Miejsce otwarte

40

Za³o¿enia ideowe

W zwi¹zku ze szczególnym, jubileuszowym charakterem parku przyjêto, ¿e powinien on w sposób zdecydowany odbiegaæ od utartych wzorów. Powinien byæ niecodzien- ny, intryguj¹cy, magiczny... Z obcho- dami milenium kojarzy siê liczba ty- si¹c oraz odleg³a retrospektywa historyczna. Jednoczeœnie jubileusz Wroc³awia kieruje myœli i nadzieje w stronê przysz³oœci jako drugiego brzegu historii. Do tych aspektów na- wi¹zuj¹ g³ówne elementy kompozy- cyjne parku: Kopiec Piastów Œl¹skich, Bulwar X Wieków, Aleje X Wieków i Most Milenijny. Wybór mostu jako pomnika nie jest przypadkowy. Au- torzy wielu opracowañ na temat Wroc³awia podkreœlaj¹ jego tranzy- towe po³o¿enie nad Odr¹ jako po- mostu miêdzy Wschodem a Zacho- dem.

Studia nad zachowaniami u¿ytkowników wskazuj¹ jednak, ¿e ludzie szukaj¹ w parkach przede wszystkim swobody i mo¿liwoœci spêdzenia czasu w sposób nieskrê- powany. Dlatego powinno to byæ miejsce otwarte, które pozwoli na wprowadzanie ró¿nych form u¿ytko- wania.

Przes³anki przyrodnicze

Podstaw¹ ukszta³towania ka¿- dego parku jest system wodny, który decyduje o warunkach egzystencji roœlin. W koncepcji Parku Milenijne- go wykorzystano bliskoœæ rzeki oraz pozosta³oœci jej starorzecza, propo- nuj¹c rozwi¹zanie zgodne z naj- nowszymi kierunkami w zakresie renaturyzacji dolin rzek, podnosze- nia stopnia zabezpieczeñ przeciwpo- wodziowych oraz obni¿ania efektu cieplarnianego dziêki znacznym po- wierzchniom zbiorników retencyj- nych.

Wykorzystuj¹c naturalny kszta³t doliny, zlikwidowano na znacznym odcinku prawobrze¿ny wa³ przeciw- powodziowy. Jego funkcje pe³ni w projekcie szeroki spacerowy Bul- war X Wieków, który jest jednoczeœ- nie pod³u¿n¹ osi¹ kompozycji par- ku. Bulwar odcina dwa poldery przeciwpowodziowe; w warunkach normalnych jeden z nich pe³ni funkcje akwenu wypoczynkowego o powierzchni 6 ha, drugi zosta³ prze- znaczony do biologicznego oczysz- czania wody. Przewidziano te¿ re-

mont i poszerzenie drugiego wa³u, dziêki któremu mo¿liwe bêdzie jego wykorzystanie dla celów rekreacji pieszo-rowerowej oraz dla prze- jazdów awaryjnych na wypadek po- wodzi, po¿aru itp. W ten sposób zwi¹zek rzeki z parkiem sta³ siê or- ganiczny i wieloaspektowy.

W czêœci zachodniej parku wy- korzystano pozosta³oœci starorzecza do stworzenia naturalnego systemu nawadniaj¹cego. Sta³y siê one kanw¹ dla œcie¿ek spacerowych oraz plano- wanych dodatkowych nasadzeñ roœlin wodolubnych. Autorzy licz¹ na wspó³- pracê przyrodników, zw³aszcza orni- tologów, aby stworzyæ w tej czêœci od- powiednie warunki bytowania dla drobnych zwierz¹t.

Kompozycja

Park zosta³ zaplanowany jako miejsce otwarte, gdzie znajd¹ pole do popisu rozmaite œrodowiska twór- cze oraz gospodarcze z terenu Wro- c³awia i Dolnego Œl¹ska. Elastycznoœæ wykorzystywania zapewniaj¹ obszer- ne polany zabawowe, przestrzenie publiczne oraz du¿y akwen.

Presti¿owe znaczenie parku jest podkreœlone przez dwa wejœcia re- prezentacyjne: wschodnie (od strony osiedla Nowy Dwór) i pó³nocne (od strony osiedla ¯erniki). Ka¿de z nich stanowi pocz¹tek lub zakoñczenie jednej z dwóch osi kompozycyjnych i komunikacyjnych zarazem.

Wejœcie wschodnie poprzedza us³ugowy pasa¿. £¹czy on wieloty- siêczne osiedle z parkiem, dla które-

Miejsce otwarte Open Place

41

go jest zapleczem gastronomicz- nym, handlowym i sanitarnym, usy- tuowanym w pobli¿u ul. Rogowskiej.

Za nasypem kolejowym pasa¿ prze- chodzi w W¹wóz Liczyrzepy, z wi- dokiem na obszerny plac oraz wy- piêtrzenie terenu zwieñczone na szczycie przez pomnikow¹ sylwetê mostu.

W¹wóz Liczyrzepy podkreœla zwi¹zki Wroc³awia z regionem. Œrod- kiem p³ynie potok, noc¹ podœwietla- ny, ujêty w ramê ciosów skalnych

³¹cz¹cych siê z granitow¹ nawierzch- ni¹. Na tym polu przewidziano umieszczenie postaci Liczyrzepy oraz dodatkowych elementów rzeŸ- biarskich adresowanych do dzieci.

Œciany w¹wozu stanowi¹ dwa rzêdy sztucznych ska³. Zak³ada siê, ¿e bêd¹ one stanowiæ edukacyjno-marketin- gowy przegl¹d zasobów Dolnego Œl¹ska, a poszczególne typy kamieni zostan¹ opisane na tabliczkach infor- macyjnych. Miêdzy ska³ami a wi- docznymi dalej œcianami Alej X Wie- ków rozpoœcieraj¹ siê wrzosowiska oraz ³¹ki wysokich traw.

W¹wóz przechodzi dalej w am- fiteatraln¹ kotlinê – Forum Stu •ró- de³. Jest to miejsce zgromadzeñ, po-

³o¿one na skrzy¿owaniu dwóch g³ównych ci¹gów pieszych. W naro¿- nikach pojawiaj¹ siê ponownie sztuczne ska³y i krzewy. Powierzch- nia placu zosta³a ukszta³towana w formie wg³êbnika – miejsca poka- zów i zabaw z wod¹. W œrodku znaj- duje siê otwór, do którego sp³ywa woda z potoku oraz trysków wod- nych w³¹czanych w porach najwiêk-

szego nasilenia ruchu. Program ste- rowania uk³adem fontann pozwala na osi¹gniêcie ciekawych efektów plastycznych, zw³aszcza noc¹.

G³ówna œciana amfiteatru zosta³a umieszczona na zakoñczeniu osi widokowej, prowadz¹cej od osiedla Nowy Dwór. Z ty³u zamykaj¹ j¹ sztuczne g³azy z wejœciami prowa- dz¹cymi na most.

Wejœcie pó³nocne ³¹czy siê z zespo³em parkingów zlokalizowa- nych wzd³u¿ linii wysokiego napiê- cia. Jego dominantê stanowi obiekt klubu jachtowego, z po³¹czonymi funkcjami odnowy biologicznej. Na osi g³ównego pasa¿u pieszego umieszczono wie¿ê z restauracj¹ wi- dokow¹, a wzd³u¿ budynku, od stro-

ny po³udniowej przewidziano taras z ogródkiem piwnym i kawiarni¹ ob- s³uguj¹c¹ k¹pielisko oraz przyleg³e tereny sportowe. Jest on nieco wznie- siony nad poziom korony wa³u prze- ciwpowodziowego. Obok znajduje siê molo silnie wysuniête nad taflê wody oraz pomosty do spuszczania i cumowania ³odzi. Hangary na ³o- dzie znajduj¹ siê w pó³nocnej, dol- nej czêœci budynku.

Wybrane elementy

Kopiec Piastów Œl¹skich – ufor- mowany na istniej¹cym wypiêtrzeniu terenu, w nocy iluminowany dziesiê- cioma s³upami œwiat³a.

Bulwar Dziesiêciu Wieków – ci¹g pieszo-rowerowy biegn¹cy z po-

Praca nr 09 I nagroda / 1st prize

Autorzy/Authors: Alina Drapella-Hermansdorfer i Pawe³ Ogielski, Teresa Lorenz, Ryszard Majewicz oraz studenci PWr: Joanna Dendewicz, Anna Du- dziñska, Piotr Korejwo, Agnieszka Kulisiewicz, Kamila Lesiw, Damian Tomków

42

³udnia na pó³noc po koronie nowe- go, wschodniego wa³u nad Œlêz¹, ³¹- cz¹cy symboliczne pradzieje Wro- c³awia i Œl¹ska (Kopiec) z jego teraŸniejszoœci¹.

Aleje X Wieków – 10 piêciorzê- dowych nasadzeñ po 100 drzew w ka¿dej alei.

Most Milenijny – k³adka nad Œlêz¹, usytuowana na g³ównym ci¹- gu pieszo-rowerowym. Konstrukcja noœna w formie wie¿y z platform¹ widokow¹ na wys. 10 m, ma wmon- towan¹ instalacjê oœwietleniow¹ do imprez œwiat³o i dŸwiêk, ogl¹danych znad wody, z bulwaru oraz Forum.

Klub Jachtowy – po³¹czony z funkcjami odnowy biologicznej oraz restauracj¹ widokow¹ w formie latarni morskiej. Restauracja jest trze- cim, obok Kopca i mostu, elementem dominuj¹cym w krajobrazie i pe³ni wa¿n¹ rolê w scenografii œwietlnej parku.

Kolumny kwitn¹cych pn¹czy (50) i kolumny wodne (10) – elementy ozdobne flankuj¹ce w¹wóz.

Miejsca Magiczne – maj¹ sta- nowiæ przedmiot odrêbnych dzia³añ artystycznych. Mog¹ to byæ kopce

kamienne, maszty na bocianie gniaz- da, pojedyncze g³azy itp. Miejsca te, subtelnie podœwietlone i rozsiane wœród drzew w sposób pozornie przypadkowy, znajduj¹ siê na osiach Alej X Wieków.

X Obelisków – usytuowane na obni¿onej grobli nad lustrem wody i wykonane z ró¿nych materia³ów (np. klinkier, spieki ceramiczne, szk³o), tworz¹ iluminowany pas obiek- tów wertykalnych przypominaj¹cych s³upy milowe. Realizowane przez sponsoruj¹ce firmy uwzglêdniaj¹ ich elementy reklamowe.

Ptasie Ostrowy – podmok³e ³¹ki i trzcinowiska. Jako naturalna barie- ra penetracji pieszej, zosta³y wyko- rzystane do wydzielenia swego ro- dzaju u¿ytków ekologicznych.

Istnieje mo¿liwoœæ zagnie¿d¿enia siê tutaj ptaków rzadkich i niespotyka- nych w normalnych warunkach miej- skich.

Psia œcie¿ka – ogrodzony wy- bieg o kontrolowanej higienie (czysz- czenie mechaniczne), zlokalizowa- ny wzd³u¿ nasypu kolejowego.

Tor rowerowy – zlokalizowany wzd³u¿ nasypu, na pó³noc od W¹-

wozu Liczyrzepy.

Tereny sportowo-rekreacyjne w pó³nocnej czêœci obszaru.

B³onia – do imprez masowych oraz zabaw w po³udniowej czêœci obszaru.

Polany – miêdzy Alejami X Wie- ków, przeznaczone do ró¿norodne- go wykorzystania, na które wskazu- j¹ nazwy: Kretowisko (zabawy dla dzieci), Grillowisko itp.;

Tereny wystawowe – w odle- g³ych etapach realizacji, czêœæ ogród- ków dzia³kowych zosta³a przezna- czona na festiwale architektury krajobrazu i targi kwiatowe. Poszcze- gólne pola ekspozycyjne bêd¹ mieœ- ciæ prezentacje poszczególnych firm, zak³adane i pielêgnowane we w³a- snym zakresie w sezonie wegetacyj- nym. Od strony ulicy przewidziano czêœæ kubaturow¹ z zapleczem han- dlowym i informacyjnym.

Pawe³ Ogielski

Zak³ad Kszta³towania Œrodowiska, Wydzia³ Ar- chitektury Politechniki Wroc³awskiej

Department of Sustainable Development, Faculty of Architecture, Wroc³aw University of Techno- logy