ul. Przemysłowa 3D, Konin Tel. 63/ ; , http:

Pełen tekst

(1)  . ul. Przemysłowa 3D, 62-510 Konin Tel. 63/243 77 17; 0603 846 279, http: www.sep.konin.pl , e-mail: sepkonin@wp.pl. PODSTAWOWE DOKUMENTY PRAWNE  Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 t.j. z późn. zm.): - - istotna dla Komisji kwalifikacyjnych zmiana PE dokonana Ustawą o zmianie ustawy - Prawo energetyczne i Ustawy - Prawo ochrony środowiska z 4 marca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 62 poz. 552), (przywrócono 5 lat) - - ostatnia istotna zmiana PE dotycząca Komisji kwalifikacyjnych dokonana ustawą o zmianie ustawy prawo energetyczne i o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 19 września 2011 r. Dz. U. Nr 205 poz. 1208 (bezterminowe)  Rozporządzenie MGPiPS z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń instalacji i sieci (Dz. U. z 2003 r. Nr 89 poz. 828 z późn. zm.) ostatnia zmiana z 20 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 141, poz. 1198). 1.

(2) REGULACJE USTAWY – PRAWO ENERGETYCZNE • Osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń i instalacji obowiązane są posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwami wydanymi przez komisje kwalifikacyjne (art. 54 ust 1). • Zabrania się zatrudniania przy samodzielnej eksploatacji sieci oraz urządzeń i instalacji osób bez wymaganych prawem kwalifikacji art. 54 ust 2) • Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. (art. 2373 K. p.).. KARY PIENIĘŻNE  Karze pieniężnej podlega ten, kto zatrudnia osoby bez wymaganych ustawą kwalifikacji (art. 56 ust. 1 pkt 9 PE). Obligatoryjność kary:  Brzmienie przepisu art. 56 Prawa energetycznego przesądza, że Prezes URE jest zobligowany, a nie uprawniony, do nałożenia kary w razie stwierdzenia okoliczności podlegających karze (co potwierdził również SN w wyroku 25 kwietnia 2007 sygn. akt III SK 1/07).. 2.

(3)  Podstawa wymierzenia kary – przychody z roku poprzedzającego. rok orzekania.  Wysokość kary – do 15% przychodu  Obligatoryjnie kara jest nakładana na przedsiębiorcę.  Kara może (fakultatywnie) zostać nałożona także na kierownika przedsiębiorstwa energetycznego, kara ta może być wymierzona w kwocie nie większej niż 300% jego miesięcznego wynagrodzenia.  Kara pieniężna jest płatna na konto właściwego urzędu skarbowego.  Kary pieniężne, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.  Od decyzji Prezesa URE służy odwołanie do SOKiK (art. 30 ust. 2 u.p.e.) – zasady postępowania jak w sprawach gospodarczych.  Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Prezesa URE w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji (art. 47947 k.p.c.). Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli: 1. stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a 2. podmiot zaprzestał naruszania prawa lub 3. zrealizował obowiązek.  USTAWA – PRAWO ENERGETYCZNE  Terminowość wydawania świadectw kwalifikacyjnych - art. 10 ustawy o zmianie. ustawy PE o n. in. u. z 19 sierpnia 2011 r. (Dz. U. z 2011 r., Nr 205 poz. 1208):  Świadectwa potwierdzające posiadane kwalifikacje w zakresie eksploatacji urządzeń, instalacji lub sieci wydane przez komisje kwalifikacyjne na podstawie dotychczasowych przepisów stają się świadectwami bezterminowymi z wyłączeniem świadectw potwierdzających kwalifikacje zawodowe osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci, a świadczących usługi na rzecz konsumentów, mikro, małych i średnich przedsiębiorców, które zachowują ważność do czasu upływu terminu, na jaki zostały wydane.. 3.

(4)  Rezygnacja z terminowości świadectw kwalifikacyjnych - art. 1 pkt.15 ustawy o zmianie ustawy PE i in. u. z 19 sierpnia 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. , Nr 205 poz. 1208) - zmienia brzmienie - art. 54 UPE:  uchylenie ust. 1a (terminowość)  korekta ust. 1b usunięto „przed upływem 5 lat”,  Możliwość skierowania osoby z ważnym świadectwem kwalifikacyjnym na ponowny egzamin, jeśli eksploatacja urządzeń i sieci była prowadzona niezgodnie z przepisami na wniosek: - Pracodawcy, - Inspektora pracy, - Prezesa URE, - Innego organu właściwego ds. komisji kwalifikacyjnych.  dodanie ust. 1c, pkt 1). zgodnie z którym, sprawdzenie spełniania kwalifikacji przeprowadza się w także przypadku: wniosku pracodawcy: – gdy osoba zajmująca się eksploatacją sieci, urządzeń lub instalacji posiada kwalifikacje potwierdzone świadectwem, ale w ciągu kolejnych pięciu lat nie zajmowała się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci, których uprawnienie dotyczy, (dziennik operacyjny ?…) – który dokonał modernizacji lub innej istotnej zmiany parametrów urządzeń, instalacji lub sieci;. 4.

(5)  dodanie ust. 1c, pkt 2), zgodnie z którym, sprawdzenie spełniania kwalifikacji przeprowadza się także w przypadku:.  osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci, świadczących usługi na rzecz konsumentów w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny oraz mikroprzedsiębiorców, małych lub średnich przedsiębiorców, w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej  - co pięć lat,. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY PRZY URZĄDZENIACH ENERGETYCZNYCH. 10. 5.

(6) WYMAGANIA PRAWNE W ZAKRESIE ORGANIZACJI PRAC EKSPLOATACYJNYCH PRZY URZĄDZENIACH ENERGETYCZNYCH 1. ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 98 z późn. zm.), 2. ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm.);. 3.. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.);. rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.); 5. rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych 4.. (Dz. U. poz. 492), zwanego dalej rozporządzeniem. 11. WYMAGANIA PRAWNE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PODCZAS WYKONYWANIA PRAC NIE BĘDĄCYCH PRACAMI PRZY URZĄDZENIACH ENERGETYCZNYCH 1. ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r . Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.), 2. rozporządzeniu Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 16 lipca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze kolei w zakładach pracy (Dz. U. Nr 38, poz. 167), 3. rozporządzeniu Ministrów Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 10 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz. U. Nr 7, poz. 30), 4. rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji, remontowych i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 96, poz. 437), 5. rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w oczyszczalniach ścieków (Dz. U. Nr 96, poz. 438), 6. rozporządzeniu Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 27 stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków (Dz. U. Nr 21, poz. 73), 7. rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 19 maja 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac podwodnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1240), 8. rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie i eksploatacji sieci gazowych oraz uruchamianiu instalacji gazowych gazu ziemnego (Dz. U. Nr2, poz.6), 9. rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz. U. Nr 138, poz. 931), 12. 6.

(7) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI Z DNIA 28.03.2013 W SPRAWIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRZY URZĄDZENIACH ENERGETYCZNYCH. (Przepis wszedł w życie 23.10.2013r.) 13. § 1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji urządzeń energetycznych. § 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają: 1) urządzenia energetyczne - urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii; oraz ich użytkowania do celów niezwiązanych z usługami lub wytwarzaniem produktów dla konsumentów); 2) urządzenia energetyczne powszechnego użytku - urządzenia przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowych; 3) prace eksploatacyjne - prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych w zakresie ich obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym; 4) prowadzący eksploatację - jednostkę organizacyjną, osobę prawną lub osobę fizyczną, zajmującą się eksploatacją własnych lub powierzonych jej, na podstawie zawartej umowy, urządzeń energetycznych; 5) strefa pracy - stanowisko lub miejsce pracy odpowiednio przygotowane w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych; 6) osoba uprawniona - osobę posiadającą kwalifikacje uzyskane na podstawie przepisów prawa energetycznego; 7) osoba upoważniona - osobę wyznaczoną przez prowadzącego eksploatację do wykonywania określonych czynności lub prac eksploatacyjnych.. 14. 7.

(8) § 3. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do prac wykonywanych: 1) w podziemnych zakładach górniczych - w zakresie uregulowanym przepisami prawa geologicznego i górniczego; 2) przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w obiektach jądrowych, o których mowa w przepisach prawa atomowego; 3) przy urządzeniach energetycznych powszechnego użytku. § 4. 1. Prace eksploatacyjne należy prowadzić zgodnie z instrukcjami eksploatacji zawierającymi w szczególności: 1) charakterystykę urządzeń energetycznych; 2) opis w niezbędnym zakresie układów automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań; 3) zestaw rysunków, schematów i wykresów z opisami zgodnymi z obowiązującym nazewnictwem; 4) opis czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej pracy tego urządzenia; 5) zasady postępowania15w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzenia;. 6) wymagania w zakresie konserwacji, napraw, remontów urządzeń energetycznych oraz terminy przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów; 7) wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy i przepisów przeciwpożarowych dla danej grupy urządzeń energetycznych, obiektów oraz wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją danego urządzenia; 8) identyfikację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z eksploatacją danego urządzenia energetycznego; 9) organizację prac eksploatacyjnych; 10) wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych środków ochrony stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, zwanych dalej "środkami ochronnymi". 2. Prowadzący eksploatację zapewnia bieżącą aktualizację instrukcji, o których mowa w ust. 1. 16. 8.

(9) § 4.1.Prace eksploatacyjne należy prowadzić zgodnie z instrukcjami eksploatacji zawierającymi w szczególności: Pkt. 9) organizację prac eksploatacyjnych. Czy instrukcje eksploatacji powinny zawierać zapisy dotyczące organizacji prac związanych konserwacją, remontami, montażem i kontrolno-pomiarowych? Niestety tak, ponieważ to również są prace eksploatacyjne. Należy zwrócić uwagę na to, iż w celu opracowania instrukcji eksploatacji zgodnie z wymogami wynikającymi z rozporządzenia należy dysponować dokumentacją techniczną producenta urządzeń.. 17. § 5. 1. Prowadzący eksploatację może upoważnić osobę lub osoby do wykonywania w jego imieniu określonych działań związanych z: 1) wydawaniem poleceń; 2) koordynacją prac; 3) dopuszczeniem do prac. 2. Prowadzący eksploatację prowadzi wykaz osób upoważnionych, o których mowa w ust. 1, zawierający w szczególności: 1) imię i nazwisko osoby upoważnionej; 2) zakres upoważnienia; 3) określenie okresu, na jaki upoważnienie zostało udzielone. Pod pojęciem „określonych działań” należy rozumieć, iż prowadzący eksploatację określi :  procedurę wystawiania poleceń na pracę, warunki, gdy niezbędne jest wyznaczenie. koordynującego, koordynatora.  procedurę dopuszczania18do prac wraz z zakresem łączenia funkcji.. 9.

(10) § 6. Prace eksploatacyjne mogą wykonywać osoby uprawnione i upoważnione.. Zgodnie art. 54 Prawa Energetycznego w zw. z § 6 rozporządzenia wszelkie prace eksploatacyjne mogą wykonywać tylko osoby uprawnione i upoważnione dlatego obowiązkiem prowadzącego eksploatację jest upoważnienie osób uprawnionych do wykonywania prac eksploatacyjnych w określonym zakresie. Dlatego w Instrukcji Organizacji Bezpiecznej Pracy należy zdefiniować koniecznie, co to są prace eksploatacyjne oraz inne prace wykonywane w obiektach, w których są urządzenia energetyczne, chodzi tu o przypadek, kiedy np. malowanie pomieszczenia rozdzielni będzie mógł wykonywać malarz niewykwalifikowany pod nadzorem osoby kwalifikowanej i upoważnionej. Podział prac powinien być następujący: 1. prace eksploatacyjne na urządzeniach energetycznych – osoby kwalifikowane i upoważnione, 2. inne prace remontowe (zdefiniowane w IOBP) wykonywane przy nieczynnych urządzeniach (definicję nieczynnego urządzenia należy określić w IOBP) – osoby niekwalifikowane pod nadzorem osoby uprawnionej i upoważnionej, 3. na podstawie § 6 w zw. z § 28.1 prace eksploatacyjne zaliczone do prac szczególnie niebezpiecznych musi19wykonywać zespół pracowników kwalifikowanych.. 7. 1. Obiekty z zainstalowanymi urządzeniami energetycznymi oraz urządzenia energetyczne powinny być oznakowane w sposób umożliwiający ich identyfikację. 2. Urządzenia energetyczne stwarzające zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego należy zabezpieczyć przed dostępem osób nieupoważnionych. § 8. Zabronione jest używanie urządzeń energetycznych bez przewidzianych dla nich urządzeń ochronnych w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. § 9. Prace eksploatacyjne wewnątrz urządzeń energetycznych należy wykonywać zgodnie z odpowiednimi wymaganiami dla prac w zbiornikach, kanałach, urządzeniach technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych, określonymi w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. § 11. 1. Prace eksploatacyjne, przy wykonywaniu których jest możliwe gromadzenie się lub występowanie pyłów, gazów, par cieczy lub mgieł stwarzających zagrożenie powstania pożaru lub wybuchu, należy prowadzić po usunięciu tego zagrożenia lub zastosowaniu środków ochronnych zgodnie z instrukcjami wykonywania tych prac. 20. 10.

(11) § 12. 1. Prace eksploatacyjne w kotłach lub zbiornikach …. § 13. 1. Prace eksploatacyjne w kotłach oraz w komorach, kanałach i rurociągach sieci cieplnych nie mogą być wykonywane w temperaturze powyżej 40°C. § 16. 1. Prace eksploatacyjne wewnątrz urządzeń i instalacji służących do dostarczania oraz magazynowania paliw ….. § 17. 1. Prace eksploatacyjne przy instalacjach cieplnych wymagające wyłączenia tych instalacji z ruchu należy wykonywać po: 1) odłączeniu odcinków instalacji, na których mają być prowadzone prace, poprzez zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego; 2) zabezpieczeniu armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego przed przypadkowym otwarciem; 3) rozprężeniu, odwodnieniu i wychłodzeniu instalacji, jeżeli wymaga tego technologia prac; 4) sprawdzeniu szczelności armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego; 5) oznaczeniu strefy pracy oraz armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego znakami lub tablicami bezpieczeństwa. 2. Jeżeli niewystarczającym zabezpieczeniem jest zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego, należy zastosować dodatkowe środki techniczne wymienione w instrukcjach wykonywania tych prac. 3. Wymagania, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą prac, dla których zastosowana technologia nie przewiduje wyłączeń urządzeń 21 lub instalacji z ruchu.. § 22. Prace eksploatacyjne przy urządzeniach i instalacjach gazowych należy wykonywać, przestrzegając wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy określonych w przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie i eksploatacji sieci gazowych oraz uruchamianiu instalacji gazu ziemnego. § 23. 1. Przed przystąpieniem do prac eksploatacyjnych w strefie generatorów elektrycznych chłodzonych wodorem, … § 25. 1. Prace eksploatacyjne przy urządzeniach elektroenergetycznych, w zależności od zastosowanych metod i środków ochronnych zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane: 1) pod napięciem; 2) w pobliżu napięcia; 3) przy wyłączonym napięciu. 2. Minimalne odstępy w powietrzu od nieosłoniętych urządzeń i instalacji elektrycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem, wyznaczające zewnętrzne granice strefy prac, mają następujące wartości: 22. 11.

(12) Napięcie znamionowe urządzenia. Minimalne odstępy w powietrzu, wyznaczające zewnętrzną granicę strefy:. Prac pod napięciem. Prac w pobliżu napięcia. [kV]. [mm]. [mm]. ≤1. bez dotyku. 300. 3. 60. 1 120. 6. 90. 1 120. 10. 120. 1 150. 15. 160. 1 160. 20. 220. 1 220. 30. 320. 1 320. 110. 1 000. 2 000. 220. 1 600. 3 000. 2 500. 4 000. 5 300. 8 400. 400 750. 23. 3. Wartości określające minimalne odstępy, o których mowa w ust. 2, nie mają zastosowania do prac wykonywanych przy urządzeniach elektroenergetycznych zasilania sieci trakcyjnej i kolejowej sieci trakcyjnej, pracujących w systemie zasilania o napięciu 3 kV prądu stałego. 4. Wykonywanie prac przy urządzeniach elektroenergetycznych wymagających użycia sprzętu zmechanizowanego może odbywać się pod warunkiem, że prowadzący eksploatację określi warunki prowadzenia tych prac, mając na uwadze zachowanie odpowiedniego poziomu ich bezpieczeństwa. 5. Przed rozpoczęciem prac pod napięciem lub w pobliżu napięcia należy zapewnić opracowanie i udostępnienie osobom skierowanym do tych prac instrukcji określających technologię, wymagane narzędzia oraz środki ochronne, które należy stosować podczas prowadzenia tych prac. § 26. Napięcie od urządzeń elektrycznych należy odłączyć w sposób uniemożliwiający pojawienie się napięcia na odłączonych urządzeniach i instalacjach. 24. 12.

(13) § 27. 1. Przed przystąpieniem do wykonywania prac przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych odłączonych od napięcia należy: 1) zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia; 2) oznaczyć miejsce wyłączenia; 3) sprawdzić, czy nie występuje napięcie na odłączonych urządzeniach i instalacjach elektrycznych; 4) uziemić wyłączone urządzenia i instalacje elektryczne; 5) oznaczyć strefę pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa. 2. Uziemienie urządzeń i instalacji elektrycznych należy tak zlokalizować, aby praca wykonywana była w strefie ograniczonej uziemieniami i co najmniej jedno uziemienie było widoczne z miejsca wykonywania pracy. 3. Jeżeli nie jest możliwe uziemienie urządzeń i instalacji w sposób określony w ust. 2, należy zastosować inne środki techniczne lub organizacyjne zapewniające bezpieczeństwo prowadzenia prac zawarte w instrukcjach ich wykonywania. 25. § 28. 1. Prace eksploatacyjne stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego. 2. Do prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego należy zaliczyć w szczególności prace: 1) wewnątrz niebezpiecznych przestrzeni zamkniętych, komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów, absorberów, walczaków kotłów, kanałów i lejów zsypowych, rurociągów sieci cieplnych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych; 2) wewnątrz zasobników węgla lub biomasy oraz zasobników pyłu węglowego lub biomasy; 3) niebezpieczne pod względem pożarowym wykonywane w strefach zagrożenia wybuchem; 4) w obiegach wody elektrowni i elektrociepłowni wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rur ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów, łodzi lub barek oraz prowadzone pod powierzchnią wody; 5) z zakresu konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowego, wykonywane wewnątrz turbin wiatrowych lub gondoli oraz prace z zakresu zewnętrznej konserwacji gondoli lub śmigieł wirnika turbiny wiatrowej; 26. 13.

(14) 6) wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem; 7) przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia, lecz uziemionych w taki sposób, że którekolwiek z uziemień nie jest widoczne z miejsca wykonywania pracy; 8) w wykopach, z zakresu konserwacji, remontów, kontrolno-pomiarowego, wykonywane przy gazociągach lub innych urządzeniach gazowniczych oraz rurociągach sieci cieplnych; 9) konserwacyjne, modernizacyjne lub remontowe przy kolejowej sieci trakcyjnej znajdującej się pod napięciem; 10) przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem, w tym przewodami trakcji elektrycznej; 11) na skrzyżowaniach linii elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem lub mogących znaleźć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej; 12) przy wyłączonym spod napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii pozostaje pod napięciem; 13) konserwacyjne, remontowe lub montażowe przy urządzeniach i instalacjach rozładowczych paliw płynnych i gazowych. 27. 3. Szczegółowy wykaz prac, o których mowa w ust. 2, powinien być ustalony i aktualizowany w oparciu o przepisy wydane na podstawie art. 23715 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy oraz wyniki identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, mogącymi wystąpić podczas wykonywania prac. 4. Prace, o których mowa w ust. 2 i 3, wykonują co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji.. 28. 14.

(15) § 29. 1. Polecenie pisemne wykonywania pracy wydaje prowadzący eksploatację lub osoby przez niego upoważnione. 2. Polecenie pisemne wykonania pracy zawiera co najmniej: 1) numer polecenia; 2) określenie osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy; 3) określenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy; 4) określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac; 5) wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonaniu. 3. Prowadzący eksploatację może określić dodatkowy zakres informacji, które powinny zostać umieszczone w poleceniu pisemnym. 4. Polecenie pisemne należy przechowywać przez okres nie krótszy niż 30 dni od daty zakończenia pracy. 5. Sposób rejestrowania, wydawania, przekazywania, obiegu i przechowywania poleceń pisemnych ustala prowadzący eksploatację. 29. § 30. Bez polecenia jest dozwolone: 1) wykonywanie czynności związanych z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego; 2) zabezpieczanie urządzeń energetycznych przed zniszczeniem; 3) prowadzenie przez osoby uprawnione i upoważnione prac eksploatacyjnych zawartych w instrukcjach eksploatacji. Nie ma prac na polecenie ustne!. 30. 15.

(16) § 31. 1. Organizując na polecenie prace eksploatacyjne, należy uwzględnić wymagania zawarte w instrukcjach eksploatacji, o których mowa w § 4, oraz zapewnić: 1) skoordynowanie wykonania prac z ruchem urządzeń energetycznych, obejmujące w szczególności: a) określenie zakresu oraz kolejności wykonywania czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem i likwidacją strefy pracy, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia wykonywania prac, b) wydanie zezwolenia na przygotowanie, przekazanie i likwidację strefy pracy, c) ustalenie kolejności prowadzenia prac, przerwania, wznowienia lub zakończenia prac, d) wydanie zezwolenia na uruchomienie urządzeń energetycznych, przy których była wykonywana praca, jeżeli w związku z jej wykonywaniem były one wyłączone z ruchu;. 31. 2) przygotowanie i przekazanie strefy pracy, obejmujące w szczególności: a) uzyskanie zezwolenia na dokonanie czynności łączeniowych, b) wyłączenie urządzeń z mchu, jeżeli wymaga tego technologia lub bezpieczeństwo wykonywanych prac, oraz ich zabezpieczenie przed przypadkowym uruchomieniem lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie, c) zastosowanie wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach oraz sprawdzenie, czy zostały usunięte czynniki stwarzające zagrożenie, takie jak: napięcie, ciśnienie, woda, gaz, temperatura, d) oznaczenie strefy pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa, e) poinformowanie kierującego zespołem o zagrożeniach występujących w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie, f) dopuszczenie do pracy;. 32. 16.

(17) 3) rozpoczęcie i wykonanie pracy, obejmujące w szczególności: a) dobór osób do wykonania poleconej pracy, b) sprawdzenie przez kierującego zespołem przygotowania strefy pracy i przejęcie jej, jeżeli została przygotowana właściwie, c) zaznajomienie członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz z metodami bezpiecznego wykonywania pracy, d) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz narzędzi i sprzętu, e) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny;. 33. 4) zakończenie pracy i likwidacja strefy pracy, obejmujące w szczególności: a) sprawdzenie, czy praca została zakończona, a sprzęt i narzędzia usunięte ze strefy pracy, b) opuszczenie strefy pracy przez zespół, c) usunięcie środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej zabezpieczenia lub używanych przy wykonywaniu pracy, d) poinformowanie o zakończeniu pracy i gotowości urządzeń lub instalacji do ruchu; 5) rejestrowanie, w formie określonej przez prowadzącego eksploatacje, ustaleń, o których mowa w pkt 1-4;. 34. 17.

(18) 6) ustalenie zasad wyznaczania koordynatora w rozumieniu art. 208 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, określenie jego zakresu obowiązków i sposobu ich realizacji. 2. Do obowiązków koordynatora, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, należy w szczególności: 1) ustalenie harmonogramu prac uwzględniającego zadania wszystkich zespołów realizujących prace, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia ich wykonywania; 2) zapewnienie współpracy osób kierujących pracami zespołów i osób nadzorujących te prace; 3) ustalenie sposobu łączności i sposobu alarmowania w sytuacji zaistnienia zagrożenia lub awarii.. 35. § 32. 1. W każdym zespole wyznacza się osobę kierującą zespołem. 2. W przypadku opuszczenia strefy pracy przez kierującego zespołem dalsze wykonywanie pracy musi zostać przerwane, a zespół wyprowadzony z tej strefy. 3. Kierujący zespołem przed każdym wznowieniem pracy jest obowiązany dokonać dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia strefy pracy. 4. Jeżeli podczas sprawdzenia, o którym mowa w ust. 3, zostanie stwierdzone pogorszenie warunków bezpieczeństwa w strefie pracy, wznowienie pracy może nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa. § 33. Podczas wykonywania pracy zabronione jest w szczególności: 1) rozszerzanie pracy poza zakres i strefę pracy określone w poleceniu; 2) dokonywanie zmian w zastosowanych zabezpieczeniach, jeżeli miałoby to pogorszyć poziom bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac. 36. 18.

(19) ORGANIZACJI PRAC EKSPLOATACYJNYCH PRZY URZĄDZENIACH ENERGETYCZNYCH. 37. Akty prawa określające szczegółowe wymagania w zakresie organizacji prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych:  ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 98 z późn. zm.), zwaną dalej K.p.;  ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm.);  rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.);  rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.);  rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz. U. poz. 492). 38. 19.

(20) Obowiązki pracownika (Art. 100). § 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. § 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: o przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, o przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, o przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych, o dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, o przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, o przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. 39. Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany (Art. 211): o znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym, o wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych, o dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy, o stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, o poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich, o niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie, o współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. 40. 20.

(21) OSOBA KIERUJĄCA PRACOWNIKAMI JEST OBOWIĄZANA (Art. 212.) : o organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, o dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, o organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy, o dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, o egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, o zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami. 41. OGÓLNE ZASADY BHP W PROWADZENIU PRAC EKSPLOATACYJNYCH o Prace eksploatacyjne mogą wykonywać osoby uprawnione i upoważnione. o Prace eksploatacyjne należy prowadzić zgodnie z instrukcjami eksploatacji, przy czym organizacja prac na polecenia pisemne, winna uwzględniać wymagania określone w IOBP. o Prace eksploatacyjne stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego wykonują na podstawie polecenia pisemnego co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji. o Prace eksploatacyjne przy urządzeniach energetycznych mogą być wykonywane na polecenia pisemne lub bez polecenia. o Bez polecenia jest dozwolone:  wykonywanie czynności związanych z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego,  zabezpieczanie urządzeń energetycznych przed zniszczeniem,  prowadzenie przez osoby uprawnione i upoważnione prac eksploatacyjnych określonych w instrukcjach eksploatacji 42. 21.

(22) o W każdej strefie pracy, w której prace wykonuje się zespołowo, powinien być. wyznaczony kierujący tym zespołem. o W razie, gdy jednocześnie w tej samej strefie pracy prace eksploatacyjne wykonują. pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek: • współpracować ze sobą, • wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór na bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu, na zasadach określonych w niniejszej instrukcji, • ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.. o Osoby zatrudnione na stanowisku dozoru są obowiązane wstrzymać pracę. zespołu, jeżeli stwierdzą, że w miejscu pracy nie są zachowane warunki bezpiecznego jej wykonywania lub nie są przestrzegane przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy lub przeciwpożarowe.. 43. INSTRUKCJA ORGANIZACJI BEZPIECZNEJ PRACY – IOBP Przedmiotem instrukcji organizacji bezpiecznej pracy są szczegółowe wymagania w zakresie organizacji prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. Instrukcja przeznaczona jest dla osób zatrudnionych na stanowiskach:  eksploatacji - do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym;  dozoru - do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie określonym powyżej oraz stanowiska pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. ZAWARTOŚĆ IOBP. Instrukcja organizacji prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych w ZE „PAK” SA stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. 44. 22.

(23) 1. Postanowienia ogólne. 2. Ogólne zasady bhp w prowadzeniu prac eksploatacyjnych. 3. Sposób rejestrowania, wydawania, przekazywania, obiegu i przechowywania poleceń pisemnych. 4. Obowiązki poleceniodawcy. 5. Obowiązki koordynującego. 6. Obowiązki dopuszczającego. 7. Obowiązki kierującego zespołem. 8. Obowiązki członków zespołu. 9. Zasady wyznaczania koordynatora, jego obowiązki i sposób ich realizacji. 10. Zasady łączenia funkcji przy pracach na polecenie pisemne. 11. Przygotowanie strefy pracy. 12. Przekazanie strefy pracy. 13. Rozpoczęcie pracy. 14. Wykonanie pracy. 15. Przerwa w pracy. 16. Wznowienie pracy. 17. Zakończenie pracy i likwidacja strefy pracy. 18. Wykaz załączników.. 45. UŻYTE W INSTRUKCJI OKREŚLENIA OZNACZAJĄ: URZĄDZENIA ENERGETYCZNE - urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii. PRACE EKSPLOATACYJNE - prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych w zakresie ich obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym. 46. 23.

(24) PRACE EKSPLOATACYJNE DOTYCZĄ WYKONYWANIA CZYNNOŚCI: 1) w zakresie obsługi - mających wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska; 2) w zakresie konserwacji - związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci; 3) w zakresie remontów - związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz remontami urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego; 4) w zakresie montażu - niezbędnych do instalowania i przyłączania urządzeń, instalacji i sieci; 5) w zakresie kontrolno-pomiarowym - niezbędnych do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci. 47. PROWADZĄCY EKSPLOATACJĘ - właściwy terenowo Dyrektor Elektrowni, który na podstawie pełnomocnictwa Zarządu ZE „PAK” SA, zajmuje się eksploatacją stanowiących własność ZE „PAK” SA oraz powierzonych jej na podstawie zawartych umów, urządzeń energetycznych. PROWADZĄCY EKSPLOATACJĘ - jednostkę organizacyjną, osobę prawną lub osobę fizyczną, zajmującą się eksploatacją własnych lub powierzonych jej, na podstawie zawartej umowy, urządzeń energetycznych; STREFA PRACY - stanowisko lub miejsce pracy odpowiednio przygotowane w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych ŚWIADECTWO KWALIFIKACYJNE - świadectwo stwierdzające spełnienie przez daną osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji energetycznych, uzyskane w trybie i na zasadach określonych w przepisach prawa energetycznego 48. 24.

(25) OSOBA UPRAWNIONA - osoba posiadająca kwalifikacje potwierdzone ważnym świadectwem kwalifikacyjnym OSOBA UPOWAŻNIONA - osoba wyznaczona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania określonych czynności lub prac eksploatacyjnych KOORDYNATOR - określona w poleceniu pisemnym wykonania pracy osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, jeżeli została ona wyznaczona do sprawowania nadzoru na zasadach określonych w niniejszej instrukcji KOORDYNUJĄCY - określona w poleceniu pisemnym wykonania pracy osoba upoważniona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania w jego imieniu określonych działań związanych z koordynacją prac, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru POLECENIODAWCA - określona w poleceniu pisemnym wykonania pracy osoba upoważniona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania w jego imieniu określonych działań związanych z wydawaniem poleceń, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru 49. Dopuszczający - osoba upoważniona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania w jego imieniu określonych działań związanych z dopuszczeniem do prac, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji. Nadzorujący - wyznaczona przez poleceniodawcę osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wykonujący wyłącznie czynności nadzoru w zakresie obowiązków kierującego zespołem. KIERUJĄCY ZESPOŁEM - określona w poleceniu pisemnym wykonania pracy osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, wyznaczona przez poleceniodawcę do kierowania zespołem i upoważniona przez prowadzącego eksploatację do wykonania określonych czynności lub prac eksploatacyjnych. ZESPÓŁ - określona w poleceniu pisemnym wykonania pracy grupa co najmniej dwóch osób posiadających ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, upoważnionych przez prowadzącego eksploatację 50. 25.

(26) DO OBOWIĄZKÓW POLECENIODAWCY NALEŻY:  określenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy,  określenie osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy na podstawie wykazu osób upoważnionych prowadzonego przez prowadzącego eksploatację,  określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania poleconych prac,  określenie w poleceniu planowanych przerw w pracy i wymaganych warunków do spełnienia w czasie przerwy  określenie w poleceniu planowanych przerw w pracy i wymaganych warunków do spełnienia w czasie przerwy,  przekazanie identyfikowalnych z oryginałem polecenia załączników  prowadzenie rejestru poleceń,  archiwizowanie przez okres 30 od dnia zakończenia prac oryginałów poleceń pisemnych. 51. DO OBOWIĄZKÓW KOORDYNUJĄCEGO NALEŻY:  określenie zakresu oraz kolejności wykonywania czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem i likwidacją strefy pracy, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia wykonywania prac,  wydanie zezwolenia na przygotowanie, przekazanie i likwidację strefy pracy,  ustalenie kolejności prowadzenia prac, przerwania, wznowienia lub zakończenia prac,  wydanie zezwolenia na uruchomienie urządzeń energetycznych, przy których była wykonywana praca, jeżeli w związku z jej wykonywaniem były one wyłączone z ruchu,  zapisanie w dzienniku operacyjnym koordynującego ww. ustaleń. W przypadku, gdy dozór nad ruchem urządzeń lub instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest prowadzony przez różne komórki organizacyjne zakładu, koordynującym powinna być 52 uprawniona osoba dozoru jednej z tych komórek.. 26.

(27) DO OBOWIĄZKÓW DOPUSZCZAJĄCEGO NALEŻY: • przygotowanie strefy pracy, • przekazanie strefy pracy, • zakończenie pracy i likwidacja strefy pracy, • prowadzenie rejestru dopuszczeń, • archiwizowanie przez okres 30 od dnia zakończenia prac kopii poleceń. pisemnych.. 53.  . . . Przygotowanie strefy pracy, obejmujące w szczególności: uzyskanie zezwolenia od koordynującego na dokonanie czynności łączeniowych, wyłączenie urządzeń z ruchu, jeżeli wymaga tego technologia lub bezpieczeństwo wykonywanych prac, oraz ich zabezpieczenie przed przypadkowym uruchomieniem lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie, zastosowanie wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach oraz sprawdzenie, czy zostały usunięte czynniki stwarzające zagrożenie, takie jak: napięcie, ciśnienie, woda, gaz, temperatura, oznaczenie strefy pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa,. 54. 27.

(28) Przekazanie strefy pracy, obejmujące w szczególności:  poinformowanie kierującego zespołem o zagrożeniach występujących. w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie,  dopuszczenie do pracy; Zakończenie pracy i likwidacja strefy pracy, obejmujące w szczególności:  usunięcie środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej zabezpieczenia lub używanych przy wykonywaniu pracy,  poinformowanie o zakończeniu pracy i gotowości urządzeń lub instalacji do ruchu;. 55. WYZNACZENIE NADZORUJĄCEGO: • Za wyznaczenia osób odpowiedzialnych za wykonanie pracy odpowiedzialny jest poleceniodawca. Wyznacza on m. in. nadzorującego, który jest osobą upoważnioną i uprawnioną. • Jeżeli w czasie pracy warunki bezpiecznego jej wykonywania nie pozwalają kierującemu zespołem na bezpośredni udział w pracy z jednoczesnym pełnieniem funkcji nadzoru i kontroli, nie powinien on bezpośrednio wykonywać tej pracy, a wykonywać tylko czynności nadzorowania zespołu.. 56. 28.

(29)       . OBOWIĄZKI KIERUJĄCEGO ZESPOŁEM: Rozpoczęcie i wykonanie pracy, obejmujące w szczególności: dobór osób do wykonania poleconej pracy na podstawie wykazu osób upoważnionych prowadzonego przez prowadzącego eksploatację, sprawdzenie przez kierującego zespołem przygotowania strefy pracy i przejęcie jej, jeżeli została przygotowana właściwie, zaznajomienie członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz z metodami bezpiecznego wykonywania pracy, egzekwowanie przestrzegania przez członków zespołu przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz narzędzi i sprzętu, zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny, w tym odpowiedniego sprzętu pożarniczego w przypadku, gdy prowadzone prace są niebezpieczne pożarowo, rozpoczęcie, przerwanie albo wznowienie prac w kolejności ustalonej przez koordynującego, jeżeli została ona określona z uwagi na konieczność skoordynowania tych prac z ruchem urządzeń energetycznych; 57. Zakończenie pracy i likwidacja strefy pracy, obejmujące w szczególności:  sprawdzenie, czy praca została zakończona, a sprzęt i narzędzia usunięte ze strefy pracy,  opuszczenie strefy pracy przez zespół,. 58. 29.

(30) OBOWIĄZKI CZŁONKÓW ZESPOŁU:  wykonywanie pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami ochrony przeciwpożarowej oraz metodami bezpiecznego ich wykonania ustalonymi przez kierującego zespołem,  stosowanie narzędzi, odzieży ochronnej i roboczej oraz sprzętu ochrony osobistej, wymaganych przy wykonywaniu poleconych prac,  wykonywanie pracy tylko w wyznaczonej strefie pracy,  niezwłoczne poinformowanie kierującego zespołem o powstrzymaniu się od wykonywania pracy stwarzającej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom,  nie opuszczanie strefy pracy bez zgody kierującego zespołem. 59. ZASADY ŁĄCZENIA FUNKCJI PRZY PRACACH NA POLECENIE PISEMNE L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.. Funkcje. 1.. Poleceniodawca Kierujący zespołem Nadzorujący Koordynujący. X. Koordynator Dopuszczający Członek zespołu. 2.. 3.. 4.. 5.. TAK1. TAK2. 6.. 7.. X TAK3. TAK3 X. X X TAK1. X. TAK2. Pod warunkiem, że nie pełni funkcji koordynatora. Pod warunkiem, że nie pełni funkcji koordynującego. [3] Dla urządzeń energetycznych bez stałej obsługi lub będących w remontach planowych.. X. [1]. [2]. 60. 30.

(31) SPOSÓB REJESTROWANIA, WYDAWANIA, PRZEKAZYWANIA, OBIEGU I PRZECHOWYWANIA POLECEŃ PISEMNYCH. • Rejestr ustaleń dotyczący czynności związanych ze skoordynowaniem wykonania prac z ruchem urządzeń energetycznych • Wzór rejestru poleceń pisemnych • Wzór rejestru dopuszczeń na polecenia pisemne • Polecenie pisemne wykonywania pracy wydaje poleceniodawca • Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być sporządzone w dwóch lub trzech egzemplarzach • Polecenie wydawane jest kierującemu zespołem lub nadzorującemu na prace eksploatacyjne wykonywane przez jeden zespół w jednej strefie pracy • Dozwolone jest wystawienie jednego polecenia pisemnego na takie same prace eksploatacyjne wykonywane przez jeden zespół kolejno w innych strefach pracy, gdy zespół pracuje w tym samym czasie tylko w jednej strefie, a warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich strefach. 61. • Polecenie pisemne należy wystawiać w trzech egzemplarzach w przypadku • •. •. •. gdy dopuszczający wchodzi w skład zespołu do pracy Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę W razie potrzeby poleceniodawca może w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych terminów wykonania pracy oraz zmiany liczby osób w składzie zespołu Dopuszcza się dokonywanie zmian w poleceniu pisemnym przez innego poleceniodawcę niż wydający polecenie, jeżeli posiada on ten sam zakres upoważnienia. Polecenia pisemne wykonania prac należy przechowywać przez okres 30 dni od daty zakończenia pracy. Oryginał polecenia pisemnego przechowuje poleceniodawca, kopię polecenia pisemnego przechowuje dopuszczający. 62. 31.

(32) PRZYGOTOWANIE STREFY PRACY POLEGA NA: • określeniu przez koordynującego zakresu oraz kolejności wykonywania czynności. łączeniowych związanych z przygotowaniem strefy pracy. • wydaniu przez koordynującego zezwolenia na przygotowanie strefy pracy • przekazaniu dopuszczającemu przez koordynującego potwierdzenia. • •. •. •. •. o wykonaniu niezbędnych przełączeń oraz wydaniu zezwolenia na dokonanie czynności łączeniowych wyłączeniu urządzeń z ruchu (dopuszczający), zabezpieczeniu, zgodnie z wymaganiami określonymi w instrukcji eksploatacji, wyłączonych urządzeń przed ich przypadkowym uruchomieniem lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie w szczególności zablokowaniu napędów łączników, zaworów, zasuw; sprawdzeniu lub uzyskaniu informacji od osób dokonujących czynności eksploatacyjnych polegających na zabezpieczeniu, czy zostały usunięte czynniki stwarzające zagrożenie, takie jak: napięcie, ciśnienie, woda, gaz, temperatura oznaczeniu strefy pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa, w tym również w miejscach zdalnego sterowania napędami wyłączonych urządzeń, oraz stosownie do występujących potrzeb założeniu ogrodzeń lub osłon w strefie pracy; odnotowaniu w rejestrze dopuszczeń wykonanych czynności łączeniowych, w tym wyłączeń urządzeń, a także zastosowanych zabezpieczeń. 63. PRZYGOTOWANIE STREFY PRACY NALEŻY PRZERWAĆ JEŻELI:  po sprawdzeniu lub uzyskaniu informacji stwierdzono, że niewystarczającym zabezpieczeniem jest zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika stwarzającego zagrożenie; w takim przypadku należy zastosować dodatkowe środki techniczne wymienione w instrukcjach wykonywania tych prac na warunkach określonych w odrębnym poleceniu pisemnym, jeżeli poleceniodawca nie określił w warunkach bezpiecznego przygotowania strefy pracy z udziałem zespołu pod nadzorem dopuszczającego,  do wykonania poleconych prac wymagane jest zastosowanie rusztowań; w takim przypadku należy dokonać ich montażu zgodnie z instrukcją wykonywania tych prac na warunkach określonych w odrębnym poleceniu pisemnym;. 64. 32.

(33) PRZEKAZANIE STREFY PRACY POLEGA NA: o uzyskaniu od koordynującego zezwolenia na przekazanie strefy pracy. z podpisem koordynującego w odpowiedniej rubryce dwóch lub trzech egzemplarzy polecenia pisemnego; o poinformowaniu kierującego zespołem o zagrożeniach występujących w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz skompletowaniu załączników i ich kopii oraz sprawdzeniu ich przez kierującego zespołem pod względem formalnym i merytorycznym; o dopuszczeniu do pracy: • przekazaniu kierującemu zespołem przez dopuszczającego informacji o wykonanych czynnościach łączeniowych, w tym wyłączeń urządzeń, a także zastosowanych zabezpieczeniach oraz wskazaniu drogi ewakuacyjnej na wypadek, gdyby zagrożenie powstało, • sprawdzeniu przez kierującego zespołem przygotowania strefy pracy i przejęciu jej, jeżeli została przygotowana właściwie, • potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia pisemnego. 65. Po potwierdzeniu dopuszczeniu do pracy oryginał polecenia pisemnego powinien być przekazany kierującemu zespołem, a kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego. Trzeci egzemplarz, jeżeli został wystawiony pozostaje u koordynującego.. 66. 33.

(34) ROZPOCZĘCIE PRACY POLEGA NA: • zaznajomieniu przez kierującego zespołem członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz z metodami bezpiecznego wykonywania pracy, w tym imienny podział prac, kolejność wykonywania zadań, wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach, miejsce składowania odpadów, oraz wskazaniu drogi ewakuacyjnej na wypadek, gdyby zagrożenie powstało, • sprawdzeniu przez kierującego zespołem stosowania przez członków zespołu właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, • sprawdzeniu przez kierującego zespołem stanu technicznego narzędzi i sprzętu stosowanego w przyjętej technologii wykonywania poleconych prac, • sprawdzeniu odpowiedniego doboru sprzętu pożarniczego oraz jego ilości w przypadku, gdy prowadzone prace są niebezpieczne pożarowo. W każdym przypadku dopuszczania do prac zespołu, tożsamość kierującego 67 zespołem lub nadzorującego musi być znana dopuszczającemu.. WYKONANIE PRACY POLEGA NA: Zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny polega na:  prowadzeniu prac zgodnie z instrukcją bezpiecznego ich wykonania lub w ustalonym w załączniku do polecenia sposobie wykonania poleconych prac,  egzekwowanie kolejności zadań przez osoby imiennie wyznaczone do ich wykonania,  egzekwowanie przez kierującego zespołem stosowania przez członków zespołu właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego,  egzekwowanie przez kierującego zespołem stosowania sprawnych technicznie narzędzi i sprzętu stosowanego w przyjętej technologii wykonywania poleconych prac.. 68. 34.

(35) Przy wykonywaniu prac na polecenie jest zabronione: o rozszerzanie pracy poza zakres i strefę pracy określone w poleceniu, o dokonywanie zmian:  w zastosowanych zabezpieczeniach, jeżeli miałoby to pogorszyć poziom bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac, w tym m.in. położenia napędów, aparatury i armatury odcinającej, usuwanie zaślepek, zdejmowanie uziemiaczy,  oznaczenia strefy pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa, zastosowanych ogrodzeń, osłon, barier,  jeżeli ich zdjęcie np. dla prób funkcjonalnych nie zostało przewidziane w poleceniu. Jeżeli w czasie pracy warunki bezpiecznego jej wykonywania nie pozwalają kierującemu zespołem na bezpośredni udział w pracy z jednoczesnym pełnieniem funkcji nadzoru i kontroli, nie powinien on bezpośrednio wykonywać tej pracy, a wykonywać tylko czynności nadzorowania zespołu. 69. PRZERWA W PRACY • Przerwy w pracy określa poleceniodawca. • W przypadku opuszczenia strefy pracy przez kierującego zespołem dalsze wykonywanie pracy musi zostać przerwane, a zespół wyprowadzony z tej strefy. • Jeżeli przewidywana jest przerwa w pracy z likwidacją strefy pracy, kierujący zespołem zobowiązany jest przed jego opuszczeniem przez zespół usunąć z niego materiały, narzędzia i sprzęt oraz pozostawić urządzenie, przy którym była wykonywana praca w stanie umożliwiającym przygotowanie do uruchomienia i powiadomić tym dopuszczającego. • Każda przerwa winna zostać odnotowana w dzienniku operacyjnym koordynującego oraz w odpowiedniej kolumnie polecenia przez dopuszczającego i pozostawieniu u niego oryginału.. 70. 35.

(36) Poza przerwami określonymi w poleceniu pisemnym, prace należy przerwać na podstawie decyzji:  koordynującego – jeżeli zachodzi konieczność skoordynowania wykonania prac określonych w poleceniu z ruchem urządzeń energetycznych lub innych potrzeb mających wpływ na warunki wykonywanych prac;  koordynatora – jeżeli wynikają one z harmonogramu prac lub przyjętej organizacji ich prowadzenia, albo na podstawie zastosowania środka dyscyplinującego w formie decyzji o wstrzymaniu pracy wydanej w wyniku stwierdzonych naruszeń;  innych organów nadzoru lub kontroli, albo osób dozoru – jeżeli stwierdzono bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników albo innych osób;. 71. WZNOWIENIE PRACY Kierujący zespołem przed każdym wznowieniem pracy jest obowiązany dokonać dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia strefy pracy polegającym na:  dokonaniu przeglądu zastosowanych podczas przygotowania strefy pracy stanu zabezpieczeń, w szczególności czy nie nastąpiły zmiany, w tym m.in. położenia napędów, aparatury i armatury odcinającej, zaślepek oraz innych środków będących wyposarzeniem strefy pracy;  zgłoszeniu stanu strefy pracy dopuszczającemu;  uzyskaniu przez dopuszczającego zezwolenia od koordynującego na wznowienie prac;  potwierdzeniu wznowienia pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia pisemnego przez dopuszczającego i kierującego zespołem oraz odnotowaniu tego faktu przez koordynującego w dzienniku operacyjnym. 72. 36.

(37)  Jeżeli podczas sprawdzenia zostanie stwierdzone pogorszenie warunków. bezpieczeństwa w strefie pracy, kierujący zespołem obowiązany jest powiadomić dopuszczającego o konieczności ponownego przekazania strefy pracy.  Wznowienie pracy może nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa.  Po usunięciu stwierdzonego pogorszenia warunków bezpieczeństwa w strefie pracy przystąpić do ponownego przekazania strefy pracy i wykonywania pracy.  Wykonywanie pracy po przerwie z likwidacją strefy pracy może nastąpić po ponownym przekazaniu strefy pracy.. 73. ZAKOŃCZENIE PRACY POLEGA NA:  sprawdzeniu przez kierującego zespołem, czy praca została zakończona, a sprzęt i narzędzia oraz powstałe odpady usunięte ze strefy pracy,  opuszczeniu strefy pracy przez zespół,  wpisaniu daty i godziny w pozycji zakończenia prac oraz podpisaniu w dwóch egzemplarzach polecenia pisemnego przez kierującego zespołem i dopuszczającego. 74. 37.

(38) LIKWIDACJA STREFY PRACY POLEGA NA: uzyskaniu przez dopuszczającego od koordynującego zezwolenia na likwidację strefy pracy,  odnotowaniu zezwolenia przez koordynującego w dzienniku operacyjnym,  usunięciu przez dopuszczającego środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej zabezpieczenia,  jeżeli poleceniodawca określił w warunkach bezpiecznego przygotowania strefy pracy udział zespołu, zespół ten bierze udział w likwidacji strefy pracy pod nadzorem dopuszczającego,  wpisaniu daty i godziny w pozycji likwidacji strefy pracy, wpisaniu nazwiska koordynującego wydającego zezwolenie oraz podpisaniu w dwóch egzemplarzach polecenia pisemnego przez dopuszczającego,  przekazaniu przez dopuszczającego informacji do koordynującego o gotowości urządzenia do ruchu,  przekazaniu poleceniodawcy oryginału polecenia do archiwizacji,  odnotowaniu przez dopuszczającego likwidacji strefy pracy w rejestrze 75 dopuszczeń, a kopię polecenia archiwizuje. . OGÓLNY WYKAZ PRAC STWARZAJĄCYCH MOŻLIWOŚĆ WYSTĄPIENIA SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA DLA ZDROWIA LUB ŻYCIA LUDZKIEGO  wewnątrz niebezpiecznych przestrzeni zamkniętych, komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów, absorberów, walczaków kotłów, kanałów i lejów zsypowych, rurociągów sieci cieplnych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych;  wewnątrz zasobników węgla lub biomasy oraz zasobników pyłu węglowego lub biomasy;  niebezpieczne pod względem pożarowym wykonywane w strefach zagrożenia wybuchem;  w obiegach wody elektrowni i elektrociepłowni wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rur ssawnych i zbiorników, jak również prace eksploatacyjne na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów, łodzi lub barek oraz prowadzone pod powierzchnią wody;  wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub 76 ich części, znajdujących się pod napięciem;. 38.

(39)  przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia, lecz. .  . . uziemionych w taki sposób, że którekolwiek z uziemień nie jest widoczne z miejsca wykonywania pracy; w wykopach, z zakresu konserwacji, remontów, kontrolno-pomiarowego, wykonywane przy gazociągach lub innych urządzeniach gazowniczych oraz rurociągach sieci cieplnych; konserwacyjne, modernizacyjne lub remontowe przy kolejowej sieci trakcyjnej znajdującej się pod napięciem; przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem, w tym przewodami trakcji elektrycznej; na skrzyżowaniach linii elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem lub mogących znaleźć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej; 77.  przy wyłączonym spod napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii.   . . napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii pozostaje pod napięciem konserwacyjne, remontowe lub montażowe przy urządzeniach i instalacjach rozładowczych paliw płynnych i gazowych. wymagające odkrycia kadłubów turbin, wymontowania wirników turbiny i generatora oraz naprawy i wyważania tych wirników, wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których znajduje się lub może być doprowadzone sprężone powietrze, na rurociągach sprężonego powietrza o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kPa, wymagających demontażu armatury lub odcinka rurociągu albo elementów sprężarki, na rurociągach wody, pary wodnej, sprężonego powietrza, oleju, mazutu, instalacjach gaśniczych o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kPa, wymagających demontażu armatury lub odcinka rurociągu, albo naruszenia podpór i zawieszeń rurociągów. 78. 39.

(40) DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 79. 40.

(41)