Dział Rzemiosła Artystycznego

Anna Kwaśnik-Gliwińska

Dział Rzemiosła Artystycznego

Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 19, 333-340

DZIAŁ RZEMIOSŁA ARTYSTYCZNEGO

1993-1995

W latach 1993-1995 zbiory D ziału Rzemiosła A rtystycznego M uzeum N aro­ dowego w Kielcach wzbogaciło 27 obiektów, z czego 2 pochodziły z daru, 1 z prze­ niesienia z Działu M alarstw a i Rzeźby, 16 z pozysku własnego z różnych źródeł, 1 z wymiany, a tylko 7 z zakupu. Były to obiekty bardzo różnorodne, jak: meble, wy­ roby ceramiczne z fajansu i porcelany, szkła, zegary i wreszcie jeden wysokiej k la ­ sy artystycznej wyrób złotniczy.

Poniżej omówione zostaną wyłącznie obiekty najcenniejsze, których pozyska­ nie w istotny sposób podniosło w artość posiadanych już kolekcji.

W środkowych lub południowych Niemczech w latach 1730-1740 wykonano s t ó ł (nr inw. MNKi/R/2577) zakupiony w 1994 roku ze środków Fundacji Współ­ pracy Polsko-Niemieckiej z przeznaczeniem do stałej ekspozycji pałacowej, a za­ razem do przygotowywanej wówczas ogólnopolskiej w ystaw y sztuki niemieckiej w zbiorach polskich. Stół prostokątny o wymiarach: 78 x 166 x 79,8 cm, o konstrukcji szkieletowej z sosny, zdobiony je s t fornirem z wielobarwną in ta rsją z różnorodnych gatunków drew na, jak: orzech, palisander, jabłoń, czereśnia, dąb, jaw or, a także inkrustow any m asą perłową i rogiem bydlęcym. Nogi, w formie kręconych kolum n o zaznaczonych torusowych bazach i kapitelach, spoczywają na kostkowych coko­ łach z motywem ceowego a k a n tu n a jasnym tle. Trzony kolum n owinięto spiralnie jed n y m szerokim i dwoma w ąskim i w ałkam i. Cokoły połączone są krzyżakiem ozdobnie wycinanym w motywy ceowe, o kraw ędziach podkreślonych ja s n ą in ta r­ sją paskową. Pośrodku krzyżaka zw ornik złożony z kilku mocno spłaszczonych form

Ryc. 11. Stół z alegoriam i cnót, N iem cy 1 7 3 0-1740, nr inw. MNKi/R/2577

talerzowych o różnej średnicy i zwieńczony gałką. Górna część stołu o podziałach architektonicznego belkowania: u dołu wałek ujm uje węższe oskrzynienie o wyła­ m anych narożach, mieszczące dwie szuflady. W czołach szuflad i pozostałych pła­ szczyznach fryzu - sześć prostokątnych k w ater zdobionych sym etryczną in tarsją

kwiatową na jasnym tle. W wyłam anych narożach podobne kolorystycznie motywy zwiniętego akantu. Szczególnie bogatą dekoracją intarsjow aną ozdobiono nieco szer­ szy blat. W mniejszym, odkreślonym ciem ną ram ką, prostokącie cęgowe zawijające się wolutowo wstęgi wydzielają trójkątne pola narożne i centralny - wielołukowy m edalion (o osiach zaznaczonych kw iatonam i), w które wkomponowano wyobraże­ nia figuralne o bardzo przem yślanym program ie ikonograficznym. Pośrodku — Ale­ goria Zgody: dwie ściskające się postaci kobiece w antycznych rozwianych szatach - Spraw iedliw ość z m ieczem i Pokój z gałązk ą oliwną. W przyłuczach siedzące w powłóczystych szatach alegorie cnót: M iłosierdzie (z dyskiem z płom ieniam i na jednej i ze skrzydłami ze strusich piór oraz opuszczoną świecą w drugiej ręce), Praw da (obejmująca łabędzia), Pokój (z gałązką oliwną) i Sprawiedliwość (z pasem spływa­ jącym na kolana) z lewej wzniesionej dłoni, a które częściowo tłumaczyć m ożna jako Elem enty: Ziemia z lewej u dołu i Powietrze (Niebo) z prawej u góry. Całość wyo­ brażenia je s t dosłowną ilu stracją P salm u 85, a zwłaszcza w ersetu 11 i 12, choć po bliższej analizie można odnaleźć odniesienia także do innych słów tego psalm u:

11. „Spotkają się ze sobą miłosierdzie i praw da,* ucałują się wzajem sprawiedliwość i pokój 12. Praw da z ziem i wyrośnie, *

a sprawiedliwość wyjrzy z nieba”

(tłum. Czesław Miłosz)

Ryc. 12. B lat stołu z alegoriam i cnót, N iem cy 1 7 3 0-1740, nr inw. MNKi/R/2577 Otaczająca sceny figuralne dekoracja ceowo-cęgowo-akantowa z wkomponowa­ nymi w zwoje motywami kwiatowymi i gałązkam i ak a n tu wykreślona została b a r­ dzo spraw nie. Kunsztowność wykonania podkreśla fakt wykorzystania do intarsji różnorodnych szlachetnych odm ian drew na o różnych barw ach, biegu słojów i n a­ tu ra ln y c h spęk aniach, zastosow ano tak że p op ularn y w Niemczech róg bydlęcy i m asę perłową.

Stół je s t niew ątpliw ie wyrobem niem ieckim . Nogi toczone spięte krzyżakiem w ystępują w środkowych Niemczech od D rezna i B erlina po Brunszwik, a także na południu - Augsburg, Ulm, Bam berg. Zwłaszcza w ośrodku brunszwickim, obok

bogato zdobionych blatów, stosowano typ nóg skręconych spiralnie z więcej niż je d ­ nego w ałka. Dla południa charakterystyczne je st akcentow anie elem entów arch i­ tektonicznych i „kw aterowe” rozłożenie ornam entu. Powstać mógł najpóźniej ok. 1730 roku, ze względu n a stopniowy zanik w 2. ćwierci XVIII wieku tego typu nóg i odejście k u rozw iązaniom rokokowym preferującym podpory esowato wygięte. Potw ierdza to także ornam entyka intarsji w ykazująca jeszcze wyraźnie znam iona regencji, o przeważających motywach taśmowych stanowiących ram y dla sym etrycz­ nych kompozycji z kwiatów i gałązek mocno podsuszonego ak a n tu , ściśle w pisa­ nych w wyznaczone kw atery.

Stół prezentow any był w 1996 r. na wystawie S ztu ka niemiecka 1450-1800 w

zbiorach polskich, a obecnie wszedł w skład stałej ekspozycji w nętrz w pokojach

prałatów krakow skich na piętrze kieleckiego pałacu.

W sposób dość nieoczekiwany, bo w drodze wymiany za XVII-wieczny pacyfi­ kał, trafiła do zbiorów w 1995 r. m o n s t r a n c j a (nr inw. MNKi/R/2003) z kościoła św. K atarzyny n a Służewcu w W arszawie, dzieło jednego z najwybitniejszych złot­ ników poznańskich przełom u XVII i XVIII stulecia - Krzysztofa N eum anna (począt­ kowo jako depozyt; w ym iana potwierdzona decyzją MKiS z 10.04.1996 r.). W ykona­ no ją ze sre b ra i częściowo złocono, stosując kucie, trybow anie, fa k tu ro w an ie, grawerowanie; niektóre elem enty, ja k plakiety, odlano i cyzelowano. Wysokość m on­ strancji: 54,0 cm, średnica glorii: 27,0 cm, stopa o wym iarach: 20,5 x 15,5 cm.

Stopa na rzucie wydłużonego czteroliścia, z płaską kryzą, o wypukłym płaszczu

i wypiętrzonej tulei z ażurową n ak ładką wycinaną w trójliść u góry. W łukach k ró t­ szych główki puttów osadzone na trójkątnych plastronach z frędzlam i, ujęte w roz­ łożyste skrzydła i zwoje akantu. W płaszczyznach dłuższych, w polach wyznaczo­ nych przez m ięsiste zwoje akantu, wmontowane nakładki z wyobrażeniami świętych: P iotra (z księgą i odwróconym krzyżem) i Paw ła (z mieczem). Na tulei, nad wize­ runkiem św. P iotra graw erow ana tarcza określona akan tem z herbem Ogończyk, z gałązkam i palmowymi u dołu, którą wieńczy kapelusz biskupi z trzem a rzędam i chwastów. Wokół herbu litery: S IS / A B / A S / CG.

Trzon wieloczłonowy z półplastyczną dekoracją złożony z puklowanego talerzy ­

ka, owoidalnego nodusa ujętego w w ypukłe pierścienie oraz mocno wydłużonej, dołem owoidalnej i zdobionej a k a n te m nasad y dźw igającej glorię. Nodus ujęty u dołu w liście a k a n tu z trzem a pełnymi uskrzydlonym i główkami puttów, w p ła­ szczyznach między skrzydłam i ukazano A rm a Christi: kolum na i rózgi, skrzyżo­ wane: krzyż, drabina i włócznie oraz m isa i lawabo.

Gloria typu słonecznego o zarysie owalu. Puszka kolista zam knięta sfazowa-

nymi szybkami, ujętym i w dwa pierścienie. Plakiety o karbowanych brzegach, o ta­ czające puszkę, opracowano odmiennie. Frontową, z liśćmi a k a n tu kulisowo u jm u ­ jącym i puszkę, wieńczy plakieta z popiersiem Boga Ojca o rozłożonych ram ionach, wychylającego się ze skłębionych chm ur, niżej pełnoplastyczne w yobrażenie D u­ cha Świętego w postaci gołębicy. P lakieta rew ersu o bogatszych symetrycznych zwo­ jach a k a n tu z kw iatam i. Prom ienie glorii n a przem ian proste i płom ieniste. R a­ m iona — w formie lekkiej wici winorośli z liśćmi i gronam i - wychodzą z górnej zwężonej części trzonu i oplatają po obu stronach prom ienie, wchodząc do zw ień­ czenia w formie korony królewskiej z kw iatonam i o pałąkach z wypukłych owali, na których w sp arta je st kula z krzyżem równoram iennym .

W yjątkowy efekt dekoracyjny uzyskano dzięki pokryciu złoceniem wypukłych partii ornam entalnych stopy, nodusa i glorii, a także prom ieni i częściowo korony z krzyżem oraz gron winorośli. Na spodzie kryzy stopy napis fundacyjny: + S T A ­

Ryc. 13. M onstrancja, Polska, Poznań, 2. poi. XVII w., nr inw. MNKi/R/2003; a - strona frontowa, plakieta w ieńcząca z popiersiem Boga Ojca, b - rew ers z plakietą o bogatych sy ­

m etrycznych zwojach akantu z kw iatam i

I N ECCL: CATH: P O S N A N IE N S I S R E M E N S I ECCL: M ETR: G N ESN : CANO- NICIUSJ E C C LEAE S W E P A R O C H IA L IM Ą K O L N E N V T IH A E R E S I N W IE R Z ­ B IE AD M AJOREM D E I G LO RIAM O FFERT AD 1699, wyraźnie wskazujący na

osobę fundatora, który w 1699 roku przekazał om aw ianą m onstrancję do kościoła parafialnego w Mąkolnie. Był to S tanisław Józef Sierakowski, archidiakon poznań­ ski, śrem ski, kanonik gnieźnieński, w arszaw ski i prawdopodobnie kujaw ski (Nie- siecki, T: 8 s. 367). Wywodził się on z linii waplewskiej Sierakow skich piszącej się

hrabiowie z Bogusławie, a bratem jego dziada J a n a był słynny opat Stanisław z opac­

tw a benedyktynów na Świętym Krzyżu. Trudno dziś dociec, jakie były losy zabyt­ ku. Może pierwotnie zamierzona fundacja przeniesiona została do W arszawy w chwili objęcia przez Sierakowskiego kapituły warszaw skiej.

Na wewnętrznej części płaszcza, w pobliżu im ienia fundatora w napisie fun da­ cyjnym znajduje się ry ta sygn atu ra C N. Porównanie m onstrancji z innym i wyro­ bam i złotniczymi z teren u Wielkopolski, zespół motywów ornam entalnych, wreszcie inicjał wykonawcy C N , pozwalają związać obiekt z jednym z czołowych złotników poznańskich przełom u XVII i XVIII wieku - Krzysztofem N eum annem . Swój m aj­ stersztyk wykonał on w 1673 r. w pracowni Ł ukasza W rzaskowicza i do śm ierci (ok. 1712 r.) wykonał wiele prac złotniczych, spośród których do dziś 19 zachowało się na terenie Wielkopolski (PSB T: 22 s. 692). Podobnie ja k inne sygnowane dzieła Neu- m anna, obiekt odznacza się wyjątkowo pięknym i proporcjami. C harakterystyczną dla 2. poł. XVII w. glorię słoneczną o prom ieniach n a przem ian prostych i falują­ cych, oplecioną wicią winorośli z liśćmi i wyrazistymi gronami, zaczerpnął N eum ann od swego m istrza - Łukasza Wrzaskowicza. M onstrancja łączy wiele motywów chęt­ nie używanych przez poznańskiego m istrza, ja k czteropłatkow a stopa z uskrzydlo­ nym i główkami aniołków i m ontowanym i nakładkam i. W trzonach kielichów, m on­ strancji czy pacyfikałów N eum anna w ystępują gruszkow ate lub owoidalne nodusy zdobione najczęściej pełnoplastycznymi główkami puttów, ujęte w płaskie puklowane talerzyki. W łaśnie w wyrobach N eum anna pojawia się ta k często n ak ład k a w ień­ cząca puszkę wyobrażająca popiersie Boga Ojca z otw artym i ram ionam i i Ducha Świętego na tle chm ur. Widzimy ją między innym i na m onstrancji z kościoła p a ra ­ fialnego we W ronkach, a także na m onstrancji z kościoła poreformackiego w K ali­ szu, która w proporcjach całości oraz w opracowaniu większości szczegółów wydaje się być najbardziej zbliżona do kieleckiej. N eum ann wykonywał inne prace dla Sie­ rakowskich, (m.in. przerabiał pacyfikał z Kopanicy) i prawdopodobnie dlatego, w ła­ śnie u niego zamówił Stanisław Józef Sierakowski fundowaną przez siebie m on stran ­ cję. Krzysztof N eum ann znaczył swe wyroby m onogram em C N w dwuliściu, ale pracując zapewne na powierzonym m ateriale, mógł ograniczyć się tylko do rytego inicjału.

Przedstaw iona powyżej m onstrancja, jako obiekt ta k wysokiej klasy, zajmuje wśród wyrobów złotniczych w zbiorach kieleckich pozycję wyjątkową. Z aprezento­ wano ją w 1997 r. na wystawie Pod jedną koroną. K ultura i sztuka w czasach unii

polsko-saskiej - zorganizowanej przez Zamek Królewski w W arszawie i P aństw o­

we Zbiory Sztuki w Dreźnie - w grupie dzieł dokum entujących najw ybitniejsze osią­ gnięcia artystyczne rzem iosła polskiego w początkach panow ania królów z saskie­ go rodu Wettinów. Będzie jednym z najpiękniejszych obiektów prezentowanych na przygotowywanej w skrzydle północnym kieleckiego pałacu stałej Galerii M alarstw a Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej.

Innym zabytkiem , który pokazany zostanie n a Galerii w sali z XVIII-wieczną stu d n ią pałacową je s t porcelanowy p ó ł m i s e k ze sceną w typie m alarstw a An- toine’a W atteau wykonany w m anufakturze w Miśni około poł. XVIII w. (nr inw. MNKi/R/1946). Zakupiono go z funduszy Fundacji W spółpracy Polsko-Niemieckiej od prywatnego kolekcjonera. Powierzchnię naczynia o średnicy 29,5 cm pokrywa skom plikow ana dekoracja reliefowa, w której ta k celowała ta wytwórnia, opraco­ wując wiele wzorów naśladow anych potem w innych ośrodkach. Kołnierz podzie­ lono na 4 części grupam i 4 prom ienistych pukli, stanowiących tło dla ulistnionych i ukwieconych wici roślinnych tworzących k artusze, w które wpisano na przem ian trzy równoległe strzały i ułożone promieniście puklowane palm ety. W gładkich re ­ zerwach w złotych rokajowych obram ieniach w ystępują bukiety tzw. kw iatów bo­

tanicznych, m.in. tulipany, róże, astry, niezapom inajki, słoneczniki. Pośrodku lu ­

stra wieloplanowa scena. Na tle fragm entu p arku i drzew o wysoko umieszczonych koronach, pod cokołem pom nika z puttem bawiącym się z delfinem, pokazano

gru-Ryc. 14. P ółm isek m i­ śn ie ń sk i, ok. 1750, nr

inw. M NKi/R/1946

pę osób. N a pierwszym planie siedząca p a ra pogrążona w rozmowie, obok dwie ko­ biety i trzech mężczyzn. Z prawej strony jezioro, dwaj siedzący w ędkarze i kościółek z sy g n atu rk ą n a dachu. Z lewej bardziej rozległy pejzaż ze stojącymi i siedzącymi postaciam i oraz jeżdżcem , w głębi woda, zarysy m ia sta i zam ek z kościołem na wzgórzu. Scena m alow ana je st wielobarwnie o mocno nasyconych tonach, co ch a­ rakterystyczne było dla okresu tuż przed połową wieku XVIII. Elem entem d a tu ją ­ cym je s t tu dekoracja reliefowa typu Dulong, od nazwy firm y am sterdam skiej Go- defroy et Dulong, na której zamówienie w 1743 r. wykonano po raz pierwszy serwis z tym ornam entem . Sceny fig uralne parkow e w typie W atteau, w ykorzystujące ówczesną grafikę francuską, popularne stały się w M iśni od la t 40. XVIII w. Począt­ kowo 1-3-osobowe, często utrzym ane w jednej tonacji kolorystycznej (jak w serw i­ sie zwanym Zielony Watteau — ze zbiorów Zam ku Królewskiego na W awelu i p ała­ cu Zam oyskich w Kozłówce), stopniowo uległy znacznem u rozbudow aniu. Obok skrom nej scenerii parkowej pojawiły się rozległe pejzaże ze zróżnicowanym sz ta ­ fażem i m otywam i architektonicznym i. Scena n a talerzu kieleckim reprezen tuje w łaśnie ten typ bardziej rozwinięty, z ok. poł. XVIII stulecia i należy do najpięk­ niejszych z zachowanych w polskich zbiorach muzealnych. Datow anie potwierdza wysokiej klasy dekoracja m alarsk a o krótkich, zdecydowanych pociągnięciach pędz­ la i charakterystycznej zimnej gam ie barwnej.

Spośród innych nabytków D ziału Rzemiosła w arto wspomnieć o d w ó c h z e ­ g a r a c h wiszących. Jeden o w ym iarach 46 x 61,5 cm (ram a 63 x 79 cm), do nie­ daw na w zbiorach Działu M alarstw a i Rzeźby, to św ietny przykład południowo- niemieckiego zegara obrazowego z 1. poł. wieku XIX (nr inw. MNKi/R/ 2301). T ar­ cza zegara została tu w m ontow ana w wieżę stanow iącą elem ent m ałom iastecz­ kowego pejzażu z rzeką i wzgórzami. W m iasteczku toczy się norm alne powszednie życie, przechadzają się liczne osoby z tow arzystw a w ubiorach z epoki biederm eie­

ru, toczy się rozmowa przy studni, na traw ie wypoczywają krowy, po drodze jedzie wóz ciągniony przez wychudłego konia. Scena m alow ana je st na blasze i ujęta w sze­ roką profilowaną ram ę z plastycznym i listkam i. Obok m echanizm u zegarowego był niegdyś wyposażony w urządzenie (dziś nieczynne) wygrywające melodie: Tysiąc w a­

lecznych i Boże coś Polskę, co może świadczyć o ingerencji miejscowych zegarm i­

strzów. Dodatkowy efekt uzyskano dzięki um ieszczeniu przy pompie na pierwszym planie profilowanego p rętu szklanego, który po uruchom ieniu imitował ruch wody. Zegary obrazowe cieszyły się w tam tych czasach dużą popularnością, stanow iły swoisty obraz gustów epoki.

Ze starych zasobów podworskich pochodzi wpisany do inw entarza m uzealnego inny zegar (nr inw. MNKi/R/1953) o w ym iarach 73 x 47 cm, stylistycznie u trzy m a­ ny w duchu klasycyzmu, należący do grupy zegarów schwarzwaldzkich. D rew nia­ ny, zagruntow any i pokryty biało-zielono-złotą m alatu rą , wykonany został w N eu­ s ta d t - jed n y m z głów nych ośrodków z e g a rm istrz o w sk ic h n a tym te re n ie - w wytwórni M ichaela Sichlera, prawdopodobnie w początku XIX w. Kolista tarcza, zwieńczona bukietem kw iatów spływającym z kanelow anego wazonu, u ję ta je s t w kolum ny korynckie n a w ysokich cokołach połączone pełnym belkow aniem . W zwieńczeniu w arkadzie z podwieszoną k o tarą Alegoria C zasu - półnaga kobieta oparta o obelisk, obok waza płom ienista. Po bokach, na osiach kapiteli kolum n bocz­ nych dwie wazy z płom ieniam i łączącymi się lukiem ze środkową arkadą. Skompli­ kowany m echanizm może być dziełem zegarm istrza podpisanego z tyłu na jego od­ wrocie, nieodczytanego z nazw iska. Do zbiorów m uzealnych obiekt dotarł w 1945 r. z pałacu ks. Druckich-Lubeckich w Bałtowie. W ich posiadanie wszedł zegar poprzez skład F. Bobrowskiego w W arszawie, którego owalna pieczęć zachowała się n a od­ wrocie.

Na zakończenie w arto wspomnieć o f a j a n s o w e j w a z i e - cache-pót (wysokość - 25,3 cm, średnica - 29 cm), wykonanej w mało znanej wytwórni dolno­ śląskiej R icharda M axa Krausego, czynnej w Świdnicy w latach 1882-1930. M iała ona wysokie aspiracje, dbała o poziom artystyczny swych wyrobów i aktu aln ość oferowanych wzorów, przechodząc od form historyzujących, przez secesję po w yra­ finowane, przeznaczone dla bardziej wymagających odbiorców naczynia w stylu A rt Deco. O m aw iana waza - u trzym ana w duchu secesji - (zakup w 1995 r., n r inw. MNKi/R/1834) w ykonana je st z fajansu delikatnego z plastyczną dekoracją, pokry­ tego mocną w ielobarw ną m a la tu rą i przejrzystym szkliwem . K orpus n a rzucie kolistym , dołem nieco wydęty, spoczywa n a węższej czworobocznej stopce określo­ nej czterem a wklęsłymi lukam i i dekorowanej gałązkam i, grzebieniowym rokajem i w narożach - liśćmi nasturcji. Na ciemnokobaltowej powierzchni wyodrębniono dwie duże rezerwy o nieregularnym obram ieniu roślinnym , utworzonym z zielo- nobrązowych liści nasturcji oraz biało-różowych i biało-fioletowych stylizowanych kwiatów tejże rośliny, a także innych nie zidentyfikowanych. We w nętrzach rezerw - dwa zróżnicowane pejzaże. Jeden z drogą polną w idzianą poprzez ustaw ione na pierwszym planie ułam ane trzony szarych kolum n i rosnące między nimi rozgałę­ zione drzewa. W drugim polu pejzaż wodny z porośniętym drzewam i przeciwległym brzegiem , w idziany poprzez rosnące na pierw szym planie słabo u listn io n e, ale mocno rozgałęzione drzew a. W obu w idokach p a rtia bladoniebieskiego nieba z żółtawymi chm uram i. Kontury wszystkich przedstaw ionych motywów, fa k tu ra liści i kwiatów podkreślone są płaskim , ale w yrazistym reliefem. W aza sygnowana je st charakterystycznym dla zakładu znakiem: przekreśloną ukośnie tarczą herbową i literam i M K, a także znakam i wzoru 1835 i 129. W aza o wyjątkowo pięknej sece­ syjnej dekoracji, interesująco zakomponow anej, o charakterystycznym dla epoki

m odernizm u, a zaczerpniętym ze sztuki japońskiej sposobie widzenia poprzez pierw ­ szy plan. P iękna forma, dobór ornam entu i sposób jego rozłożenia oraz w yjątko­ wej urody mocna kolorystyka świadczą o dużych możliwościach artystycznych tej wytwórni. W przyszłości waza prezentow ana będzie na Galerii M alarstw a Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej przy dziełach twórców epoki secesji, św ietnie kom ­ ponując się z wyobrażanym i przez nich motywam i floralnym i, a zwłaszcza S tu d iu m

nasturcji S tanisław a W yspiańskiego.

A nna K w aśnik-G liw ińska

DZIAŁ MILITARIÓW

1993-1995

W sytuacji ogólnie znanego b rak u funduszy na zakupy m uzealne godnym pod­ k re śle n ia je s t fakt, iż udało się nam pozyskać sponsora - F undację W spółpracy Polsko-Niemieckiej, k tó ra w 1994 r. w zw iązku z przygotowywaną przez nasze m u­ zeum w ystaw ą S ztu k a N iem iecka 1450-1800 w zbiorach polskich wyasygnowała pieniądze n a zakup dwóch eksponatów , o których poniżej.

Ryc. 15. Zbroja niem iecka z poł. XVI w ieku, nr inw. M NKi/B/605