Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 389-393
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
ADAM SZEWCZUK, EWELINA GUDAROWSKA
PLONOWANIE I WZROST DWÓCH ODMIAN BRZOSKWINI W ZALEŻNOŚCI OD ZAGĘSZCZENIA DRZEW
I FORMY KORONY
Z Katedry Ogrodnictwa
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
ABSTRACT. ‘Early Redhaven’ and ‘Inka’ seedling Prunus mandshurica rootstock were planted in three densities: 416, 555, 833 trees per hectare. Yield per area unit depended on the density of the trees. For ‘Inka’ cv. trees planted in the highest density, the total yield per ha, in 1997-2005 years, was higher by 43-93% in comparison with the trees planted sparsely in the rows.
Key words: peach, planting distance, tree training
Wstęp
O sukcesie w uprawie brzoskwini decydują nie tylko warunki klimatyczne, lecz tak- że wybór rozstawy i sposób prowadzenia drzew. Wzrost brzoskwini może być modyfi- kowany przez cięcie i sposób formowania. Rozstawa w przypadku korony otwartej będzie zależała zarówno od kąta, pod którym wyrastają konary szkieletowe, jak i od przyjętej wysokości drzew, dlatego drzewa powinny być sadzone w większych odległo- ściach od siebie, nawet 4-5 m. Drzewa prowadzone w formie korony przewodnikowej można sadzić gęściej, nawet co 2 m w rzędzie. Wówczas można osiągnąć zahamowanie wzrostu drzew wynikające z wzajemnej konkurencji części nadziemnej (Rieger i Myers 1996). DeJong i in. (1999) stwierdzili, że przy zwiększeniu zagęszczenia drzew brzo- skwini z 299 do 1196 drzew na hektarze wzrasta plon uzyskany z jednostki powierzch- ni. Również Caruso i in. (1999) podają, że prowadzenie drzew brzoskwini w formie Y umożliwia zagęszczenie drzew w rzędzie i prowadzi w efekcie do uzyskania wyższych plonów z jednostki powierzchni przy osłabionym wzroście drzew.
Celem przeprowadzonego doświadczenia było określenie wpływu zróżnicowanej gęstości sadzenia drzew brzoskwini przy zastosowaniu odpowiedniego do odległości w rzędzie typu korony na takie cechy, jak: wielkość plonów z jednostki powierzchni, jakość owoców oraz siła wzrostu.
Materiał i metody
Doświadczenie założono wiosną 1996 roku. Odmiany ‘Early Redhaven’ i ‘Inka’ na podkładce brzoskwinia mandżurska posadzono w zróżnicowanych odległościach w rzędzie: 4, 3, 2 m. Odległość międzyrzędzi, dostosowana do istniejącej wcześniej instalacji nawadniającej, wynosiła 6 m. Przy zastosowanej rozstawie drzewa rosły w zagęszczeniu: 416, 555 i 833 drzew na hektar. Drzewa posadzone w rozstawie 6 × 4 m i 6 × 3 m prowadzono w formie korony otwartej, bezprzewodnikowej. Drzewa w roz- stawie 6 × 2 m rozchylano w kształcie litery V i przywiązywano do wykonanej kon- strukcji, a cięcie po posadzeniu polegało na skróceniu lub wycięciu pędów bocznych oraz skróceniu przewodnika 20 cm od jego wierzchołka. Cięcie drzew w kolejnych latach po uformowaniu korony, bez względu na kombinację, wykonywane było wiosną i polegało na skracaniu jednorocznych przyrostów na 5-6 oczek w przypadku silnych pędów i wycinaniu słabych pędów.
Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków w 4 powtórzeniach, z 3 drzewami na poletku. Pole przekroju poprzecznego pnia ustalano na wysokości 30 cm od miejsca okulizacji. Średnia masa jednego owocu została określona na podstawie 20 owoców z drzewa dla każdego terminu zbioru. Wyniki opracowano statystycznie za pomocą analizy wariancji, a istotność różnic oceniono testem t-Duncana przy poziomie istotności 5%.
Wyniki i dyskusja
Wyniki 9-letnich obserwacji plonowania drzew brzoskwini posadzonych w zróżni- cowanej rozstawie wykazują, że w przypadku odmiany ‘Inka’ wraz ze wzrostem liczby drzew wzrastał plon z jednostki powierzchni (tab. 1). Z drzew posadzonych w rozstawie 6 × 2 m i prowadzonych w formie V uzyskano o 43-93% wyższy plon w porównaniu do drzew posadzonych w większych odległościach. Jest to zgodne z obserwacjami Kan- wara i Singha (2004), którzy tłumaczą wyższe plonowanie drzew sadzonych gęściej i prowadzonych systemem Y lepszym wykorzystaniem światła przez korony rozpinane.
Natomiast drzewa odmiany ‘Early Redhaven’, posadzone w rozstawach 6 × 2 m i 6 × 3 m, charakteryzowały się niezróżnicowanym istotnie, łącznym plonem z lat 1997-2003 na poziomie 147-157 t·ha-1, który był istotnie wyższy od plonu drzew posadzonych w rozstawie 6 × 4 m. W okresie 9 lat uzyskano z nich tylko 120,4 t·ha-1. Analizując plonowanie drzew w poszczególnych latach, można stwierdzić, że w przypadku odmia- ny ‘Inka’ plonowanie drzew posadzonych w rozstawie 6 × 2 m było zawsze najwyższe (ryc. 1) i to zarówno w pierwszych latach po posadzeniu, jak i już po wejściu drzew w okres pełni owocowania. Odmiana ‘Early Redhaven’ tylko w pierwszych trzech la- tach plonowała istotnie lepiej, gdy drzewa posadzone były w rozstawie 6 × 2 m (ryc. 2).
Jest to zgodne z obserwacjami Robinsona i in. (2006) – przy systemach prowadzenia brzoskwini nie wymagających intensywnego cięcia po posadzeniu plonowanie w pierw- szych latach jest wyższe w porównaniu do systemów, w których drzewa są silnie przycinane. Spadek plonu zanotowany dla drzew odmiany ‘Early Redhaven’ w 2005 roku był spowodowany uszkodzeniami przymrozkowymi, jakie wystąpiły w fazie pełni kwitnienia drzew. Temperatura minimalna zanotowana w koronie drzew wynosiła
Tabela 1 Plonowanie i wzrost brzoskwini odmiany ‘Inka’ i ‘Early Redhaven’ w zależności
od rozstawy drzew
Yielding and growth of ‘Early Redhaven’ and ‘Inka’ cvs. peach trees depending on space between trees
Odmiana Cultivar
Rozstawa Spacing
(m)
Suma plonu Total yield 1997-2005 (kg·drzewo-1)
(kg·tree-1)
Suma plonu Total yield 1997-2005 (t·ha-1)
Średnia masa 1 owocu Mean weight
of 1 fruit 1997-2005
(g)
Powierzchnia pola przekroju poprzecznego
pnia (PPPP) Trunk cross-section area
(TCSA) 2005 (cm)
6 × 4 289,4 b 120,4 a 134 a 108,7 bc
6 × 3 283,9 b 157,6 c 132 a 101,3 b
Early Redhaven
6 × 2 176,0 a 146,6 bc 133 a 75,4 a
6 × 4 300,9 b 125,2 ab 176 b 114,0 c
6 × 3 303,7 b 168,7 c 172 b 106,6 bc
Inka
6 × 2 289,8 b 241,4 d 167 b 84,0 a
Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie (5%): test t-Duncana.
Means followed by the same letter are not significantly different (Duncan Multiple Range Test P < 0.05).
Ryc. 1. Plonowanie odmiany ‘Inka’ w zależności od zagęszczenia drzew (1997-2005) Fig. 1. Yielding of ‘Inka’ cv. depending on the density of the trees (1997-2005)
a a
a a
a
a
a a
a
a
b b
b
b
a b
a
a
b
c c
c c
b c
b b
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
t·ha-1
6 × 4 m 6 × 3 m 6 × 2 m
a, b, c – patrz tabela 1.
a, b, c – see Table 1.
Ryc. 2. Plonowanie odmiany ‘Early Redhaven’ w zależności od zagęszczenia drzew (1997-2005) Fig. 2. Yielding of ‘Early Redhaven’ cv. depending on the density of the trees (1997-2005)
21 kwietnia –6°C. Owoce zbierane z drzew rosnących w różnych odległościach w rzę- dzie nie różniły się istotnie między sobą jakością określoną średnią masą jednego owo- cu (tab. 1).
Podobne wyniki dotyczące jakości owoców w zależności od gęstości sadzenia i prowadzenia drzew otrzymali Robinson i in. (2006), porównując drzewa prowadzone w formie „wazy” w obsadzie 384 i 538 drzew·ha-1 z drzewami prowadzonymi w formie V w obsadzie 905 drzew·ha-1. Sadzenie drzew w rozstawie 6 × 2 m i prowadzenie w formie V spowodowało natomiast osłabienie wzrostu określone wskaźnikiem PPPP w porównaniu do drzew posadzonych w rozstawie 6 × 4 lub 6 × 3 m i prowadzonych w formie korony otwartej (tab. 1). W proponowanej metodzie uprawy brzoskwiń polega- jącej na sadzeniu drzew co 2 m i prowadzeniu w formie V, mimo słabszego wzrostu drzew, należy liczyć się z większymi nakładami pracy na cięcie drzew w przeliczeniu na h·ha-1 oraz kosztami konstrukcji podtrzymującej przewodniki drzew.
Wnioski
1. W przypadku odmiany ‘Inka’ wraz ze wzrostem liczby drzew wzrastał plon z jed- nostki powierzchni. Sadzenie drzew w odległości 2 m w rzędzie i prowadzenie ich w formie V wpłynęło na wzrost plonowania w przeliczeniu na jednostkę powierzchni o 43% w porównaniu do drzew sadzonych w odległości 3 m i o 93% dla drzew sadzo- nych co 4 m, przy nieobniżonej jakości owoców pod względem wielkości.
2. Zmniejszenie odległości między drzewami odmiany ‘Early Redhaven’ do 2 m i prowadzenie ich w formie korony V spowodowało spadek plonu z drzewa, ale umoż-
a b
a a
a a
a
a
b c
b
a a
c
a
b
b
c b
b b
a b
a b
b
a
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
t·ha-1
6 × 4 m 6 × 3 m 6 × 2 m
a, b, c – patrz tabela 1.
a, b, c – see Table 1.
liwiło zwiększenie obsady drzew na jednostce powierzchni, a tym samym wzrost plonu owoców w tonach na hektar, w porównaniu do drzew sadzonych co 4 m.
3. W uprawie drzew odmiany ‘Early Redahaven’ wykazano wysoką przydatność formy korony otwartej i rozstawy 3 m między drzewami w rzędzie.
4. Sadzenie drzew brzoskwini w odległości 2 m w rzędzie i prowadzenie ich w for- mie V spowodowało zahamowanie wzrostu wegetatywnego mierzonego wskaźnikiem PPPP w porównaniu do drzew sadzonych w odległości 3 lub 4 m i prowadzonych w formie korony otwartej, bezprzewodnikowej.
Literatura
Caruso T., Inglese P., Sottile F., Marra F.P. (1999): Effect of planting system on productivity, dry-matter partitioning and carbohydrate content in above-ground components of ‘Flor- daprince’ peach trees. J. Am. Soc. Hort. Sci. 124, 1: 39-45.
DeJong T.M., Tsuji W., Doyle J.F., Grossman Y.L. (1999): Comparative economic efficiency of for peach production system in California. Hort Sci. 34, 1: 73-78.
Kanwar J.S., Singh H. (2004): Scope of high density plantings of peach in the subtropics of India. Acta Hort. 662: 221-224.
Rieger M., Myers S.C. (1996): Growth and yield of high density peach tree as influenced by spacing and rooting. Acta Hort. 451: 611-616.
Robinson T.L., Andersen R.L., Hoying S.A. (2006): Performance of six high-density peach training systems in the Northeastern United States. Acta Hort. 713: 311-320.
Singh H., Kanwar J.S. (2004): Effect of planting distances and training systems on light inter- ception in high density plantations of peach trees grown under subtropical conditions. Acta Hort. 662: 225-229.
YIELDING AND GROWTH OF TWO CULTIVARS OF PEACH TREES DEPENDING ON THE DENSITY AND THE FORM OF THE CANOPY
S u m m a r y
Peach trees: ‘Early Redhaven’ and ‘Inka’ cvs. on seedling Prunus mandshurica rootstock were planted in the spring of 1996 year with three densities: 416, 555, 833 trees per hectare. Trees spaced at 3 and 4 m in the rows were formed in Open Vase system, while those planted at 2 m distance were trained in V system. Yield per area unit depended on the density of the trees. For
‘Inka’ cv. trees planted with the highest density, the total yield per ha, in 1997-2005 years, was higher 43-93% in comparison with the trees planted sparsely in the row. Planting peach trees at the spacing of 2 m in the rows and training the trees in V system limited the vegetative growth expressed by trunk cross-sectional area.
