Uwagi o epizootiologii robaczycy płucnej budła na Żuławach

(1)

MARIAN ŚWIETLIKOWSKI (Warszawa)

Zakład Parazytolog.U PAN

UWAGI O EPIZOOTIOLOGII ROBACZYCY

PŁUCNEJ BYDŁA

NA

ŻUŁAWACH

[74]

Pracę

nad

epizootiologią

robaczycy

płucnej bydła

na

Żuławach

rozpo-

częto

w kwietniu 1954 r.

głównie

jako

pracę usługową

dla potrzeb rol-

nictwa w

związku

z rozwojem hodowli na depresyjnych terenach o obfitej

roślinności.

Przedmio, tem

badań były zwierzęta stanowiące własność Zespołów

PGR

Książęce Żuławy

i Nowy Dwór

Gdański.

Robaczyca

płuc

na tych terenach

występowała

latentnie od wielu lat,

nie

stanowiła

jednak problemu gospodarczego w

małych

gospodarstwach

stosujących

w zasadzie alkierzowy wychów

bydła.

Przebudowa gospodarki z indywidualnej na

wielka.stadną pociągnęła

za

sobą także kłopoty

z wychowem, tym bardziej ,

że

zmieniono w

związku

z nowymi potrzebami

metodę

wychowu z alkierzowej na

pastwiskową.

Główną uwagę

w tej pracy zwrócono na

sezonowość występowania

i opracowanie czynników

sprzyjających

temu sezonowemu szerzen iu

się

inwazji. W tym celu przebadano

dynamikę

wydalania larw w cyklu rocz-

nym u

zwierząt zinajdujących się

na pastwiska ch pierwszy rok i starszych.

Ogólnie zrobiono ponad 2500 analiz baermannowskich

kału.

Badania te

wykazują, że największa ekstensywność

inwazji przypada

na

miesiące: październik

i listopad.

Podobne wyniki uzyskano z danych sekcyjnych (ponad 10 OOO)

rzeźni

w

Elblągu,

gdzie poddawane

są

ubojowi

zwierzęta

tylko z

Żuław.

Przebadano poza tym

biologię

larw

pasożyta

Dictiocaulus viviparus,

który jest. jak

dotąd się uważa„

jedynym czynnikiem

wywołującym

ro-

baczycę płuc

u

bydła.

W tym celu przebadano z

pomocą

metody baerman-

nowskiej pastwiska, wodopoje i

przepędy bydła.

Uzyskane wyniki wska-

zują, że

larwy

mogą dojrzeć

do stadium inwazyjnego na pastwisku : i

że kał

jest naturalnym rezerwuarem wilgoci

wystarczającym

dla dojrzewa-

nia larw.

Larwy Dict. iocaulus viviparus pierwszego stadium

są

bardzo

wrażliwe

na wysychanie i

giną już

po

upływie

1 minuty od chwili wysuszenia.

Przebadano

^także

obory,

powierzchnię

nawozu,

^zawartość

koryt,

^kałuż

i

wszędzie

znaleziono larwy Dictiocaulus · viviparus w

różnych

stadiach

rozwoju.

Przeprowadzono

także doświadc,zenia

w celu sprawdzenia

możliwości

zhnowania larw.

Wyniki tych

doświadczeń były

pozytywne, larwy

prz.ezimowały

i zwie-

rz.ęta zaraziły się

nimi

wiosną.

Wiadomości Parazytologiczne nr 5 - Supplementum

(2)

182

M. SWIETLIKOWSKI

Zbadano

także

drogi, którymi larwy

mogą być

wydalane z organizmu

zwierząt

chorych;

są

nimi przewód pokarmowy i drogi oddechowe.

Dużo

miejsca w pracy

poświęcono

. zagadnieniu zapobiegania robaczycy

płuc,

szczególnie w odniesieniu do pastwisk i wodopojów.

Dane uzyskane do chwili obecnej nad

epizootiologią

robaczycy

płuc

bydła na Żuławach upoważniają do wysunięcia następujących wniosków:

1)

zw:erzęta są

nosicielami

pasożytów

przez

cały

rok, szczególnie

zwierzęta

w wieku ponad 1 rok.

2) Szczyt nasilenia inwazji przypada na

jesień (październik

; i listopad).

3)

Wio,s.ną

inwazja zaczyna

się

w maju; jako pierwsze

ulegają

jej

zwierzęta

urodzone

wiosną

tego roku, p,rzy czym

źródłem

inwazji

są

zwie-

rzęta-nosiciele

oraz larwy, które

przezimowały

na pastwisku.

4)

Zwierzęta zarażają się

na pastwisku i w wodopojach o

stojącej

wodzie. Oba

źródła

inwazji

mają .równorzędne

znaczenie.

5)

Największą rolę

w rozsiewaniu la.rw na pastw:sku

odgrywają

zwie-

rzęta chore na robaczycę i

wykazujące

jednocześnie objawy biegunki.

G) Koprologiczna diagnoza robaczycy

płuc bydła

nie

może opierać się

na jednorazowym badaniu

kału

podejrzanego

zwierzęcia,

a

kał

taki

należy badać Cel

najmni, ej trzykrotni, e w

odstępac:h

jednodniowych.

K BOIIPOCY 3IIl13OOTOJIOfl1l1 )Xl1KTl1OKAYJIE3A Y KPYIIHOfO

POfATOfO CKOTA HA )KYJIABAX

B npo113so,1111Mb1x no 3Til13OOT11JIOr1111 ,1111KT11OKay Jie3a HCCJie,110BaH11ax oco6oe BHl1il,\aHl1e 6bIJIO O6pa11.1eHO Ha pacrrpocTpaHeHHe Jil1"111HOK Ha nacT6Hll.lE\ Ha 8O3- MO:>K!-IOCTb 3apaJKeHl1Jł B CKOTHbIX ,!IBOpax J,I Ha BO,!IO[!Oe, "!TO .HBJiaeTCJł B 0611.1eM HCTO"!HMKOM l1HBa3Ml1. MHoro MecTa IlOCB.Hll.le!-Io TaKJKe 6MOJI0r1111 Jll1"111HOK. II0,11- po6Ho 6bIJia 11CCJie,!IOBaHa ,!111HaM11Ka y,11aJie1-IJ,1Jł Jll1"111HOK B ro,1111"11-IOM ~11K.Jl(' 11 pe- ar11posaH11e JIJ,l'{J,IHOK Ha pa3Hble yc.JIOBl1Jł cpe,11hr, J13 ,11aHHb!X Ha6JIJO,!leH11ii MO,KHO 113B.Jieqb CJie,11yJ01.QJ,1e BblBO,!lbI:

1. )K11BOTHb!e JłBJIJł!OTCJł HOC11TeJIJłMl1 l1HB831111 B Te"!eHl111 ~eJioro ro,11a.

2.

Ky J1bM11Haq11a mrna31111 (Hanp.HJKeH11e) np11xo,1111TC.H Ha oceHb.

3. BecHo(r 11HBa311a Ha"lvrnaeTca s Mae; B nepsyJO oqepe,11h no,11sepraroTca ex 1"0JIHTa.

4. )K11BOTHbie 3apaJKaJOTC.H paBHO Ha nacT61111.1e, KaK 11 Ha 8O,!IO[IOJłX co CTOH'cleii BO,11O11.

5.

KorrpoJior11qecK1111 ,1111arHO3 3arro,11O3peHHOro s ,1111KTl1OKayJie3e poraToro cKo- Ta He ,11O.JI,KeH Hl1KOr,11a orpaHl1"111BaTCJł O,!IHOKpaTHbIM TOJihKO l1CCJie,11OBaH11eM 3K- CKpeMeHTOB.

6.

B

yc.JIOBl1.RX )KyJiaB Jll1"111HK11 rrepeJK11BaJOT 311MY,

SOME REMARKS ON THE F'PIZOOTIOLOGY OF LUNG HELMINTHIASIS

IN CATTLE IN THE DISTRICT OF

ŻUŁAWY

Summ ary

In

the examination c.arried -0n the epiw-0tiology of Jung helminthiasis particular attention was paid to !1e spread of the larvae o,n pastures, to the possibility of invasion in cow-sheds, and to watering-places as sources of invasion. Much room was also

(3)

UWAGI O EPIZOOTIOLOGII ROBACZYCY PŁUCNEJ BYDŁA 183

devoted to the biology of the larvae. The dynamics of the remova:l of larvae in

the annual cycle and the behaviour of the larvae in different environmental ,con-

ditions were examined in detail. The following conclus:ions may be drawn from

the exa mination :

(I)

Animals are carriers of the invasion throughout the yeaT.

(2) A peak of the invasion (high incidence) is reached , in autumn. (3) In spring

the inva:sion begins in May and calves are the first to be invaded. (4) Animals are

~nfected both on pastures and in watering-places with stagnant water. (5) The

coprological diagnosis of the cattle sus.pected of lung helminthiasis must never be

based on a single coprological test. (6) Larvae can hibernate in the conditions

prevalent in

żuławy.