Stefan Moysa
"Christen als Humanisten", Heinz
Robert Schlette, München 1967 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 38/2, 186
186
R E C E N Z J Elo g ii p ro tesa n ck iej, o ile m ożn a d ziś o ta k im m ó w ić, w w y ja śn ie n iu k o sm ic z nego d zia ła n ia ła sk i.
D o sk o n a ły refe r a t C j u i g a r a , p o św ię c o n y jest b ard ziej w e w n ą tr z - k o śc ie ln e m u za g a d n ien iu in s ty tu c ji w r e lig ii. N a ty m tle autor r o z w ija z a g a d n ie n ie k a p ła ń stw a , k tórego za d a n ie w id z i w p o łą czen iu o fia r d u ch o w y ch w ie r n y c h z o fia rą C hrystu sa. D o te j sa m ej k a te g o r ii r e fe r a tó w m ożn a r ó w n ież za lic z y ć op ra co w a n ie p r a w o sła w n e g o teo lo g a S c h m e m a n n a o_w ol^ j io ś c i w K o śc ie le . T eo lo g ia p r a w o sła w n a m oże jego zd a n iem p rzy czy n ić się d o ro zw ią za n ia teg o p ro b lem u , g d y ż w ią ż e śc iśle K o śció ł z osobą D u ch a Ś w ię teg o , k tó ry jest D u ch em w o ln o śc i.
N ie p od ob n a w k ró tk iej re c e n z ji od d ać b o g a ctw a m y ś li i św ie ż o ś c i sp o j- rezn ia w sz y stk ic h b ez w y ją tk u op racow ań . T eo lo g ia p osob orow a o k a zu je się w nich jak o n iezn a n y k raj, k tó ry p o zw a la od k ry w a ć się oszo ło m io n em u t u ry ście, p ragn ącem u w jak n a jk ró tszy m cza sie jak n a jw ięcej zobaczyć. A je d nak p rzy le k tu rze k sią żk i rodzą s ię p e w n e za p y ta n ia . C zy w ęd ró w k a tego tu r y s ty n ie je s t zan ad to p osp ieszn a? C zy n ie p o w in ie n on d łu żej z a tr z y m y w a ć się nad jed n y m , bardziej cie sz y ć s ię p ię k n y m i krajobrazam i? C zy zatem n ie n a d szed ł już czas, ab y p o d su m o w y w a ć p e w n e d y sk u sje, w sk a z y w a ć na osią g n ięcia , b u d o w a ć sy s te m a ty k ę tw ie r d z e ń o u sta lo n y m sto p n iu p ew n o ści? W św ie c ie , k tó ry ty ie sp raw k w e śtio n u je , rodzi się czasem potrzeb a zd ob ycia tych p ew n o ści, ab y tym śm ielej m óc na u sta lo n y m g ru n cie iść naprzód.
K S . S T E F A N M O Y SA SJ, W A R SZ A W A
H E IN Z R O BER T SCHLETTE, C h r is te n a ls H u m a n i s t e n , M ü n ch en 1967, M ax H u eb er V erlag, s. 154.
S to su n e k ch rześcija ń stw a do h u m a n izm u , w a rto ści, k tó re n ie s ie O b ja w ie n ie do w a rto ści o g óln olu d zk ich , sta n o w i jed en z n a jży w iej dziś d y sk u to w a n y ch w śró d filo z o fó w i te o lo g ó w k a to lic k ic h p ro b lem ó w . J eszcze p ię tn a ś cie la t tem u ro zw ią za n ia s z ły w k ieru n k u w y d o b y c ia i p r z ed sta w ien ia s p e c y fic z n y c h cech h u m an izm u c h rześcija ń sk ieg o różn ego od in n y ch h u m a n iz - m ó w , na p rzy k ła d od h u m a n izm u e g z y ste n c ja ln e g o czy m a rk sisto w sk ieg o . D ziś raczej d ochodzi się do p rzek o n a n ia , że is tn ie je jed en o g ó ln o lu d zk i h u m an izm , do k tórego ch rześcija ń stw o w in n o w n ie ść sw ój w k ła d .
T a k ie je s t te ż zd an ie au tora. I s tn ie n ie ta k ieg o h u m an izm u o tw a rteg o na w s z y s tk ie za ło żen ia św ia to p o g lą d o w e w y p ro w a d za on z d ążn ości w s p ó ł czesn eg o św ia ta do sek u la ry za cji. P ro ces sek u la ry za cji n ie je s t r ó w n o zn a cz n y z p ro cesem a teiza cji i ty lk o p rzy p a d k iem częścio w o się z n im u to żsa m ił. W r z e c z y w isto śc i je s t to p roces d o jrzew a n ia św ia ta i c zło w ie k a , n io są cy w so b ie ch rześcija ń sk ą stru k tu rę m y ś le n ia , jak w y k a z a ł to zn an y te o lo g n ie m ie c k i J. B . M e t z . D la teg o też te o lo g ia w in n a p od jąć te n proces, g łęb iej w y ja śn ia ć jeg o zn a czen ie i u w id o czn ić, że ch ociaż m oże on n ie ść w so b ie n ie b e z p ie c z e ń stw o d la w ia ry , jed n ak sta n o w i ró w n o cześn ie w ie lk ą d la n iej sza n sę. H u m an izm zb u d o w a n y n a dobrze p o jętej se k u la ry za cji m oże b y ć p o d sta w ą u ło żen ia ła d u sp o łeczn eg o . C h rześcija n in jed n a k n ie m oże p o p rzesta w a ć na św ie c k im h u m a n izm ie, a le m u si w y jś ć poza n iego, zw ła szcza w trzech d zied zin ach : w p o jm o w a n iu h isto rii, op arciu i p o w o ła n iu s ię na osobę Jezu sa, w g ło sz e n iu św ia tu n a d ziei ch r z e śc ija ń sk ie j.
K sią żk a sta n o w i p e w n e g o rod zaju esej filo z o fic z n o -te o lo g ic z n y . B ard ziej staw ia- p ro b lem y , n iż je ro zw ią zu je. Z a g a d n ien ia te jed n ak n arzu con e p rzez rozw ój h isto ry czn y , zn ajd u ją s ię w cen tru m d zisiejszy ch z a in tereso w a ń i będą w y zn a cza ć w w ie lk ie j m ierze te m a ty k ę p rzy szłej teo lo g ii.
