CONSTITUTIO CRIMINALIS THERESIANA

CONSTITUTIO CRIMINALIS THERESIANA

Z 31 GRUDNIA 1768 R.

(CCT; przekład: Bartel-Malinowska, s. 37-41)

Art. 4. O karach w ogólności

§ 1. Przestępstwo gardłowe pociąga za sobą

obowiązek kary i to bez względu na to, czy ustawa wyraźnie określa rodzaj kary, czy też tylko ogólnie dany czyn przestępny zagraża karą i obowiązkiem odpłaty; w tym ostatnim przypadku wymiar kary przypada rozumnemu uznaniu sędziego.

§ 2. Wymierzenie kary prowadzi głównie do

takowego celu ostatecznego, aby sprawca poprawił się, a znieważone państwo otrzymało zadośćuczynienie, a takowe ukaranie stanowiło dla ludu obraz przestępstwa i rodziło odstraszenie przed podobnymi złymi czynami.

To wszystko zaś w tych przypadkach, które nie pociągają za sobą kary śmierci, w przypadkach bowiem kar śmierci tylko dwa ostatnie cele miejsce mają.

§ 3. Kary kryminalne są różne, zgodnie z

rodzajem cięższym lub lżejszym czynu karygodnego, a dotykają ciała i życia, czci i majątku, a są bądź

częściowo przypisane jako zwyczajne za dany uczynek, bądź częściowo jako nadzwyczajne, pozostawione uznaniu sędziego, o których to

poszczególnych gatunkach w następnych artykułach w szczególności mowa będzie.

§ 4. Kary generalne wymierzane będą jedynie na

sprawcach przestępstw, z czego wynika to, iż tylko ten, kto karygodny czyn popełnił, winien być ukarany, a liczni współuczestniczący, którzy w dopełnieniu czynu swój udział mieli, wszyscy na równi co do kary

traktowani być winni. Przeciwnie zaś do tego,

wymierzenia kary na sprawcy jego żonie, dzieciom,

krewnym, spadkobiercom lub innym osobom trzecim,

jeśli one w przestępstwie udziału nie miały, żadną

miarą na ich szkodę, niekorzyść lub osobiste

pohańbienie rozciągać się nie może. Jeżeli jednak chodziłoby o karę pieniężną bądź na dobrach, a sprawca czyn karygodny w pełni wyznał, bądź przekonany został, bądź też z nieczystego sumienia popędu do popełnienia czynu, i z tego powodu sam się życia pozbawił, to spadkobiercy do wysokości

przypadającej na nich spuścizny, odpowiadają zawsze co do kary pieniężnej i jakiejkolwiek konfiskaty

majątku. [...]

§ 12. Przy wymierzaniu kar trwających, jak kary robót fortecznych bądź innych robót publicznych,

czasokres kary winien być zawsze oznaczony. W wypadkach jednak pewnych, gdy z powodu uporu,

zatwardziałości bądź nawyknienia do zdrożnego życia i temu podobnych, kara przez sąd wyższy zakładu wychowawczego bądź domu pracy na czas

nieokreślony dla przykładu nałożoną będzie, przy czym to będzie należało mieć zarazem w pamięci, by co każde pół roku istota sprawy: jak takowy winowajca poprawie podlega? do sądu wyższego do dalszej

decyzji donoszoną była.

Art. 5. O karach na życiu

§ 1. Kary śmierci w zwyczajnym użyciu w

naszych krajach dziedzicznych są dwojakie: zaostrzone w najcięższych, łagodniejsze w ciężkich

przestępstwach.

§ 2. Zaostrzone kary polegają po pierwsze na:

spaleniu żywcem ogniem bądź - gdy okoliczności pewne złagodzenie dopuszczają - z uprzednim

ścięciem sprawcy. Po drugie: przez ćwiartowanie. Po trzecie: przez łamanie kołem od dołu bądź od góry.

Należy co do tego nadmienić, iż jeżeli wymierzenie kary spalenia żywcem bądź łamania kołem od dołu miało orzeczone, przypadek taki zawsze sądowi wyższemu do wiadomości będzie podany i na

przypadającą decyzję wyczekiwać się będzie: czy i w

jaki sposób złagodzenie wykonania wyroku wykonane

być może, by zapobiec zwątpieniu biednego

skruszonego grzesznika.

§ 3. Przy owych karach śmierci dolegliwość, wedle wielkości zachodzących okoliczności

obciążających, może zostać jeszcze zwiększona przez wleczenie na plac egzekucji, szarpanie rozżarzonymi szczypcami, darcie pasów, języka obcięcie, karku

rwanie, a - wedle rodzaju zbrodni - z tychże jedno bądź drugie i więcej na nieszczęsnym grzeszniku, przed karą śmierci, wykonane będzie.

§ 5. Niektóre zaostrzone kary śmierci, jak:

uduszenie, obdarcie ze skóry, pogrzebanie żywcem, wbicie na pal, a w stosunku do kobiet ćwiartowanie oraz łamanie kołem, są w tych krajach niezwyczajne i w przyszłości także nie będą stosowane, podobnie jak kara wbicia na pal, poza zdradą kraju i buntem, nie będzie więcej stosowana.

§ 6. Łagodniejsze lub zwykłe kary śmierci

dokonuje się przez ścięcie mieczem bądź powieszenie bez dalszych dodatkowych zaostrzeń kary. Szubienica jednakże nie jest w stosunku do kobiet stosowana, lecz takowe, w miejsce powieszenia, mieczem będą

zgładzone.

§ 7. Na równi z karą śmierci traktuje się ukaranie na wieczne więzienie, które jednak zazwyczaj tylko z naszego najwyższego zarządzenia w drodze łaski, w miejsce należnej kary śmierci wymierzane będzie.

Karze śmierci na równi należy też szacować

ustanowienie na kogoś ceny za żywego bądź umarłego i ogłoszenie go wywołańcem.

Art. 6. O karach na ciele

§ 1. Karami na ciele są po pierwsze i nade

wszystko takie, które bezpośrednio utrapienie ciała bądź cielesne cierpienia przynoszą, po drugie takie, które poza bezpośrednią dolegliwością w następstwie przez przywiązanie do robót publicznych ciało

udręczają i cierpieć przymuszają, a po trzecie takie, w

wyniku których ktoś na publiczną hańbę wystawiony

będzie, a wreszcie po czwarte: istnieją także i inne kary

do nałożenia, które wolność pobytu w pewnych miejscach odbierają bądź ograniczają.

§ 2. Karami cielesnymi, które w tych krajach

dziedzicznych są w użyciu, są: publiczne biczowanie, piętnowanie, kary mutylacyjne, chłosta kańczugiem bądź rózgami. [...]

§ 7. Zwyczajnymi karami robót publicznych są:

iż ktoś do pracy skazany będzie w węgierskiej twierdzy pogranicznej bądź w jednej z twierdz w niemieckich krajach dziedzicznych do robót fortecznych, też w przędzalni lub innym domu poprawy, też przy wałach miejskich, areszcie lub innym w danym kraju

zwyczajnym miejscu kary, bądź do pracy przy

powstającym sądzie karnym, bądź urzędzie. Kary galer i pracy w kopalniach pozostają do dalszej decyzji

wstrzymanymi. [...]

§ 8. Jako kary na czci rozróżnić trzeba: stanie pod pręgierzem bądź przed kościołem w kunie, zamknięcie w domu dla obłąkanych, wystawienie na publicznym podniesieniu bądź na koźle, bądź u słupa, z dodaniem lub bez przywłaszczonej rzeczy, bądź obejmującego przestępstwo napisu. [...]

§ 9. Karami, które swobody pobytu na czas

pewien bądź na stałe pozbawiają, są: 1 - więzienie, 2 - wydalenie z określonego miejsca bez pozbawienia krajowego poddaństwa, 3 - wydalenie z wszystkich krajów dziedzicznych, z czym równoznaczne jest 4 - wydalenie z jednego kraju dziedzicznego, 5 -

wydalenie do określonego miejsca, czyli kara rezydencji przymusowej. [...]

Art. 104. O tym, jak postępować z przestępstwami, które wyraźnie nie zostały na tym miejscu przytoczone

§ 1. W niniejszej powszechnej karnej ordynacji sądowej są przestępstwa najpospolitsze, które

normalnie się zdarzają [...] jeżeli jednakże pewien zły

czyn, który ze względu na jego zło w pełni wydaje się

zasługiwać na ściganie i karę, jednakże w niniejszej

ustawie sądowej bądź wcale, bądź niedostatecznie

jasno został wyrażony, polecamy co do tego, by w pełni zostały rozważone wszystkie okoliczności

zachodzącego niebezpieczeństwa w wyniku umyślnego złego działania, powstałego ogólnego oburzenia, jak i spowodowanego publicznego bądź jednostkowego uszczerbku i by - przy stanie faktycznym wchodzącym w zakres ciężkich przestępstw - takowy zły uczynek, przez każdy sąd karny wedle podobieństwa zawartych w niniejszej ordynacji zasad, każdorazowo tak samo rozstrzygnięty został, jednakże taka okoliczność jako wyjątkowy przypadek przestępstwa winna być

traktowana, a wydany wyrok przed jego ogłoszeniem

do sądu wyższego, do wyższej wiadomości winien być

podany. [...]