnych, a 66 osób i 1 dziecko uzyskało odmowę wydania orzeczenia. Po raz pierwszy w 2017 roku orzeczenie uzyskało 548 osób.

Urząd Miejski w Koszalinie od 2014 roku prowadzi działania w ramach programu

„Koszalińska Karta Dużej Rodziny”. Do końca 2017 roku ww. programem objętych zostało 787 rodzin, łącznie 4014 osób. W 2017 roku Program objął 94 nowe rodziny z Koszalina, w tym 168 rodziców oraz 283 dzieci (łącznie 451 osób). Wniosek o przedłużenie Karty złożyło 358 rodzin, a dotyczył on 677 rodziców oraz 1166 dzieci (łącznie 1843 osoby), natomiast 4 rodziny wystąpiły o duplikat Kart. 335 rodzin nie zdecydowało się na przedłużenie kart.

Od stycznia 2017 roku w Koszalinie ważną Kartą Dużej Rodziny posługują się 452 rodziny.

Od 2 stycznia 2017 roku weszła w życie uchwała nr XXVI/357/2016 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 22 grudnia 2016 roku. Uchwała ta zmieniła termin ważności Koszalińskich Kart Dużej Rodziny. Rodzicom Karta przyznawana jest bezterminowo, natomiast dzieciom do 18 roku życia, nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia, pod warunkiem kontynuowania nauki. Do końca 2017 roku 119 firm zadeklarowało udzielenie zniżek i ulg koszalińskim rodzicom wielodzietnym. W 2017 roku do Programu przystąpiło 17 nowych partnerów.

Ponadto w 2017 roku radna Izabela Wilke oraz radna Barbara Grygorcewicz zorganizowały bal karnawałowy dla dzieci objętych Programem oraz rodzinny rajd rowerowy „Mama na rowerze”.

Wydział Kultury i Spraw Społecznych w ramach wsparcia funkcjonowania rodziny pozyskuje corocznie środki finansowe z Rządowego Programu Maluch na prowadzenie miejsc żłobkowych. Placówki opieki nad dzieckiem posiadały 1056 miejsc, z czego 440 miejsc

w Żłobku Miejskim (6 oddziałów), 591 miejsc w Żłobkach Niepublicznych (19 placówek) i 25 miejsc w Klubie Dziecięcym. Miasto Koszalin wspiera tworzenie miejsc opieki nad

dzieckiem w wieku do lat 3 poprzez przekazywanie dotacji celowej podmiotom niepublicznym w wysokości 400 zł do żłobka i 200 zł do klubu dziecięcego na podstawie uchwały nr XIV/148/2011 z dnia 22 września 2011 roku.

Miejska Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Koszalinie, jako instytucja diagnostyczno – terapeutyczna świadczy usługi dzieciom i młodzieży mieszkającym na terenie miasta lub uczącym się w koszalińskich placówkach. Oferuje pomoc także rodzicom i nauczycielom, obejmując w ten sposób wsparciem całe środowisko wychowawcze dziecka. W ramach swojej działalności poradnia wdraża programy służące rozwojowi rodziny:

,,Siłownia umysłowa”, ,,Jak być dobrym rodzicem – o wytyczaniu granic”, ,,Granice i zasady w wychowaniu dzieci”, ,,Depresja u dzieci i młodzieży”, ,,Radzenie sobie z emocjami-

kształtowanie postaw społecznych”, ,,Zachowanie ryzykowne podejmowane przez dzieci i młodzież”, ,,Prawidłowości rozwojowe dzieci”, ,,Samookaleczanie się – moda czy sposób

na przetrwanie”, ,,Radzę sobie ze stresem”, ,, Mechanizmy podejmowania przez młodzież zachowań ryzykownych”. W ramach pedagogizacji rodziców w ich funkcjach opiekuńczo – wychowawczych poradnia realizowała zajęcia „Szkoła dla rodziców” – 3 edycje dla 100 osób, zajęcia dot. budowania kontaktu społeczno – emocjonalnego z dzieckiem, wspierania rozwoju dziecka w rodzinie, trudnych zachowań dzieci w wieku przedszkolnym, grupy wsparcia i pomoc indywidualna dla rodziców dzieci z opóźnionym rozwojem mowy i zaburzeniami emocjonalnymi, dzieci zdolnych, z nieharmonijnym rozwojem. Poradnia prowadziła 34 indywidualne obserwacje dzieci w przedszkolach oraz 25 obserwacji w szkołach. Ponadto poradnia prowadziła działalność, mającą na celu rozwój współpracy instytucji oświatowych z rodzicami w ramach programów:

Dla przedszkoli: „Wspieranie rozwoju dziecka w rodzinie”, „Trudne zachowania w wieku

przedszkolnym – edukacja rodziców”, „Budowanie kontaktu społeczno – emocjonalnego z dzieckiem”. Prowadzono dyżury dla rodziców na terenie przedszkoli oraz grupy

dla rodziców i ich dzieci: grupa z zaburzeniami emocjonalnymi wg W. Sherborne, dla dzieci z zaburzeniami percepcji słuchowej, ,,Od bajania do gadania”, dla dzieci 5-6 letnich z rozpoznanym ryzykiem dysleksji, ,,Każdy może być odważny”, a także prowadzono profilaktykę wad wymowy.

Dla szkół podstawowych: ,,Siłownia umysłowa”, udział rodziców w procedurze zindywidualizowanej ścieżki kształcenia, udział rodziców w mediacjach odnośnie sytuacji

szkolnej dziecka, przygotowanie materiałów dla rodziców, ,,Jak być dobrym rodzicem w wytyczaniu granic”.

Dla gimnazjów: 2 grupy socjoterapeutyczne, 3 edycje ,,Szkoły dla Rodziców”.

Dla szkół ponadgimnazjalnych: ,,Mechanizmy podejmowania przez młodzież zachowań ryzykownych”, udział w zajęciach grupy socjoterapeutycznej, udział w zajęciach TRE (Trauma Release Exercises).

W ramach działalności Poradni funkcjonowały grupy wsparcia dla pedagogów: Budowanie relacji nauczyciel – uczeń, nauczyciel – rodzic, budowanie w dzieciach poczucia własnej wartości, Przemoc w sieci oraz w ramach działań dla rodziców i nauczycieli, udział pracowników w ,,Wywiadówkach profilaktycznych”.

W realizację powyższego celu włączyły się także koszalińskie placówki oświatowe, które udzielały rodzicom konsultacji i porad w zakresie ich roli opiekuńczo – wychowawczej, przeprowadzały szkolenia i warsztaty dla rodziców oraz realizowały programy:

„Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym”, ,,Postaw na rodzinę”, ,,ARS – jak dbać o miłość”, ,,Bezpieczna szkoła”, ,,Zastopuj.pl”, ,,Chronimy dzieci”, ,,Głęboki smutek”, ,,Pomoc terapeutyczna dla uczniów IILO”, ,,Wyprawka szkolna”, ,,Wsparcie na starcie”, kampanie informacyjne dla rodziców: zagrożenia w Internecie - Cyberprzemoc, czyny karalne popełniane przez uczniów.

Komenda Miejska Policji w Koszalinie, w 2017 roku realizowała i uczestniczyła w następujących kampaniach społecznych oraz programach profilaktycznych:

 Ogólnopolska konferencja naukowa „Współczesna perspektywa wsparcia kobiet”;

 Ogólnopolska kampania „Melanż. Oczekiwanie vs. Rzeczywistość”;

 „Biała Wstążka – 16 Dni Przemocy wobec Kobiet”;

 „Nie bądź miła”.

W 2017 roku przeprowadzono grupowe i indywidualne spotkania z rodzicami młodzieży informujące o wyglądzie, składzie i niebezpieczeństwach związanych z substancjami psychoaktywnymi, jednocześnie przekazano informacje dotyczące placówek oferujących pomoc w zakresie walki z uzależnieniami wśród młodych osób. Na stronie internetowej KMP każdorazowo umieszczano informacje o lokalnych instytucjach świadczących pomoc dziecku i rodzinie.

II Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej do Wykonywania Orzeczeń w sprawach rodzinnych w ramach prowadzonych nad rodzinami i dziećmi nadzorów, prowadził pedagogizację rodziców w zakresie podnoszenia ich kompetencji wychowawczych, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb rozwojowych. Kuratorzy sądowi zachęcali rodziców do korzystania zajęć ,,Szkoły dla Rodziców” oraz zajęć wspomagających prowadzonych przez Miejską Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczną, Towarzystwo Pomocy Dzieciom, czy Stowarzyszenie ,,Młodzi Młodym”. Wskazywali uczestnikom postępowania miejsca, w których małoletnie dzieci i ich rodzice mogą skorzystać ze wsparcia psychoedukacyjnego lub terapeutycznego. Kuratorzy przy współpracy z TPD, w ramach programu ,,Droga do Domu-szansa dla dziecka i rodziny”, kierowali podopiecznych sądu do placówek wsparcia dziennego, a dzięki współpracy z wolontariuszami Zespołu Szkół Nr 10 i II Liceum Ogólnokształcącego, rodziny objęte nadzorami zostały obdarowane zabawkami oraz paczkami świątecznymi.

Centrum Psychoterapii i Leczenia Uzależnień ANON podobnie jak w 2016 roku, w ramach swoich zadań zrealizowało programy ,,Trzeźwiejący rodzic” oraz ,,Terapia Par”,

których celem była poprawa psychologicznego funkcjonowania w rodzinie, umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz umiejętności komunikowania się.

W minionym roku Fundacja „Zdążyć z Miłością” prowadziła 2 mieszkania chronione dla samotnych bezdomnych matek z małoletnimi dziećmi. W 2017 roku zapewniono miejsca zamieszkania dla dziewięciu matek. Do końca 2017 roku cztery mieszkanki usamodzielniły się, opuszczając mieszkanie chronione, otrzymując lokal z zasobów miasta lub wynajmując

stancję, zaś pozostałe mają złożone wnioski do ZBM o przydział lokali i oczekują w mieszkaniach chronionych do chwili uzyskania możliwości usamodzielnienia się. Jedna

z mieszkanek uzupełniła wykształcenie, zaś dwie podniosły kwalifikacje. W mieszkaniach chronionych odbywały się zajęcia dla dzieci z opiekunami mieszkań, wolontariuszami, logopedą oraz dla matek dotyczące podniesienia samooceny, nabywania umiejętności zarządzania swoimi finansami, doskonalenia nawyków zdrowego odżywania siebie i dzieci.

Na skutek niewłaściwej opieki nad dzieckiem przez jedną z matek Fundacja skierowała

wniosek do sądu o wgląd w opiekę nad dzieckiem. Dziecko zostało umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej.

W 2017 roku do realizacji programu włączyło się Stowarzyszenie „Przemoc Ma Granice”, które w ramach swojej działalności prowadziło m.in. projekt „Jesteś Piękna”, który miał na celu wzmocnienie poczucia własnej wartości kobiet samotnie wychowujących dzieci.

Stowarzyszenie zorganizowało Ogólnopolską Konferencję Naukową „Współczesna perspektywa wsparcia kobiet”, której celem było uświadomienie odbiorcom skali problemu związanego z doznawaniem przemocy.

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci prowadzi na terenie Miasta Koszalina 5 Środowiskowych Ognisk Wychowawczych, 3 oddziały przedszkolne oraz placówkę

opiekuńczo – wychowawczą w Starych Bielicach. W ramach działalności ww. placówek

organizuje wypoczynek letni i zimowy w formie półkolonii, dożywianie dzieci, współpracę z rodzinami biologicznymi na rzecz powrotu dziecka do domu rodzinnego, pracę z rodziną

usprawniającą jej umiejętności opiekuńczo – wychowawcze. TPD prowadzi również działalność edukacyjną, profilaktyczną i terapeutyczną, podejmuje działalność medialną dot. funkcjonowania rodziny tj. organizuje konferencje, wydaje publikacje, broszury, plakaty, prowadzi wystąpienia telewizyjne i radiowe.

W realizację celu dotyczącego poprawy funkcjonowania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczej włączyło się również Stowarzyszenie Koszalińskie Centrum Wolontariatu, które prowadzi działalność wolontarystyczną na rzecz rodziny. W 2017 roku, w ramach programów ,,Moda na Wolontariat” i ,,Pogotowia Lekcyjnego”, pracę prowadziło 34 wolontariuszy.

Dom Samotnej Matki, w ramach realizacji w/w celu, prowadził trening umiejętności opiekuńczo – wychowawczych dla matek i dzieci, którego misją było zdobycie wiedzy o etapach rozwoju i potrzebach dziecka, trening pielęgnacji, bliskości i zabawy, interakcji matka-dziecko oraz trening radzenia sobie z emocjami w sytuacjach konfliktowych.

Tabela nr 5. Wskaźniki osiągnięcia celu strategicznego 1

liczba programów edukacyjnych, profilaktycznych i terapeutycznych dla rodzin 49 liczba osób objętych wsparciem asystenta rodziny i asystenta osoby niepełnosprawnej, pracownika socjalnego świadczącego rozszerzoną pracę socjalną

161

liczba osób/rodzin, które zakończyły współpracę z asystentem rodziny, asystentem osoby niepełnosprawnej, pracownikiem socjalnym świadczącym rozszerzoną pracę socjalną i usamodzielniły się

62/19

liczba działań medialnych dot. funkcjonowania rodzin oraz o ofercie lokalnych instytucji, w tym m.in. liczba konferencji, publikacji, wystąpień telewizyjnych, radiowych i prasowych oraz broszur, plakatów

322

liczba rodzin objętych pomocą finansową i niefinansową 2.183

liczba dzieci i młodzieży objętych dożywianiem 896

liczba dzieci i młodzieży objętych wsparciem w formie wyposażenia w podręczniki i pomoce szkolne

2.514

liczba prowadzonych placówek form dziennej opieki nad dziećmi i młodzieżą, w tym żłobkowej i przedszkolnej

35

liczba dzieci i młodzieży korzystających z placówek form dziennej opieki nad dziećmi i młodzieżą 1585 liczba porad udzielonych rodzinom w zakresie funkcji opiekuńczo-wychowawczych 5.346 liczba szkoleń i warsztatów dla rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych 712 liczba programów profilaktycznych, terapeutycznych i psychoedukacyjnych skierowanych do rodziców i dzieci

224

liczba rodzin i dzieci uczestniczących w zajęciach profilaktycznych, terapeutycznych i psychoedukacyjnych

7.200

liczba rodzin biologicznych, z którymi prowadzona jest współpraca na rzecz powrotu dziecka do domu rodzinnego

72

liczba udzielonych porad psychologiczno-pedagogicznych i innych form wsparcia dla rodziców i dzieci w trakcie procesu powrotu do rodziny naturalnej

335

liczba dzieci, które powróciły z pieczy zastępczej do rodziny biologicznej 23

liczba wolontariuszy i dzieci objętych wsparciem 3.513

liczba mieszkań w zasobach mieszkaniowych gminy 5.439

Jak wynika z powyższej tabeli, na terenie Miasta Koszalina w minionym roku w dalszym ciągu prowadzono wiele działań służących poprawie funkcjonowania rodziny,

choć ich liczba spadła w porównaniu z poprzednim rokiem. Zaznaczyć należy, iż znacząco wzrosła liczba rodzin, z którymi prowadzona jest praca na rzecz powrotu do domu rodzinnego. Ponadto w 2017 roku dostrzeżono problemy osób niepełnosprawnych na terenie Miasta Koszalina i w związku z tym podjęto kolejne działania skierowane ku osobom niepełnosprawnym, o czym świadczyć może znaczny wzrost liczby szkoleń i warsztatów dla rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych.

1.2 CEL STRATEGICZNY NR 2– POPRAWA SYTUACJI DZIECKA W ŚRODOWISKU NAUCZANIA

Szkoła w odróżnieniu od rodziny funkcjonuje w warunkach zinstytucjonalizowanych.

Jest podstawową instytucją oświatowo – wychowawczą w systemie edukacji. Zajmuje się kształceniem i wychowaniem dzieci i młodzieży, stosownie do przyjętych w danym społeczeństwie celów i zadań oraz koncepcji oświatowo – wychowawczych. Szkoła prowadzi działania związane z opieką, ochroną, dostrzeganiem i rozumieniem problemów wychowanka oraz reagowaniem na nie. W obszarze tym mieszczą się m.in. programy edukacyjne związane z zapobieganiem uzależnieniom, przemocy i edukacja prozdrowotna.

Ponadto działania szkoły ukierunkowane są na kształtowanie postaw dzieci wobec innych ludzi, zarówno dorosłych, jak i rówieśników oraz samego siebie.

W realizację celu strategicznego dotyczącego poprawy sytuacji dziecka w środowisku

nauczania w 2017 roku, włączyły się 23 szkoły: podstawowe, gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne. W placówkach oświatowych realizowano różne programy i warsztaty

o tematyce profilaktycznej. W ramach realizacji powyższego celu szkoły współpracowały z różnymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami m.in.: Urzędem Miejskim, MOPR,

Strażą Miejską, Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii, Powiatową Stacją Sanitarno - Epidemiologiczną, Komendą Miejską Policji, Ośrodkiem Metodycznym Krajowego Komitetu Wychowania Resocjalizującego, Stowarzyszeniem Profilaktyki i Terapii ,,Młodzi Młodym”, Miejską Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną, Hospicjum im. Św. Maksymiliana Kolbego, Sądem Rejonowym w Koszalinie, Poradnią dietetyczną, Caritas Diecezji Koszalińsko – Kołobrzeskiej, Domem Samotnej Matki, Schroniskiem dla bezdomnych zwierząt, Koszalińskim Centrum Wolontariatu, Towarzystwem Przyjaciół Dzieci.

W realizację powyższego celu aktywnie włączyła się Komenda Miejska Policji w Koszalinie. W 2017 roku przeprowadzono następujące działania profilaktyczne poświęcone problematyce przeciwdziałania narkomanii i alkoholizmowi, w których uczestniczyli funkcjonariusze KMP:

1. „Obietnice… Twoje życie jest bezcenne – nie pozwól się sprzedać!”;

2. „Wakacyjna edukacja dla bezpieczeństwa”;

3. „Dopalacze to ściemniacze”;

4. „Porozmawiajmy o zdrowiu i nowych zagrożeniach”;

5. „Melanż. Oczekiwania vs. Rzeczywistość”;

6. „Pozory mylą – dowód nie”;

7. „Nigdy nie jeżdżę po alkoholu”;

8. „Młody kierowca też myśli”;

9. „Razem Bezpieczniej”.

W działania dotyczące omawianego celu strategicznego włączyła się także Miejska

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, która zrealizowała w koszalińskich szkołach 22 programy profilaktyczne, wspierające wychowanie dzieci i młodzieży m.in. ,,Zachowania

agresywne u dzieci w wieku przedszkolnym”, ,,Każdy może być odważny”, ,,Mechanizmy podejmowania przez młodzież zachowań ryzykownych”, ,,Seksualność człowieka”, ,,Samookaleczanie się – moda czy sposób na przetrwanie”, ,,Przemoc w sieci”, ,,Unplayed”, ,,Każdy może być odważny”, ,,Zaburzenia emocjonalne”, ,,Wspieranie rozwoju dziecka w rodzinie”, ,,Trudne zachowanie dzieci w wieku przedszkolnym”, ,,Moja klasa, moja grupa”, ,,Dobry kolega, dobra koleżanka”, ,,Stres szkolny – jak sobie z nim radzić”, ,,Budowanie relacji rówieśniczych”, ,,Depresja u dzieci i młodzieży”, ,,Śmierć samobójcza”.

Pełnomocnik Prezydenta ds. Uzależnień w 2017 roku, w ramach omawianego celu kontynuował i wzbogacał nowoczesne, profesjonalne, prospołeczne programy profilaktyczne. Wśród programów znalazły się „Przyjaciele Zippiego”, „Spójrz inaczej”, „Trzeci Elementarz” oraz „Szkoła dla Rodziców”. Realizatorami byli: Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizacyjnego oraz Stowarzyszenie Profilaktyki i Terapii „Młodzi Młodym”, Caritas, TPD, Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Działaniami objęto 1355 dzieci i rodziców.

Koszt działań to około 600 tys. zł. W ramach realizacji warsztatów psychologicznych swoje kompetencje wychowawcze oraz prospołeczne sposoby funkcjonowania w rodzinie i środowisku uzyskało i zwiększyło 2880 odbiorców działań. Realizatorami tych zadań były

takie organizacje jak: Stowarzyszenie Profilaktyki i Terapii „Młodzi Młodym”, Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii oraz Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Koszalinie.

W działania dotyczące omawianego celu strategicznego włączyło się również Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, które zrealizowało programy profilaktyczne, wspierających wychowanie dzieci i młodzieży m.in. ,,Spójrz inaczej”, ,,Przyjaciele Zippiego”, ,,Cukierki”, ,,Trzeci Elementarz” czyli program „Siedmiu kroków” oraz zajęcia dla rodziców.

Kuratorzy II Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej do Wykonywania Orzeczeń w sprawach rodzinnych w ramach prowadzonych nad rodzinami i dziećmi nadzorów, motywowali młodzież do aktywności społecznych sprzyjających rozwijaniu postaw charytatywnych m. in. pomocy w działalności Domu Samotnej Matki w Koszalinie oraz opiece nad zwierzętami w Schronisku dla Zwierząt w Koszalinie. Działanie te stały się częścią procesu resocjalizacji nieletnich, a także przyczyniały się do rozwoju prawidłowych postaw społecznych.

Działania dotyczące poprawy dziecka w środowisku nauczania podejmowało również

Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Koszalinie poprzez realizacje programu profilaktyczno – wychowawczego Ośrodka

Rehabilitacyjno – Edukacyjno – Wychowawczego w Koszalinie, którego celem jest kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności lokalnej, świadomości praw i obowiązków, kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, przestrzegania norm społecznych itp.

Ponadto Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Koszalinie od 2017 roku realizuje wypłaty pomocy materialnej w formie stypendium szkolnego uczniom zamieszkałym na terenie Miasta Koszalina. W minionym roku pomoc w formie stypendium szkolnego została wypłacona 387 uczniom z 298 rodzin. Wypłacono świadczenia na kwotę 162 846, 82zł.

Tabela nr 6. Wskaźniki osiągnięcia celu strategicznego 2

liczba zrealizowanych programów profilaktycznych wspierających wychowanie dzieci i młodzieży 228 liczba zrealizowanych warsztatów psychologicznych dla dzieci i młodzieży oraz rodziców 418 liczba prowadzonych grup wparcia w szkołach dla rodzin niewydolnych wychowawczo 29 liczba instytucji i organizacji pozarządowych zaangażowanych w realizację programów profilaktycznych i pomocowych na rzecz dzieci

155

liczba pedagogów w szkołach 32

liczba psychologów w szkołach 6

liczba opracowanych i realizowanych programów edukacyjno-wychowawczych przeciwdziałających patologiom społecznym dzieci i młodzieży

100

Na podstawie wyżej przytoczonych danych stwierdzić należy, iż cel związany z poprawą sytuacji dziecka w środowisku nauczania realizowany był w 2017 roku

na podobnym poziomie w stosunku do roku 2016.

1.3 CEL STRATEGICZNY NR 3 – PROMOCJA ZDROWIA MIESZKAŃCÓW ORAZ ROZWÓJ SPORTU I REKREACJI

Zdrowie publiczne obejmuje szeroki zakres działań wielodyscyplinarnych wiążących się z różnymi aspektami zdrowia ludzi, ich ochroną, umocnieniem i poprawą, oceną potrzeb zdrowotnych populacji oraz sposobami zaspakajania. Zajmuje się nie tylko zdrowiem jednostki, ale także zdrowiem wszystkich ludzi oraz jego uwarunkowaniami zarówno negatywnymi, jak i pozytywnymi - prozdrowotnymi.

W realizację celu strategicznego dotyczącego promocji zdrowia mieszkańców oraz rozwoju sportu i rekreacji włączył się Urząd Miejski, jednostki organizacyjne miasta, poradnie specjalistyczne i rodzinne, organizacje pozarządowe, szkoły: podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne.

Wydział Kultury i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Koszalinie, w ramach promocji zdrowia mieszkańców, przeprowadził Program profilaktyki zakażeń wirusem HPV dla 13 – letnich mieszkanek Koszalina. Celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań

na raka szyjki macicy u kobiet. W 2017 roku zostało zaszczepionych 193 dziewczynek z 345 objętych szczepieniem, co stanowi 55,9% populacji. W minionym roku realizowany

był również Miejski Program ,,Zdrowo jesz, lepiej żyjesz”, skierowany do młodych mieszkańców Miasta Koszalina oraz ich rodziców. Głównym celem programu jest zapobieganie rozwojowi nadwagi i otyłości oraz innym chorobom przewlekłym poprzez efektywne promowanie zasad prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży. W 2017 roku dietetycy przeprowadzili w 13 szkołach podstawowych po 4 godziny lekcyjne w każdej klasie trzeciej, zajęcia z zakresu prawidłowego odżywiania.

Dodatkowo 3 szkoły i przedszkole przeprowadziły konkursy kulinarne Master Szefik.

W 2017 roku placówki oświatowe realizowały m.in. następujące programy prozdrowotne: ,,Radosny uśmiech, radosna przyszłość”, ,,Między nami kobietkami”, ,,Owoce w szkole”, ,,Wybierz sport”, ,,Ja i mój uśmiech”, ,,Ratowniczek”, ,,Przyjaciółka Oli i Kuby”, ,,Ratujemy i uczymy się ratować”, ,,Bezpieczne życie”, ,,Puchatek uczy bezpieczeństwa”, ,,Ja i moje zęby”, ,,Szklanka mleka”, ,,Owoce i warzywa w szkole”, ,,Nie pal przy mnie, proszę”, ,,Słyszę cię!”, ,,Dobrze jem ze szkołą na widelcu”, ,, Śniadanie daje moc”, ,,Odczuwaj-ufaj-mów”, ,,Cukierki”, ,,Spójrz inaczej”, ,,Unplugged”, ,,Rokoobrona”, ,,Fluoryzacja zębów”, ,,Zasady prawidłowego odżywiania w walce z otyłością i infekcjami”, ,,Zdrowo jeść, zdrowym być, zdrowo żyć”, ,,Śniadanie daje moc”, „Trzymaj formę”, „Chroń Dziecięcy Uśmiech”, „Superwiewiórka – przyjaciółka Oli i Kuby”, „Szklanka mleka”, „Znajdź właściwe rozwiązanie”, „Zdrowo jesz, lepiej żyjesz”, „Klub Wiewiórka”, „Przyjaciele Zippiego”, „Mleko w szkole”.

W 2017 roku, w ramach promocji zdrowia, szkolne pielęgniarki realizowały m.in. badania bilansowe uczniów z klas pierwszych i trzecich oraz badania przesiewowe klas piątych, kontrole czystości włosów, pomiary wagi i wzrostów, cykl zabiegów fluoryzacji, pogadanki na temat higieny osobistej i profilaktyki chorób.

W szkołach na terenie Miasta Koszalina organizowano liczne zajęcia sportowe.

W 2017 roku przeprowadzono m.in. następujące działania: organizacja Dnia Zdrowia, ,,Mikołajkowe zawody sportowe”, Międzyszkolny Konkurs Wiedzy Olimpijskiej „One World, one Dream”, „Noworoczne potyczki sportowe przedszkolaków i pierwszaków”,

„Asy z czwartej klasy”, „Tabliczka mnożenia na sportowo”, „Mistrz Sportu”, „Tydzień Sportu Szkolnego”, prowadzenie zajęć w ramach Szkolnego Koła Sportowego, zajęcia sportowe na lodowisku, basenie, w kręgielni, testy sprawności fizycznej wykonywane przez nauczycieli wychowania fizycznego oraz popołudniowe zajęcia sportowe na terenie szkół.

Niepełnosprawne dzieci i młodzież objęte są opieką, wychowaniem, rehabilitacją i edukacją w Ośrodku Rehabilitacyjno – Edukacyjno – Wychowawczym oraz Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym. Ponadto na terenie Miasta Koszalin funkcjonuje Integracyjna Szkoła Podstawowa Nr 21, a w Szkole Podstawowej Nr 13 i Gimnazjum Nr 4, prowadzono oddziały integracyjne.

Tabela nr 7. Wskaźniki osiągnięcia celu strategicznego 3

liczba nowych form infrastruktury kulturalnej i sportowo - rekreacyjnej dla rodzin 41 liczba zrealizowanych akcji w zakresie badań stanu zdrowia dzieci i młodzieży 36 liczba zrealizowanych edukacyjnych programów prozdrowotnych w szkołach 85 liczba zrealizowanych programów rehabilitacyjnych przygotowujących młodzież niepełnosprawną do podjęcia samodzielnego życia

15

Niestety w roku sprawozdawczym spadła liczba akcji i programów edukacyjnych skierowanych do mieszkańców Koszalina w zakresie promocji zdrowia. Podkreślić należy znaczny wzrost liczby nowych form infrastruktury kulturalnej i sportowo - rekreacyjnej dla rodzin oraz zrealizowanych programów rehabilitacyjnych przygotowujących młodzież niepełnosprawną do podjęcia samodzielnego życia mieszkańców oraz rozwoju sportu i rekreacji.

1.4 CEL STRATEGICZNY NR 4– ZWIĘKSZENIE POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA RODZINY, DZIECI I MŁODZIEŻY

Bezpieczeństwo jest naczelną potrzebą człowieka i grup społecznych. Daje poczucie pewności, a jego brak wywołuje niepokój i poczucie zagrożenia.

W realizację celu strategicznego, dotyczącego zwiększenie poziomu bezpieczeństwa rodziny, dzieci i młodzieży włączyły się m.in. szkoły, miejskie jednostki organizacyjne, Sąd Rejonowy w Koszalinie II Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej, Komenda Miejska Policji, organizacje pozarządowe, Zespół Interdyscyplinarny, Dom Samotnej Matki, Centrum

Kryzysowe dla Kobiet i Kobiet z Dziećmi „Nadzieja”, Miejska Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna.

W 2017 roku Zespół ds. Przeciwdziałania Przemocy i Poradnictwa Specjalistycznego MOPR w Koszalinie w ramach zwiększenia dostępności pomocy terapeutycznej dla osób zagrożonych przemocą i uzależnieniem, osób uwikłanych w przemoc, uzależnionych oraz współuzależnionych realizował Program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Celem głównym programu jest powstrzymanie osób stosujących przemoc od zachowań niepożądanych i doprowadzenie do zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie. Program w 2017 roku ukończyło 6 uczestników (z 10 osób, które co najmniej 1 raz były na zajęciach). Na realizację programu wydano 5 893,00 zł.

Ponadto pracownicy Zespołu przeprowadzili spotkanie z rodzinami zastępczymi na temat przemocy w rodzinie, warsztaty „Skuteczne wsparcie kobiet – jak pomagać świadomie?”

dla grupy ok. 20 wolontariuszy i wolontariuszek Fundacji „Zdążyć z Miłością”, planujących pracę z kobietami przebywającymi w mieszkaniach chronionych.

Pracownicy Zespołu, jako prelegenci, brali udział w:

 konferencji „Siła, która niszczy” – w ramach współpracy z Fundacją Na Przekór Przeciwnościom z Kołobrzegu,

 zebraniu Rady Pedagogicznej w Szkole Podstawowej nr 13 w Koszalinie,

 spotkaniu w Specjalistycznym Zespole Gruźlicy i Chorób Płuc w Koszalinie „Ochrona zdrowia w lokalnym systemie przeciwdziałania przemocy”,

 zebraniu Rady Pedagogicznej w Zespole Szkół Nr 1 w Koszalinie,

 Ogólnopolskim IX Kongresie Kobiet w Poznaniu,

 I Regionalnym Kongresie Kobiet w Gminie Darłowo – w debacie „Przemoc ma płeć”,

 konferencji „Razem przeciw przemocy” w Grudziądzu – „Zalety interdyscyplinarnej współpracy instytucji i służb w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie”

 konferencji „Współczesna perspektywa wsparcia kobiet”, organizowanej przez Politechnikę Koszalińską, Fundację „Zdążyć z Miłością” i Stowarzyszenie „Przemoc ma Granice”– „Wyrównywanie szans kobiet w systemie wsparcia instytucjonalnego związanego z przeciwdziałaniem przemocy”,

 spotkaniu koordynatorów powiatowych z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie z powiatów: białogardzkiego, drawskiego, koszalińskiego, kołobrzeskiego,

sławieńskiego, szczecineckiego, świdwińskiego, wałeckiego oraz Miasta Koszalin, a także przewodniczących Zespołów Interdyscyplinarnych z w/w powiatów,

 spotkaniu organizowanym przez Zespół Interdyscyplinarny z zakresu zasad realizacji procedury „Niebieskie Karty” dla przedstawicieli Oświaty.

W ramach konsultacji dla ofiar i sprawców przemocy w siedzibie MOPR w 2017 roku przyjęto i zweryfikowano 93 zgłoszenia dotyczące podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie. Dla części przyjętych przypadków zastała wszczęta procedura „Niebieskie Karty”.