Pneumonol. Alergol. Pol. 2004, 72, 296-307
EIKOZANOIDYWKONDENSACIEPOWIETRZA
WYDECHOWEGOUCHORYCHNAASTMĘ.
A. Antczak, P.Górski Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW UM w Łodzi Eikozanoidy odgrywają istotną rolę w patogenezie astmy oskrzelowej. W niniejszej pracy założyliśmy, że stężenia eikozanoidów zawartych w kondensacie powietrza wydechowego są podwyższone w astmie i maleją u pacjentów przyjmujących sterydy.
Materiał: Badaniu poddano 19 pacjentów z ast- mą oskrzelową (11 bez sterydów, wiek 45±15 lat, FEV1 68.2%nal.) i 11 zdrowych ochotników (wiek 47±13lat., FEV1 93%nal.). W kondensacie powietrza wydechowego zmierzono stężenia leukotrienów cy- steinylowych (cys-LTs), prostaglandyny E2 (PGE2) i leukotrienu B4 (LTB4) oraz 8-isoprostanu, produktu peroksydacji kwasu arachidonowego (metoda immu- noenzymatyczna).
Wyniki: Stężenie cys-LTs w kondensacie powie- trza wydechowego astmatyków nie otrzymujących sterydów było istotnie wyższe niż zdrowych ochot- ników (51.8±19.11 w porównaniu do 22.8±4.34 pg/ml p<0.001). Nie wykazaliśmy istotnej różnicy pomiędzy pacjentami otrzymującymi sterydy i tymi bez steroidoterapii (51.8±19.11 wobec 42.9±10.32 pg/ml, p>0.05). Nie wykazano również istotnych statystycznie różnic pomiędzy chorymi na ast- mę a grupą kontrolną w zakresie stężeń PGE2 i LTB4 w kondensacie powietrza wydechowego. Stę- żenie 8-isoprostanu jest wyższe u chorych na astmę w porównaniu do zdrowych osobników (114.5±27.02 wobec 30.1±5.29 pg/ml, p<0.04).
Wnioski: Stężenia leukotrienów cysteinylowych i 8-izoprostanu w kondensacie powietrza wydechowe- go są podwyższone u chorych na astmę, co przemawia za istotą rolą tych mediatorów w lokalnej reakcji za- palnej oskrzeli. Prawidłowe stężenia PGE2 wydają się podważać tezę o niedoborze PGE2 jako mechanizmu patogenetycznego astmy.
8-IZOPROSTANWPOPŁUCZYNACHNOSOWYCH
IKONDENSACIEPOWIETRZAWYDECHOWEGO
ODPACJENTÓWZASTMĄIALERGICZNYM
ZAPALENIEMBŁONYŚLUZOWEJNOSA.
A. Antczak, P. Górski Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW UM w Łodzi Patogeneza alergicznego zapalenia nosa i astmy nie jest jeszcze dokładnie wyjaśniona, choć wydaje się, że metabolity eikozanoidów odgrywają ważną rolę w obu tych chorobach. 8-izoprostan jest produktem nieenzy-
matycznej peroksydacji kwasu arachidonowego. Może służyć jako marker stresu oksydacyjnego. Cel pracy:
oznaczenie poziomu 8-izoprostanu oraz cysteinylo- leukotrienów w popłuczynach nosowych u chorych na astmę i z sezonowym zapaleniem nosa poza sezonem.
Materiały i metody: badano stężenia 8-izoprostanu u 8 pacjentów z astmą (w wieku 37±9 lat FEV1 67,9 %) i u 6 zdrowych osób (w wieku 39±13 lat FEV1 97,4 %) metodą immunoenzymatyczną (Cayman Chemical).
Wyniki: stężenie 8-izoprostanu w popłuczynach noso- wych było wyższe u pacjentów z astmą w porównaniu z osobami zdrowymi (31,3±6,7 vs. 14,1±2,4 pg/ml, p=0,02). Mimo że stężenie cysteinylo-leukotrienów u pacjentów z astmą było wyższe, nie osiągnęło ono istotności statystycznej z powodu dużej zmienności (107,1±49,1 vs. 37,8±7,4 pg/ml, p>0,05). W obu bada- nych grupach nie zaobserwowano korelacji między stę- żeniem 8-izoprostanu i cysteinylo-leukotrienów z licz- bą komórek w popłuczynach nosowych. Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy stężeniami 8-izoprostanu i cysteinylo-leukotrienów zawartych w laważach noso- wych i kondensacie powietrza wydechowego (r=0,73 i r=0.97, p<0.05 oraz odpowiednio p<0.001). Wnioski:
to są pierwsze badania, które pokazują, że stężenie 8-izoprostanu jest podwyższone w popłuczynach no- sowych u chorych na astmę z alergicznym sezonowym zapaleniem błony śluzowej nosa poza sezonem, co wskazuje na obecność stałego procesu zapalnego w obrębie całych dróg oddechowych.
WPŁYWDESLORATADYNYWDAWCE 5 MG
NADOBĘNACZĘSTOŚĆSTOSOWANIAΒ2 AGONISTÓW ORAZOBJAWYNIEŻYTUNOSAIASTMY
UPACJENTÓWZSEZONOWYMALERGICZNYM
NIEŻYTEMBŁONYŚLUZOWEJNOSA
ISEZONOWĄASTMĄOSKRZELOWĄ.
M. Bocheńska-Marciniak1, M. Kupczyk1, E. Bogacka2, E. Sterchaluk-Grzyb3, D. Tworek1, P. Kuna1
1 Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW UM w Łodzi, 2 Klinika Chorób Wewnętrznych i Alergologii AM we Wrocła-
wiu, 3 Zakład Medycyny Rodzinnej AM we Wrocławiu W standardach opracowanych przez Światową Or- ganizację Zdrowia (WHO) – ARIA „Allergic rhinitis and its impact on asthma” wysunięto hipotezę znacz- nego powiązania patofizjologicznego i klinicznego nieżytu błony śluzowej nosa i astmy oskrzelowej („one airway – one disease”). Konsekwencje terapeutyczne zastosowania antagonistów receptora H1 u pacjentów z sezonowym nieżytem nosa i epizodyczną astmą oskrzelową nie są jednoznaczne [P1]. Celem tego badania była ocena wpływu desloratadyny w dawce
5 mg na dobę na częstość stosowania β2-mimetyków i objawy nieżytu nosa oraz astmy u pacjentów z se- zonowym alergicznym nieżytem nosa i astmą oskrze- lową. Materiał: Do badania włączono 119 pacjentów w tym 59 mężczyzn (49,6% badanej grupy) o średniej wieku 29,64±8,34 lata. Po 14 dniowym okresie moni- torowania objawów w sezonie pylenia traw włączono desloratadynę w dawce 5 mg na dobę. Wyniki: Za- stosowane leczenie w istotny sposób zmniejszyło zu- życie β agonistów średnia ilość wziewów w tygodniu 11,73±8,91 przed leczeniem vs 4,89±7,09 w ostatnim tygodniu leczenia, p<0,001, test Wilcoxona
Nasilenie objawów sezonowego nieżytu nosa zmalało z 13,37±5,93 (średni score przed leczeniem) do 5,19±4,7 w ostatnim tygodniu leczenia, p<0,001 a astmy z 5,69±3,83 do 2,09±2,45 w ostatnim tygodniu leczenia, p<0,001. W całej grupie pacjentów objawy niepożądane wystąpiły jedynie u 6,9% pacjentów (8/119) i miały charakter łagodny. Wnioski: Podsumo- wując, desloratadyna w dawce 5 mg na dobę w istotny sposób zmniejsza zużycie β2-mimetyków, nasilenie objawów nieżytu nosa i astmy w grupie pacjentów z alergicznym sezonowym nieżytem nosa i epizodycz- ną astmą oskrzelową. Zastosowane leczenie okazało się skuteczne i dobrze tolerowane.
OBJAWYREflUKSU ŻOŁĄDKOWO-PRZEŁYKOWEGU CHORYCHNAASTMĘWOPARCIU
OBADANIEANKIETOWE
M. Bocheńska – Marciniak , P. Górski Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW UM w Łodzi Celem badania była ocena występowania GERD u chorych na astmę oskrzelową, związek pomiędzy GERD i ciężkością przebiegu astmy, wskaźnikiem masy ciała i stosowanym leczeniem. Materiał i me- toda: Zbadano 208 chorych na astmę. U wszystkich chorych oceniono stopień ciężkości choroby, zbadano występowanie GERD w oparciu o badanie kwestiona- riuszowe swoiste dla GERD i określono BMI.
Wyniki: W grupie badanych 22,1% miało przewle- kłą ciężką astmę, 43,3% przewlekłą umiarkowaną i 34,6% astmę przewlekłą łagodną. GERD wykryto u 86,9% chorych z astmę ciężką (p<0,001 w porówna- niu z astmą umiarkowaną i łagodną), u 62,2% chorych na astmę umiarkowaną i 48,6% chorych na astmę ła- godną. BMI był najwyższy u chorych na ciężką astmę i wynosił 28±5,3 kg/m2. GERD występował u wszyst- kich chorych na astmę ciężką u których BMI przekra- czało 30 kg/m2. 72,5%, 17,85% i 8,6% chorych na ciężką, umiarkowaną i łagodną astmą miało objawy GERD po przyjęciu takich leków na astmę jak: teo- filina, kortykosteroidy doustne. Wnioski. Badania wykazały częste występowanie GERD u chorych na ciężką astmę oskrzelową, związek między objawami GERD a otyłością oraz leczeniem astmy teofiliną lub glikortykosteroidami systemowymi.
WPŁYWPRZEWLEKŁEGOZAPALENIAISTOSOWANIE GLIKOKORTYKOSTEROIDÓWWZIEWNYCH
NASTĘŻENIEGRELINYWŻOŁĄDKU – BADANIA
NAMODELUMYSIMASTMYOSKRZELOWEJ.
Z. Doniec1, K. Pierzchała-Koziec2, J. Zubel2 , A. Widerska- Kurzawa3, R. Kurzawa1, 1 Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział w Rabce- Zdroju, 2 Akademia Rolnicza w Krakowie,
3 Akademia Medyczna we Wrocławiu Grelina jest 28-aminokwasowym peptydem, wytwa- rzanym w tzw. komórkach Gr żołądka . Wydzielanie greliny zwiększa się w okresie głodzenia i ograniczeń energetycznych , hamowane jest przez przyjmowanie pokarmów, glukozę, insulinę i somatostatynę. Peptyd wykazuje wielokierunkowe działania regulacyjne w układzie endokrynnym i odpornościowym, recep- tory dla liganda greliny – GHS-R1a (growth hormone –secretagogue – receptor) stwierdzono w podwzgórzu, sercu, płucach , trzustce, nerkach oraz na komórkach układu odpornościowego. Dlatego też celem pracy była ocena wpływu przewlekłego procesu zapalnego oraz stosowania glikokortykosteroidow wziewnych na stężenia greliny w żołądku u myszy. Materiał i me- toda: Badanie wykonano na 36 myszach (amce rasy Swiss), utrzymywanych w standardowych warunkach z wolnym dostępem do wody i pożywienia, 12 z nich stanowiło grupę kontrolną u której nie wywoływano procesu zapalnego. Po indukcji procesu zapalnego po- przez dootrzewnowe podawanie 100 ug ovoalbuminy (OVA) w kompleksie z ALU , zwierzętom podawano 500 ug OVA w nebulizacji w celu wywołania procesu zapalnego w układzie oddechowym. Jednocześnie w badanej grupie zastosowano preparaty w aerozolu: bu- dezonid (1x250ug), propionian flutykazonu (1x125ug) i placebo, propionian flutykazonu(1x125ug) i salme- terol (1x25ug) oraz placebo. Próbki tkanki żołądka pobierano po 48 dniach od rozpoczęcia badania, określając stężenie greliny w tkance metodą radio- immunologiczną (RIA) przy użyciu standardowych zestawów (LINCO, USA). Wyniki: Przewlekłe za- palenie spowodowało istotny spadek stężenia greliny z 1032±110ng/mg w grupie kontrolnej do 595±44 ng/mg (grupa placebo) (p<0,01). U zwierząt u których wywołano proces zapalny zastosowanie preparatów glikokortykosteroidów wziewnych spowodowało wzrost stężenia greliny w żołądku. Przy stosowaniu budezonidu wartość ta wzrosła o 110% , propionia- nu flutykazonu o 44% a propionianu flutykazonu i salmeterolu o 56%. Wnioski: Badanie wykazało, że przewlekły proces zapalny obniża stężenie greliny w żołądku u myszy a glikokortykosteroidy wziewne hamuje ten proces. Może to wskazywać na wpływ procesu zapalnego i stosowanego leczenia na procesy regulacji endokrynnej.
OCENAZMIENNOŚCIODPOWIEDZIODDECHOWEJ
NASTYMULACJĘHIPOKSYCZNĄ
UCHORYCHNAASTMĘOSKRZELOWĄ M. Franczuk, P. Boros, S. Wesołowski Zakład Fizjopatologii, IGiChP, Warszawa Cel: ocena zmienności osobniczej odpowiedzi odde- chowej na stymulację hipoksyczną u chorych na astmę oskrzelową ze stanami astmatycznymi w wywiadzie w czasie obserwacji 5-letniej. Materiał i metody- ka: dwukrotne, wykonane w odstępie 5 lat, badanie odpowiedzi oddechowej na bodziec hipoksyczny przeprowadzono u 10 chorych na astmę oskrzelową ze stanami astmatycznymi w wywiadzie. Do oceny odpowiedzi na bodziec hipoksyczny wykorzystano metodę oddychania zwrotnego Rebucka i Cambella (zestaw f-my MES). Wyniki: Analiza odpowiedzi oddechowych (wentylacyjnej i ciśnienia okluzji) w grupie zbadanych chorych nie wykazała statystycz- nie istotnych różnic między wynikami testów przepro- wadzonych pięć lat temu i aktualnie: HVR1 2.04±1.29 vs HVR2 1.98±1.43 L/min/%, HP0.1R1 0.55±0.44 vs HP0.1R2 0.41±0.28 cmH2O/%. Zaobserwowane różnice dotyczyły wzorca oddychania – w aktualnym badaniu zaobserwowano znamiennie krótszy czas trwania wydechu Te i cyklu oddechowego Ttot oraz wyższy średni przepływ wdechowy. Podobnie jak w badaniu poprzednim odpowiedź oddechowa na hipoksję u chorych na astmę oskrzelową była wyższa w porównaniu z osobami zdrowymi.
Wnioski: Odpowiedź oddechowa na stymulację hipoksyczną u zbadanych chorych na astmę oskrzelo- wą nie podlega z upływem czasu istotnym zmianom, i utrzymuje się na podwyższonym poziomie w porów- naniu z osobami zdrowymi.
ZALEŻNOŚĆMIĘDZYCIĘŻKOŚCIĄASTMY
ASTĘŻENIEMSICAM-1 I TNF-Α
M. Górska-Ciebiada1,2, M. Ciebiada2, P. Górski2, I. Grzelewska-Rzymowska1, 1 Klinika Gruźlicy, Chorób i Nowotworów Płuc U. M. w Łodzi, 2 Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW U.M. w Łodzi Celem pracy była ocena zależności między ciężkością astmy a stężeniem sICAM-1 i TNF-α w surowicy.
Metody: Badanie wykonano u 88 chorych na astmę w wieku 18-75 lat (średnio 45,96 lat). Czas trwania choroby wynosił od 1 do 42 lat. U wszystkich pacjen- tów w okresie stabilnym choroby przeprowadzono badanie ankietowe, wykonano spirometrię, testy skórne oraz pobrano krew celem oznaczenia stężenia sICAM-1, TNF-α. Zgodnie z wytycznymi GINA 2002 wyodrębniono następujące grupy: grupa 1 – chorzy na astmę ciężką leczeni przewlekle sterydami wziewny- mi i doustnymi, grupa 2 – chorzy na astmę ciężką, bez sterydów doustnych, grupa 3 – chorzy na astmę umiar-
kowaną, grupa 4 –chorzy na astmę lekką bez wariantu kaszlowego astmy, grupa 5 – chorzy z zespołem Cor- rao, grupa 6 – wszyscy chorzy na astmę lekką łącz- nie z zespołem Corrao. Średnie punktowe nasilenie objawów klinicznych (score) określano na postawie 2 tygodni poprzedzających badanie. Stężenia sICAM-1 i TNF-α oznaczano w surowicy metodą ELISA.
Wyniki: Stwierdzono istotną różnicę między scorem w poszczególnych grupach chorych (grupa 1 vs 3,4,5,6; grupa 2 vs 3,4,5,6; grupa 3 vs 4,5,6). Nie stwierdzono różnic między grupami: 1 i 2 oraz 4 i 5.
Średni score wynosił: grupa 1-7,05; grupa 2 –7,43;
grupa 3 –2,85; grupa 4 –0,46; grupa 5 –1,28; grupa 6 –0,75. Stwierdzono istotną różnicę między warto- ścią FEV 1 w poszczególnych grupach chorych (grupa 1 vs 2,4,5,6; grupa 2 vs 3,4,5,6; grupa 3 vs 4,5,6). Nie stwierdzono różnic między grupami: 1 i 3 oraz 4 i 5.
Średnie FEV1 w % wynosiło: grupa 1-80,23; grupa 2 –64,65; grupa 3 –79,17; grupa 4 –94,69; grupa 5 –98,85; grupa 6 –96,15. Stwierdzono korelację:
między wartościami: scorem i FEV1 w całej badanej grupie; między stężeniem sICAM-1 a FEV1 i scorem u osób, u których oznaczono sICAM-1 (N=74); między stężeniem TNF-α a FEV1 u osób, u których oznaczo- no TNF-α (N=80). Stwierdzono istotną różnicę między stężeniami sICAM-1 w badanych grupach chorych (grupa 1 vs 2,4,5,6; grupa 2 vs 3,4,5,6; grupa 3 vs 4,5,6). Nie stwierdzono różnic między grupami:
1 i 2 oraz 4 i 5. Średnie stężenia wynosiły odpowied- nio: grupa 1-314 ng/ml; grupa 2-430,31 ng/ml; gru- pa 3 –330,79 ng/ml; grupa 4 –289,31 ng/ml; grupa 5 –301,34 ng/ml; grupa 6 –289,82 ng/ml. Nie stwierdzono różnicy w stężeniach TNF-α w badanych grupach chorych. Średnie stężenia wynosiły odpo- wiednio: grupa 1-6,22 pg/ml; grupa 2 –6,98 pg/ml;
grupa 3 –6,24 pg/ml; grupa 4 –6,1 pg/ml; grupa 5 –6,22 pg/ml; grupa 6 –6,15 pg/ml.
Wnioski: Stwierdzone, że stężenie sICAM-1 w surowicy koreluje z punktowym nasileniem obja- wów astmy oraz wartością FEV1. Natomiast stężenie TNF-α (u wszystkich badanych, bez względu na sto- pień nasilenia choroby było podobne.
SICAM-1 WSUROWICYCHORYCH
NASEZONOWYALERGICZNYNIEŻYTNOSA
PODDANYCHLECZENIUFEKSOFENADYNĄ
LUB flUTIKAZONEM.
M. Górska-Ciebiada1,2, M. Ciebiada2, A. Zakrzewska2, P. Górski2, I. Grzelewska-Rzymowska1, 1 Klinika Gruźlicy, Chorób i Nowotworów Płuc U.M. w Łodzi, 2 Klinika Pneumo-
nologii i Alergologii IMW U. M. w Łodzi Celem pracy była ocena zachowania się stężenia w surowicy sICAM-1 u chorych na alergiczne za- palenie błony śluzowej nosa poddanych leczeniu feksofenadyną lub flutikazonem. Metody: Badanie
wykonano w czerwcu 2003 r. po 2 tygodniach trwa- nia sezonu pylenia traw. W badaniu uczestniczyło 38 osób uczulonych na pyłki traw, wśród których 15 poddano 10-dniowemu leczeniu feksofenadyną doustnie w dawce 120 mg/d, 10 osób otrzymywało placebo doustnie, zaś 13 osób leczono flutikazonem donosowo w dawce 200 mcg/d. Krew żylną pobierano przed leczeniem i w ostatnim dniu jego stosowania.
Oceniano stan kliniczny (,,score”) oraz wykonywano badanie laryngologiczne (,,score”). Ponadto pacjent wypełniał formularz jakości życia. Stężenie sICAM-1 w surowicy oznaczano metodą immunoenzymatycz- ną ELISA. Wyniki: Średnie stężenia sICAM-1 we krwi wynosiły: w grupie leczonej feksofenadyną – 224,47 ng/ml przed leczeniem, 228,4 ng/ml po leczeniu; w grupie leczonej flutikazonem – 212,14 ng/ml przed leczeniem, 214,34 ng/ml po leczeniu;
w grupie otrzymującej placebo – 225,92 ng/ml przed leczeniem, 228,95 ng/ml po leczeniu. Wartości te nie różniły się statystycznie (p>0,05). W grupie 7 osób leczonych feksofenadyną wystąpiło istotne obniżenie średniego stężenia sICAM-1 z 211,93 ng/ml do 185,12 ng/ml (p<0,05), podobnie w grupie 7 osób leczonych flutikazonem z 232,87 ng/ml do 209,34 ng/ml (p<0,01) oraz w grupie 6 osób otrzymujących placebo z 218,85 ng/ml do 204,87 ng/ml (p<0,01).
U pozostałych osób stwierdzono istotny wzrost stężenia sICAM-1 we krwi: u 8 osób leczonych fek- sofenadyną z 235,45 ng/ml do 266,28 ng/ml, u 6 osób leczonych flutykazonem z 187,96 ng/ml do 220,17 ng/ml, u 4 osób otrzymujących placebo z 236,54 ng/ml do 265,09 ng/ml. W grupie osób leczonych feksofenadyną obserwowano istotne zmniejszenie natężenia objawów klinicznych (średni score przed leczeniem – 11,26, po leczeniu – 5,26) oraz natężenia objawów w badaniu laryngologicznym (średni score przed leczeniem- 9,46, po leczeniu – 5,46). Podobnie zmniejszenie natężenia objawów klinicznych stwier- dzono w grupie osób leczonych flutikazonem (średni score przed leczeniem – 10,69, po leczeniu – 3,61) oraz natężenia objawów w badaniu laryngologicznym (średni score przed leczeniem – 9,15, po leczeniu – 5,0). W grupie otrzymujacej placebo nie stwierdzono takich zmian: średni score objawów klinicznych przed leczeniem-9,0, po leczeniu- 10,3, objawów w badaniu laryngologicznym przed leczeniem-7,5, po leczeniu- 7,7. Wnioski: 1. Nie stwierdzono zmian w średnim stężeniu sICAM-1 we wszystkich trzech badanych grupach. 2. U 7 chorych leczonych feksofenadyną, u 7 leczonych flutikazonem i u 6 otrzymujących place- bo obserwowano istotne obniżenie stężenia sICAM-1 we krwi po 10-dniowym leczeniu a u pozostałych osób nastąpił wzrost stężenia sICAM-1. 3. U wszyst- kich aktywnie leczonych stwierdzono znamienne zmniejszenie objawów alergicznego nieżytu nosa, co nie dotyczyło osób otrzymujących placebo.
ANALIZACZĘSTOŚCIWYSTĘPOWANIAASTMY OSKRZELOWEJUDZIECIZDUSZNOŚCIĄ
NAPODSTAWIEOBSERWACJIWŁASNYCH.
B. Kamer1, A. Pankowska2, R. Pasowska1, A. Sobień-Derfel2, K. Pyziak1., 1 II Klinika Pediatrii Instytutu CZMP,
2 Oddział Chorób Płuc i Alergii Układu Oddechowego dla Dzieci Młodszych, Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Łodzi.
Celem pracy była analiza częstości występowania astmy oskrzelowej u niemowląt i małych dzieci z dusznością.
Materiał: Retrospektywną analizą objęto 16674 dzieci leczonych w II Klinice Pediatrii oraz Oddziale Chorób Płuc i Alergii Układu Oddechowego w latach 1990-2003. Wiek analizowanych wahał się od 0-36 miesiąca życia. Wśród nich było 8061 (51,6%) dzieci z dusznością pochodzenia płucnego.
Wyniki: Astmę rozpoznano u 597 badanych tzn. u 6,9%
dzieci z dusznością oraz 3,6% ogółu leczonych. Naj- więcej dzieci z rozpoznaną astmą było w 2 r. ż. (43,7%), a najmniej w 1 r. ż. (26,5%). Zdecydowanie prze- ważali chłopcy (74,4%) oraz dzieci ze środowiska miejskiego (76,7%). Obciążenie alergią w rodzinie stwierdzono u ok. 1/3 badanych, obecność zwierząt u 11,2%, a 21,4% było narażonych na dym tytoniowy w środowisku domowym. Ponadto u dzieci chorych na astmę występowały inne cechy atopii. Zmiany skórne stwierdzono u 65,1% badanych, alergiczny nieżyt nosa u ok. 1/5, a objawy z przewodu pokarmowego u 14,8%. U większości dzieci z astmą (78,9%) stwier- dzono alergię IgE-zależną, którą potwierdzono obec- nością alergenowo-swoistych przeciwciał klasy IgE (asIgE) przeciwko wybranym alergenom pokarmo- wym i wziewnym. Spośród nich (76,2%) miało rów- nież podwyższone stężenie całkowitej IgE. U dzieci z chorobą alergiczną ponad połowa (53,5%) miała aler- gię pokarmową, 17,6% pokarmowo-wziewną. Zdecy- dowanie mniej, bo 28,9% było dzieci uczulonych na alergeny wziewne. Wśród alergenów pokarmowych najczęściej stwierdzano obecność przeciwciał prze- ciwko białkom mleka krowiego, następnie żółtku i białku jaja kurzego, a wśród alergenów wziewnych przeciwko roztoczom kurzu domowego, pyłkom traw i drzew.
Wnioski: 1. Przeprowadzone badania wykazały, że astma oskrzelowa była istotną przyczyną duszności u niemowląt i małych dzieci i występowała u 6,9%
badanych. 2. Najczęściej u niemowląt i małych dzieci astma oskrzelowa jest IgE-zależna.
BADANIEHRCTUCHORYCHNAASTMĘPRZEWLEKŁĄ,
UMIARKOWANĄICIĘŻKĄ.
A. Kazimierczak, M.Bartosiewicz, I.Bestry, J. Kuś.
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc , Warszawa Tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczo- ści (TKWR) wniosła nowe możliwości oceny miąż- szu płucnego oraz uszkodzeń drzewa oskrzelowego.
Uwidacznia ona szczegóły anatomiczne , które nie są dostępne za pomocą dotychczas znanych metod badań radiologicznych. Celem pracy jest ocena nieprawidło- wości związanych z przebudową dróg oddechowych u chorych na astmę na podstawie obrazów TKWR.
Materiał: poddano analizie grupę 15 chorych na astmę – 7 chorych na ciężką kortykozależną astmę – IV stopień wg GINA (grupa I) i 8 chorych na ast- mę oskrzelową o umiarkowanym stopniu ciężkości – III stopień wg GINA (grupa II) . Wszyscy chorzy przyjmowali beta-2 mimetyki krótko- i długodziała- jące oraz preparaty teophiliny. W grupie chorych na ciężką kortykozależną astmą było 4 (57%) mężczyzn i 3 (43%) kobiety. Wiek chorych wahał się od 36 do 72 lat, średnia – 60 lat. Okres obserwacji chorych wynosił od 30 do 10 lat. Chorzy z tej grupy byli wielokrotnie hospitalizowani , niejednokrotnie kilka razy w roku.
Wszyscy chorzy przyjmowali kortykosteroidy doust- nie (Prednizon), a w przeszłości leczeni byli sterydami depo domięśniowymi (Volon, Kenalog, Diprophos).
W grupie 8 chorych na astmę o umiarkowanym stop- niu ciężkości 75% (6 osób) stanowiły kobiety, a 25%
(3 osoby) mężczyźni. Wiek chorych wahał się od 57 do 77 lat, średnia wieku 62 lata. Okres obserwacji chorych w tej grupie wynosił od 20 do 5 lat.
Metoda: badanie TKWR klatki piersiowej wykonane w czasie wdechu i wydechu. Obraz TKWR płuc oce- niany był przez 1 radiologa , który nie znał stopnia ciężkości astmy. Wyniki: U wszystkich 15 chorych wykonano badanie TKWR klatki piersiowej i u wszystkich stwierdzono nieprawidłowości w obrazie TKWR. Wszyscy chorzy w grupie I oraz 87.5% cho- rych z grupy II wykazywali zgrubienie i nierówność ściany oskrzeli. Zaczopowanie oskrzeli śluzem stwier- dzono u 42.8% chorych z grupy I i u 40% chorych z grupy II. Cechy rozdęcia płuc oraz rozedmy uwi- doczniono u 57.1% chorych w grupie I i u 50% cho- rych z grupy II. U 28.6% chorych z grupy I i 25% cho- rych z grupy II stwierdzono cechy „pułapki powietrz- nej”. W grupie chorych na astmę o ciężkim przebiegu kilkakrotnie częściej stwierdzano zmiany w zakresie oskrzelików – obraz „ pączkującego drzewa” (85.7%
w stosunku do 25%). Zwraca również uwagę częstsze występowanie rozstrzeni oskrzeli u chorych z grupy I – 57.1% w stosunku do 25% chorych z grupy II.
W obrazach TKWR wykonanych u chorych na ast- mę obserwujemy nieprawidłowości związane z trwałą przebudową dróg oddechowych. Wraz z nasileniem ciężkości przebiegu choroby zmiany mają charakter
trwały – częściej dochodzi do rozedmy, rozstrzeli oskrzeli oraz zmian strukturalnych oskrzeli. Skutecz- ność badań TKWR w astmie jest w chwili obecnej w stadium badań klinicznych , ale wydaje się, że ba- dania te będą odgrywały istotną rolę w diagnostyce, ocenie stopnia zaawansowania procesu chorobowego i skuteczności leczenia astmy.
ZMIANYWSKŁADZIEMORFOLOGICZNYM
IBIOCHEMICZNYMPLWOCINYINDUKOWANEJ
IPOPŁUCZYNNOSOWYCHPOPROWOKACJI
SWOISTEJMĄKĄIZIARNAMIZBÓŻ
A. Krakowiak, U. Ruta, J. Walasiuk, T. Witczak, P. Krawczyk-Adamus, C. Pałczyński Klinika Chorób Zawodowych, Ośrodek Alergii Zawodowej i
Środowiskowej Instytut Medycyny Pracy, Łódź Celem projektu jest ocena przydatności badania plwo- ciny indukowanej w diagnostyce astmy zawodowej.
Grupy badane: 40 osób z rozpoznaną astmą zawodo- wą oraz 10 osób zdrowych (grupa kontrolna).
Metody: badanie lekarskie, punktowe testy skórne z powszechnie występującymi alergenami, w grupie chorych na astmę oskrzelową zawodową – punktowe testy skórne z alergenami zawodowymi, oznaczenie całkowitego poziomu przeciwciał klasy IgE i obecno- ści antygenowo swoistych IgE dla alergenów zawo- dowych, wziewna próba prowokacyjna pyłem zbóż i mąk połączona z oceną morfologiczną i biochemicz- ną plwociny indukowanej oraz popłuczyn nosowych (ocena wskaźnika przepuszczalności naczyń, ocena poziomów tryptazy mastocytarnej i eozynofilowego białka kationowego – ECP).
Wyniki: w grupie chorych na astmę zawodową pró- ba prowokacyjna pyłem zbóż i mąk spowodowała wzrost odsetka eozynofilów, limfocytów i bazofilów oraz wzrost stężenia ECP i tryptazy mastocytarnej w plwocinie indukowanej w 22 godzinie po pro- wokacji. Znamienny napływ odsetka eozynofilów i bazofilów oraz wzrost stężenia ECP w popłuczynach nosowych uzyskano w fazie późnej reakcji alergicznej po prowokacji swoistej w grupie osób z astmą zawo- dową. Ponadto w 4 godzinie po prowokacji swoistej obserwowano istotny wzrost stężenia tryptazy ma- stocytarnej w badaniu popłuczyn nosowych u osób z astmą zawodową. Inhalacyjna próba prowokacyjna pyłem zbóż i mąk spowodowała istotny wzrost wskaź- nika przepuszczalności naczyń jedynie w popłuczy- nach nosowych w grupie osób z astmą zawodową.
Wnioski: Wyniki badań wskazują na użyteczność badania składu komórkowego i biochemicznego plwociny indukowanej w procesie diagnostycznym zawodowej astmy oskrzelowej.
CZYASTMAJESTZBYTRZADKOROZPOZNAWANA WŚRÓDDZIECIIMŁODZIEŻY
ZPOWIATURADOMSZCZAŃSKIEGO?
M. Kubik, I. Grzelewska-Rzymowska1, D. Kardas-Sobantka2 Szpital Powiatowy w Radomsku
1 Klinika Gruźlicy i Chorób Płuc IMW U.M. w Łodzi,
2 Szpital Miejski w Pabianicach Celem przedstawionej pracy było określenie rozpo- znawalności astmy w stosunku do częstości jej wystę- powania wśród dzieci i młodzieży z powiatu radomsz- czańskiego oraz podanie najczęściej występujących czynników o możliwym związku z ryzykiem rozwoju astmy.
Materiał i metody: Badanie zostało przeprowadzone w latach 2000-2002 u 1267 dzieci i młodzieży uczęsz- czających do losowo wybranych szkół położonych na terenie powiatu radomszczańskiego i składało się z dwóch części tj. ankietyzacji opartej na kwestiona- riuszach ISAAC oraz badań dodatkowych polegają- cych na zebraniu szczegółowych wywiadów alergo- logicznych, badaniu przedmiotowym i wykonaniu testów skórnych. Do badań dodatkowych została zakwalifikowana wyłoniona na podstawie ankietyza- cji grupa dzieci i młodzieży z rozpoznaną wcześniej przez lekarza astmą – 36 badanych oraz z podejrze- niem tej choroby bez wcześniejszego rozpoznania – 100 badanych.
Wyniki i wnioski: 1. U 9 % dzieci i młodzieży z powiatu radomszczańskiego stwierdzono co naj- mniej jedną chorobę o podłożu atopowym. U 3,5 % badanych rozpoznano astmę, u 7 % alergiczny nieżyt nosa, a u 1,4 % atopowe zapalenie skóry.
2. Astmę rozpoznano wcześniej u 2,85 % badanych.
U 8,1 % dzieci podejrzewano występowanie tej choro- by, przy czym spośród nich u 15 % astma pełnoobja- wowa ujawniła się w ciągu roku obserwacji.
3. Wśród objawów, które budzą podejrzenie astmy najczęściej, bo u 7,3 % badanych występował kaszel, u 4,5 % świszczący oddech i u 4,4 % napady duszno- ści ze świszczącym oddechem.
4. Najsilniejszymi czynnikami ryzyka rozwoju astmy okazały się: – złe warunki mieszkaniowe (wil- goć i/lub grzyby pleśniowe w domu), – narażenie na bierne palenie tytoniu, – obecność zwierząt w domu, – zakażenia dolnych dróg oddechowych w ciągu ostatniego roku i we wcześniejszych latach życia.
CZĘSTOŚĆWYSTĘPOWANIACHORÓBUKŁADU
ODDECHOWEGOICHORÓBALERGICZNYCH
UDZIECIWWIEKU 2, 8 I 15 LAT
K. Krych, R. Szwankowska, A. Bręborowicz, J. Alkiewicz, A.
Korytowska, K. Olejniczak, P. Sobkowiak Klinika Pneumonologii, Alergologii i Immunologii Klinicznej A.M. Poznań W powszechnej opinii choroby układu oddechowe- go i choroby alergiczne należą do najczęściej wystę- pujących schorzeń u dzieci, natomiast dane epidemio- logiczne na ten temat są niekompletne.
Celem pracy była ocena częstości występowania zapaleń górnych i dolnych dróg oddechowych oraz chorób alergicznych u dzieci.
Materiał. Analizie poddano populację dzieci w wieku 2 lat (grupa A, n=196), 8 lat (grupa B, n= 241) i 15 lat (grupa C, n=210) lat objętych opieką jednej z poradni rejonowych miasta Poznania. Badanie miało charak- ter retrospektywny, przeglądu dokumentacji dokonał lekarz nadzorujący ocenianą grupę dzieci. Określono występowanie wybranych chorób kiedykolwiek i w ciągu ostatniego roku.
Wyniki
2-letnie 8-letnie 15-letnie Nieżyt nosa
1 r.ż. 27,5%
2 r.ż. 6,6%
kiedykolwiek 38,6% 24,3%
w ostatnim roku 2,5% 4,3%
Zapalenie gardła
1 r.ż. 63,3%
2 r.ż. 64,8%
kiedykolwiek 92,1% 83,8%
w ostatnim roku 61,8% 58,1%
Zapalenie krtani
1 r.ż. 1,5%
2 r.ż. 4,1%
kiedykolwiek 22,4% 29,0%
w ostatnim roku 5,8% 0,5%
Skurczowe zapalenie oskrzeli
1 r.ż. 21,9%
2 r.ż. 31,1%
kiedykolwiek 51,4% 66,7%
w ostatnim roku 18,3% 6,2%
Zapalenie płuc
1 r.ż. 2%
2 r.ż. 1,5%
kiedykolwiek 2,5% 5,2%
Astma oskrzelowa 8% 1,4%
Dysproporcja pomiędzy liczbą dzieci z objawami obturacji i liczbą dzieci z rozpoznaniem astmy może su- gerować zbyt rzadkie jej rozpoznawanie. Rozpoznanie alergicznego nieżytu nosa było ustalone u 9.7% dzieci w grupie A, 11.6% w grupie B i 15.7% w grupie C.
Częstość występowania atopowego zapalenia skóry wynosiła odpowiednio 27.5%, 17.4% i 7.6%. Objawy pokrzywki obserwowano u 16.8%, 19,1% i 14,3%
w kolejnych grupach wieku. Reakcje polekowe wystą- piły u 5.1%, 5.4% i 5.7% dzieci.
Ponieważ wyniki badań epidemiologicznych suge- rują ochronny wpływ chorób infekcyjnych na wystę- powanie chorób alergicznych oceniono współwystę- powanie wymienionych chorób i korelację pomiędzy chorobami infekcyjnymi a alergicznymi. Dodatkowo przeprowadzono analizę wpływu obciążeń rodzin- nych, obciążeń okresu okołoporodowego i warunków środowiskowych na częstość zachorowań.
WPŁYWDESLORATADYNYWDAWCE5MG
NADOBĘNAPOZIOMINTERLEUKIN4, 10, 18 ITGFBETAUCHORYCHNASEZONOWYALERGICZNY
NIEŻYTNOSAISEZONOWĄASTMĘ.
P. Kuna, M. Kupczyk, M. Bocheńska-Marciniak, I. Kupryś, B. Kuźmińska, P. Górski Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW UM w Łodzi Wyniki badań in vitro i na zwierzęcych modelach astmy oskrzelowej sugerują istnienie właściwości przeciwzapalnych leków przeciwhistaminowych.
Desloratadyna zmniejszała syntezę, między innymi, interleukiny 4, 5 i 13. Obserwacje te nie zostały do- tychczas potwierdzone w badaniach u ludzi i ich zna- czenie kliniczne nie jest jasne.
Celem pracy była ocena wpływu desloratadyny na poziom Il-4, Il-10, Il-18 oraz TGF beta w surowicach chorych na sezonowy alergiczny nieżyt nosa i sezono- wą astmę oskrzelową.
Materiał i metoda: Sześćdziesięciu dziewięciu chorych na alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa i astmę sporadyczną uczulonych na pyłki traw zostało włączonych do badania. Próbki surowicy pobrano w okresie pylenia traw przed włączeniem leczenia le- kami przeciwhistaminowymi i po 4 tygodniach stoso- wania desloratadyny w dawce 5 mg na dobę. Poziomy Il-4, Il-10, Il-18 oraz TGF beta zbadano za pomocą metody ELISA.
Wyniki: Średnia wieku pacjentów wynosiła 28,9±12,7 lat. Średni poziom Il-4 wynosił 0,212± 0,07 pg/ml przed oraz 0,221±0,1 pg/ml po zastosowanym leczeniu (p=0,52); Il-10 5,13±3,14 oraz 4,71±0,88 (p=0,69); Il- 18 54,45±26,09 oraz 44,80±22,42 (p=0,48); TGF beta 949,17±401,5 oraz 955,7±391,2 (p=0,97) pg/ml przed i po leczeniu, odpowiednio.
Wniosek: Desloratadyna w dawce 5 mg na dobę nie wpływa w istotny sposób na poziomy interleukin 4, 10, 18 oraz TGF beta w grupie chorych na sezonowy alergiczny nieżyt nosa i astmę oskrzelową. Wyniki ba- dań in vivo nie potwierdzają wstępnych obserwacji w warunkach in vitro i na modelach mysich astmy.
ZALEŻNOŚĆPOMIĘDZYEKSPRESJĄCZĄSTECZKI ADHEZYJNEJVCAM-1ILIGANDUVLA-4
WTKANKACHPOLIPÓWNOSAOSÓB
ZNIETOLERANCJĄASPIRYNY.
M. Kupczyk, I. Kupryś, M. Danilewicz, P. Górski, P. Kuna Klinika Pneumonologii i Alergologii IMW UM w Łodzi Nadwrażliwość na aspirynę łącznie z astmą oskrze- lową i nawracającymi polipami nosa stanowią triadę aspirynową. Przewlekłe zapalenie z eozynofilią pełnią istotną rolę w patogenezie zarówno astmy oskrze- lowej jak i polipów nosa (NP). Mechanizmy leżące u podłoża nawracających polipów nosa u pacjentów z nietolerancją aspiryny nie są jasne.
Celem pracy była ocena ekspresji cząsteczki adhe- zyjnej VCAM-1 (CD-106), ligandu VLA-4 oraz ich wzajemnej korelacji w tkankach polipów nosa osób z nadwrażliwością na aspirynę (ASA) i tolerujących aspirynę (NASA).
Materiał i metody: Oznaczenia metodami immunohi- stochemicznymi przeprowadzono na preparatach gru- bości 6 mm przygotowanych z zamrożonych polipów nosa uzyskanych w czasie zabiegów operacyjnych za pomocą metod peroksydazy (EnVision [TM]+ Kits, HRP DAB+0 w temperaturze pokojowej i przeciwciał monoklonalnych (Novocastra, DakoCytomation).
Ekspresję oceniono metodą półilościową według następującej skali: 0-brak, 1-słaba, 2-umiarkowana, 3-wyraźna. Wyniki przedstawiono jako średnią z 6 losowo wybranych pól. Przeanalizowano 20 polipów od osób tolerujących aspirynę i 20 nadwrażliwych na aspirynę.
Wyniki: Ekspresję VCAM-1 obserwowano na ko- mórkach śródbłonka, szczególnie drobnych naczyń, gdy ekspresja VLA-4 dominowała w warstwie pod- śluzówkowej na komórkach zapalenia i fibroblastach.
Ekspresja VCAM-1 oceniana półilościowo wynosiła 1,83±0,78 w grupie ASA oraz 0,83±0,83 w grupie NASA (p<0,001; test Studenta). Średnia ekspresja VLA-4 wynosiła 2,22±0,65 w grupie ASA oraz 1,30±0,66 w grupie NASA (p<0,001; test Studenta). Nie znale- ziono korelacji pomiędzy ekspresją VCAM i VLA-4 w grupie ASA (r=0,41; p=0,06) oraz grupie NASA (r=0,36; p=0,09; test Spearmana).
Wniosek: W polipach nosa pacjentów z nadwrażli- wością na aspirynę nadmierna ekspresja cząsteczki adhezyjnej ICAM-1 oraz ligandu LFA-1 mogą odgry- wać istotną rolę w rozwoju przewlekłego zapalenia eozynofilowego.
PRZYDATNOŚĆTESTUWYSIŁKOWEGO
ORAZPOMIARUNATĘŻONEGOPRZEPŁYWU
WDECHOWEGO (PIF) WROZPOZNAWANIU
IMONITOROWANIUASTMY
K. Kuziemski1, J. Drozdowski2, E. Jassem1, J. M. Słomiński2
1 Klinika Alergologiii 2 Klinika Pneumonologii AM, Gdańsk Celem pracy było określenie przydatności testu wysił- kowego oraz pomiaru PIF w rozpoznawaniu i monito- rowaniu astmy oskrzelowej u osób dorosłych.
Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano łącznie 77 osób, które nigdy nie paliły tytoniu: 47 z podejrzeniem astmy (21 kobiet i 26 mężczyzn, śred- nia wieku 31,5 lat) i 30 z grupy kontrolnej (8 kobiet, 22 mężczyzn, średnia wieku 25,9 lat). Po wykluczeniu schorzeń ze strony układu sercowo-naczyniowego wszyscy uczestnicy zostali zakwalifikowani do bada- nia. W grupie badanej wykonano dwa testy wysiłkowe na początku (TW1) i na końcu obserwacji (TW2), tj. po 2 miesiącach. W grupie kontrolnej wykonano jeden test wysiłkowy (TW1) na początku obserwacji.
W badaniu stosowano cykloergometr rowerowy. Za- stosowano obciążenie w watach, które dobierano tak aby utrzymać akcję serca na poziomie submaksymal- nym przez okres 8-10 min. Spirometrię wykonywano przed oraz bezpośrednio po badaniu, a także w 5,10,15 i 20 min. od zakończenia wysiłku fizycznego. U osób, u których wystąpił powysiłkowy skurcz oskrzeli poda- wano krótkodziałający β-mimetyk oraz wykonywano kontrolną spirometrię po 20 min. Test wysiłkowy był dodatni, gdy wystąpiły objawy astmy po wysiłku oraz spadek FEV1 o więcej niż 15% w porównaniu do war- tości wyjściowej. Uzyskanie dodatniego wyniku było jednoznaczne z rozpoznaniem astmy oskrzelowej.
Pomiaru PIF dokonano miernikiem przepływu (In- check) skalowanym w l/min. Pomiary były wykonane w tym samym czasie co badanie spirometryczne.
Wyniki: W grupie badanej wykonano TW1 u 47 osób, natomiast TW2 u 40 osób, a w kontrolnej jeden TW1 u 30 osób. Łącznie wykonano 117 badań wysiłkowych na cykloergometrze. Pomiar PIF podczas TW1 wyko- nano w grupie badanej u 23 osób, natomiast podczas TW2 – u 16 osób, a w kontrolnej u 12 osób. W grupie z podejrzeniem astmy dodatni wynik w TW1 stwier- dzono u 35 (74,4%), a ujemny – u 12 (25,6%) bada- nych. W TW2 odsetek prób dodatnich był mniejszy – 4 (10%), a ujemnych – 36 (90%). Średni spadek wartości FEV1 w TW1 wynosił (-14,78%), natomiast w TW2 – (-4,45%), p<0,0001. W grupie kontrolnej odnotowano 29 (96,6%) testów ujemnych, a 1 (3,4%) dodatni, p,0,001. Podczas wykonywania testów wysił- kowych nie stwierdzono niepożądanych objawów ze strony układu sercowo-naczyniowego.
Porównanie średniego spadku PIF w trakcie TW1 (-11,94%) i TW2 (-7,39%) wykazało znamienną róż- nicę w otrzymanych wynikach, p<0,05. Natomiast wartości wyjściowe PIF w TW1 w grupie badanej
(-11,0%) i w grupie kontrolnej (-3,7%) nie różniły się znacząco, p<0,10.
Wnioski: Uzyskane wyniki wskazują, że testy wysił- kowe są prostą, bezpieczną metodą w rozpoznawaniu i monitorowaniu astmy oskrzelowej. Natomiast po- miar PIF może być przydatny w monitorowaniu astmy oskrzelowej.
JAKOŚĆŻYCIAUDZIECICHORYCHNAASTMĘ – KORELACJAZBADANIAMICZYNNOŚCIOWYMI UKŁADUODDECHOWEGO – DONIESIENIEWSTĘPNE
A. Madaj1, D. Ziora2, J. Kozielski2, E. Więckowska1 NZOZ Allergo-Med, Gliwice Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy Ś.A.M. Zabrze Pediatryczny Kwestionariusz Jakości Życia opra- cowany przez Juniper i wsp. ocenia wpływ astmy na codzienną aktywność dzieci. Składa się z 23 pytań obejmujących trzy domeny: objawy, ograniczenie aktywności oraz emocje. Celem pracy było zbada- nie korelacji pomiędzy oceną jakości życia według polskiej wersji kwestionariusza a parametrami spiro- metrycznymi (FVC, FEV1, PEF, MEF50, MEF25), oraz dobową zmiennością PEF u dzieci chorych na astmę.
Materiał i metody: U 32 pacjentów w wieku 7-17 lat (12 dziewcząt, 20 chłopców) ze stabilnym przebie- giem astmy wykonywano badanie spirometryczne oraz oceniano jakość życia podczas 2 wizyt w odstę- pach 2 tygodniowych. Pomiędzy wizytami pacjenci mierzyli codziennie szczytowy przepływ wydecho- wy (PEFR), notowali objawy choroby oraz zużycie szybko działających leków rozszerzających oskrzela.
Wyniki: Podczas 2-tygodniowego okresu średnie wartości parametrów spirometrycznych nie uległy znaczącej zmianie. Podobnie ocena jakości życia była prawie identyczna na wizycie 1 (6,0±0,8) i na wizycie 2 (6,1±1,0). Wartość oceny jakości życia nie korelo- wała z parametrami spirometrycznymi na wizycie 1.
Zaobserwowano korelację pomiędzy punktową oceną jakości życia a FVC na wizycie 2 (r=0,48, p=0,011).
Analiza regresji wielokrotnej wykazała korelację pomiędzy punktową oceną jakości życia na wizycie 2 i FVC oraz zmiennością dobową PEFR podczas 2 tygodniowego okresu przed wizytą. Wnioski: Ba- dania czynnościowe oraz ocena jakości życia przy pomocy Pediatrycznego Kwestionariusza Jakości Życia stanowią dwa różne narzędzia oceny ciężkości choroby w astmie dziecięcej, jakkolwiek zmienność dobowa PEFR może rzutować na jakość życia dzieci chorych na astmę. Dla uzyskania pełnego obrazu prze- biegu i ciężkości choroby wskazana jest ocena zarów- no parametrów czynnościowych układu oddechowego jak i kwestionariusza jakości życia.
WYKORZYSTANIEWYSOKOSELEKTYWNEGO
Β-BLOKERA – NEBIVOLOLUWLECZENIU
NADCIŚNIENIATĘTNICZEGOUCHORYCHNAASTMĘ.
J. Marczak, M. Kaźmierczak, P. Górski Klinika Pneumonologii Alergologii U. M. w Łodzi, β blokery stanowią jedną z podstawowych grup leków stosowanych w terapii nadciśnienia tętnicze- go. Wykorzystanie tych leków u chorych na astmę wiąże się z ryzykiem reakcji obturacyjnych. Dotyczy to zwłaszcza starszych preparatów nieselektywnych.
Tymczasem leki beta adrenolityczne (LBA) nowej ge- neracji, cechujące się wysoką selektywnością wobec β receptora oraz działaniami pozarececptorowymi jak np. nebiwolol stwarzają szansę na szersze wykorzy- stanie LBA w omawianej grupie chorych.
Celem pracy była ocena wpływu jednorazowego podania nebiwololu w dawce 5 mg/dobę na wynik spirometrii oraz zmian wartości ciśnienia tętniczego i tętna chorych na astmę przewlekła łagodną lub umiarkowaną i współistniejącym nadciśnieniem tętniczym. Metoda i materiał: Badanie przeprowa- dzono w porównaniu z placebo metodą „cross-over”
i podwójnie ślepej ślepej próby i 7 dniowym okresem
„wypłukania” między nebivololem i placebo. Spi- rometrię wykonano przed oraz w 2, 6 i 24 godzinie obserwacji. Monitorowanie ciśnienia i tętna przepro- wadzono przy użyciu automatycznego analizatora.
Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu testu t- studenta dla prób sparowanych. W badaniu wzięło udział 7 pacjentów (3 kobiety i 4 mężczyzn).
Wyniki: Zaobserwowano istotny statystycznie spa- dek ciśnienia tętniczego i tętna w 6 i 24 godzinie po przyjęciu nebivololu Średni spadek ciśnienia skurczowego (SBP), rozkurczowego (DBP) i czę- stości tętna (HR) wyniósł 35/22 mmHg, 29 uderzeń/
min. (p<0.001, p<0.002 ,p>0.007) i 27/24 mmHg, 31 uderzeń/min.(p<0.005, p<0.001, p<0.01) kolejno w 6 i 24 godzinie. Stwierdzono także istotny spadek SBP i DBP w 2 godziny po podaniu placebo kolej- no: 167 (15,7 do 154 (9 mmHg, p<0.03 i 98 (9 to 90 (9 mmHg p<0.007. W analizie parametrów spirome- trycznych stwierdzono kilka istotnych statystycznie zmian. Wystąpił 7 % spadek PEF w 6 i 24 godzinie po placebo (p<0,005), FEV1 i FVC IN uległy niewielkie- mu wzrostowi w 24 godziny po podaniu nebiwololu kolejno: 9% (p<0,02) i 13% (p< 0,01). Wzrost FEV1 nie przekroczył u żadnego pacjenta 200mL. Wystąpił również 10 i 13% wzrost MEF50 w 6 i 24 godzinie po nebiwololu.
Wnioski: nebiwolol wydaje się stosunkowo bezpiecz- nym preparatem pozwalającym skutecznie obniżyć wartości ciśnienia tętniczego i tętna. Zaobserwowane zmiany parametrów spirometrycznych mimo, że istot- ne statystycznie nie mają znaczenia klinicznego.
HISTORIANATURALNAALERGIINALATEKS
UPRACOWNIKÓWSŁUŻBYZDROWIA
C. Pałczyński, J. Walusiak, D. Świerczyńska-Machura, T. Witczak, Klinika Chorób Zawodowych, Ośrodek Alergii Zawodowej i Środowiskowej, Instytut Medycyny Pracy, Łódź Celem pracy była analiza historii naturalnej chorób alergicznych wywołanych uczuleniem na lateks gumy naturalnej (LGN) u pracowników służby zdrowia ze szczególnym uwzględnieniem wpływu przerwania na- rażenia zawodowego na stan kliniczny i zachowanie się obiektywnych wskaźników alergii.
Materiał i metody: w badaniu brało udział 34 pacjen- tów uczulonych na lateks gumy naturalnej, których przebadano powtórnie po 2 latach od rozpoznania.
Zastosowano następujące kryteria diagnostyczne:
badanie lekarskie, punktowe testy skórne z powszech- nie występującymi alergenami środowiskowymi i LGN, oznaczenie poziomów całkowitej IgE oraz alergenowo swoistych dla LGN przeciwciał IgE w surowicy, badanie spirometryczne spoczynkowe, test prowokacji wziewnej z histaminą.
Wyniki: po 2 latach od przerwania narażenia, objawy alergii u większości chorych były mniej nasilone lub ustąpiły, a dawki przyjmowanych wziewnych gliko- kortykosteroidów, uległy znacznej redukcji. Stwier- dzono także zmniejszenie nieswoistej nadreaktywno- ści oskrzeli. Zaobserwowano zmniejszenie stężenia swoistych dla LGN przeciwciał IgE u 19 chorych przy jednoczesnym utrzymywaniu się dodatnich odczynów skórnych na LGN.
Wniosek: Przerwanie narażenia zawodowego na LGN u większości uczulonych w istotny sposób łagodzi ob- jawy choroby, a nawet doprowadza do jej remisji.
PORÓWNANIETESTÓWPROWOKACJIWZIEWNEJ
HISTAMINĄWYKONYWANYCHZAPOMOCĄ
NEBULIZATORÓW
ULTRADŹWIĘKOWYCHIPRZEPŁYWOWYCH.
M. Przybyszewski, A. Dziedziczko Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych AM Bydgoszcz Cel pracy: Porównanie wyników prób nieswoistej prowokacji wziewnej histaminą wykonywanych przy użyciu nebulizatorów ultradźwiękowych i dyszowych, przy założeniu, że dawką odcinającą nadreaktywność oskrzeli typową dla astmy oskrzelowej a prawidłową reaktywnością oskrzeli jest PD20FEV1=15 JO (jedno- stek oddechowych) histaminy (dawka ustalona wcze- śniej empirycznie).
Materiał i metody: Badaniem objęto 51 pacjentów w wieku od 17 do 77 lat w średnim wieku 41,6±16,0 lat, w tym 34 kobiety i 17 mężczyzn. Prowokację wziewną wykonywano metodą dawka-odpowiedź, przy użyciu roztworów histaminy, z których wy- twarzano aerozole wziewane przez badanych w
dawkach wzrastających w postępie geometrycznym.
W pierwszym dniu badania aerozol wytwarzano przy użyciu nebulizatora ultradźwiękowego (TUR-USI 50, w opracowaniu własnym, a PD20FEV1 wyrażano w JO). W drugim dniu badania aerozol histaminy wy- twarzano przy użyciu systemu prowokacji wziewnej ISPA firmy MES z inhalatorem dyszowym sterowa- nym wdechem, a PD20FEV1 wyrażano w mg). Daw- kę prowokującą wyznaczającą próg reaktywności oskrzeli (PD20FEV1) określano drogą interpolacji z logarytmów dawki.
Wyniki: Wskaźniki wentylacji spoczynkowej i spa- dek % FEV1 w pierwszym dniu (średnio 27,36±6,79) i w drugim dniu badania (średnio 26,85±5,65) były porównywalne. Uzyskano istotną statystycznie do- datnią korelację liniową Pearsona pomiędzy warto- ściami PD20FEV1 w JO i PD20FEV1 w mg (r = 0,6);
p = 0,000004.
Wnioski: Przy użyciu systemu prowokacji wziewnej ISPA f. MES z inhalatorem dyszowym sterowanym wdechem, dawka kumulacyjna histaminy równa 0,733 mg odpowiada wartości dawki kumulacyjnej 15 JO, odcinającej nadreaktywność oskrzeli typową dla astmy oskrzelowej od prawidłowej reaktywności oskrzeli w teście prowokacji wziewnej histaminą przy użyciu nebulizatora ultradźwiękowego.
WSPÓŁISTNIENIENADWRAŻLIWOŚCI
NAASPIRYNĘUCHORYCHNAALERGICZNY
INIEALERGICZNYTYPNIEŻYTUNOSA
Świerczyńska M1, Niżankowska-Mogilnicka E1, Bochenek G1, Nagraba K1, Gielicz A1, Radwan A1, Stręk P2, Szczeklik A1
1 II Katedra Chorób Wewnętrznych i
2 Klinika Laryngologii CMUJ, Kraków Cel pracy: Ocena częstości występowania nadwrażli- wości na aspirynę u chorych na nieżyt alergiczny (NA) oraz niealergiczny nieżyt nosa z eozynofilią (NARES) nie podających w wywiadzie nietolerancji aspiryny.
Metody: U 30 chorych na NARES oraz 30 chorych na NA przeprowadzono kontrolowaną placebo doustną próbę prowokacyjną z aspiryną. W ocenie odpowie- dzi pod uwagę wzięto objawy kliniczne, parametry spirometrii, rynometrii akustycznej (RA), przedniej aktywnej rynomanometrii oraz poziom LTE4 w mo- czu (u-LTE4) oraz 9α,11βPGF2 w osoczu (s-) i moczu (u-). Poziom LTE4 określono za pomocą testu ELISA, 9α,11βPGF2 za pomocą chromatografii gazowej i spektrometrii masowej.
Wyniki: Próba prowokacyjna z aspiryną wypadła ujemnie u wszystkich chorych na NARES. U 5 cho- rych na NA (NA+) aspiryna wywołała wzrost u-LTE4;
zaś u 4 z nich wzrost 9α,11βPGF2 w osoczu i/lub mo- czu. U 2 z tych osób stwierdzono odpowiedź kliniczną ze strony oskrzeli i/lub nosa. U 2 z 3 pozostałych osób kontrolna próba prowokacyjna przeprowadzona po
2 latach obserwacji wypadła dodatnio ze strony nosa.
W porównaniu z pozostałymi chorymi na NA (NA-), chorzy z NA+ mieli wyższe wyjściowe poziomy u- LTE4 i s-9α,11βPGF2 w osoczu krwi (odpowiednio 1307,8±795,7 vs 425,9±254,3 pg/ml kreat. i 6,3±2,8 vs 3,5±1,0 pg/mL , p<0,05), odsetek eozynofili w cytologii błony śluzowej nosa (48,2±9,1 vs 15,7±21,8 %, p<0,05) oraz niższą wartość całkowitej objętości jamy nosowej na odcinku 12 cm mierzonej za pomocą RA (32,9±26,7 vs 51,5±14,7 cm3, p<0,05).
Wszyscy chorzy NA+ cierpieli na nieżyt sklasyfiko- wany jako przewlekły i ciężki (w grupie NA – odpo- wiednio 40% i 20%, p<0,05) i cechowali się istotnie większym nasileniem blokady nosa oraz zaburzeniami węchu, większymi zmianami w zatokach w ocenie punktowej tomografii zatok (25,0±9,3 vs 15,0±13,2).
Stwierdzono ponadto tendencję do dłuższego średnie- go czasu trwania astmy oskrzelowej, wyższej dawki sterydów doustnych oraz większej liczby hospitaliza- cji (odpowiednio 3,2±3,3 vs 2,1±5,1 lat; 1,6±2,6 vs 0,5±1,9 mg oraz 0,8±1,3 vs 0,5±2,4).
Wnioski: Nadwrażliwość na aspirynę wydaje się częściej współistnieć u chorych na alergiczny typ nieżytu charakteryzujący się ciężkim przebiegiem klinicznym, wyjściowymi zaburzeniami metabolizmu eikozanoidów oraz współistniejącymi zapaleniem za- tok i astmą oskrzelową.
NADWRAŻLIWOŚĆNAENZYMYKSYLANOLITYCZNE WŚRÓDPRACOWNIKÓWPOLSKICHPIEKARNI J. Walusiak1, I. Sander2, M. Raulf-Heimsoth2, E. Zahradnik2,
M. Wiszniewska1, C. Pałczyński1
1 Instytut Medycyny Pracy, Łodź 2 BGFA, Bochum, Niemcy Nadwrażliwość na enzymy, obecne w polepsza- czach i spulchniaczach, stanowi istotny czynnik etiologiczny astmy zawodowej piekarzy.
Celem pracy była ocena występowania narażenia i częstości uczulenia na enzymy ksylanolityczne u piekarzy skierowanych do diagnostyki zawodowej astmy oskrzelowej.
Materiał i metody: W 23 próbkach polepszaczy i spulchniaczy oceniono obecność ksylanazy metodą immunoenzymatyczną. U 74 piekarzy, narażonych zawodowo na te produkty dokonano oceny obecności alergenowo-swoistych przeciwciał IgE dla ksynala- zy, cellulazy i glukomylazy. Ponadto, u wszystkich badanych wykonano badania czynnościowe układu oddechowego, punktowe testy skórne z pospolitymi alergenami środowiska i z alergenami zawodowymi, oceniono poziom całkowitej IgE i alergenowo-swo- istych przeciwciał.
Wyniki: Obecność ksylanazy stwierdzono w 17 z 23 badanych próbek, w stężeniu od 0,23 to 23,07 ng/ml produktu. jedynie u 3 piekarzy w surowicy
stwierdzono obecność swoistych dla cellulozy prze- ciwciał IgE (0,49-1,15 kU/L). U żadnego z badanych nie wykryto przeciwciał swoistych dla ksynalazy i glukomylazy. Ponadto 27 pacjentów było uczulo- nych na mąkę pszenną i 21 na mąkę żytnią.
U polskich piekarzy, pomimo istniejącej ekspresji na ksynalazę pochodzącą z Aspergillus, nie obserwuje się nadwrażliwości na ten enzym. Rzadko stwierdza się uczulenie na cellulazę. Może być to skutkiem zbyt małych ilości polepszaczy stosowanych w polskich piekarniach.
Wniosek: Przedstawione wyniki badań wskazują na konieczność monitorowania stężeń enzymów ksyla- nolitycznych w środowisku pracy piekarzy.
NADWRAŻLIWOŚĆNAGRZYBYPLEŚNIOWE
JAKOCZYNNIKRYZYKAALERGII
NAALFA-AMYLAZĘWŚRÓDUCZNIÓW
SZKÓŁPIEKARSKICHICUKIERNICZYCH.
J. Walusiak, M. Wiszniewska, P. Krawczyk-Adamus, C. Pałczyński Klinika Chorób Zawodowych, Ośrodek Alergii Zawodowej
i Środowiskowej, Instytut Medycyny Pracy, Łódź Astma piekarzy należy do najczęściej rozpozna- wanych chorób zawodowych układu oddechowego zarówno w Polsce, jak i w innych krajach europej- skich. W ciągu ostatnich lat oprócz nadwrażliwości na alergeny mąki często obserwuje się również uczulenie na α-amylazę.
Celem badania była ocena czynników ryzyka uczule- nia na α-amylazę wśród uczniów szkół piekarskich i cukierniczych.
Metody: U 287 uczniów szkół piekarskich przeprowa- dzono badanie kwestionariuszowe, wykonano punkto- we testy skórne z powszechnie występującymi aero- alergenami i alergenami zawodowymi oraz oceniono poziom całkowitej IgE oraz alergenowo-swoistych dla α-amylazy IgE. Badanie wykonano przed rozpoczęciem nauki oraz po roku i dwóch latach nauki zawodu.
Wyniki: 28 (9,8%) uczniów uczuliło się na α-amylazę po dwóch latach nauki zawodu. Wśród osób z uczu- leniem na grzyby pleśniowe statystycznie częściej wykrywano przeciwciała przeciwko α-amylazie.
Czynnikami ryzyka uczulenia na α-amylazę była nadwrażliwość na pospolite aeroalergeny [OR 95% CI
= 12,92 (4,98; 34,48)], pleśnie [OR 95% CI = 70,36 (7m73; 3247,44)] oraz pierze [OR 95% CI = 56,09 (5,74; 2661,79)].
Wnioski: Częstość uczulenia na α-amylazę jest wy- soka i rośnie wraz z czasem ekspresji. nadwrażliwość na grzyby pleśniowe jest czynnikiem ryzyka uczulenia na α-amylazę.
ZAWODOWAASTMAOSKRZELOWAZALERGICZNYM NIEŻYTEMNOSAUDWÓCHOSÓBNARAŻONYCH
NAAKRYLANY – OPISPRZYPADKÓW
T. Witczak, J. Walusiak, A. Krakowiak, P. Krawczyk-Adamus, U. Ruta, C. Pałczyński Klinika Chorób Zawodowych, Ośrodek Alergii Zawodowej i
Środowiskowej, Instytut Medycyny Pracy, Łódź Akrylany są grupą związków, które wchodzą w skład polimerów, znajdujących szerokie zastosowa- nie w wielu tworzywach sztucznych, klejach, farbach, lakierach, żywicach. Są komponentem używanym także przy produkcji protez dentystycznych oraz tonerów stosowanych w kserokopiarkach. U osób narażonych zawodowo na te związki może rozwinąć się kontaktowe zapalenie skóry. Istnieją nieliczne do- niesienia dotyczące możliwości wywoływania przez te związki alergii układu oddechowego pod postacią astmy oskrzelowej i alergicznego nieżytu nosa.
Przedstawiono dwa przypadki astmy z towarzy- szącym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa spowodowanych zawodowym narażeniem na akrylany: 40-letniej kobiety, technika dentystycznego, eksponowanej przez 13 lat na metakrylan metylu oraz 44-letniej sekretarki w szkole podstawowej, wykonu- jącej kserokopie przy zastosowaniu tonera zawiera- jącego w składzie metakrylan polystyreno-n-butylu.
W obu przypadkach rozpoznanie zostało ustalone na podstawie dodatniego wyniku swoistej wziewnej próby prowokacyjnej w warunkach odpowiadających warunkom środowiska pracy pod kontrolą placebo.
Podczas prób prowokacyjnych z akrylanami u pa- cjentek wystąpiły charakterystyczne objawy kliniczne oraz znamienne spadki w zakresie wskaźników wen- tylacyjnych płuc. Po prowokacjach swoistych obser- wowano znamienny napływ do błony śluzowej nosa komórek charakterystycznych dla reakcji alergicznej.
Próby z placebo nie spowodowały wystąpienia zmian klinicznych, spirometrycznych ani w zakresie składu popłuczyn nosowych.
Akrylany mogą być czynnikiem etiologicznym zawodowych alergoz układu oddechowego.
OCENACHEMOTAKSJINEUTROfiLI DOFMLP I IL8
UCHORYCHNACIĘŻKĄASTMĘIPOCHP R. Zagdańska, B. Kuźmińska1, P. Górski1, I. Grzelewska-Rzy-
mowska. Klinika Gruźlicy, Chorób i Nowotworów Płuc,
1 Klinika Pneumonologii i Alergologii, IMW, UM w Łodzi Celem pracy było określenie i porównanie aktywno- ści chemotaktycznej neutrofili krwi obwodowej do IL- 8 i fMLP u chorych na ciężką astmę i POCHP.
Materiał i metody: Zbadano 49 chorych na astmę w wieku 51,28 lat±1,8, oraz 23 chorych na POCHP, w wieku średnio 61 lat ±2,1. Wszyscy chorzy leczeni
