Grzegorz Szymański
Rozwój internetowych zakupów
grupowych
Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 39, 181-192
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 866 PROBLEMY ZARZĄDZANIA, FINANSÓW I MARKETINGU NR 39 2015 DOI:10.18276/pzfm.2015.39-15
G R Z E G O R Z S Z Y M A Ń S K I 1 P o lite c h n ik a Ł ó d z k a
ROZWÓJ INTERNETOWYCH ZAKUPÓW GRUPOWYCH
Streszczenie
Internetowe zakupy grupowe funkcjonują w Polsce od pięciu lat; wydaje się, że ich dyna miczny rozwój został dawno temu wyhamowany. Współcześnie zakupy grupowe ewoluowały do miana serwisów ogłoszeniowych. Brak konieczności zgromadzenia odpowiedniej liczby chętnych osób, aby aktywować ofertę stawia pod znakiem zapytania adekwatność wykorzystywanego poję cia grupy. Aktywni użytkownicy pozostali przy największych serwisach, natomiast wiele mniej szych przestało istnieć. Zdecydowana większość klientów jest zadowolona z jakości produktów obecnie oferowanych i nie czuje się gorzej traktowana od klientów nieposiadających kuponów zniż kowych. Dużą zmianą jest także ogromna liczba ofert z kategorii turystyka.
Słowa kluczowe: internet, zakupy grupowe, e-commerce, innowacje
W prowadzenie
I n te r n e to w e z a k u p y g r u p o w e z a is tn ia ły w p o ls k im s e k to rz e e - c o m m e r c e w 2 0 1 0 r o k u , o s ią g a ją c w k r ó tk im c z a s ie z n a c z n ie w ię k s z ą p o p u la r n o ś ć n iż o c z e k iw a n o . D y n a m ic z n y ro z w ó j w y n ik a ł z k ilk u is to tn y c h d e te r m in a n t, w ś r ó d k t ó r y c h n a jw a ż n ie js z y c z y n n ik s ta n o w iły z n a c z n ie n iż s z e c e n y . N ie b e z z n a c z e n ia b y ł ta k ż e f a k t p o le c a n ia o f e r t w ś r ó d z n a jo m y c h , g d y ż w y k o r z y s ta n ie m a r k e tin g u s z e p ta n e g o j e s t s k u te c z n y m n a r z ę d z ie m p r o p a g o w a n i a in f o r m a c ji w s p o łe c z e ń s tw ie . O b e c n ie o f e r ty z a k u p ó w g r u p o w y c h w y d a ją się m n ie j p o p u la r n e , c o m o ż e w y n ik a ć z k ilk u c z y n n ik ó w : m n ie js z y c h z n iż e k , m n ie js z e j lic z b y o f e r t lu b b r a k u z a u f a n ia w y n ik a ją c e g o z g o rs z e j ja k o ś c i o b s łu g i k lie n tó w z k u p o n a m i z n iż k o
wymi. Identyfikacja trendu popularności oraz najistotniejszego czynnika wpły
wającego na regres liczby sprzedawanych kuponów stanowią kluczowe cele ni
niejszego artykułu. Aby je osiągnąć postawiono dwie hipotezy badawcze: H1 -
m ożna zaobserwować trend spadkowy popularności internetowych zakupów gru
powych oraz H2 - najistotniejszym czynnikiem wpływającym na zahamowanie
dynamiki rozwoju jest niezadowolenie klientów z jakości obsługi.
Formy handlu internetowego
Dynamiczny rozwój handlu internetowego implikuje pojawianie się coraz to
nowych form sprzedaży. Definicja e-commerce nie zmieniła się zbytnio w ciągu
ostatniej dekady, początkowo była charakteryzowana jako wirtualna przestrzeń
transakcji, bazująca na wykorzystaniu drogi elektronicznej przede wszystkim do
składania zamówień przez klientów, sporządzania dokumentacji w formie faktur,
a także obejmująca płaszczyznę rozliczeń i dostawy2. Podobnie e-commerce de
finiuje Światowa Organizacja Handlu (WTO) charakteryzując go jako produkcję,
reklamę, sprzedaż i dystrybucję produktów przez sieci teleinformatyczne. Ogól
nikowa postać stosowanych definicji pozwala na bardzo szerokie ujęcie działal
ności elektronicznego handlu. W artykule, z uwagi na analizowaną tematykę za
kupów grupowych w internecie, wykorzystywane pojęcie e-commerce będzie od
nosić się wyłącznie do medium internetu jako najpopularniejszego kanału e-han-
dlu.
Najpopularniejszym rodzajem handlu w sektorze C2C (customer to custo
mer) są aukcje internetowe, wśród których liderem w Polsce jest platforma Alle
gro. Sektor B2C oraz B2B to e-sklepy umożliwiające przeprowadzanie transakcji
handlowych między przedsiębiorstwami (B2B) lub przedsiębiorstwem a indywi
dualnym klientem (B2C). W śród funkcjonujących spersonalizowanych form
działalności w sektorze e-commerce należy natomiast wyróżnić m-commerce,
social commerce oraz internetowe zakupy grupowe.
MM-commerce to transakcje handlowe, w których istotną rolę odgrywają
urządzenia mobilne (np. telefony komórkowe, smartphony, tablety, notebooki
itp.) oraz infrastruktura sieci, za pośrednictwem których użytkownicy mogą po
zyskiwać, przetwarzać i udostępniać informacje odnośnie do transakcji bizneso-
wych3. Głównym katalizatorem rozwoju m-commerce jest permanentny wzrost
2 B. Gregor, M. Stawiszyński, e-Commerce, Oficyna Wydawnicza „Branta”, Bydgoszcz-Łódź 2002, s. 65.
3 C. Olszak, Systemy e-commerce. Technologie internetowe w biznesie, Wyd. Akademii Ekono micznej, Katowice 2004, s. 51.
Rozwój internetowych zakupów grupowych
183liczby telefonów komórkowych. W edług GUS w 2014 roku w Polsce funkcjono
wało ponad 56 mln kart SIM, użytkowanych przez 38 mln Polaków. Ponadto
prognozuje się, że zarówno rynek smartfonów, jak i tabletów będzie się rozwijał
coraz szybciej, co może stanowić podstawię dalszej popularyzacji formy m -com
merce. W iększość znanych serwisów sektora e-commerce m a ju ż wersje mobilne
swoich platform handlowych, a niektóre wręcz stymulują przeniesienie klientów
z internetu do płaszczyzny m obilnej. Allegro, jako jeden z kluczowych partnerów
programu lojalnościowego Payback, wprowadził politykę nagradzania punktami
za zakupy dokonane wyłącznie przez aplikację mobilną.
Drugim rodzajem zyskującym na popularności w ostatnich latach jest pojęcie
social commerce, czyli sprzedaż przez internetowe sieci społecznościowe wspo
magające i stymulujące proces handlowy. Kluczowymi platformami social com
merce jest „wielka piątka” czyli: YouTube, Pinterest, Facebook, Tweeter oraz
LinkedIn, natomiast w fazie wzrostu są społeczności Google+ oraz Instagram4.
Główną determinantą rozwoju tej formy handlu w sieci jest wzrost popularności
mediów społecznościowych. Trend ten został zauważony przez przedsiębiorców,
którzy szybko rozszerzyli wachlarz kanałów transakcyjnych o portale społeczno-
ściowe. Zasady i formy w komunikacji w relacjach firm a-klient w social media
i tradycyjnych e-sklepach, charakteryzują się dużym zróżnicowaniem. Najistot
niejsze dysproporcje dotyczą szybkości dotarcia, zakresu kontroli nad klientami
oraz partnerskiego stosunku5.
Ostatnią istotną formą działalności handlowej w sektorze e-commerce są in
ternetowe zakupy grupowe, które wydają się być obecnie w fazie spadku z uwagi
na wciąż zmniejszające się zainteresowanie.
Trend internetowych zakupów grupowych
Zakupy grupowe są jedną z innowacyjnych metod e-handlu w sektorze B2C.
Być może używanie sformułowania innowacja jest już trochę na wyrost, gdyż
w Polsce ta forma handlu pojawiła się w 2010 roku. Przyjmuje się natomiast, że
jedynie okres trzech lat od wprowadzenia nowości umożliwia nazywanie danego
rozwiązania innowacją6. Niemniej jednak na polskim rynku handlu interneto
wego do tej pory nie zaobserwowano nowego trendu, który w tak krótkim czasie
osiągnął tak dużą popularność. Forma internetowych zakupów grupowych polega
4 P. Marsden, P. Chaney, The social commerce handbook, McGraw-Hill Companies, 2013, s. 9. 5 M. Feldy, Sklepy internetowe. Jak złapać w sieci e-konsumentki i e-konsumentów, Wolters Klu wer, Warszawa 2012, s. 62.
6 E. Stawasz, Przedsiębiorstwo innowacyjne, w: Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, red. K.B. Matusiak, PARP, Warszawa 2005, s. 133.
n a w p ro w a d z e n iu o f e r ty o b ję te j r a b a te m , p r z e w a ż n ie w ię k s z y m o d 5 0 % w a r to ś c i n o m in a ln e j, w y n ik a ją c y m z e s p r z e d a ż y w r e la ty w n ie d u ż e j ilo ś c i. O k r e ś le n ie re - la ty w n o ś c i o d n o s i się d o k o n k r e tn y c h p a r a m e tr ó w o f e r ty , z e s z c z e g ó ln y m u w z g lę d n ie n ie m c e n y , p r z y k ła d o w o z g r o m a d z e n ie 10 o s ó b c h c ą c y c h k u p ić 5 0 - c a lo w y te le w iz o r m o ż e s ta n o w ić o d p o w ie d n io d u ż ą g r u p ę n a b y w c ó w d la s p r z e d a w c y , n a to m ia s t t a s a m a lic z b a k lie n tó w d l a f r y z je r a n ie m o ż e b y ć tr a k to w a n a j a k o z n a c z ą c a . I s to tą a k ty w a c ji o f e r ty j e s t w y r a ż e n ie c h ę c i z a k u p u p r z e z o d p o w ie d n i ą lic z b ę z a in te r e s o w a n y c h o s ó b , k tó r a u s ta la n a j e s t p r z e z o f e r e n ta . O fe rty d l a k lie n tó w w y s ta w ia n e s ą z a p o ś r e d n ic tw e m s e r w is ó w in te r n e to w y c h , z w a n y c h ta k ż e p o r ta la m i z a k u p ó w g r u p o w y c h , k tó r e w y s tę p u ją j a k o p o ś r e d n ic y w p r o c e sie s p r z e d a ż y m ię d z y d o s ta w c a m i a k o ń c o w y m i k lie n ta m i.
E s k a la c ja te j f o rm y e - h a n d lu m ia ła w ie le p r z y c z y n , w ś r ó d k tó r y c h n a le ż y w s k a z a ć z a le ty d la k a ż d e g o z p o d m io tó w p r o c e s u z a k u p o w e g o . N a jw ię c e j z y s k i w a li k lie n c i, k tó r z y n a b y w a li p r o d u k ty p o z n a c z n ie n iż s z y c h c e n a c h . N ie m n ie j in tr a tn ą b y ł a d z ia ła ln o ś ć p o ś r e d n ik a - p la tf o r m y h a n d lo w e z a r a b ia ły b o w ie m n a m a r ż y z k a ż d e g o s p r z e d a n e g o p r o d u k tu . W n a jm n ie j k o r z y s tn e j s y tu a c ji b y li o f e r e n c i; s p r z e d a w c y j e d n a k m o g li z y s k a ć n ie n a m a r ż y a n a lic z b ie tr a n s a k c ji, d o d a t k o w ą k o r z y ś c ią b y ła d a r m o w a i, w n ie k tó r y c h p r z y p a d k a c h s k u te c z n a r e k la m a . B a r d z o c z ę s to z a d o w o le n i k lie n c i d o k o n y w a li p o w tó r n y c h z a k u p ó w j u ż b e z p o ś r e d n ik a . S y tu a c ja t a d o ty c z y ła p r z e w a ż n ie u s łu g , k tó r e z e w z g lę d u n a sw ó j c h a r a k te r w y m a g a ją o s o b is te g o k o n ta k tu o f e r e n ta z k lie n te m . A b y z w ię k s z y ć lic z b ę n a b y w c ó w , p o ś r e d n ic y p r z e p r o w a d z a li k a m p a n ie r e k la m o w e , w s p o m a g a li d o s ta w c ó w p r o f e s jo n a ln ą o b s łu g ą g r a f ik ó w k o m p u te r o w y c h , c o p y w r ite - r ó w o r a z m a r k e tin g o w c ó w .
Z u s łu g p o r ta li z a k u p ó w g r u p o w y c h k o r z y s ta ły z a r ó w n o p r z e d s ię b io r s tw a s e k to r a M S P , j a k i z n a n e n a ś w ie c ie k o n c e r n y . P r z y k ła d o w o , s ie ć p iz z e r ii D o m i n iu m , k tó r a s w o ją o f e r tę w y s ta w i ła w n ie is tn ie ją c y m j u ż p o r ta l u C ite a m .p l, o f e r u ją c 5 0 % z n iż k ę n a d o w o ln e d a n i a z k a r ty , s p r z e d a ła a ż 4 4 4 3 k u p o n ó w . W ł a ś c i c ie le f ir m y z a p e w n ia ją , ż e s p r z e d a ż p o c e n a c h d y s k o n to w y c h ta k ż e p r z y n io s ł a n ie w ie lk i z y s k , a le n a j w a ż n ie js z ą z a le tą b y ł a f u n k c ja r e k la m o w a , u m o ż liw ia ją c a p o in f o r m o w a n ie s e te k n o w y c h k lie n tó w o o f e r c ie i m a rc e . W s p ó łc z e ś n ie p o p u la r n o ś ć z a k u p ó w g r u p o w y c h z n a c z n ie się z m n ie js z y ła 7, z a ś p o lit y k a r e k la m o w a j e s t m n ie j a g r e s y w n a , z w ła s z c z a w o b s z a r z e r e k la m b a - n e r o w y c h , k tó r e n a p o c z ą tk u is t n ie n i a p o r ta li b y ły k lu c z o w y m n a r z ę d z ie m r e k la m o w y m . R e g re s z a k u p ó w g r u p o w y c h p o tw ie r d z a ta k ż e to , ż e w 2 0 1 4 ro k u , p o
7 A. Szymkowiak, Portale zakupów grupowych jako narzędzie promocji turystyki miejskiej w fo r
Rozwój internetowych zakupów grupowych
185tr z e c h la ta c h d z ia ła ln o ś c i, A lle g r o z a m k n ę ło sw ó j p o r ta l g r u p o w y C ite a m , r o k w c z e ś n ie j A g o r a z a m k n ę ła H a p p y D a y , a w G o o g le T re n d s ta k ż e m o ż n a z n a le ź ć p o w o d y w s k a z u ją c e n a s p a d e k p o p u la r n o ś c i (ry s. 1). W o s ta tn ic h p ię c iu la ta c h p o r ta le d y n a m ic z n ie e w o lu o w a ły , p r z y s to s o w u ją c się d o o c z e k iw a ń k lie n tó w . P o ja w iły się s tr o n y to w a r z y s z ą c e , ta k ie j a k a g r e g a ty o f e r t, a u k c je n ie w y k o r z y s ta n y c h k u p o n ó w , a p lik a c je m o b iln e o r a z w ie le in n y c h r o z w ią z a ń , k tó r y c h w ła ś c i c ie le m ie li n a d z ie ję n a u d z ia ł w z y s k a c h , w y k o r z y s tu ją c z a s k a k u ją c o s z y b k i r o z w ó j i p o p u la rn o ś ć .
Rys. 1. Popularność wyszukiwania słowa „zakupy grupowe” w latach 2010-2015 w Google Źródło: www.google.com/trends/explore#q=zakupy%20grupowe (22.07.2015).
N a r y s u n k u 2 p r z e d s ta w io n o lic z b ę o fe rt, j a k i e p o ja w ia ły się w p o r ta lu G ro - u p o n .p l w la ta c h 2 0 1 0 - 2 0 1 4 - m o ż n a z a o b s e r w o w a ć g w a łto w n y w z r o s t p o w p r o w a d z e n iu n a p o ls k i r y n e k e - c o m m e r c e te j f o r m y s p r z e d a ż y w 2 0 1 0 ro k u , a n a s tę p n ie w m ia r ę s ta b iln y o k r e s d o jr z e w a n ia . P r z e d s ta w io n e w y n ik i w s k a z u ją j e d n a k n a b r a k te n d e n c ji s p a d k o w e j in te r n e to w y c h z a k u p ó w g r u p o w y c h ; p o d k o n ie c 2 0 1 4 r o k u lic z b a o f e r t w m ie s ią c u g r u d n iu p r z e k r o c z y ła w a r to ś ć 10 ty s . z b liż a ją c się d o p o z io m u z 2 0 1 1 ro k u .
O b e c n y s ta n p o p u la r n o ś c i o r a z c h a r a k te r y s ty k i z a k u p ó w g r u p o w y c h p r z y b liż a ta k ż e b a d a n ie p r z e p r o w a d z o n e p r z e z I R C e n te r n a z le c e n ie p o r ta lu G ru - p e r .p l8. A n a liz u ją c w y n ik i m o ż n a w y c ią g n ą ć w n io s k i, że o s o b y k u p u ją c e w in te r n e c ie o ra z b ę d ą c e k lie n ta m i p o r ta li g r u p o w y c h z d e c y d o w a n ie c z ę ś c ie j d o k o n u ją z a k u p ó w w sie c i n iż w p o r ta la c h g ru p o w y c h . W ie lo le tn i u ż y tk o w n ic y o f e r t g r u p o w y c h z n a c z n ie c h ę tn ie j je d n a k w c ią ż s ię g a ją p o o f e r ty g r u p o w e n iż n o w i k lie n c i.
8 Cztery lata zakupów grupowych. Zachowania konsumentów a (w szczególności) oferty tury styczne, www.marketing-news.pl/theme.php?art=1829 (10.04.2015).
Rys. 1. Liczba ofert w portal Groupon.pl w latach 2010-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.godealla.pl/statystyki (12.04.2015).
Najczęściej wybierane produkty znajdują się w kategorii „uroda i zdrowie”,
gdzie ponad 60% klientów deklaruje zakupy (rys. 3). Kolejne dwie popularne
kategorie to „gastronomia” (42%) oraz „sport i relaks” (33%). Analiza wszyst
kich wyników najczęściej wybieranych kategorii wskazuje, że obecnie zakupy
grupowe skupiają się wyłącznie na usługach, incydentalnie oferując dobra, które
początkowo stanowiły równoważną część wachlarza ofertowego. Analizując
oferty współczesnych portali grupowych, jedynie w kategorii sport i rekreacja
znajduje się większa część produktów charakteryzowanych jako dobra (72%) niż
usługi (28%).
Rys. 3. Popularność kategorii w zakupach grupowych
Źródło: Cztery lata zakupów grupowych. Zachowania konsumentów a (w szczególności) oferty tu
Rozwój internetowych zakupów grupowych
1 8 7W b a d a n iu I R C e n te r z w e r y f ik o w a n o ta k ż e ź r ó d ła in f o r m a c ji o o f e r ta c h z a k u p ó w g r u p o w y c h , g d z ie z d e c y d o w a n y m lid e r e m s ą n e w s le tte r y i m a ilin g , z k t ó r y c h in f o r m a c je d o c ie r a ją d o 7 5 % r e s p o n d e n tó w . S k u te c z n o ś ć m a ilin g u z d e te r m in o w a n a j e s t p r z e z d o k ła d n ie s p e r s o n a liz o w a n e b a z y d a n y c h , j a k im i d y s p o n u ją p la tf o r m y z a k u p ó w g r u p o w y c h , k tó r e o d p o c z ą tk u a g r e g o w a ły a d r e s y e - m a il o r a z z a in te r e s o w a n ia s w o ic h k lie n tó w . O b e c n ie , w y b ie r a ją c n a ja tr a k c y jn ie js z e o f e r ty z k o n k r e tn y c h k a te g o r ii, p r z y c ią g a ją p o te n c ja ln y c h k lie n tó w w y s y łk ą m a ilin - g o w ą . D r u g im ź r ó d łe m in f o r m a c ji d la o d b io r c ó w s ą s tr o n y g łó w n ie s e r w is ó w z a k u p ó w g r u p o w y c h ( 4 0 % ) , g d z ie w p r o s ty i s z y b k i s p o s ó b m o ż n a w y f iltr o w a ć p o s z u k iw a n e p r o p o z y c je . R z a d z ie j j e s t to w y s z u k iw a r k a G o o g le , r e k la m y b a n e - r o w e o r a z in f o r m a c je o d z n a jo m y c h , z k tó r y c h k o r z y s ta o k o ło 1 3 % a n k i e to w a n y c h . Z a s k a k u ją c y m w y n ik ie m j e s t je d y n ie 9 % d la ź r ó d ła w p o s ta c i o f ic ja ln y c h f a n p a g e s p o r ta li g r u p o w y c h , k tó r e z g r o m a d z iły m ilio n o w e lic z b y f a n ó w . P r z y k ła d o w o , p r o f il G r o u p o n a p o lu b iło p o n a d 13 m ln f a n ó w , je d n a k w id a ć ż e d z i a ła n i a r e k la m o w e n ie s ą s k ie ro w a n e w p r o s t n a p r z e n ie s ie n ie p o te n c ja łu d o p o r ta li s p o łe c z n o ś c io w y c h , g d y ż n a w ię k s z o ś c i g łó w n y c h s tr o n z a k u p ó w g r u p o w y c h j e d y n ie n a d o le s tr o n y w id o c z n y j e s t n ie w ie lk i o d s y ła c z d o p r o f ilu n a F a c e b o o k u c z y T w e e te r a . A n a li z a p r z e d s ta w io n y c h d a n y c h w tó r n y c h s u g e ru je , ż e p o p u la r n o ś ć in te r n e to w y c h z a k u p ó w g r u p o w y c h n ie z m n ie js z y ła się , a r ó ż n ic e m o ż n a z a u w a ż y ć g łó w n ie p r z y o f e r c ie a s o r ty m e n to w e j, k tó r a p r z e s u n ę ła się z n a c z n ie w s tro n ę u s łu g . P o s z u k u ją c j e d n a k in n y c h p a r a m e tr ó w , k tó r e w c ią g u p ię c iu la t u le g ły z m ia n ie , d o k o n a n o w ła s n e g o b a d a n ia .
Dywersyfikacja w zakupach grupowych w świetle badania pierwotnego
P r z e p r o w a d z o n o b a d a n ia p ie r w o tn e , k tó r e s k ła d a ło się z d w ó c h c z ę ś c i - a n a liz y w y b r a n y c h p o r ta li z a k u p ó w g r u p o w y c h p o d k ą te m lic z b y o f e r t w p o s z c z e g ó ln y c h k a te g o r ia c h i p r o c e s u z a k u p u o r a z in te r n e to w e g o b a d a n ia a n k ie to w e g o , w e r y f ik u ją c e g o p o p u la r n o ś ć z a k u p ó w g r u p o w y c h w ś r ó d m ło d z ie ż y . D o p ie r w sz ej c z ę ś c i b a d a n ia w y b r a n o n a jp o p u la r n ie js z e w P o ls c e p o r ta le z a k u p ó w g r u p o w y c h G r o u p o n .p l i M y d e a l.p l o r a z d w a s e r w is y a g r e g u ją c e o f e r ty z w ię k s z o ś c i p la tf o r m g r u p o w y c h G r u p e o .p l o r a z G o D e a lla .p l. A n a liz u ją c u z y s k a n e w y n ik i o r a z p r o c e s s k ła d a n ia z a m ó w ie n ia w o b u p o r ta la c h g r u p o w y c h , m o ż n a z a u w a ż y ć , ż e s e g m e n ta c ja k a t e g o r ii p r o d u k to w y c h w o f e r c ie n ie j e s t z d o m in o w a n a p r z e z u s łu g i (ta b . 1). W ś r ó d n a jc z ę ś c ie j o f e r o w a n y c h p r o d u k tó w m o ż n a z n a le ź ć , w z a le ż n o ś c i o d a n a liz o w a n e g o p o r ta lu , m o d ę i b iż u te r ię o r a z d o m i o g r ó d , g d z ie p r z e w a ż a ją d o b r a n a d u s łu g a m i. D o p ie r ona kolejnych miejscach jest sport i relaks, kursy i edukacja oraz uroda i zdrowie,
które to kategorie opierają się głównie na formie usługowej. Najważniejszą
zmianą w ofercie portali grupowych jest jednak ogromny udział ofert turystycz
nych (rys. 4). Oba analizowane portale agregacyjne m ają zdecydowanie więcej
ofert turystycznych niż pozostałych, jedynie w najpopularniejszym w Polsce ser
wisie Groupon.pl można znaleźć dwukrotnie więcej produktów spoza kategorii
turystyka, jednak i tutaj widać bogatą ofertę podróżniczą (31% wszystkich ofert).
Tabela 1 Zestawienie liczby ofert z wybranych serwisów zakupów grupowych w podziale na kategorie
K ategoria G roupon.pl M ydeal.pl G rupeo.pl G odealla.pl M o d a i b iżu teria 145 37 658 673 U ro d a i zdrow ie 207 34 379 210 G astronom ia 20 0 50 21 S port i relaks 104 25 105 281 K ultura 19 4 31 30 K ursy i edukacja 75 1 170 180 M otoryzacja 24 0 77 87 D o m i ogród 267 45 436 430 E lektronika 233 6 309 217 D zieci 67 4 125 116
Źródło: opracowano na podstawie danych ze stron: www.godealla.pl,www.grupeo.pl, www.my- deal.pl, www.groupon.pl (12.04.2015). Godealla.pl Grupeo.pl Mydeal.pl Groupon.pl О 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500
Rys. 4. Porównanie liczby ofert turystycznych do pozostałych na wybranych portalach grupowych Źródło: opracowano na podstawie danych ze stron: www.godealla.pl,www.grupeo.pl, www.my- deal.pl, www.groupon.pl (12.04.2015).
Rozwój internetowych zakupów grupowych
1 8 9D o d a tk o w o k lu c z o w ą z m ia n ą j e s t b r a k m in im a ln e j lic z b y k u p u ją c y c h a k t y w u ją c y c h o f e r ty . O b e c n ie s p r z e d a w a n e s ą n a w e t p o je d y n c z e s z tu k i o f e r o w a n y c h p r o d u k tó w , c o w y d a je się p o d w a ż a ć is to tę z a k u p ó w g r u p o w y c h . P o rta le d z ia ła ją je d y n ie n a z a s a d z ie p o ś r e d n ik a m ię d z y d o s ta w c a m i a k lie n ta m i, w p o d o b n y s p o só b j a k s e rw is y o g ło s z e n io w e . W b a d a n iu a n k ie to w y m p r z e p r o w a d z o n y m w 2 0 1 5 ro k u , w z ię ło u d z ia ł 128 o s ó b w w ie k u o d 18 d o 35 la t, z c z e g o w p r z e d z ia le 1 8 - 2 5 la t z n a jd o w a ło się 9 9 r e s p o n d e n tó w i w s z y s c y a n k ie to w a n i m ie s z k a li w w o je w ó d z tw ie łó d z k im . D o d o b o r u p r ó b y w y k o r z y s ta n o m e to d ę d o b o r u c e lo w e g o , w y g o d n e g o ja k o n a js z y b s z a m e to d a d o ta r c ia d o b a d a n e j p o p u la c ji, k tó r ą s ta n o w ili s tu d e n c i. W y b ó r s tu d e n tó w j a k o r e s p o n d e n tó w p o d y k to w a n y b y ł ic h d o b r ą z n a jo m o ś c ią o b s łu g i i n te r n e tu o r a z c z ę s to ś c ią d o k o n y w a n ia z a k u p ó w w s ie c i. W p r o w a d z a ją c e p y ta n ie k w e s tio n a r iu s z a , s ta n o w ią c e g o d r u g ą c z ę ś ć p r z e p r o w a d z o n e g o b a d a n ia , p o tw ie r d z iło o g ó ln ą o p in ię o d u ż e j z n a jo m o ś ć w ś r ó d r e s p o n d e n tó w f o r m y z a k u p ó w g r u p o w y c h , 9 6 % a n k ie to w a n y c h w s k a z a ło ta k ą o d p o w ie d ź , z c z e g o 6 9 % s k o r z y s ta ło z ta k ie j o fe rty . K o le jn e p y ta n ie w e r y f ik o w a ło p o p u la r n o ś ć p o s z c z e g ó ln y c h s e rw is ó w , g d z ie n a jc z ę ś c ie j w s k a z y w a n y m p o r ta le m b y ł G r o u p o n z n a n y p r z e z 9 7 % a n k ie to w a n y c h , G r u p e r - 4 8 % , O k a z ik - 3 8 % o r a z C ite a m - 2 8 % ; z n a c z n ie m n ie j z n a n e s ą p o r ta le a g r e g u ją c e G ru p e o - 9 % c z y G o D e a lla - 6 % (ry s. 5 ), k tó r e z u w a g i n a w ię k s z ą u ż y te c z n o ś ć w y n ik a j ą c ą z m o ż liw o ś c i p r z e g lą d a n ia o f e r t z w ie l u p o r ta li je d n o c z e ś n ie , p o w in n y c h a r a k te r y z o w a ć się z n a c z n ie w ię k s z ą p o p u la r n o ś c ią . P r a w d o p o d o b n ie j e d n a k b r a k d z ia ła ń m a r k e tin g o w y c h p r o w a d z o n y c h p r z e z p o r ta le a g r e g u ją c e , s p o w o d o w a ł ic h n i e z n a jo m o ś ć w ś r ó d r e s p o n d e n tó w . C ie k a w o s tk ą j e s t ta k ż e w y s o k a p o z y c ja p o r ta lu C ite a m , k tó r y w 2 0 1 4 r o k u z o s ta ł z a m k n ię ty p r z e z w ła ś c ic ie l a G r u p y A lle g ro . S iln ą p o z y c ję j u ż n ie is tn ie ją c e j m a rk i z p e w n o ś c ią z b u d o w a ły lic z n e k a m p a n ie r e k la m o w e , g d y ż r e k la m y m o ż n a b y ło z o b a c z y ć n a p r z y s ta n k a c h k o m u n ik a c ji m ie js k ie j c z y w te le w iz ji. K o le jn e p y ta n ie m ia ło z a z a d a n ie z w e r y f ik o w a ć j e d n ą z g łó w n y c h p r z y c z y n w p r o w a d z a n ia s w o ic h o f e r t d o z a k u p ó w g r u p o w y c h p r z e z p r z e d s ię b io r s tw a , a m ia n o w ic ie p o z y s k a n ie n o w y c h k lie n tó w . 2 8 % r e s p o n d e n tó w o d p o w ie d z ia ło tw ie r d z ą c o n a p y ta n ie d o ty c z ą c e p o w r o tu d o firm y , w k tó r e j z a k u p io n y z o s ta ł k u p o n z n iż k o w y , p ła c ą c s ta n d a r d o w ą c e n ę z a u s łu g ę , c o p o z w a la s tw ie rd z ić , że s p r z e d a ż p r o d u k tó w z a p o ś r e d n ic tw e m p o r ta li z a k u p ó w g r u p o w y c h j e s t s k u te c z n y m d z ia ła n ie m m a r k e tin g o w y m , m a ją c y m n a c e lu p o z y s k a n ie n o w y c h k lie n tó w .
Rys. 5. Popularność poszczególnych portali grupowych wśród respondentów Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.
Analiza odpowiedzi na ostatnie pytania m iała na celu weryfikację drugiej hi
potezy, wskazującej niezadowolenie klientów, jako czynnika wpływającego na
zmniejszenie popularności. Okazało się jednak, że zdecydowana większość an
kietowanych (rys. 6) była zadowolona lub bardzo zadowolona z jakości zakupio
nych produktów. Ponadto, prawie 80% respondentów wskazało, że w ich odczu
ciu byli traktowani jak inni klienci, którzy nie mieli kuponów zniżkowych. Jedy
nie co piąta badana osoba miała wrażenie gorszej jakości obsługi lub zakupu nie
w pełni wartościowego towaru. Należałoby pogłębić pytania odnośnie do jakości
produktów zakupów grupowych, dzieląc respondentów na klientów firm usługo
wych oraz kupujących dobra materialne. Uzyskane w ten sposób wyniki pozwo
liłyby na bardziej szczegółową analizę i precyzyjniejsze wnioski.
Rys. 6. Stopień zadowolenia z jakości produktów zakupionych w portalach grupowych Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonego badania.
Rozwój internetowych zakupów grupowych
191Z a k u p y g r u p o w e w c ią ż e w o lu u ją p r ó b u ją c d o s to s o w a ć się d o o c z e k iw a ń p o te n c ja ln y c h k lie n tó w , p o w s ta ją r o z b u d o w a n e w e r s je m o b iln e o r a z p r o f ile sp o - łe c z n o ś c io w e . P r a w d o p o d o b n ie k o n s o lid a c ja m e d ió w s p o łe c z n o ś c io w y c h i in te r n e to w y c h z a k u p ó w g r u p o w y c h m o ż e s ta n o w ić id e a ln e p o w ią z a n ie m o d e li e - b iz - n e s o w y c h . P o p u la r n y m e c h a n iz m p o le c a n ia i in f o r m o w a n ia z n a jo m y c h o d z i a ła ln o ś c i w m e d ia c h s p o łe c z n o ś c io w y c h w y d a je się e f e k ty w n y m n a r z ę d z ie m a g r e g a c ji g r u p k lie n tó w .
Podsumowanie
B io r ą c p o d u w a g ę u z y s k a n e w y n ik i z b a d a n ia a n k ie to w e g o , a n a liz y d z i a ła ją c y c h w s p ó łc z e ś n ie s e r w is ó w z a k u p ó w g r u p o w y c h , a ta k ż e d a n e w tó r n e m o ż n a p r z y ją ć , ż e p o s ta w io n a h ip o te z a H 1 , z o s ta ła z w e r y f ik o w a n a p o z y ty w n ie . M im o ż e lic z b a o f e r t w p o r ta la c h j e s t w c ią ż d u ż a i n ie m o ż n a tu ta j w s k a z a ć tr e n d u s p a d k o w e g o , to b r a k k o n ie c z n o ś c i z e b r a n ia o d p o w ie d n ie j g r u p y k lie n tó w d o a k ty w a c ji o f e r ty , d y s k w a lif ik u je w s p ó łc z e s n e s e r w is y j a k o p la tf o r m y z a k u p ó w g r u p o w y c h , k tó r e w e d łu g a u to ra , p o z m ia n ie s y s te m u a k ty w a c ji o f e r t s ta ły się k o le jn ą f o r m ą s e r w is ó w o g ło s z e n io w y c h . H ip o te z ę H 2 m o ż n a n a t o m ia s t z w e r y f ik o w a ć n e g a ty w n ie , c o p o tw ie r d z a ją w y n ik i b a d a n ia a n k ie to w e g o , z a n a liz y k tó r y c h m o ż n a s tw ie rd z ić , ż e z d e c y d o w a n a w ię k s z o ś ć k lie n tó w j e s t z a d o w o lo n a z ja k o ś c i o f e r t o r a z c z u je się tr a k t o w a n a n a r ó w n i z k lie n ta m i „ z u lic y ” . F u n k c jo n u ją c e w s p ó łc z e ś n ie p o r ta le z a k u p ó w g r u p o w y c h b a z u ją n a m a r k a c h w y p r a c o w a n y c h w la ta c h d y n a m ic z n e g o ro z w o ju .Bibliografia
Cztery lata zakupów grupowych. Zachowania konsumentów a (w szczególności) oferty
turystyczne, www. marketing-news.pl/theme.php?art=1829.
Feldy M., Sklepy internetowe. Jak złapać w sieci e-konsumentki i e-konsumentów, Wol
ters Kluwer, Warszawa 2012.
Gregor B., Stawiszyński M., e-Commerce, Oficyna Wydawnicza „Branta”, Bydgoszcz-
Łódź 2002.
Marsden P., Chaney P., The social commerce handbook, McGraw-Hill Companies, 2013.
Olszak C., Systemy e-commerce. Technologie internetowe w biznesie, Wyd. Akademii
Ekonomicznej, Katowice 2004.
Stawasz E., Przedsiębiorstwo innowacyjne, w: Innowacje i transfer technologii. Słownik
pojęć, red. K.B. Matusiak, PARP, Warszawa 2005.
Szymkowiak A., Portale zakupów grupowych jako narzędzie promocji turystyki miejskiej
w formie city break, „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2014, vol. 2, nr 3 (264).
www.google.com/trends/explore#q=zakupy%20grupowe.
www.godealla.pl/statystyki.
THE DEVELOPM ENT OF INTERNET GROUP BUYING
Summary
Internet group buying has been functioning in Poland for five years. It seems that their devel opment is not as very dynamic as in the beginning. Group buying today have evolved to become what might be called the advertising websites. No minimum number o f people that activates an offer questions the adequacy o f using the term o f a group. Active users remain at few biggest web sites. However, many smaller sites are not working anymore. The vast majority o f customers are satisfied with the quality o f the products they are offered today and do not feel treated less favorably than customers who do not have coupons. The big change is also a huge number o f offers from the category o f tourism.
Keywords: internet, group buying, e-commerce, innovation
