1
...
...l l i 2 ^ . . r ^ i . . . ...
I./1. Relacja 5 . ' '■
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatorai^
J
S .I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatoraiC'. &
II. Materiały uzupełniające relację My. b S . A - £)
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora P u J K S . ^ " $
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r .---
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) ~~
III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ---
III./5. Inne ...Jc.yV 5 , A IV. Korespondencja
4 £.. . . . . A r . :1 h
V. Nazwiskowe karty informacyjne /(/>
VI. Fotografie c j j ) j l u ? AM?
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
SIŁY ZBROJNE
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
m ianow ał
nie będącego w czynnej służbie wojskowej
z d n ie m ...
Gdańsk, 7.01.2003 r.
(data)
s z e r . t J ę L T i i n ę K E ^ r r Z Ę R ę . Ą l o j z e g o
na stopień
PODPORUCZNIKA WOJSKA POLSKIEGO 2 grudnia 2002 r,
Y g Z ^fS S Z S
M O N -K adr-rez/6. Druk B TA PiZ zam . 111/2001 17
18
19
20
Podziękowanie
dla
Pani Urszuli Kentzer
za wieloletnią współpracę,
za okazaną pomoc w poznawaniu historii Ojczyzny, krzewieniu patriotyzmu wśród uczniów naszego zespołu
Szkoły Podstawowej nr 2 im. Armii Krajowej i
Gimnazjum nr 28 im. Armii Krajowej
dyrektor
£ / u Y ^ lo ti
Gdańsk, 22 czerwca 2007r.
21
ŚWIATOWY ZWiĄZEK ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ
OKRĘG POMORSKI
80-921 Gdańsk, ul. Słowackiego 3
Gdańsk, 21.09. 2007 r.
Pani
Urszula Kentzer
por. W.P. w st. spoczynku
w Gdańsku
Droga Urszulo l
Zarząd Koła pragnie Tobie podziękować za wieloletnią pracą społeczną w naszej organizacji.
Dziś Twe zdrowie nie pozwala na czynny udział w pracy Zarządu Kola, ale zawsze się naszą organizacją interesujesz i pamiętasz o niej.
Życzymy zdrowia, by dobry Bóg obdarzył Ciebie troską i byś mogła przez dalsze lata cieszyć się z dobrze spełnionego obowiązku wobec Rodziny i Ojczyzny oraz przeżywać troski i radości Armii Krajowej.
% h ite c U ć i
Danuta Rutecka
por. W.P. w st. spoczynku
22
23
AG
DYPLOM
M E D A L U
„PRO MEMORIA”
D ecyzją N r 970/KU/08 w yróżniam
Panią Janinę K E N T Z E R
M edalem
„PRO MEMORIA”
za w ybitne zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II w o jn y światowej i po jej zakończeniu
f-
Warszawa, 2 stycznia 2008 r.
K ierow n ik
U rzęd u do S p raw K om batantów
24
25
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku
Katedra dydaktyki
9 p f f 3/
Gdańsk, lis to p a d 1968 r .
\ /
_K w ęstio n ariu sz__w _skraw ie_słu żb ^_w _£ rg^S £ 0S 0b ieniu Wojsk°vv^m_Kobiet 1. Imię i nazw isko respondentki / z podkreśleniem n azw isk a u ży w .p rzed
J a n ^ a - u r szu la K enrzer z a.i>ednaffiJfa
2. Adres obecny Gdausk-g r z eźno^,K o rzen io wskiego 19 m.1o 3o Aok urodzeniaJ.^.2.^. miejscowość i powiat 0 *1.T i1P'.
4 . Pochodzenie s p o ł e c z n e .A n i* . . • Zawód rodziców - czynna słu żb a w ojsk.
podchorąży
5- W ykształcenie /n azw y kolejnych u c ze ln i p r z e d w o j.z podaniem m iejsco wości i roku u k o ń c ze n ia , ew entualnie lic z b ą klas ukońc onych.
6 . W ykształcenie obecnie posiadane 6 a . P r z e b ie g pracy zawodowej
6 b . P ierw sza praca zawodowa w ż y c iu ...
r o k ,r o d z a j , i n s t y t u c j a ,m i e j s c « 6E. D alszy p rz e b ie g pracy przed wojną
6c . Praca w cza sie wojny
6 d . Zawód obecny lub poprzedzający p r z e je c ie na rentę 7 . P r z e b ie g służby PWK.
7A. Dara w stą p ie n ia do PWK... do Jed n o stk i 7B . liata wy&tgpśnmaa z P W K ..
7 0 . P r z e b ie g s zk o le n ia . . z podaniem la t i m iejscow ości oraz rodzajów s z k o le n ia .
7D„ Obozy szkoleniowe z podaniem l a t , m iejscow ości i rodzajów s z k o l . 7E . Funkcje na obozach
7F . Terenowe fu n k c je in s tru k to rs k ie
7G. Charakter służhy PWK w dniu 31 s ie r p n ia 1968 r„
8 . P r z e b ie g służby wojenne j/p ro sim y opisać na o d d zie ln y c h k a r tk a c h / 8A . P r z e b ie g służby w o rg a u iza c ja c h wojskowych w okupowanym k r a j u /
z podaniem d a t, ro zp o c zę c ia i zmian f u n k c j i , m iejscowości i charak
teru p racy /
8B . P r z e b ie g służby w wojsku poza granicami k ra ju 8 0 . P r z e b ie g służby w obronie to ta ln e j
9 . Pobyt w obozach, w ię z ie n ia c n na pracy przymusowej
26
1o. Źródła i dokumenty mówiące o pracy wymienionych jednostek i rodzajów służbj7 wojskowej i w obronie t o t a ln e j oraz inne źródła związane z powyższymi danymi.
Powszechna
5- &ft&Lsti.awa szk o ła "H o d zin y Wojskowej w T o r u n i u ".
M ie js k ie Gimnazjum Żeńskie w Toruniu - 1937^r.- m ała matura 6 . j . w . + k urs- steno grafii i p is a n ia na-maszynie
6 a . od 1937 r . - 1939 r . Okręgowy-Urząd Wychowania F i z . i Przy£
Wojskowego oraz Pomorska brygada Obrony Narodowej -Toruń.
Okres okupacji - pomoc domowa oraz bufetowa na dworcu Torur Wschód.
Od k w ietn ia 1945 ro do lip c a 1946 r.-Okręgowy Zw iązek Rewi
zyjn y ii.P . —Okręg Pomorski w Toruniu- sekretarka,
od s ie r p n ia 1946 r . do w rześn ia 1949 r .- M ie js k i Urząd W .F .:
P .W .,p ó ź n i e j Komenda m iejsk a "S łu ż b a P o ls c e " w Sopocie ora:
komendantka hufców szko lnych.
od w rześn ia 195o r . do k w ietn ia 1952 r . sekretarka w In s t y tu cie Gospodarki C ie p ln e j P o l .G d a ń s k i e j .
Od k w ietn ia 1952 r . do p a ź d z ie r n ik a 196o r.- przerw a w “pracy zawodowej.Zajmowałam się wychowaniem tr o jg a d z i e c i .
Od 17 p a ź d zie r n ik a 196o r . do c h w ili obecnej- Politechnika Gdańska, Zakład Dróg Wodnych - na stanow isku ekonomisty.
7 . K ie pamiętam d o k ła d n ie, ale chyba od 1935 r .- 1 9 3 7 r .u c z e s t n ic z *.^
hufca szkolnego PWK, od 1937 do 1939 r . h u fie c pozaszkolny PWK.
-Toruń.
7 c. -Szkolenie na te r e n ie h u fc a , p ó źn iej p rze s zk o le n ie s a n it a r n e . 7 d. N ie pamiętam dokładnie- Garczyn, obozy hufców szkolnych 1937
tt I - I ---
Spała- Borski- sierpień 1939 r.- k urs p o d in stru k to rsk i I I I stop
n i a .
27
9 r
Wyższa Szk o ła Pedagogiczna Gdańsk, listo p a d 1968 r . w Gdańsku
Katedra Dydaktyki
Wywiad o pracy wychowawczej PWK.
1. Go skło niło Cię do w stą p ie n ia do PWK?
Go- do w ystąpienia?
2. Proszę uprzytomnić sobie postać sw ojej p ierw szej komendantki lub in n e j in s t r u k t o r k i, która wywarła na Tobie wyraźny wpływ wychowawczy; w czym wyrażał się ten wpływ? Ja k teraz go oceniasz
3» Które formy i ś r o d k i, stosowane w pracy p ew iack iej uważałaś za korzy stnie oddziaływ ujące? Dlaczego'?
Które formy i środki n ie uzyskały wówczas Tw ojej aprobaty?
Dlaczego'?
4 . J a K ie skutki wychowania pewiackiego st w ie rd za łaś u s ie b ie przed wojną? J a k ie skutki u innych pewiaczek?
5 . W ja k i e j m ierze możesz przypisać swoją postawę obywatelską /ż o ł n ie r s k ą w c za s ie wojny wychowaniu pewiackiemu?
6. Jdybys m iała wówczas córkę w odpowiednim w iek u , czy s k ie ro wałabyś ją do PWK? J a k ic h skutków dodatnich spodziewałabyś się?
J a k ic h skutków ujemnych obawiałabyś się?
7o Jak o cen iasz rolę Twojego p rzy w ią za n ia o r g a n iza c y jn e g o , Twojego u c z e s t n ic z e n ia w PWK d la p rzeb ieg u Twojego ży cia? J a k oceniasz rolę więzów p r z y j a c i e l s k i c h nawiązanych z pewiaczkami d la
Twojego życia?
8 o Ja k o cen iasz obecnie rolę odegraną przez O rg an izac ję PWK w
d z ie ja c h P o ls k i przedw ojennej i w ojennej? Ja k o ce n ia ją ją znajonn by3;e pewiaczki?
1. Osoba p ierw szej Komendantki h ufca szk oln eg o .
2. Pani E lż b ie t a Zawacka-uczuciowym i ideowym zaangażowaniem się w pracy p e w ia c k ie j.
28
u
akadem ia, u roczy sto ści wojskowe i p a t r io ty c z n e . Naświetlały i ro zs ze rza ły nam nasz światopogląd i sp o jr ze n ie na sprawy obronności k ra ju i w o jsk a .
M usztra i stosowanie form w ojskowo- służbow ych/rozkazy, meldowa
n i e , postawa c zy sto-wo js k o w a /. ' ___ _____
Obowiązkowość, punktualność oraz p o g łę bie n ie uczuciowego sto
sunku do swego k r a ju .
D z ię k i p o g łę b ien iu i w yrobieniu w sobie p oczucia przy n ależn ości i obo wiązku w stosunku do własnego k ra ju zachowałyśmy właściwą i godną postawę obywatela po lsk ieg o na swoim t e r e n ie .
k a c zej do harcerstw a.
Wydaje mi s i ę , że trudno je s t odpowiedzieć na postawione py
t a n ia /p r zy n a jm n ie j m n ie/ osobom, które w omawianym c z a sie wchodziły dopiero w to życie o rganizajjyjne, poznawały je i na
wiązywały tak służbowy jak i uczuciowy stosunek z o r g a n iza c ją , byłyśmy dopiero uczestn iczk am i i materiałem szkoleniowym , a re zu la ty tego s z k o le n ia miały dopiero n a s t ą p ić . W s z c z ę ś liw s z e j sy tu a c ji były k o leżan k i zn ajd u ją ce się na t e r e n ie 3 , 3 . i połud
niow ej części P o l s k i . Do 1939 r . byłyśmy wykonawczyniami p o le
ceń, rozkazów, stosunku o r g a n iza c . a n ie pracowałyśmy je s zc ze sa m o d zie ln ie. Na teren ie na którym przebywałam /Pom orze- Torud/
w cza sie okupacji trudno było o podtrzymanie kontaktu o rg a n i
zacyjn eg o , gdyż sta le się rw ał, a po aresztow aniu Pani M arii N ow ickiej z W łocławka, wogóle się urw ał. P ie rw sza moja Komen-
\ S 3 j g
aantka hufca,, na naszym teren ie wogóle była n ie o s ią g a ln a i poszukiwana przez Niemców, B l i s k i e k o leżan k i p rzew ażnie w yje, chały z terenu Pomorza, część była aresztowana i tylko poprzez przypadkowe spotkania w iedziałam o ic h i s t n i e n iu i p racy.
D opiero, gdy po w ojnie /zn o w u kontakt z pierwszą Komendantką h u f c a / podjęłyśmy pracę w Okręgowych Urzędach WF d P W ., a później w Komendach "o P " jako r e f e r e n t k i do spraw k obiecych, odżyły wspom nienia, twarze i z w ielk im wzruszeniem i sentymen
tem wracałyśmy do tamtych d n i, p o d ję cie pracy i postawa jaką zachowałyśmy w c za s ie n a s ze j k ró tk ie j pracy była wynikiem tam
tego pierwszego p r z e s z k o l e n ia , co je s t chyba dowodem dobrego nas wychowania i u k s zta łto w a n ia naszych poglądów.
D la mnie ideałem nieosiągalnym i godną zawsze podziwu na tym odcinku pracy po zo stanie zawsze osoba p ier w s zej mojej komen
d a n t k i, P a n i D lż b ie t y Z a w a c k ie j.
29
nr ewidencyjny.
K A S T A I N F O R M A C Y J N A
i
1. N a z w i s k o . .. . . V • ’• • • imię
2. Nazwisko panieńskie i . . . . . 3. Nazwisko konspiracyjne. . . . • • • • • • • • • • • • « • •
4 . Im ię o j c a . . * • • • • « • .m at/ki. . . . .
5. Data i miejsce urodzenia . • V ‘^ . ''.C • '
6. Pseudonimy • • M » S ... ... ... ...
7. Adree zamieszkania i kod V . I' Vv. i'.uv ‘ i S ?
« « * • * # # • « • * • « # • « • « • tel«domowy « • • • • « • 8. Stopień wojsk, ostatni w AK lub funkcja .
9. Data zaprzysiężenia, gdzie, przea kogo. .' ". ' { .' 1 .
V \v
u U ^ U & U ^ '
10. Przydział organ.: od kiedy, nazwa jednostki-pułku, baonu, kompanii,, plutonu, placówki, oddz.partyzanckiego, innej jednostki. Pseudon.
d-ców, ich nazwiska i stopnie. Udział w walkaóh, ważniejsze akcje bojowe w których uczestniczył, kiedy i gdzie, Inna działalność - na czym polegała. , • • • • • • « • • • • • • • • • • • • • « • •
/jo.*. Vovd;j&3t ,yę -
.ru^ V . . t e
. .w w ł - t v w . ^ r ^ - o y ^ ^
11. Odniesione rany i kontuzje - gdzie,kiedy, rodzaj rany lub kontuzji oraz ewentualny pobyt w szpitalach — wymienić i ich czasokresy. .
30
<o
1 2 * Awanse uzyskane w AK,
*
13. Odznaczenia uzyskane z ty t . działalności w AK /podać wykaz z data
mi, nr le g . i przez kogo nadane /może być w załączniku/ . * « « .
* h ' ^ ,
5-d ó lp ^ j^ V o j^ ^ g ^ ) H 1.^ &£G"ibnjuj^ U *7 B
✓
14. Dalsza działalność i lo s y po zakończeniu działań bojowych np. d al
sza działalność konspiracyjna- gdzie, dokr.d i jaki przydział organ., pobyt w obozach jenieckich lub koncentracyjnych, łagrach, ewent.
innych -od kiedy i g d zie . Data uwolnienia. Represjonowanie i prze- kogo, k i e d y ... • • • • • « • ... ... ...
15. Data przyjęcia do Sw.Zw. Żołnierzy AZ b :V |. V<-*
16* Przynależność do innych organ izacji kombatanckich. . « . • • • • •
17. Zawód /specjalność/ . . . . ... ... . . 18. Proponowany udział w -pracach naszego K o ł a ...
* • • • • V q • • • v ♦ ♦ « • « • » • • • •
/data/ /podpis/
31
32
33
[y\Jfoov^d cZf ■
Losy pewiaczek z Hufca nr 4
Torunianki w konspiracji
W ś r ó d w ie lu p a m ią t e k z g r o m a d z o n y c h w F u n d a c ji A r c h iw u m P o m o r s k ie j A rm ii K ra jo w e j w T o ru n iu z n a jd u je się p o k a ź n y z b ió r fo to g r a fii, a m ię d z y in n y m i i ta k ie , k tó re s t a n o w ią r o d z in n ą p a m ią t k ę n ie ty lk o w z n a c z e n iu d o sło w n y m . ale i p rz e n o ś n y m .
A o l o je d na z nich: w k h a k i b lu z a c h i g r a n a t o w y c h s p ód nic ac h sto ją w d w u s ze re g u c z ł o n k in ie Hulcu nr 4 P r z y s p o s o b i e n i a W o j s k o w e g o K o b i e l ( P W K ) w T o r u n iu , k tó r y m na z b ió r k a c h , o b o zac h i s z k o le n ia c h t o w a r z y s z y ł y słow a p i o s e n k i : . .p e w ia c z k i to b o h a t e r s k i zw ią ze k , a je go h a s ł e m m ó c i chc ie ć ".
H u f i e c P r z y s p o s o b i e n i a W o j s k o w e g o K ob ie t p rz y ż e ń s k i m G i m n a z j u m H u m a n i s t y c z n y m u t w o r z y ł a n a u c z y c ie lk a lej szkoły, i n s t r u k t o r P W K m g r E lż b ie ta Z a w a c k a . p óź n ie j ż o łn ie r z k o n s p ir a - cji.
W r o c z n ic e t a m t e g o w r z e ś n ia . H u f ie c b o w i e m p o w s t a ł na p o c z ą t k u r ok u s z k o ln e g o 1935/36, w a r t o p o z n a ć losy c h o c ia ż n ie k tó r y c h d z ie w c z ą t z f o t o g r a fii. W p ie r w s z y m s z e r e g u od p ra w e j s t r o n y stoją: k o m e n d a n t k a E lż b ie t a Z a w a c k a . dalej Z o fia J a c k o w ia k d r u ży n o w a . a o b o k niej s z e f H u f c a M o n ik a D y m s k a . P ie r w s z y s z e r e g z a m y k a n a j m ło d s z a p e w ia c z k a H a lin a A n t o n i e w ic z
N a j t r a g i c z n i e j s z ą p o s t a c i ą je s i M o n i k a D y m s k a . k t ó r a z a r a z p o u z y s k a n i u d y p l o m u n a u c z y c i e l s k i e g o , 1 w r z e ś n i a 1 9 3 9 r. z o s t a ł a p o w o ł a n a d o p o m o c n i c z e j s ł u ż b y w o j s k o w e j j a k o s a n i t a r i u s z k a i w r a z z a m b u l a n s e m w o j s k o w y m d o t a r ł a d o H r u b i e s z o w a . D o T o r u n i a p o w r ó c i ł a w p a ź d z i e r n i k u 1 9 3 9 r o k u i b ę d ą c ju ż p r z e d w o j n ą z a p r z y s i ę ż o n ą c z ł o n k i n ią t a j n e j o r g a n i z a c j i w o j s k o w e j
. G r u n w a l d " , p e ł n i ł a f u n k c j ę w y w i a d o w c z y m i o r g a n i z a t o r k i o g n i w t e r e n o w y c h s ia t k i w y w i a d o w c z e j tej o r g a n iz a c ji . R ó w n o c z e ś n i e w s p ó ł d z i a ł a ł a w o p i e c e n a d j e ń c a m i . J e s i e n i ą 1 9 4 0 r o k u . g d y „ G r u n w a l d " z o s t a ł r o z b i t y p r z e z g e s t a p o . „ N i k i t a " (t a k i m i a ł a p s e u d o n i m k o n s p i r a c y j n y ) z n a l a z ł a s ię w p o m o r s k i e j s i a t c e w y w i a d o w c ze j Z w i ą z k u J a s z c z u r c z e g o i u t r z y m y w a ł a ł ą c z n o ś ć z E k s p o z y t u r ą
W ś r ó d g r u p y d z ie w c z ą t jesi t a k ż e H o n o ra ta M o d r z y ń s k a k tó ra z a r a z p o m a t u r z e w 19 37 r p o d j ę ł a s t u d i a w W a r s z a w ie . P rz e ż y ł a o b l e z e m c s to łu \ i po p o w r o c i e d o T o r u n i a w p a z d z i e r m ku 1939 rok u. p o d o b n i e jak Z os ia, c z ł o n k in i KOP. d z ia ł a ł a w je go k o m ó r c e w y w i a d o w c z e j , b ę d ą c ta k ż e k u r ie r k ą p o m o r s k ą d o W a r s z a w y . J e s i e n i ą 1940 rok u z d o ł a ł a u c ie c p rz ed p o s z u k u j ą c y m j e j g e s t a p o d o Bydgoszczy', a p ó źn ie j d o W a r s z a w y . Po P o w s t a n i u W a r s z a w s k i m z a m i e s z k a ł a w B y d g o s z c z y i tu z m a r ła
13 X 1973 r.
H a lę L i p s k ą o b e c n i e K o z i o l o w ą , m o ż n a b y ł o 1 w r z e ś n i a 1 9 3 9 z o b a c z y ć n a u l i c a c h n a s z e g o m i a s t a z t o r b ą s a n i t a r i u s z k i n a r a m i e n i u . P o w y s i e d l e n i u z T o r u n i a w s t ą p i ł a d o k o n s p i r a c y j n e j o r g a n i z a c j i „ O j c z y z n a " , a w i o s n ą 1 9 4 2 r z o s t a ł a ł ą c z n i c z k ą Sek c ji Z a c h o d n i e j D e p a r t a m e n t u I n f o r m a c j i D e l e g a t u r y R / ą d u n a Kra ;.
O n a t a k ż e w a l c z y ł a n a b a r y k a d a c h p o w s t a ń c z e j W a r s z a w y , a p o u p a d k u P o w s t a n i a z n a l a z ł a s ię w o b o z a c h j e ń c ó w w o j e n n y c h . Obcc n ie m i e s z k a w W a r s z a w i e , w s p ó ł p r a c u j ą c z F u n d a c j ą A r c h i w u m P o m o r s k i e A r m i i K r a j o w e j w T o r u n i u .
C z ę s t y m g o ś c i e m t o r u ń s k i e j F u n d a c j i i ś c i s ł ą jej w s p ó ł p r a c o w n i c ą jesi k o l e j n a p e w i a c z k a J a n i n a U r s z u la B e d n a r s k a , o b e c n i e K e n t z e r o w a t e r a z m i e s z k a j ą c a w G d a ń s k u B \la łą c z n ic z k a . I n s p e k t o r a t u A K T o r u ń , a w c z e ś n i e j s w e g o o j c a A l o j z e g o B e d n a r s k i e g o p s „ K s a w e r y " , k t ó r y p o c z ą t k o w o d z ia ł . il w „ G r u n w a l d z i e "
p ó ź n i e j w P o l s k i e j A r m i i P o w s t a n i a (P A P ). „ U l a ” , t a k i b y ł p s e u d o n i m k o n s p i r a c y j n y J a n i n y , d o k o ń c a w o j n y b a r d z o o f i a r n i e u c z e s t n i c z y ł a w r o ż n y c h a k c j a c h s a m o o b r o n y s p o ł e c z nej.
P r e z e n t a c j ę d z i e w c z ą t z f o t o g r a f i i34
... (jn.. *va/.ym s ze re g u od p ra wej str ony sioją: k o m e n d a n t k a E lż b ie t a Z a w a c k a dalej Z o ila J a c k o w ia k d r u ży n o w a . a o b o k niej s z e f H u f c a M o n ik a D y m s k a P ie r w s z y s z e r e g z a m y k a n a j m ło d s z a p e w ia c z k a H a lin a A n t o n i e w ic z
N a j t r a g i c z n i e j s z ą p o s t a c i ą j e s t M o n i k a D y m s k a , k t ó r a z a r a z p o u z y s k a n i u d y p l o m u n a u c z y c i e l s k i e g o . 1 w r z e ś n i a 1 9 8 9 r. z o s t a ł a p o w o ł a n a d o p o m o c n i c z e j s ł u ż b y w o j s k o w e j j a k o s a n i t a r i u s z k a i w r a z z a m b u l a n s e m w o j s k o w y m d o t a r ł a d o H r u b i e s z o w a . D o T o r u n i a p o w r ó c i ł a w p a ź d z i e r n i k u 1 9 3 9 r o k u i b ę d ą c ju ż p r z e d w o j n ą z a p r z y s i ę ż o n ą c z ł o n k i n i ą t a j n e j o r g a n i z a c j i w o j s k o w e j . . G r u n w a ld " , p e ł n i ł a f u n k c j ę w y w i a d o w c z y m i o r g a n i z a t o r k i o g n i w t e r e n o w y c h s ia tk i w y w i a d o w c z e j tej o r g a niz ac ji . R ó w n o c z e ś n i e w s p ó ł d z i a ł a ł a w o p i e c e n a d j e ń c a m i . J e s i e n i ą 1 9 4 0 r o k u . g d y „ G r u n w a l d " z o s t a ł r o z b i t y p r z e z g e s t a p o . „ N i k i t a " (t a k i m i a ł a p s e u d o n i m k o n s p i r a c y j n y ) z n a l a z ł a się w p o m o r s k i e j s i a t c e w y w i a d o w c ze j Z w i ą z k u J a s z c z u r c z e g o i u t r z y m y w a ł a ł ą c z n o ś ć z E k s p o z y t u r ą Z w i ą z k u , k t ó r a z k o le i w s p ó ł p r a c o w a ł a z O d d z i a ł e m I n f o r m a c y j n o - W y - w i a d o w c z y m S z t a b u K o m e n d y G ł ó w nej p o d z i e m n e g o w o j s k a . 2 3 . 0 8 . 1 9 4 2 r. r a z e m z r o d z i c a m i z o s t a ł a a r e s z t o w a n a . a ś l e d z t w o p r o w a d z o n e w' B e r l in ie z a k o ń c z y ł o s ię 1 2 . 0 3 . 1 9 4 3 r.
r o z p r a w ' ą p r z e d S ą d e m W o j e n n y m k / e s z v i w y r o k i e m ś m i e r c i w y k o n a n y m w P l u t z e n s e e 2 5 . 0 6 . 1 9 4 3 r.
p r z e z ś c i ę c i e g i l o t y n ą S y m b o l i c z n a m o g i ł a M o n i k i z n a j d u j e s ię n a c m e n t a r z u w ' o j s k o w v m w T o r u n i u .
D r u ż y n o w a Z o s ia J a c k o w i a k j u ż w p a ź d z ie r n ik u 1939 r. z in ic ja t y w y por. P aw ia P ią tk o w s k ie g o , o r g a n iz a t o r a K o m e n d y O b r o ń c ó w Polski (K O P ) na P o m o r z u , w e s z ł a w s k ła d p ie r w s z e j w T o r u n i u k o m ó r k i lej o r g a n iz a c ji k o n sp irac yjn ej. zo st a ła k u r ie r k ą P o m o r s k ie g o O k r ę g u K O P i p r z y c z y n ił a się do r o z b u d o w y jej sieci te r e n o w y c h na P o m or zu . J a k w ia d o m o , rok 1940 p r z y niósł falę d e k o n s p ir a e ji c z ł o n k ó w o r g a nizacji k o n s p ir a c y jn y c h w T o r u n i u . Z o fia J a c k o w i a k w r a z z in n y m i zo st a ła a r e s z t o w a n a 3 XI i o s a d z o n a w Stut- thofie. gdz ie p r z e b y w a ł a do 1945 r.
o a ł i n a i l u s z K i n a K a m i e n i u . P o w y s i e d l e n i u z T o r u n i a w s t ą p i ł a d o k o n s p i r a c y j n e j o r g a n i z a c j i „ O j c z y z n a " , a w i o s n ą 1 9 42 r. z o s t a ł a ł ą c z n i c z k ą S e k c j i Z a c h o d n i e j D e p a r t a m e n t u I n f o r m a c j i D e l e g a t u r y ' R z ą d u n a Kra j.
O n a t a k ż e w a l c z y ł a n a b a r y k a d a c h p o w s t a ń c z e j W a r s z a w y , a p o u p a d k u P o w s t a n i a z n a l a z ł a s ię w o b o z a c h j e ń c ó w w o j e n n y c h . O b e c n i e m i e s z k a w W a r s z a w i e ’, w s p ó ł p r a c u j ą c / f u n d a c j ą A r c h i w u m P o m o r s k i e A r m i i K r a j o w e j w T o r u n i u
C z ę s t y m g o ś c i e m t o r u ń s k i e j F u n d a c j i i ś c i s ł ą jej w s p ó ł p r a c o w n i c ą |est k o l e j n a p e w i a c z k a J a n i n a U r s z u la B e d n a r s k a , o b e c n i e K e n t z e r o w a t e r a z m i e s z k a j ą c . ) w G d a ń s k u . B y ła ł ą c z n i c z k o I n s p e k t o r a t u A K T o r u ń .
w c z e ś n i e j s w e g o o j c a A l o j z e g o B e d n a r s k i e g o ps. „ K s a w e r y " , k tó ry p o c z ą t k o w o d z i a ł a ł w . . G r u n w a l d z i e ' p ó ź n i e j w P o l s k i e j A r m i i P o w s t a n i a (P A P ). „ U l a " , t a k i b y ł p s e u d o n i m k o n s p i r a c y j n y J a n i n y , d o k o ń c a w o j n y b a r d z o o f i a r n i e u c z e s t n i c z y ł a w r o ż n y c h a k c j a c h s a m o o b r o n y s p o ł e c z nej.
P r e z e n t a c j ę d z i e w c z ą t z f o t o g r a f i i z a m y k a j ą l o s y n a j m ł o d s z e j p c w i a c z k i - H a l i n y A n t o n i e w i c z p s „ H a n u s i a " . o b e c n i e l e k a r k i m i e s z k a j ą c e j w W a r s z a w i e . W d n i u w y b u c h u w o j n y w y p e ł n i a ł a r o z k a z y w w o j s k o w e j K o m e n d z i e P W w T o r u n i u , a n a s t ę p n i e r a z e m z o j c e m , l e k a r z e m , który z o s t a ł z a m o r d o w a n y w S i u t t h o l i e . p r a c o w a ł a w S z p i t a l u G a r n i z o n o w y m w T o r u n i u j a k o s a n i t a r i u s z k a P o w k r o c z e n i u N i e m c ó w d o T o r u n i a p r z y ł ą c z y ł a s ię d o g r u p y h a r c e r e k F e r d y n a n d a T r a p p a . a p o p r z e s i e d l e n i u d o W a r s z a w y E l ż b i e t a Z a w a c k a w p r o w a d z i ł a ją d o g r u p y m i n e r e k K e d y w u ( K i e r o w n i c t w o D y w e r s j i A K ) . Po w o j n i e , s t u d i u j ą c m e d y c y n ę , b y ł a k o l p o r t e r k ą p r a s y W i N ( o r g a n i z a c j a W o l n o ś ć i N i e z a w i s ł o ś ć ) .
Na z a k o ń c z e n i e w a r t o o d p o w i e d z i e ć na p ytan ie , jaki w p ł y w na u c z e s t n i c t w o ' p r z e d s t a w i o n y c h p e w i a e z e k w w a lc e n ie p o d l e g ł o ś c i o w e j m ia ł a ta O r g a n i z a cja. O t ó ż w op in ii n a s z y c h K o m b a t a n - tek. nie ty lk o p r z y s p o s a b i a ł a d o u d z i a łu w' w o jn ie , ale k s z t a ł t o w a ł a c h a r a k t e r i d a w a ł a m ł o d z ie ż y cel i id eały E.S.
35
36
37
A Ow
Tadeusz Kant zer
Urodzony 2^*08*1882r w Mąkowarsku^pow.Bydgoszcz - syn J ó ze fa /rolni ka/ i Franciszki* Studiował farmację w Monachium, a następnie przez k ilk a la t pracował jako aptekarz na terenie Pomorza* W 1911r dla wzmocnienia żyw iołu p olsk iego na Warmii nabył majątek Tęguty,pow.
Olsztyn* Ożeniony z Eleonorą z domu Łukiewską - miał 2 dzieci /5 synów i 2 córki/, W I wojny światowej musiał służyć w woj sku niemieckim jako aptekarz, po 1918r d z ia ła ł aktywnie w rucha poi skim,między innymi jako członek P o lsk ie j Bady Lodowej d la Warmii, z-ca landfcata z ramienia ludności p o lsk iej na powiat olsztyński ore członek Międzynarodowej Plebiscytowej Komisji Kontrolnej* Po zakoń
czeniu akcji plebiscytowej był przez tamtejsze władze szykanowany i napadany* W 1920r zmuszony był opuścić Tęguty i przeniósł się na rodzinne Pomorze,gdzie p rz e ją ł z rąk niemieckich majętność Łisa&egfe k/Torunia,które wielkim nakładem i pracą postawił na b*wysoki pozio czego dowodem były liezne fachowe wycieczki zwiedzające majątek*je
den z najlepszych na Pomorzu.Gospodarstwo to /256 ha/ było rolniczo hodowlane,specjalizujące się w hodowli bydła,owiec i drobiu /liczne
złote medale na wystawach/, jak również w hodowli koni remontowych d la wojska. Ziemia pszenno-buraczana / 7 % / i lż e js z a żytnio-karfco- fla n a /23$/* Tadeusz Kentzer był v~prezesem Pomorskiego Towarzystwa Rolniczego w Toruniu i v-prezesem Związku Hodowców Owiec na Pomorz D z ia ła ł w przedstawicielstwie samorządu terytorialnego - długoletni członek sejmiku i Wydziału Powiatowego. Działacz Związku Obrony Kr sów Zachodnich,później Polskiego Związku Zachodniego* W 1928r za sw<
działalność na Pomorzu został dekretem Prezydenta dekorowany Złotym Krzyżem Zasługi* We wrześniu 1939r władze niemieckie z a ję ły Lipnic, k i, a T* Kent zer wczesną wiosną 1940r został aresztowany i umieszczo
ny wraz z 2 synami w lochach fortów toruńskich, fkąd przetransporto
wano go 16 kwietnia 19^0r do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu • Sachsenhausen* Tu w dniu 27 maja 19^0r został zamordowany, a w nie
spełna 2 la t a później /początek marca 19^2r/ zginął tu jego n ajstar
szy syn /Adam/ - inżynier rolnik* Drugiemu synowi /Lechowi/ udało s:
przetrwać tragizm obozu,w którym przebywał przeszło 5 l a t * Pośredni wiekiem syn Jerzy - student Wyższej Szkoły Ziemiańskiej we Lwowie,
zginął w Puszczy Kampinoskiej we wrześniu 1939** w randze wachmistrz*
podchorążego rez*2 pułku szwoleżerów ^Starogardzie*
Poza pracą mającą na celu rozkwit rolnictwa i działaln ością społecz
ną T*Kentzer b y ł zamiłowanym myśliwym* W latach JO-ych przez £3lką l a t p e łn ił funkcję Łowczego Powiatowego PZŁ. W tych również czasach n ależał do Koła Porad Sąsiedzkich,którego członkowie - w łaściciele pobli&kich majątków z b ie ra li s ię ,b y obradować w sprawach organizac;
i usprawnienia gospodaiki rolnej poprzez udzielanie sobie wzajemnie cennych.nieraz porad*
38
39
40
Lech Kant zer
ul ♦ Ko rze ni owskie g o 19/21 m.10 80-^08 Gdańsk-Brzeżno
Gdańsk, 18.01.1986r.
o r y s
- - 'TgPpfr
Urodziłem syn farmaceul Ojciec mój js dzynarodowej jPlefci
1918r w Tengutaeh,pow*01sztyn, jako Kentzera i Eleonory z domu Łukiewskiej, ..taftg jW ruchu polskim na Warmii oraz członek Mię- sytowej Kami aj ł Kontrolnej został zmuszony na sku
tek szykan niemieckich do przeniesienia się w 1920r na Pomorze i osiadj w Lipniczkach koło Torunia / p • “Słownik Biograficzny Warmii,Mazur i Po
wiśla XXX i XX wieku” Tadeusza Orackiego s t r . l 5 V
W łatach 1928-1936 uczęszczałam do gimnazjum humanistycznego im .Mi
kołaja Kopernika w Toruniu,gdzie w 19J6r otrzymałem świadectwo dojrza
łości*, Od 1936r studiowałem na Wydz*Ghemicznym P olitechniki Warszawskie a od wiosny 1958p na tymże samym wydziale Politechniki Gdańskiej.
V czasie stadiów w Gdańsku należałem do "Bratniej Pomocy" - Zrzeszania Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej i jednaj z 4-cn istniejących tu korporacji akademickich ”Helanii%m ąnifestujących polskość na tere
nie uczelni* Przeszkolenie wojskowe otrzymałem /nie licząc P.W.w cza
sach gimnazjalnych/ w szeregach L eg ii Akademickiej działającej przy
"Bratniaku M# głównie zaś na 6-cio tygodniowym,letnim obozie wojskowym L«A.w Lidzbarku k/Działdowa w 193>8a?* Już od początku 1939r wraz z wazy-
narażony byłem na szykany ze strony bojówek hitlerowskich, aj w końcu lutego 19^9 r usunięty s iłą z uczelni. W tymże czasie przeżyliśmy przedsiosk wojny, gdyż przez okres ok.tygodnia zabary
kadowani w budynku Nr U przy obecnej ul.Dzierżyńskiego w Gdańsku-Wrze
sze zu /wówczas Dom Studentów Polaków Politechniki Gd.i siedziba "Brat
niej! Pomocy"/ czuwaliśmy,by nie dopuścić do wtargnięcia bojówkarzy ob
legających budynek#
Tuz przed wybuchem wojny nie zostałem zmobilizowany /odroczenie z po
wodu studiów/,brałem jednak udział ochotniczo w wojnie obronnej /od 3
września do chwili poddania się Warszawy t . j.28.IX./na co jednak nie posiadam żadnych dokumentów* Przyłączyłem się wówczas do wycofujących się wojsk 2 Pomorza,między innymi do małego rozbitego oddziału 2 Pułku Szwoleżerów w Starogardzie, którym dowodził mój brat Jerzy - wachmistrz podchorąży,który poległ później 17*IX*w Puszczy Kampinoskiej i pocho
wany jest na cmentarzu wojennym 1939-194-5 w Laskach za Warszawą.
Po przedarciu się przez Lipno,Włocławek /siedziba zapasowego wówczas szwadronu 2 Pułku Szwoleż*/,Gostynin,Gąbin i okolice Sochaczewa dotarli śmy do Warszawy, gdzie przydzielony zostałem do 1 Pułku Szwoleżerów.
Powyższe fakty były między innymi przyczyną późniejszego areszto
wania mnie i osadzenia w;lochach fortów toruńskich, a następnie przewie
zienia W d n iu j.6 kwietnia 19*K)r wraz z ojcem i dngim bratem /Adamem/
d0 obozu koncentracyjnego Orsnienburg-Sachsenhausen k/Berlina,gdzie przebywałem przeszło $ lat# W obozie tym straciłem najpierw ojca w 194-C a następnie brata w 19423?* Uwolniony zostałem dn.2 maja 194^r przez wojska ali anckie pod gzwerinemac w czasie 1 1- t o dniowej .pieszej ewaku
acji obozu na zachód* Cały tem marsz nazwano "marszem śmierci",gdyż w czasie jego/i trwania zginęło na trasie kilkanaście tysięcy więźniów, przeważnie zastrzelonych przez SS-manów,lub zmarłych na postojach z po
wodu głodu,pragnienia i ogólnego wyczerpania. Po oswobodzeniu przewie
ziono nas po jakimś czasie ze szwerina ao Lubeki, skąd wróciłem do kraju jednym z pierwszych ogólnych transportów w pierwszej połowie lis t o p.451
mimo,że miałem jechać na półroczny odpoczynek do Szwecji*
! « ■
M t ! '
41
Po powrocie do Gdańska kontynuowałem rozpoczęte przed wojną stuoda chemiczne, które ukończyłem w 1950r , otrzymując tytuł magistra inżyniers wiatach 1948-1950 byłem asystentem na Wydz • Gham*P olitechniki Gdańskiej
I « 1950-1952 starszym asystentem, a od 1952 do 1964 adiunktem i wykładowcą* W latach 1950*»£952 zatrudniony byłem równocześnie jako kie
rownik pracowni w Laboratorium Centralnego Inspektoratu Standaryzacji w Gdyni* Po przejściu w 1964r do Instytutu Morskiego zatrudniony zosta
łem do i972r jako kierownik Laboratorium Chemicznego Zakładu Technicz- • no-Boświadcżalnego# następnie zaś do chwili przejścia na emeryturę w końcu 1985r, jako spacńalista ć/a analiz chemicznych.
Hominację na stopień o fic e rsk i /podporucznik/ otrzymałem rozkazem 1 personalnym M.O*N. Kr 860 z dn.9.09*1957r.
Praca społeczna
19 5 0 ~19 5 6 r . jg ą £ zaufania grupy związkowej Związku Nauczycielstwa Polskiego przy wydz*Chem.P*G*
1957-do chwili obecnej/l986r/ - członek Zarządu Koła P olsk iego Związ
ku Łowieckiego /uhonorowany dwukrotnie medalami zasługi łowieckiej/
1965-1968r - członek Rady Zakładowej ZHP w Instytucie Morskim 1970-19753? w sekretarz Koła ZBoWiD Qdańsk-Brzeźno
1975-1979r «r a-ca sekretarz Koła ZBci/iD Gdańsk-Nowy Port
1979-do chwili obecnej/1986r/ — sekretarz Koła ZBoWiD Gd-Nov/y Port
\
odznaczenia 1 / Krzyż Kasralerskl OOP
2 / Srebrny Krzyż Zasługi
3/ Medal Zwycięstwa i Wolności 1945r . 4 / Odznaka Grunwaldzka
5/ Medal za Warszawę 1959-1945
6/ Odzn. honor* "Za Zasługi dla Gdańska"
7 / ” " “Zasłużonym Ziem 11. Gdańskiejił
8 -9/ Srebrny i Brązowy Medal za zasługi w r e a liz a c ji zadań Polskiego Łowiectwa
1 0 / Medal Pamiątkowy 25-lecia Instytutu Morskiego 1 1 / Złota odznaką**Zasłużony Pracownik Morza"
12/ Medal 40-lecia Polski lądowej
i$J Jćrzyż ÓŚw/ącis77j&S
^ r , a poprzednio od 194>r należałem do -Politycznych z czasów wcjny 1959-1945r Do ZBoWiD należę
Związku b*Więżniów M / Oofzsr. M Zer ZetsfoyA <//& o
ł jł/ M e d a J T ? o c iło <
i
42
Lech K entzer
u l.K orzeniow skiego 19/21 m.10 80-^08 G dańsk-B r ze żno
Gdańsk, 18.01.1986r.
KJ
Ż y c i o r y s
Urodziłem s ię dnia 13 w rześnia 1918r w Tengutach^ow .O lsztyn, jako syn farm aceu ty-roln ica Tadeusza Kentzera i E leon ory z domu Łukiewskie;
O jciec mój jako d z ia ła c z w ruchu polskim na Warmii oraz człon ek Mię
dzynarodowej P le b is c y to w e j Kom isji K on troln ej z o s ta ł zmuszony na sku
tek szykan niem ieckich do p r z e n ie s ie n ia s ię w 1920r na Pomorze i osia<
w Lipniczkach koło Torunia /p."Słow nik B io g ra fic z n y armii,Mazur i Po
w iś la XIX i XX wieku" Tadeusza Orackiego s t r . l 5 V
W la ta c h 1928-1936 uczęszczałem do gimnazium humanistycznego im.Mi- k o ła ja Kopernika w Toru n iu ,gdzie w 1936r otrzymałem świadectwo d o jrza ł o ś c i . Od 1936r studiowałem na W ydz.Chemicznym P o lit e c h n ik i Warszawsk:
a od wiosny 1938r na tymże samym w ydziale P o lite c h n ik i Gdańskiej.
W c za s ie studiów w Gdańsku należałem do "B ra tn ie j Pomocy" - Zrzeszeni?
Studentów Polaków P o lit e c h n ik i Gdańskiej i je d n e j z 4-cn is tn ie ją c y c h tu k o rp o ra c ji akademickich nH e la n ii" #m anifestujacych polskość na t e r e nie u c z e ln i. P rze s zk o le n ie wojskowe otrzymałem /nxe lic z ą c P.W.w cza
sach gimnazjalnych/ w szeregach L e g i i Akademickiej d z ia ła ją c e j ,.rzy
"B ratniaku",głów nie zaś na 6—c io tygodniowym,letnim obozie wojskowym L.A.w Lidzbarku k/Działdowa w 193&r. Już od początku 1939r wraz z wszj stkim i studentami Polakami narażony byłem na szykany ze stron y bojóweł h itle ro w s k ic h , a w końcu lu te g o 1939r u su nięty s i ł ą z u c z e ln i. W tymże cza s ie p rzeżyliśm y przedsmak wojny, gdyż p rzez okres ok. tygodni a zabarw kadowani w budynku ftr 11 p rz y obecnej u l.D zierży ń sk ieg o w Gdańsku-Wrze szczu /wówczas Dom Studentów Polaków P o lit e c h n ik i Gd.i s ie d z ib a "B rat
n ie j Pomocy"/ czuwaliśm y,by n ie dopuścić do w ta rg n ięcia bojówkarzy ob
le g a ją c y c h budynek.
Tuż przed wybuchem wojny n ie zostałem zmobilizowany /odroczenie zpc wodu studiów/,brałem jednak u d z ia ł ochotniczo w wojnie obronnej /od 3 w rześnia do c h w ili poddania s ię Warszawy t .j.2 8 .IX ./ n a co jednak n ie posiadam żadnych dokumentów. Przyłączyłem s ię wówczas do wycofujących
s ię wojsk z Pomorza,miedzy innymi do małego ro z b ite g o oddziału 2 Pułki Szwoleżerów w S tarogardzie,którym dowodził mój b rat J e rz y - wachmistrz p od ch orąży,k tóiy p o le g ł p ó źn iej 17.IX.w Puszczy Kampinoskiej i pocho
wany j e s t na cmentarzu wojennym 1939-194-5 w Laskach za Warszawą.
Po p rzed a rciu s ię p rze z Lipno,Włocławek / s ie d z ib a zapasowego wówczas szwadronu 2 Pułku S zw oIeż./,§ostyn in ,G ąbin i o k o lic e Sochaczewa d d iarł śmy do Warszawy,gdzie p rz y d z ie lo n y zostałem do 1 Pułku Szwoleżerów.
Powyższe fa k ty b y ły między innymi przyczyną p ó źn ie js ze g o a re s zto wania mnie i osadzenia w lochach fortów toru. .s iic h , a następnie przewie z ie n ia w dniu 15 k w ietn ia 1940r wraz z ojcem i dnj£im bratem /Adamem/
do obozu koncentracyjnego Oranienburg-Sachsenhausen k/B erlina .g d zie przebywałem p rz e s z ło $ l a t . W obozie tym s tra ciłem najpierw o jc a w 194 a następnie b rata w 194-2r. Uwolniony zostałem dn.2 maja 19^3r p rzez wojska a lia n c k ie pod Szwerinemac w c z a s ie 1 1 -to d n io w ej-p ieszej ewaku
a c j i obozu na zachód. C ały tem marsz nazwano "marszem ś m ie rc i",g d y ż w c za s ie jego/d trwania z g in ę ło na t r a s ie k ilk a n a ście t y s ię c y więźniów, przeważnie zastrzelon ych p rzez SS-manów,lub zmarłych na postojach z pc wodu głod u ,p ragn ien ia i ogólnego wyczerpania. Po oswobodzeniu p rzew ie
ziono nas po jakimś c z a s ie ze Szwerina do Lubeki,skąd wróciłem do kraj jednym z pierwszych ogólnych transportów V/ p ierw szej połowie lis to p .4 ^ mimo,że miałem jechać na p cłroezn y odpoczynek do S zw e c ji.
43
Po powrocie do Gdańska kontynuowałem rozpoczęte przed wojną stu<łia chemicznie,które ukończyłem w 1950r, otrzymując t y t u ł m agistra in ż y n ie ] Wiatach 1948-1950 byłem asystentem na Wydz.Cbam*P o l i te ch n iki idańskie-
I <> 1950-1952 starszym asystentem, a od 1952 do 1964 adiunktem i
wykładowcą. W la ta c h 1950“ 1 ^ 2 zatrudniony byłem równocześnie jako kie równik pracowni w Laboratorium Centralnego Inspektoratu S tan d aryzacji w Gdyni, r o p r z e jś c iu w 1964r do In s ty tu tu Morskiego zatrudniony zoste łem do 1972r jako kierownik Laboratorium Chemieznego Zakładu Technicz- no-Boświadc żalne go, następnie zaś do c h w ili p r z e jś c ia na emeryturę w końcu 1985r,jako s p e c ja lis t a d/s a n a liz chemicznych.
Nominację na sto p ień o fic e r s k i /podporucznik./ otrzymałem rozkazem personalnym M.O.U. Ifr 860 z d a .9*09.1957r .
Prace społeczna
1950-1956r - Mąż zaufania grupy związkowej Związku Nauczycielstwa P o ls k ie g o p rzy wydz.Chem.P.G*
1957-do c h w ili obecnej/1986r/ - człon ek Zarządu Eoła P o ls k ie g o Ząiąz- ku Łow ieckiego /uhonorowany dwukrotnie medalami za słu gi ło w ie c k ie j/
1965-1968r - człon ek Rady Zakładowej ZHP w In s ty tu c ie Morskim 1970-1975 r - s e k re ta rz Koła ZBoWiD Gdańsk-Brzeźno
1975-19791* ~ z-c a s e k re ta rz Koła ZBoWiD Gdańsk-lfowy P ort
1979-do c h w ili obecnej/1986r/ - sek reta rz Koła ZBoWiD Gd-Howy P o rt Posiadane odznaczenia
1/ Krzyż Kawale r s k i OOP 2/ Srebrny Krzyż Zasługi
5/ Medal Zwycięstwa i Wolności 19^5r.
4/ Odznaka Grunwaldzka
5/ Medal za Warszawę 1959-1945
6/ Odzn.honor."Za Zasługi d la Gdańska"
7/ " " 11 Zasłużonym Z iem ii G dańskiej"
8 -9/ Srebrny i Brązowy Medal za za s łu g i w r e a l i z a c j i zadań P o ls k ie g o Łowiectwa
10/ Medal Pamiątkowy 2 5 -le c ia In sty tu tu Morskiego 11/ Z ło ta odznaka**Zasłużony Pracownik Morza”
12/ Medal 4 0 -le c ia P o ls k i Ludowej / j / Jćrzyż Ó-śh'/ęc//77j&/
Do ZBoWiD n ależę od 195© r , a poprzednio od 194>r należałem do Związku b.W ięźniów Ideow o-P olityczaych z czasów wejny 1959-1945r
/ 4 / OsfzsT.,, Zcy Z&s/z/y/ c/Zcy **
/3 / M edaJ 1?a d łoi
44
1 .1 5 . 1 9 9 1
W. Pan Leszek Kentzer
Korzeniowskiego 19/21 m 10 Gdansk-Brzezno 80-508, Poland
Szanowny Panie i
Mam honor i zaszczyt przesiać na Pana rece dyplom Rządu Polskiego na Uchodztwie z wyrazami uznania d la Pana godziny.
Czesc ich pamięci.
Załącznik
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
f Droga Pani Elu!
Dawno nie miałam żadnej wiadomości od Pani. Byłamk i l k a razy w Toruniu, l ec z były to przy jazdy jednodniowe, a o d l e g ł o ś c i duże, Jak zwykle jestem zapracowana, czasu mało, w t e j c h w i l i te kłopoty j e s z c z e a p r o w i z a c y j n e , gdyż w dalszym c i ą g u g o t u j ę obi ady. Ze zdro
wiem bywa r ó ż n i e . Stawy dokuczają w dalszym c ią g u i dos zed ł j e s z cze n i e ż y t j e l i t , który również męczy.
Rodzinka zdrowa, poza drobnymi p r z e z i ę b i e n i a m i .
Otóż Mirek b . ł a d n i e z a l i c z y ł I I I ro k. P ią t y i sz óst y semestr z nagrodą rektorską/ma j ą dopiero dobtać, ś r e d n i a 4,6 i 4 , 2 / .
W t e j c h w i l i od i l i p c a odbywa praktykę w s z p i t a l u r e h a b i l i t a c y j n y m w D z i e r ż ą ż n i e . Obowiązywała ich praktyka z dziećmi kalekimi czy upośledzonymi, l e c z Un iw er s yt e t n ie umiał zapewnić im tych praktyk.
M u s i e l i s ż a r a ć s i ę na w łas ną r ę k ę . Dzięki znajomemu, który mieszkał n i e d a l e k o Pani w O l i w i e , d o s t a ł praktykę w s z p i t a l u . Tak s i ę z ł o ż y ł o , że dyrektor tego s z p i t a l a p ro w a d z ił u nich na I I I roku w y k ł a -
«
dy z " r e h a b i l i t a c j i d z i e c i upośledzonych” a pani psycholog prowa
d z i ł a ćwi cz eni a. W t e j c h w i l i p o s z ł a na u r l o p i p r z e k a z a ł mu pracow- n i ę p sy ch ol o gi c zn ą. Niepo koi mnie inna sprawa. OtóżH ot rzy m al i już
tematy prac m a g i s t e r s k i c h , ^rosz ę so b ie wyobrazić że Mirek o t r z y - mał temat "Gazeta toruńska w l a t a c h 18... - 19...
Odwoływali s i ę , l e c z to n i c pomogło. N i e mogę zrozumieć, poco wpro
wadzono ten kierunek i s p e c j a l i z a c j ę , j e ś l i n ie mogą w tym k ie r u n ku przygotować s i ę do p r z y s z ł e j p ra c y . Co mu da praca mgr.pod wspom*
nianym tytułem. Nie s ą w n a j l e p s z y c h Khumorach i p r z y g a s z e n i. C o Pani o tym s ą d z i . ?
Bożenka z a l i c z a 4-y ro k . Pracy ma sporo, tak że w ys iłk u t r z e b a w ł o - żyć sp or o, s z c z e g ó l n i e w p r o j e k t y . A l e ju ż b l i ż e j końca.
14 s i e r p n i a br.wybieramy s i ę w t r ó j k ę / t z n . Leszek,Bożenka i j a / do F r a n c j i . Dostaliśmy z a p r o s z e n i e , zapewniony mamy pobyt z u t r z y -
56
T -
maniem. Będziemy 80 km od Paryża, w miejscowości V a i l l y am V a i l /na cmentarzu w t e j miejscowości j e s t pochowany kontradm.Unriifjg.
Przeczytałam do w Pr z ek r oj u i znajoma nasza to p o t w i e r d z i ł a .
M ieszkał tam jako emeryt, w zamku d l a emerytów i tam z o s t a ł pocho
wany. Pani j e s t Polką, mąż Francuzem, znajomość przedwojenną.Pani ta w c z a s i e wa kac ji bywała w L ip n i c z k a c h , j a k o n a u c z y c i e l k a jęz yk a
f r a n c u s k i e g o . Stu di a kończyła we F r a n c j i i tam wys zła za mąż.
B y l i u nas dwukrotnie. Jest b . s e rd e c z n a i c h c i a ł a abyśmy koniecz
nie p r z y j e c h a l i . Na c ał e s z c z ę ś c i e p r z y d z i e l o n o nam dewizy, po 13o d o i . na osobę. Na drobne wydatki i o p ł g t y . Po powrocie na
p i s z ę , j a k spę d zi liś m y tam u r l o p . Jedziemy samolotem 14 s i e r p , ^.a, gdyż to jedyny dostępny środek płatn y w p o l s k i c h p ie n ią d z a c h . Ze względu na to, że pobyt nasz przekroczy 12 dni a n ie p r z e k r o czy 28 korzystamy ze z n i ż k i . Płacimy po 8.3oo za osobę tam i z powrotem. Wydatek to ogromny, w p i e r w s z e j c h w i l i n i e mogłam s i ę
— --- --- — -....— =---* - zdecydować, a l e wszyscy nas namawiali ze skutkiem. Wracamy 12
■ĄJ
w rz e śn ia .
J e ś l i czas pozw ol i Pa ni , pros zę n a p is a ć parę słów o s o b i e . Przepraszam, że p i s z ę na maszynie, a l e wykorz ys tu ję ch wi lę wolną przed wyjściem do domu.
Łączę b .s e rd ec zn e pozdrowienia d l a Pani D e l i i uc ałowania d l a Pani
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
