Roman Biliński
Z piśmiennictwa obcego,
techniczno-konserwatorskiego za IV
kwartał 1962 r.
Ochrona Zabytków 16/2 (61), 78-80
1963
Z PIŚMIENNICTWA OBCEGO, TECHNICZNO-KONSERWATORSKIEGO ZA IV KWARTAŁ 1962 R.
ANALIZY, OZNACZENIA I PO MIARY
H. MALISSA — Z um heutigen
Bild der analytischen Chemie in Lehre, Forschung und Technik.
(Przyczynek do dzisiejszego obrazu chemii analitycznej jako nauki, ba dań i techniki). „Chemiker — Zei tung”, t. 86, nr. 20, 1962, s. 743—747. W nikliwie om awiane zagadnie nie zasadniczego podziału pojęć „analizy chem icznej” i „chemii an a litycznej” jako nauki. Przy norm al nym stosow aniu analiz — jakościo wej i ilościowej w yłania się ko nieczność wdrożenia nieodzownego instrum entu, jakim powinna być obecnie analiza koordynacyjna. A r tykuł omawia pozycję analizy m ikrochem icznej z punktu widzenia m ikrochem ii, podkreślając jej w aż ną rolę.
M. H. SWANN, M. W. ADAMS —
Chemical qualitative and quantita tive analysis of some epoksy coating materials. (Chemiczna analiza jakoś
ciowa i ilościowa niektórych epoksy dowych m ateriałów powłokowych.) „A nalytical C hem istry”, t. 34, nr. 10, 1962, s. 1319—1321.
Analiza opiera się na graw im e trycznym oznaczaniu żywic epoksy dowych reagujących z dymiącym kwasem azotowym. Masę stanow ią cą produkty poreakcyjne rozcieńcza się wodą destylow aną. Substancją nierozpuszczoną w wodzie jest składnik epoksydowy, w ystępujący zawsze i dla każdego stopnia poli m eryzacji żywicy w jednakowym procencie wagowym. Analiza jakoś ciowa polega na oznaczeniu kolo rym etrycznym ; w znitrow anej (bez obecności wody) żywicy epoksydo wej, po zadaniu mocną zasadą w y stępuje zabarw ienie czerwone, względnie fioletowe.
T. R. BULLET — Adhäsions
messung. (Pom iar adhezji), „Adhä
sion”, t. 6, n r 10, 1962, s. 548. A utor omawia rezultaty badań nad istotą zjaw iska adhezji. Z rela cjonowano, iż adhezja jest w yni
kiem w ielu czynników współdziała jących. Ogólny sąd, że wyłączną przyczyną są siły Van der Waalsa nie pokryw a się ze stwierdzeniam i najnowszymi. Jako czynniki współ działające, obok sił Van der W aal sa, w ystępują przyczepność granicz nej powierzchni błony adhezyjnej oraz kohezja. Podano krótkie opisy kilku metod pomiarów. Kom unikat ten jest streszczeniem obszerniej szego artykułu z fachowego perio- dyka „Paint Oil and Color Trades Jo u rn a l”, nr 3303, 1962, s. 627—628.
J. McKENNIE STEARNE, J. R. URWIN — T urbidim etrie titra
tions. Part I. The autom atic turbi dim eter. (M iareczkowanie turbidy-
m etryczne. Część I. Turbidym etr autom atyczny), „M akrom olekulare Chem ie”, t. 56, (X), 1962, s. 76—87.
Opisany tu rbidym etr jest apa ratem całkowicie zautom atyzow a nym, w którym oznaczenia dokony wane są systemem ciągłym. P rzej rzysty schem at a p aratu całego i oddzielnie niektórych jego elem en tów w raz z instruktażem technicz nym pozwala łatwo zapoznać się z metodą. M iareczkowanie dokonywa ne jest w świetle rozproszonym i przechodzącym na zasadzie foto m etru dla św iatła rozproszonego. KOROZJA
H. HACKERMAN — Recent ad
vances in understanding of organic inhibitors. (Wyjaśnienie oddziaływa
nia inhibitorów organicznych pod kątem najnowszych badań), „Cor rosion”, t. 18, n r 9, 1962, 332 t — 337 t.
A rtykuł omawia ostatnie m eto dy badań w kierunku inhibitow a- nia procesów korozji. Szeroko opi sano i zestawiono takie dwa rodza je inhibitorów jak am iny i iminy, poddając je w nikliw ej ocenie.
H. H. UHLIG — The im pro-
tance of corrosion research. (Do
niosłość badań nad opanowaniem korozji), „Corrosion”, t. 18, n r 9, 1962, 311 t — 315 t.
Szeroki i wnikliw y przegląd osiągnięć naukowych na odcinku walki z korozją i jej ham owaniem — liczne konkretne przykłady. Przegląd perspektyw iczny prac i zam ierzeń na polu dalszych badań.
A. C. MARKIDES — Some elec
trochemical m ethods in corrosion research. (Niektóre metody elektro
chemiczne stosowane w badaniu korozji), „Corrosion”, t. 18, nr 9,
1962, 338 t. — 349 t.
A rtykuł podaje szczegółowo za sadnicze trzy metody elektroche miczne. Nadto omawia podstawowe
kierunki ich stosowania.
TWORZYWA SZTUCZNE
W. KRAUSS — Siliconharze,
Siliconöle, Siliconfette. (Żywice sili
konowe, oleje silikonowe, sm ary si likonowe), „Chim ia” t. 16, n r 8, 1962, s. 257—266.
Autor omówił sposoby uzyski w ania wszystkich trzech rodzajów silikonów. Stosunkowo szeroko opi sał najw ażniejsze ich cechy i k ry tycznie uw ypuklił zasadnicze w ła sności charakterystyczne. Rozdział dotyczący lakierów silikonowych zo stał potraktow any najobszerniej. Znaczenie artykułu podkreśla opi sana strona zależności między po stępem procesu starzenia, a zmianą własności folii silikonowych pod wpływ em w arunków term icznych. S trona ogólna teoretyczna została opracowana pod kątem w yjaśnienia zależności między hydrofobowością błon i brakiem ich przyczepności do podłoża a m ik ro stru k tu rą wym. si likonów.
Principles of Adhesion. (Zasa
dy adhezji) „Rubber and Piastics”. W eekley, t. 140, nr 24, 1962, s. 1006— 1009 — w yjaśnienie recenzenta: I-sze półrocze.
Ogólnie przedstawiono teorię adhezji i szeroko omówiono podsta wy m echanizm u tego zjawiska. R ozpatrując różny stopień przy czepności poszczególnych tworzyw
syntetycznych wobec różnych m a teriałów klejonych, określono dla niektórych klejów siłę klejenia. Omówiono w arunki klejenia i pod łoże; przede wszystkim zaś tw orzy wa adhezyjne jako kleje.
Z aw arte dane ważne dla kon serw atorów . Obszerne i rzeczowe streszczenie omawianego artykułu można znaleźć w piśmie „Adhä sion”, t. 6, nr 9, 1962, s. 484, pt. „G rundsätzlichkeiten der A dhäsion”, YUNG-FANG-YU, R. ULLMAN — Microscope investigation of e x
tension and fracture in crystalline polym ers. (Badania m ikroskopowe polim erów krystalicznych na roz ciąganie i zerwanie) Jo u rn al Poly m er Science, t. 60, n r 169, 1962, s. 55—64.
Do badań używano m ikroskopu polaryzacyjnego. Obserw acji podda wano cienkie błony wyprowadzone z takich tw orzyw jak nylon, polie tylen, polipropylen i inne. O bser wowano kształtow anie się układu przeciw działającego siłom rozryw a nia błon tworzywowych i praw idła, w edług których zorientow ane błony podlegają zerwaniu. Linie zerwania — ja k stwierdzono — posiadają w y bitnie praw idłow y charakter. Opór błony przeciw zerw aniu jest zależ ny od wielkości uform owanych k ry ształów tworzywa. Rozciągnięcie rozryw anej błony polim eru jest od wrotnie proporcjonalne do wielko ści sferolitu. Zdecydowany wpływ na w ytrzym ałość ma rów nież mniej lub więcej w yraźna form a kryształu strukturow ego polimeru. Zdołano stwierdzić, na niektórych polime rach, że pęknięcie błony, podlega jącej siłom rozciągającym , ma cha ra k te r praw idłow y i zachodzi w ob szarze między kryształam i czyli związane jest ściśle z budow ą tw o rzywa.
D. BRAUN, G. AGHA-EBRA- HIM — Z ur S tru k tu r der verfärb
ten P olyvinylacetaten, (S truktura zabarwionego polioctanu w inylowe go), „Kolloid Z eitschrift”, t. 184, nr 2, 1962, s. 127—132.
Autorzy om awiają w yniki ba dań przeprow adzonych nad częsty mi przypadkam i żółknięcia i ciem nienia folii polioctanowych. Jak empirycznie wykazano, zjaw iska te spowodowane są pow staniem związ ku o podwójnych w iązaniach sprzę żonych przez utw orzenie się i od- szczepienie kwasu octowego. Do w y
ników tych doszli badacze na pod stawie oznaczeń fizyko-chemicznych.
Nadto ustalono czynniki i w arunki wpływające na czas barw ienia się polioctanu winylowego. Przebadano też przyczyny żółknięcia jego roz tworów w węglowodorach arom a tycznych (benzenie i toluenie). Część referatu poświęcono relacji z badań przeprowadzonych nad oddziaływ a niem kwasu p-toluenosulfonowego na polioctan; podano konkretne w y
niki.
W. NOLL — Über Z usam m en
hänge zw ischen K onstitution, Eigenschaften und A nw endungen von Siliconen. (O zależnościach m ię
dzy budową, własnościami i zasto sowaniami silikonów). „Chimia”, t. 16, nr 8, 1962, s. 245—257.
A rtykuł podbudowany jest te oretycznie podstawowymi wiadom o ściami o strukturze silikonów. Przeprow adzone podobieństwa m ię
dzy silikonam i a szkłem krzem ia nowym są wprowadzeniem w za sadniczy tem at. W jasny sposób przedstaw iono zależności międsy stereochemicznymi cechami siliko nów, energią rodzajów w iązań oraz innymi własnościami fizyko-chem icz
nymi a ich właściwościami użyt kowymi.
Ze względu na w artość a rty kułu zawierającego interesujące wskazówki i możliwości w ykorzy stania ich dla konserw acji zabyt ków, zaleca się przestudiow anie go. J. ZÖHREN — Einteilung der
K unststoffe. (Podział tworzyw sztucznych), „K unststoff-R und schau”, t. 9, n r 9, 1962, s. 430.
W oparciu o postanowienia pod jęte przez Niemiecki K om itet Nor m alizacyjny, scharakteryzow ano tworzywa sztuczne. Ustalono ich po dział na podstawie surowców, z których zostały otrzym ane, według ich stru k tu ry m olekularnej, cha ra k te ru modyfikacji, reakcji na w a runki term iczne oraz według innych cech typowych. Podział ten wnosi wiele, aktualizując aspekt na tw o rzywa syntetyczne.
The therm oplastic selector.
(Katalog wykazu term oplastów). „Plastic Technology”, t. 8, n r 9, 1962, s. 40—72.
Przegląd term oplastów produko w anych przez różne firm y USA. Szeroko opracowany w ykaz tworzyw ujęty w tabele uw idaczniające
przejrzyście i szczegółowo liczne ich własności.
Polivinylalkohol als B in d em it tel. (Polialkohol winylowy jako śro
dek wiążący), „A dhäsion”, t. 6, n r 10, 1962, s. 541. ■
A utor arty k u łu podnosi zalety polialkoholu winylowego jako m o dyfikatora klejów kazeinowych i so jowych. Opisane kleje odznaczają się wysoką odpornością na działanie kwasów tłuszczowych i olejów, jak też w ykazują dużą w ytrzym a łość mechaniczną.
H. STRELLER — Der Einfluss
von U V-Absorbern auf W e tte rfe stigkeit und L ichtechtheit von W eich-PVC-ErZeugnissen der K u n st
lederindustrie. (Wpływ pochłaniaczy
(absorberów) ultrafioletu na w y trzym ałość wobec w arunków atm o sferycznych i na światłoodporność wyrobów z plastyfikow anego poli chlorku w inylu otrzym yw anych w przemyśle sztucznej skóry). „Plaste und K autschuk”, t. 9, n r 11, 1962, s. 520—525.
A rtykuł sprawozdawczy z prze. prowadzonych badań nad absorbe ram i UV. Przebadano kum aryny, benzofenony, salicylan fenylu oraz „Tinuvin P ” — pochodną benzotria- zolu, jak też niektóre produkty zna ne wyłącznie z nazwy handlow ej, o niezidentyfikow anym charakterze chemicznym. Wymienione absorbery, zastosowane w błonach z polichlor ku w inylu (PCW) badano na pochła nianie ultrafioletu w przedziale przepuszczalności 220 do 380 μΐη. Badano przede w szystkim zmiany cech błon polichlorowinylowych chronionych przed oddziaływ aniem na nie UV. Stwierdzono, że w bło nach tych zachodzą daleko idące zmiany dotyczące w ytrzym ałości na rozciąganie, elastyczności, w zrostu i spadku tłum ienia drgań. Nadto b a dano stopień oddziaływ ania u ltra fioletu na pigm enty w obecności absorberów jako stabilizatorów ich trwałości.
Badania wykazały, że na sta bilność pigmentów źle w pływ a w id mo widzialne. Dodawano też absor bery do polichlorku winylu, a n a stępnie powlekano folią chroniącą tkaniny z włókien syntetycznych. Próby wykazały, że ze względu na złe m ieszanie się niektórych absor berów z polimerem, nie w szystkie mogą być stosowane. P rzypisek re
cenzenta: W drodze analogii można
79
by w ykonywać m ieszanie absorbe rów z innym i tworzyw am i, używa nym i dla ochrony zabytków. W 1962 roku został próbnie zastosowa ny, zaproponow any przez autora ni_ niejszej recenzji 2-hydroksy-4-m e- toksybenzofenon w pracach zabez pieczających zabytkow e elem enty ołtarza kościoła w Czchowie. Wy mieniony benzofenon wm ontowano w łańcuch kopolim eru podczas ni- sko-tem peraturow ej reak cji polim e
ryzacji.
H. R. STARTE — S tru ktu ra l
plastics. (Tworzywa konstrukcyjne)
„Resin New s”, t. 2, n r 10, 1962, s. 6—8.
A rtykuł jest przeglądem w arto ści użytkow ej różnych tw orzyw kon strukcyjnych. Ocenia liczne tw orzy wa od strony zalet i wad. Sugeru je wiele kierunków i możliwości ich w drożenia.
N akład 1250 egz. Obj. ark. druk.
Nieuw type „Elvax” copolymeer.
(Nowy typ kopolim eru „Elvax”), „Plastica”, t. 15, n r 11, 1962, s. 627.
„Elvax” 220 jest kopolimerem etylenu i octanu w inylu o doskona łej adhezji do wielu tworzyw syn tetycznych, m etali i innych sub stancji. Wykazuje wysoki indeks płynności. Liczne niskocząsteczkowe polim ery tworzą z nim w różnym stosunku, doskonale zhomogenizo- wane mieszaniny. „Elvax” jest m a teriałem dodawanym do klejów dla podniesienia ich adhezji i odporno ści na wiele niekorzystnych w pły wów jak też i doskonałym m odyfi katorem wosków. Produkow any jest przez E. J. du Pont de Nemours & Co., Inc. Wilmington Del., USA.
Internationale B estandsaufnah m e der K unststoff — Anw endungen im Bauwesen. (Zbilansowanie m ię
dzynarodowego stanu zasobów za
stosowań tw orzyw sztucznych w bu downictwie), „K unststoff-B erater”, t. 7, nr 11, 1962, s. 672—679.
A rtykuł, który może dać wiele plastykowi, naprow adza i poucza — daje wgląd w możliwości zastoso wań, jest retrospektyw nym prze glądem dorobku w zakresie do tychczasowych zastosow ań tworzyw sztucznych w budownictwie państw - producentów takich jak USA, A n glia NRF, Włochy, A ustralia, Ho landia, Węgry i inne. Opisano róż ne połączenia konstrukcyjne tw o rzyw sztucznych z drew nem oraz samych tworzyw. A rtykuł jest w y kazem eksponatów z W ystawy Bu downictwa — Deubau 1962 w Essen.
Rom an B iliński
10, P apier ilustr. III kl. 120 g 61 X 86. Oddano do składu 26.11.63 r. druk ukończono w czerwcu 1963
L-55 Zam. 83 W arszawska D rukarnia Naukowa, Śniadeckich 8
