Franciszek Krček
Piosenka polska śród ludu
rosyjskiego
Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce
literatury polskiej 10/1/4, 269-270
NOTATKI.
Piosenka polska śród ludu rosyjskiego.
Przed kilku laty prof. St. Dobrzycki w skazał pew nem u opo wiadaniu ludow em u źródło w dyalogu р. n.: „Zw rócenie Matya- sza z P od ola“ (Pam . liter. VI, s. 4 6 — 67). Pani H. W indakiew i- czow a nieco później w ykazała „W iersze Olbrychta K arm ano- w skiego, Jerzego Schlichtinga i inne z W iridarza poetyćkiego, zachow ane w tradycyi ustnej“ w tom ie XIII L u du (1907, s. 299— 304). W jednym i drugim wypadku m am y do czynienia z utw oram i, w cale daw nym i, bo z w ieku XVII, i z tradycyą ludow ą polską. Zupełnie inaczej m a się rzecz z w ierszem , któ rem u pośw ięcam notatkę niniejszą. Choć to utw ór p o ety p o l skiego (jednak o w iele późniejszego), stał się w ła sn o ścią ludu — rosyjskiego, który go zan iósł aż na Sachalin! P ośredniczył w tym spopularyzow aniu zapom niany w ierszopis rosyjski, Mikołaj Mi- saiłow icz Ibragim ów, który w pierw szym i jedynym tom ie zbiorku prac „T ow arzystw a m iłośników piśm iennictw a ojczystego“, za ło żonego przy w szechnicy kazańskiej, z roku 1815 („Trudy Ob- szczestw a lubitielej otieczestw iennoj słow iesn osti pri im pierator- skom kazanskom u n iw iersitietie“) o g ło sił kilka pieśni, a jako trzecią z nich na str. 289— 290 następującą:
P I E S N J A .
( P o d r a ż a n i j e p o l s k o j ) .
Wieczerkom krasna diewica Na prudok za stadom szła, Czernobrowa, biełolica, Tak guśkow, domoj gnała: 5 Tiga, tiga, tiga,
27 0 Notatki. Nie iszczi mienja, bogatyj, Ty nie mit mojej dusze. Czto mnie, czto tw oi pałaty? 10 S miłym raj i w szałasze!
Tiga i t. d.
Nas odnich dla nas dow olno: Wsie lu b ow ’ nam zamienił! 15 A sierdieczny slozy bolno
Czerez zołoto ronit! Tiga i t. d.
P ieśń tę w yd ob ył z zapom nienia i w skazał przem iany, któ rych doznała w ustach ludu rosyjskiego, Eugeniusz B obrow w sw ych zapiskach „Iz istorii russkoj litieratury XVIIII i XIX sto letij“ (Izw iestija Otdielenija russkawo ja z y k a i słowiesnosti im pier.
A k a d ie m ii n auk 1906. g. T. XI, kniżka 4 -ja, str. 355— 357).
Spraw ą jednak oryginału polskiego, którego istnienia d o w odzi sam jej napis („N aśladow anie z polskiej p ieśn i“), nie zajął się w ca le. C hciałem napraw ić jego zaniedbanie. N iestety widzę, źe inne zajęcia nie pozw alają mi na to. A żeby w ięc znów rzecz cała nie u ton ęła tam , skąd ją w yd ob yto, zw racam uw agę ba daczy i zn aw ców piśm iennictw a naszego na p ieśń tę , która w oryginale sw y m pochodzi w idocznie z końca w ieku XVIII lub z początku X IX -ego i w idocznie należy do pierw szych prób w kierunku ludow ym . To też tłum aczy w znacznej m ierze przy jęcie, ja k ie znalazła śród ludu rosyjskiego.
Może kto pozna utw ór p o lsk i, który b ył w zorem pieśni Ibragim ow a i w sk aże au tora, skoro m nie brak czasu na te p o szukiw ania?
L w ów . l ) r Franciszek K r cek.
Notatki do korespondencyi A. Mickiewicza.
(I. Data dwu listów do Fr. M alewskiego (Kor. I. 1 i I. 2 — 3). II. Data listu do L. Stypułkowskiego (Kallenbach: W ybór Listów A. M. str. 281. III. Nieznany list A. Mickiewicza do Krystyna O strow skiego).
/. Data dwa listów do Fr. Malewskiego.
W rozpraw ce p. t.: C hronologia listów A. M. (Odbitka z Spraw ozdania gim nazyalnego w Podgórzu za r. 1 9 0 2 — 3 str. 3) udow adniałem b y ł niegdyś, że oba znane i w ażne listy Mickie w icza do Franciszka M alewskiego (Kor. I. 1, 2— 3) b y ły pisane w K ow nie około 15. w zględnie 19. lip ca 1821 roku. Dzisiaj in n ego jestem zdania. D laczego — postaram się w y ło ży ć.
