Technische Universiteit Delft
Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen Transporttechnologie
B.J.C.M. Rutten Gecombineeerd weg-rail vervoer in Nederland en omgeving
Rapportage onderzoek, Rapport 91.3.TT.2863, Sectie Transporttechniek en Logistieke Techniek.
Overheid, NS en andere belanghebbenden hebben zich ten doel gesteld het volume van het goederenvervoer per rail in Nederland sterk te vergroten. Overwegingen hierbij zijn:
de concurrentiepositie van Nederland als distributieland;
de groei van het nationale en internationale goederenvervoer, mede als gevolg van Europa '92 en daarmee de toenemende congestie op de wegen en de toenemende milieubelasting door het wegverkeer;
de aanzienlijke rail-investeringen en verdere plannen hiertoe in de ons omringende landen en de in vergelijking hiermee geringe omvang hiervan in Nederland;
de handhaving en versterking van de mainport-functies van Rotterdam en Schiphol.
De wijziging van de modal-split in het goederenvervoer dient zodanig te geschieden, dat de nadelen zoveel mogelijk worden geëlimineerd zonder daarbij de voordelen teniet te doen. T.a.v. het railvervoer is dit mogelijk door de sterke punten van vervoer per vrachtwagen en vervoer per trein te combineren in het gecombineerde weg-rail vervoer (GWRV).
In een aantal gevallen, met name op de lange afstand boven 500 km kan GWRV reeds nu concurreren met het lange afstand wegvervoer. Hierbij wordt gebruik gemaakt van containers, wissellaadbakken en opleggers. Deze (klassieke) wijze van GWRV vindt reeds ongeveer 25 jaar plaats en zal de komende jaren naar verwachting een sterke groei doormaken, aangenomen dat leverbetrouwbaarheid, transporttijd, en capaciteit van terminals en infrastructuur worden verbeterd.
GWRV op middellange afstand (100-500 km) vindt nu zeer sporadisch plaats. Het wegvervoer is dermate efficiënt georganiseerd, dat op deze afstand GWRV niet concurrerend kan zijn bij de huidige werkwijze van met name het spoor, dat van oudsher sterk is georiënteerd op het individuele
wagenladingenvervoer en het bulkvervoer. Een deel van de oplossing zal dan ook moeten worden gezocht in geheel nieuw concept van het
goederenvervoer per rail, waarbij het tijdrovende en dure rangeren zoveel mogelijk wordt uitgebannen: een systeem van regelmatige vervoersdiensten met treinen van vaste samenstelling tussen verschillende overslagcentra, waarin snelle en efficiënte overslag plaatsvindt tussen weg en rail, maar ook van rail naar rail.
In een dergelijk geheel nieuw concept van GWRV leveren de spoorwegen vervoersdiensten aan wegvervoerders en verladers, waarbij de eerste zorgdraagt voor terminal-terminal vervoer en de laatste het deur-tot-deur vervoer behartigt.
De omvang van de potentiële GWRV markt op middellange afstand, dit is de goederen vervoersmarkt over de weg, welke gebruik maakt van standaard laadeenheden, bedraagt nu en naar verwachting in 2010:
Potentiële markt GWRV op middellange afstand
Vervoerd gewicht [106 ton] Vervoersprestatie [109 tkm]
1985 2010 1985 2010
Binnenlands 36 59 5 8
Internationaal 33 52 9 14
Totaal 69 111 14 22
Aanbevolen wordt een studie uit te voeren over het onderwerp:
Systeemontwerp voor GWRV op middellange afstand voor binnenlands en internationaal goederenvervoer met standaard laadeenheden, zichtjaar 2015.
De volgende aspecten zijn voor zo'n studie van belang: Goederenvervoer in Nederland en omgeving
Van het goederenvervoer op korte en middellange afstand dient te worden vastgesteld: huidige en geprognotiseerde goederenstromen in volume en aantal zendingen; goederenstructuur en verschijningsvormen nu en in de toekomst;
resulterend in een schatting van volume en zendingen van het GWRV in 2015. De verschillende vervoersmodaliteiten dienen daarbij te worden vergeleken t.a.v.:
milieu-aspecten als emissies, geluid;
ruimtebeslag en veiligheid. Systeemconcept van de totale vervoersketen
Een systeemconcept van vervoersdiensten dient te worden vastgesteld met als uitgangspunt de huidige graad van leverbetrouwbaarheid en efficiëntie in het wegvervoer.
Daarbij is van belang te optimaliseren naar grootte en aantal overslagcentra t.a.v. treinfrequentie, kosten, leverbetrouwbaarheid, milieubelasting, en verkeersbewegingen.
Logistieke en operationele concepten tussen terminals onderling moeten worden vastgesteld. Overslagpunten
Aandacht dient te worden gegeven aan overslagcentra voor: weg-rail overslag;
rail-rail overslag.
Uitgaande van het systeemconcept van vervoersdiensten dienen functionele eisen, interne logistiek en operations voor de overslagcentra te worden geformuleerd en voor de hierin passende overslagwerktuigen en transportmiddelen, resulterend in het opstellen van een aantal basis-ontwerpen. Hierbij dient o.a aandacht te worden besteed aan:
capaciteiten van overslagcentra en werktuigen; ruimtebeslag en lay-out van de overslagcentra; globale dimensionering van de werktuigen;
positionerings technieken voor transport- en overslagwerktuigen; mens-machine systemen en besturing voor de werktuigen;
directe overslag of overslag via buffering. Interne en externe kosten en baten
Zowel bedrijfseconomische als maatschappelijke kosten en baten van het nieuwe systeemconcept dienen te worden vastgesteld, rekening houdend met de actuele ontwikkelingen op dit gebied (b.v. t.a.v. investeringen en gebruik van de infrastructuur). Aandacht dient te worden gegeven aan kapitaalskosten en operationele kosten, alsmede aan baten zoals minder emissies, minder geluidsoverlast, verlaging energieverbruik, grotere veiligheid en minder congestie. Een en ander op internationaal, nationaal, regionaal en l
okaal niveau. Telematica
De eisen, welke vanuit het GWRV systeemconcept aan informatie uitwisseling worden gesteld dienen te worden geformuleerd. Aangegeven dient te worden, hoe dit in de huidige telematica infrastructuur kan worden opgenomen (INTIS, DOCIMEL, HERMES etc.).
Standaardisatie
Oplossingsrichtingen en aanbevelingen voor standaardisatie van laadeenheden (ISO, EURO, ACTS containers, wissellaadbakken, opleggers, bi-modale systemen) dienen te worden gegeven alsmede de hieruit voortvloeiende standaardisering voor werktuigen en transportmiddelen, onderscheiden naar verticale en horizontale overslag. Hierbij dient rekening te worden gehouden met internationaal geldende harde randvoorwaarden (b.v. ISO containers) en ontwikkelingen in met name de buurlanden BRD, België en Frankrijk, alsmede in Zwitserland t.a.v. het nieuwe Cargo-X produktiemodel. Ook dient aandacht te worden gegeven aan standaardisatie van kleinere laadeenheden, zoals b.v. rolcontainers, zodat gebruik van grote en kleine standaard laadeenheden optimaal wordt geïntegreerd.
Eveneens dient standaardisatie te worden nagestreefd in lay-out, interne logistiek, operations etc. van overslagcentra. Ruimtelijke ordening
Aandacht dient te worden gegeven aan de gevolgen van het ontwikkelde systeemconcept op: ruimtebeslag;
noodzakelijke aanpassingen in de infrastructuur; gevolg op aantal verkeersbewegingen. Invoering
Naast vaststellen van het systeemontwerp voor het jaar 2015 dient te worden aangegeven, langs welke weg dit stapsgewijs bereikt kan worden, zowel qua fysieke inspanningen, investeringen als qua te nemen maatregelen als heffingen, subsidies, prijsbeleid etc..
Rapporten studenten Transporttechniek en Logistieke Techniek
