Joanna Szulborska-Łukaszewicz
POLITYKA KULTURALNA MIASTA KRAKOWA1 - PRZEMYŚLANA STRATEGIA CZY PRZYPADEK?
' W rozumieniu organów samorządu terytorialnego nazwę „Miasto Kraków” stosuje się dla okre
ślenia gminy miasta Krakowa na prawach powiatu. Artykuł dotyka tylko niektórych problemów z zakresu zarządzania kulturą w Krakowie. Świadomie pomijam tu wymagające osobnego opracowa
nia kwestie współpracy z zagranicą w obszarze kultury czy zarządzanie miejskimi instytucjami kultu
ry. Tym ostatnim poświęciłam artykuł [w:] Miejskie instytucje kultury. Przewodnik, Kraków 2000.
2 Do 1990 r. Kraków posiadał status województwa miejskiego, w którym prezydent miasta pełnił jednocześnie funkcję wojewody. Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym (Dziennik Ustaw z 1990 r., nr 16, poz. 95 z późn. zm.) określiła nowe kompetencje gmin samorządo
wych. Nastąpiło rozdzielenie administracji samorządowej i państwowej. Kolejny etap w procesie decentralizacji państwa oraz reformy administracyjnej kraju został zainicjowany Rozporządzeniem Rady Ministrów z 13 lipca 1993 r. w sprawie określenia zadań i kompetencji z zakresu rządowej administracji ogólnej i specjalnej, które mogą być przekazane niektórym gminom o statusie miasta, wraz z mieniem służącym do ich wykonywania, a także zasad i trybu przekazania (Dziennik Ustaw z 1993 r., nr 65, poz. 309) oraz na mocy podpisanego w dniu 20 grudnia 1993 r. przez Wojewodę Krakowskiego i Prezydenta Miasta Krakowa porozumienia w sprawie przekazania niektórych zadań i kompetencji z zakresu administracji rządowej do wykonywania organom gminy.
Realizowana konsekwentnie przez państwo w ostatnim dziesięcioleciu polityka de centralizacji zarządzania i finansowania kultury sprawiła, iż rolę jej mecenasów prze jęły lokalne samorządy 2. To one wyznaczają obecnie główne obszary zainteresowań, kierunki rozwoju i cele strategiczne lokalnej polityki kulturalnej regionów, miast i gmin. Oczywiste jest, że decentralizacja władzy stanowi podstawę kształtowania demokratycznego obywatelskiego społeczeństwa. Dążenie do pogodzenia interesów lokalnej społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem środowisk twórczych, ich czę
sto odmiennych wizji najefektywniejszego wspierania i rozwoju kultury, jest podsta
wowym, choć niełatwym, zadaniem, przed którym stają lokalni politycy i decydenci.
Atrakcyjność idei społeczeństwa obywatelskiego polega na tym, że dopuszcza
wielość alternatywnych rozwiązań, nie wskazuje żadnego jedynie dopuszczalnego
szlaku. Jednak perspektywa wyruszania co cztery lata w inną „alternatywną ” drogę, do
innego „alternatywnego” celu, pod tym samym parasolem demokracji, nigdzie nas nie
zaprowadzi. Mając na uwadze specyfikę lokalnej społeczności, a przede wszystkim
różnorodność i bogactwo środowisk kulturotwórczych naszego miasta, warto wytyczyć
choćby wspólne cele, a konsekwencja ich zdobywania pozostanie wówczas miarą
efektywności i skuteczności kolejnych grup politycznych sprawujących władzę.
74 Joanna Szulborska-Łukaszewicz
Z pewnością realizowanie w 100% budżetu kultury na dzień 31 grudnia każdego roku nie będzie wówczas celem samym w sobie.
Miasto Kraków nie wypracowało dotychczas jednolitego - innego niż Strategia Rozwoju Krakowa 3 - dokumentu, precyzującego jednoznacznie jego priorytety w dziedzinie kultury. Nie jest to równoznaczne z brakiem polityki kulturalnej. Wszak polityka kulturalna samorządu jest także sposobem podziału przez władze publiczne środków finansowych lub innego typu dóbr i przywilejów pomiędzy działające w tym sektorze instytucje, podmioty i osoby, zarówno prawne, jak i fizyczne (np. artyści i animatorzy kultury). Sposoby te, zawsze uwarunkowane przepisami ogólnopaństwo- wymi, wytycznymi formułowanymi przez organy nadrzędne - Ministerstwa Kultury czy Finansów, są zróżnicowane i zależą od indywidualnego charakteru poszczególnych gmin, ich tradycji, bazy kulturowej wreszcie zaangażowania w sprawy kultury zmie
niających się co cztery lata władz lokalnych. Stworzenie na terenie gmin warunków sprzyjających rozwojowi kultury wymaga jednak znajomości, umiejętności interpreta
cji i skoordynowania obowiązujących aktów formalnoprawnych, czyli wypracowania lokalnej polityki kulturalnej.
3 Strategia Rozwoju Krakowa. Misja i cele główne, Zarząd Miasta Krakowa, sierpień 1999, przy
jęta Uchwałą Nr XXXIII/235/99 Rady Miasta Krakowa z 20 października 1999 r.
4 D. Ilczuk, Polityka kulturalna w społeczeństwie obywatelskim, Narodowe Centrum Kultury, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002.
s Główne cele wydatkowania środków z budżetu Miasta w formie dotacji na zadania publiczne w dziedzinie kultury, Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 marca 2000 r. w sprawie ustalenia głównych celów wydatkowania środków z budżetu Miasta w formie dotacji na zadania publiczne w dziedzinie kultury oraz przyjęcia trybu postępowania o udzielenie dotacji podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych w celu realizacji zadań publicznych Miasta Krakowa w dziedzinie kultury.
D. Ilczuk określa politykę kulturalną jako celową i systematyczną ingerencję w sfe
rę kultury, prowadzoną
„(...) dla osiągnięcia czterech podstawowych celów: zachowania tożsamości kulturowej narodu, zapewnienia równego dostępu do kultury, promocji twórczości i wysokiej jakości dóbr i usług kulturalnych, takiego zróżnicowania oferty kulturalnej, aby każda grupa społeczna mogła w niej znaleźć coś dla siebie”4.
Po zestawieniu tej definicji z rzeczywistością pojawiają się od razu wątpliwości co do konsekwencji, celowości i systematyczności zamierzonych działań krakowskich decydentów w obszarze kultury. Obserwując lokalny samorząd, odnosi się wrażenie, iż - mimo szeregu pozornie zmierzających do ładu poczynań - działania te są raczej przypadkowe i okazjonalne. Nie przyświeca im żaden wyznaczony z góry cel strate giczny, który z pewnością powinien wyznaczyć sobie rzetelny, skuteczny menedżer.
Owszem, są realizowane różnorodne, obwarowane konkretnymi regułami programy.
Nie wiąże ich jednak jednolita wizja, a tylko dążenie do formalnej zgodności z literą prawa - w obawie przed kontrolą organów nadrzędnych oraz wszelką zewnętrzną kry tyką.
W okresie ostatnich trzech lat, urzędnicy magistraccy, pytani o politykę kulturalną
miasta, przedstawiali załącznik nr 1 do Uchwały XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa
z 8 marca 2000 roku 5 * * 8 , określający główne cele wydatkowania środków z budżetu mia
POLITYKA KULTURALNA MIASTA KRAKOWA... 75
sta w formie dotacji na zadania publiczne w dziedzinie kultury6 . Załącznik ten w sied miu zwięzłych punktach wyznacza szerokie obszary preferencji miasta w dziedzinie kultury. Mimo iż jest to dokument podrzędny wobec przyjętej Uchwałą Nr XXXIlI/235/99 Rady Miasta Krakowa z 20 października 1999 roku Strategii Rozwoju Krakowa, w żadnym wypadku nie można w nim odnaleźć cech programowych „poli tyki branżowej ”, do której opracowania Rada Miasta Krakowa zobowiązywała Zarząd (§ 2 ww. uchwały). Odnosi się bowiem zaledwie do części zadań w sektorze kultury, do wydatkowania środków zabezpieczonych w budżecie na zakup usług i dotacje do przedsięwzięć artystycznych i kulturalnych.
6 W roku 2001 można się było także wesprzeć zapisami w Planie Rozwoju Miasta na lata 1997—
2001 obejmującymi zadania miasta w dziedzinie kultury.
7 Patrz przypis 5.
8 Tryb postępowania o udzielenie dotacji podmiotom nie zaliczanym do sektora finansów publicz
nych w celu realizacji zadań publicznych Miasta Krakowa w dziedzinie kultury, sposób ich rozlicza
nia oraz sposób kontroli wykonywania zadań, Załącznik nr 2 do ww. Uchwały Nr XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa.
9 Program wprowadzony ww. Uchwałą Nr XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 marca 2000 r.
10 Brak badań, na podstawie których można dokonać rozpoznania preferencji społeczności lokal
nej w zakresie oferty kulturalnej w mieście. W IV kwartale 2002 roku opracowano w tym celu an
kietę oraz przeprowadzono badanie pilotażowe na grupie 50 osób (por. K. Plebańczyk, Badanie opinii publicznej na temat oczekiwań społeczności Krakowa w zakresie kultury i sztuki - budowa narzędzia badawczego i badanie pilotażowe, Kraków 2002). Zaplanowane w projekcie budżetu na 2003 rok badanie szerszej grupy odbiorców usług w dziedzinie kultury (przewidywano ok. 6000 osób) w wyni
ku poszukiwania oszczędności zostało w styczniu 2003 roku usunięte z projektu budżetu wydziału.
Poprzednie szerokie badania aspiracji i potrzeb mieszkańców Krakowa i turystów w zakresie kultury przeprowadzono latem 1995 roku podczas tzw. Festiwalu Krakowskiego.
Wspomniane „główne cele wydatkowania środków z budżetu Miasta” 7 przywołuje także załącznik nr 2 do ww. uchwały 8 (Rozdział II, § 7, ust. la) przy okazji określania kryteriów wyboru projektów spośród ubiegających się o dotacje z budżetu miasta, w ramach programu Mecenat Kulturalny Miasta Krakowa. Dotacje i zakup usług . Gdyby na podstawie tych celów skonstruować model - wizję kultury w Krakowie XXI wieku - zobaczylibyśmy Kraków przyszłości jako ośrodek kultury europejskiej, skupi sko wielu kultur, miasto dysponujące bogatą ofertą kulturalną, wychodzące naprzeciw i starające się zaspokajać potrzeby lokalnej społeczności6 7 8 9 10 w zakresie kultury, wspie rające młodych artystów u progu ich karier artystycznych, zatroskane o własne dzie dzictwo kulturowe. Wizja ta ma tylko tę wadę, że nie jest wizją, a stanem zastanym, w zależności od skuteczności poszczególnych decydentów podtrzymywanym mniej lub bardziej udolnie. W myśl jednej tylko zasady „nie szkodzić ” , nikt się nie troszczy o kulturę, choć wszyscy „się starają”. Rozliczać nie ma z czego. Dopiero bowiem wy tyczenie bardzo konkretnych, wymiernych celów umożliwi ich późniejszą weryfikację i ocenę skuteczności władz. Co więcej - ułatwi kulturze funkcjonowanie w zdecentra
lizowanym, demokratycznym systemie, który sam w sobie, choć uzasadniony w swej zmienności (w cyklach czteroletnich), nie może sprzyjać stabilizacji.
Dokumentem dużo istotniejszym z punktu widzenia strategii dla sektora kultury
w mieście, choć odnoszę wrażenie, że nieco zapomnianym przez decydentów, pozo-
staje wspomniana już Strategia Rozwoju Krakowa. Misja, którą tam sformułowano, na
pierwszym miejscu stawia sprawy kultury:
76 Joanna Szulborska-Łukaszewicz
„Umocnienie metropolitalnych funkcji Krakowa jako europejskiego ośrodka kultury, sztuki, nauki, turystyki, usług oraz nowoczesnego przemysłu i w oparciu o te atuty stworzenie warunków stałej poprawy jakości życia mieszkańców”".
W przedstawionej w tym dokumencie analizie SWOT, wśród 15 atutów Krakowa, widzianych jako silne strony w perspektywie rozwoju miasta, 7 pierwszych dotyczy szeroko rozumianej kultury. W oczach autorów strategii, Kraków jest postrzegany jako miasto, które powinno wzmacniać swoje funkcje metropolitalne, aby stać się ośrod kiem regionalnym o charakterze międzynarodowym, zaś znacząca część wyznaczo
nych tu 11 funkcji metropolitalnych oraz działań i inwestycji proponowanych w celu wzmocnienia tych funkcji wiąże się w istotny sposób z sektorem kultury. Średniookre sowy Program Działań, przyjęty przez Radę Miasta Krakowa11 12, wytycza cele, kierunki oraz instrumenty ich realizacji. O ile łatwo odnieść się do zapisów typu: „doprowadze nie do powstania Muzeum Historii Armii Krajowej” czy budowa centrum koncertowe
go 13, których - ze względu na charakter dokumentu 14 - jest tam stosunkowo niewiele, o tyle trudno się jednoznacznie ustosunkować do kwestii takich, jak „promocja stałych wybranych cyklicznych wydarzeń kulturalnych, zwłaszcza o charakterze festiwalo
wym, w tym międzynarodowym”, „rozwijanie programów wspierania środowisk arty stycznych w nowych formach mecenatu oraz dofinansowań inicjatyw ” , czy „dostoso
wanie form działania instytucji kultury do potrzeb mieszkańców i gości Krakowa”. Nie podjęto bowiem działań z zakresu monitorowania ustaleń strategii, na których koniecz
ność wyraźnie wskazuje zapis w przywoływanym już § 2 ww. uchwały 15 .
11 Strategia Rozwoju Krakowa. Misja i cele główne. Załącznik nr 1 oraz Średniookresowy Pro
gram Działań. Załącznik nr 2 zostały przyjęte Uchwalą Nr XXXlII/235/99 RMK z dnia 20 paździer
nika 1999 r. Dokumenty te nie zostały należycie wypromowane nawet wśród urzędników magistrac
kich, często poszukujących nadrzędnych motywacji dla wybieranych rozwiązań. Znajomość zapisów przyjętych w strategii powinna być egzekwowana od urzędników na równi z przepisami Kodeksu Postępowania Administracyjnego.
12 Załącznik nr 2 do Uchwały nr XXXIII/235/99 z 20 października 1999 roku.
13 Kraków nadal nie posiada centrum koncertowo-kongresowego. Muzeum Armii Krajowej zo
stało utworzone jako prowadzona i finansowana wspólnie przez miasto i województwo instytucja kultury na mocy uchwały Nr XLV/348/00 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 marca 2000 r. oraz na podstawie umowy zawartej 24 marca 2000 r. pomiędzy miastem a województwem małopolskim.
Opiera się na zbiorach historycznych przekazanych miastu notarialnie przez Fundację Muzeum Histo
rii Armii Krajowej.
14 Zgodnie z przyjętym założeniem wyznaczone tu główne cele i kierunki rozwoju mają być pod
stawą do sformułowania polityk branżowych (por. § 2 Uchwały Nr XXXIH/235/99 RMK z 20 paź
dziernika 1999 r.).
15 Jw.
16 Program ustanowiony Uchwalą Nr CVIll/712/94 Rady Miasta Krakowa z 11 marca 1994 (póź
niejsza zmiana Uchwała Nr XLII/398/96 Rady Miasta Krakowa z 21 lutego 1996 r.).
17 Program przyjęty Uchwałą nr 105 Rady Narodowej Miasta Krakowa z dnia 8 czerwca 1983 r.
w sprawie nagród Miasta Krakowa (DZ. Urz. Województwa Krakowskiego, Nr 12 poz. 62), wzno
wiony Uchwałą Nr XIV/103/90 Rady Miasta Krakowa z 21 grudnia 1990, znowelizowany uchwałami
Zarząd i Rada Miasta Krakowa III kadencji (1998-2002) w sferze kultury bazowały głównie na programach sformułowanych w latach 1993-1998. W tamtym okresie po wstały lub zostały wznowione takie programy, jak: Stypendia Twórcze Miasta Krako wa (opracowany w końcu 1993 roku, w marcu 1994 przyjęty uchwałą przez Radę Mia
sta Krakowa16 17 ), wznowiony w 1994 roku program Nagrody Miasta Krakowa'1 , uru
POLITYKA KULTURALNA MIASTA KRAKOWA... 77
chomiony w 1993 roku w trosce o krakowskich artystów i twórców program przyzna wania w trybie bezprzetargowym gminnych lokali użytkowych z przeznaczeniem na pracownie twórcze18 czy funkcjonujący zaledwie 2 lata program przyznawania w trybie bezprzetargowym lokali użytkowych z zasobów gminy z przeznaczeniem na prowa
dzenie galerii sztuki 19. Ten ostatni przyjęty w 1997 roku wynikał z troski o stworzenie na terenie Krakowa sprzyjających warunków do inicjowania i rozwoju działalności wystawienniczej, wobec stale rosnących wolnorynkowych cen najmu lokali użytko wych, przy pełnej świadomości, że dla licznego w Krakowie grona artystów plastyków wytworzony samodzielnie produkt - dzieło sztuki jest podstawowym źródłem utrzy mania. Program ten nie uzyskał akceptacji Zarządu III kadencji. Został zawieszony w 1999 roku. Dopiero pod koniec 2002 roku udało się podjąć prace nad jego wznowie
niem. Warto też wspomnieć przyjęty uchwałą Rady Miasta Krakowa w grudniu 1996 roku program Mecenas Kultury Krakowa 20, którego realizacja polega na przyznawaniu tytułów mecenasa kultury za wyróżniającą się pomoc udzieloną przedsięwzięciom kulturalnym i artystycznym. Na podstawie krakowskiego programu zostały sformuło
wane podobne konkursy m.in. w Szczecinie 21, Warszawie22 i Gdańsku.
Współpraca miasta w ramach zawartych wieloletnich porozumień z podmiotami działającymi w sferze kultury została zainicjowana w 1991 roku, kiedy doszło do pod
pisania pierwszego porozumienia pomiędzy Miastem Kraków a Międzynarodowym
____________________________ Bibl. Jag.
Nr XXII1/162/91 RMK z 26 kwietnia 1991 r. Nr XCI/594/93 RMK z 20 sierpnia 1993 r. (tekst jed
nolity Gazeta Urzędowa Miasta Krakowa Nr 10 z 1993 r.), Nr CXI/739/94 z dnia 29 kwietnia 1994 r.
oraz Nr XCVIII/925/02 RMK z 23 stycznia 2002 r. Tradycja przyznawania nagród w Krakowie sięga XVI wieku. Regulamin corocznego przyznawania nagród za wybitne, przyczyniające się do rozwoju kultury polskiej dzieło literackie ustanowiono w 1933 roku. Po II wojnie światowej, w listopadzie 1945 roku, wznowiono tę tradycję, poszerzając w kolejnych latach liczbę nagród o dziedzinę plastyki, muzyki, architektury, nauki i przemysłu artystycznego. Nie przyznawano nagród w latach 1949—
1953. Nowy regulamin wprowadzono w czerwcu 1954 r., uwzględniając dwie nowe dziedziny - teatr i konserwatorstwo, zaś od 1958 r. także fotografię artystyczną. Od 1962 r. przyznawanie nagród za twórczość artystyczną zostało formalnie zastrzeżone dla ministra kultury i sztuki. Miejskie rady naro
dowe mogły przyznawać wyłącznie nagrody za upowszechnianie kultury, choć w rzeczywistości nagradzano osiągnięcia w różnych dziedzinach twórczości.
18 Program przyjęty przez Zarząd Miasta Krakowa na posiedzeniu w dniu 28 czerwca 1993 roku, Postanowienie Nr 154/93 ZMK.
19 Program przyjęty Uchwałą Nr 1449/96 ZMK z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie zasad najmu lokali użytkowych przeznaczonych na galerie sztuki oraz powołania Komisji ds. Galerii Sztuki.
20 Uchwała Nr LXVIII/672/96 Rady Miasta Krakowa z dnia 30 grudnia 1996 r. w sprawie usta
nowienia tytułu Mecenasa Kultury Krakowa (z późniejszymi zmianami). Szerzej na ten temat [w:]
J. Szulborska-Łukaszewicz, Bractwo i mecenat [w:] „Miasto” Poznań, grudzień 1999 r., nr 12, s. 22 oraz w wydanych przez Urząd Miasta Krakowa broszurach Mecenas Kultury Krakowa Roku 2000, Kraków 2001 i Mecenas Kultury Krakowa Roku 2001, Kraków 2002.
21 Rada Miasta Krakowa nie od początku była przekonana o słuszności założeń tego konkursu.
Prace nad tym projektem trwały dwa lata. Był kilkakrotnie przedstawiany radnym miejskim na se
sjach, stąd urzędnikom odpowiedzialnym za sprawy kultury w Szczecinie udało się przed Krakowem wprowadzić wzorowany na przygotowanym w Krakowie programie tytuł „Mecenas Kultury” Szcze
cina (w obu przypadkach programy weszły w życie w 1997 r.).
22 Podczas kadencji pani minister J. Wnuk-Nazarowej Ministerstwo Kultury we współpracy z Centrum Animacji Kultury zrealizowało jednorazowo konkurs „Sponsor Roku”, następnie po rocz
nej przerwie (w 2000 r.) wprowadzono funkcjonujący do dziś konkurs „Mecenas Kultury”. Tytuły są przyznawane w następujących kategoriach: kolekcjoner, donator, sponsor, fundator, promotor, patron.
78 Joanna Szulborska-Łukaszewicz
Centrum Kultury23 24 . Wprawdzie ilość wieloletnich porozumień podpisanych przez mia
sto w okresie kadencji 1998-2002 znacząco wzrosła, co obrazuje przedstawiona poni
żej tabela, to można dyskutować o zasadności zawarcia tak dużej ich liczby. Należy podkreślić, że zarówno ze względu na sposób negocjacji środków, jak i tryb dokony
wania rozliczeń, forma współpracy opierająca się na wieloletnim porozumieniu z mia
stem jest bardzo atrakcyjna i korzystna dla partnerów. Stąd w gronie wyróżnionych porozumieniem powinny się znajdować wyłącznie podmioty szczególnie zasłużone dla Krakowa, z którymi współpraca może przynosić wzajemne wymierne korzyści.
23 Porozumienie dwustronne zawarte 8 sierpnia 1991 r. na okres 4 lat (Uchwała nr 183/91 Zarzą
du Miasta Krakowa z 22 lipca 1991 r.), wznowione w 1995 r. (Uchwała Nr 45/95 Zarządu Miasta Krakowa z 12 stycznia 1995 r.) i w 1999 r. (Uchwała Nr 615/99 Zarządu Miasta Krakowa z 17 czerwca 1999 r. w sprawie zawarcia Porozumienia pomiędzy Miastem Kraków a Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie i upoważnienia do jego podpisania).
24 Porozumienie podpisane 29 sierpnia 1996 r. na mocy Uchwały Nr 927/96 Zarządu Miasta Kra
kowa z dnia 12 sierpnia 1996 r. w sprawie zawarcia porozumienia pomiędzy Gminą Miasta Krakowa a Stowarzyszeniem Willa Decjusza.
25 Porozumienie podpisane 11 lipca 1997 r. na podstawie Uchwały Nr 526/97 Zarządu Miasta Krakowa z dnia 22 maja 1997 r. w sprawie przyjęcia porozumienia o współpracy kulturalnej Gminy Miasta Krakowa z Centrum Kultury Żydowskiej.
26 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 470/00 Zarządu Miasta Krakowa z 11 maja 2000 r.
27 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 608/01 Zarządu Miasta Krakowa z 30 kwiet
nia 2001 r.
28 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 770/01 Zarządu Miasta Krakowa z 4 czerwca 2001 r.
29 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 976/01 Zarządu Miasta Krakowa z 9 lipca 2001 r.
30 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 977/01 Zarządu Miasta Krakowa z 9 lipca 2001 r.
Współpraca Miasta Krakowa w ramach zawartych porozumień w dziedzinie kultury
Rodzaj wskaźnika
Liczba partnerów współpracujących z miastem na podstawie wielo
letnich porozumień
Liczba projek
tów zrealizo
wanych w ramach porozumień
Wysokość środ
ków finansowych wydatkowanych
na realizację porozumień (w zl)
Podmioty związane z Miastem Kra
ków porozumieniem o współpracy w dziedzinie kultury Rok zawarcia
wieloletniego porozumienia
1995 1 4 70000 jw. (wznowienie porozumienia)
1996 2 11 180000 jw. oraz Stowarzyszenie Willa Decju-
sza2,1
1997 3 10 188600 jw. oraz Centrum Kultury Żydow
skiej25
1999 3 8 170145 jw.
2000 4 14 190624 jw. oraz Stowarzyszenie Artystyczne
„Grupa Krakowska”26 27 28 29 (rozwiązane w 2002)
2001 8 23 475232 jw. oraz Stowarzyszenie Teatralne
„Łaźnia”22, Instytut Spraw Publicz
nych UJ2’, Stowarzyszenie „Klub 40”
[Piwnica Pod Baranami]2'’, Stowa
rzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki30
POLITYKA KULTURALNA MIASTA KRAKOWA... 79
2002 11 38 665000 jw. oraz Stowarzyszenie Teatrów
Nieinstytucjonalnych STEN31 32 33 34 35, Sto
warzyszenie Artystyczne Otwarta Pracownia11, Towarzystwo Miłośni
ków Historii i Zabytków Krakowa”, Towarzystwo Edukacyjno-Naukowe
„Ośrodek Myśli Politycznej”’'1.
Rozwiązano porozumienie ze Stowa
rzyszeniem Artystycznym „Grupa Krakowska"
2003 (wg planu na dzień 28.02.
2003)
14 (w trakcie
negocjacji)
755000 jw. oraz Katolickie Centrum Kultu
ry”, Stowarzyszenie Twórców Filmu Animowanego, Eksperymentalnego i Wideo - STUDIO „A”’6, Fundacja Państwowego Starego Teatru im.
Heleny Modrzejewskiej w Krako
wie’7
31 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 374/02 Zarządu Miasta Krakowa z 7 marca 2002 r.
32 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 375/02 Zarządu Miasta Krakowa z 7 marca 2002 r.
33 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 376/02 Zarządu Miasta Krakowa z 7 marca 2002 r.
34 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 714/02 Zarządu Miasta Krakowa z 27 maja 2002 r.
35 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 1718/02 Zarządu Miasta Krakowa z 31 paź
dziernika 2002 r.
36 Porozumienie zawarte na podstawie Uchwały Nr 1628/02 Zarządu Miasta Krakowa z 17 paź
dziernika 2002 r.
37 Porozumienie wieloletnie podpisane w dniu 6 marca 2003 r.
38 Lobby na rzecz kultury w Krakowie powstałe z inicjatywy stowarzyszeń twórczych w 1999 r.
35 Uchwala Nr 132/2002 Zarządu Miasta Krakowa z 28 stycznia 2002 r. w sprawie udzielenia dotacji i zakupu usług w dziedzinie kultury związanych z zadaniami publicznymi Miasta Krakowa, w ramach udziału miasta w cyklicznych przedsięwzięciach kulturalnych realizowanych w Krakowie w 2002 r., nie zawierała wiążących zapisów zobowiązujących miasto do preferencyjnego traktowania wskazanych imprez w latach następnych, intencja taka i wola Zarządu została zawarta wyłącznie w niemającym mocy sprawczej uzasadnieniu do ww. uchwały.
Niewątpliwą zasługą Zarządu III kadencji była próba wyłączenia poza drogę kon
kursu o dotacje imprez o charakterze festiwalowym, cyklicznie od lat odbywających się w Krakowie. Tzw. „specjalna ścieżka dofinansowań” miała gwarantować organi zatorom tych wydarzeń coroczne minimalne wsparcie z budżetu miasta (z założenia zwykle na poziomie ubiegłego roku), ułatwiać efektywniejsze planowanie budżetów festiwali oraz przyczyniać się pośrednio - zgodnie z zapisami Strategii Rozwoju Kra kowa - do ich wypromowania na szerszym gruncie, krajowym i międzynarodowym.
W wyniku prac zespołowych, przy udziale Konwentu Stowarzyszeń Twórczych38, do
specjalnej ścieżki dofinansowań zakwalifikowano 52 projekty. Niestety, ze względu na
niedopatrzenia w zapisach przedmiotowej uchwały39 (intencje zostały zawarte wyłącz
nie w uzasadnieniu, nie znajdując odzwierciedlenia w treści samej uchwały) po zmia
nie władz miasta, już na początku 2003 roku, środki wyodrębnione wstępnie w planie
80 Joanna Szulborska-Łukaszewicz
budżetu dla zadania Udział Miasta w cyklicznych projektach kulturalnych™ na 2003 rok zostały ponownie włączone do zadania Mecenat kulturalny Miasta Krakowa. Do tacje i zakup usług. W przypadku niektórych spośród 52 imprez cyklicznych pojawiła się wątpliwość, czy w ogóle otrzymają z budżetu miasta jakiekolwiek wsparcie.
Największym problemem dla każdej z lokalnych społeczności pozostaje sposób i zasady podziału dóbr publicznych. Stanowią one corocznie przedmiot dyskusji władz samorządowych, lokalnej społeczności mieszkańców, środowisk twórczych, prowa dzone są także w mediach. Które spośród projektów powinny być zasilane ze środków publicznych? Muzyka? Teatr? Film? Wydawnictwa? Przedsięwzięcia profesjonalne czy amatorskie? Rodzime, a może także importowane? Elitarne czy masowe (jak choć by Wianki czy Harfy Papuszy na Błoniach)? W jakim stopniu powinny być finansowa ne ze źródeł publicznych wybrane przedsięwzięcia? To tylko niektóre z pozornie ba nalnych pytań.
Wybór zależy od gustów i upodobań, które jednak ktoś kształtuje. W obecnych cza
sach czynią to niemal wyłącznie media, wśród których najpopularniejszym pozostaje wciąż telewizja. Zdecydowanie krytyczne stanowisko wobec telewizji i jej oferty kul
turalnej zajęła na łamach „Gazety Wyborczej ” Joanna Szczepkowska w swoim arty kule Sztuka kultury, czyli artysta w telewizji40 41. Autorka zastanawia się, „czy istnieje taki paragraf, który pozwoli donieść o przestępstwie, jakim jest cicha zgoda na postę pujące ograniczenie społeczeństwa w imię słupków oglądalności, czyli pieniędzy”.
Podobne stanowisko ponad pół wieku temu wyrażał Theodor Adorno, m.in. w opubli
kowanej wraz z Horkheimerem w 1947 roku w Amsterdamie książce Dialektyka oświecenia (Dialektit der Aufklärung)* 2 . Już wówczas uważał, że kultura masowa43 * * * * zagraża jednostce, pochłaniając całkowicie jej wolny czas i redukując maksymalnie chwile refleksji. Pisząc o ówczesnych producentach, widział ich jako osoby podlegają-
40 W budżecie Wydziału Edukacji i Kultury na 2002 r. zabezpieczono kwotę 2156100 zł na reali
zację zadania nr 13 - Mecenat kulturalny Miasta Krakowa. Dotacje i zakup usług oraz kwotę 2990000 zł na realizację zadania nr 14 - Udział Miasta w cyklicznych projektach kulturalnych.
41 J. Szczepkowska, Sztuka kultury, czyli artysta w telewizji, „Gazeta Wyborcza”, 1-2 marca 2003 r.
42 M. Horkheimer, T.W. Adomo, Dialektyka oświecenia, Wydawnictwo IFiS PAN, 1994 (prze
kład M. Łukasiewicz, posłowie M.J. Siemek).
43 Pisząc o kulturze masowej, Adomo i Horkheimer chcieli uniknąć nieporozumień i wykluczyć interpretację, że chodzi o kulturę powstającą spontanicznie z samych mas, współczesną postać tzw. sztuki ludowej, zastąpili więc pojęcie „kultura masowa” pojęciem
„przemysł kulturowy” . Adomo podkreśla zasadniczą różnicę pomiędzy kulturą masową
a przemysłem kulturowym. Definiuje , przemysł kulturowy" jako zamierzoną odgórną inte
grację odbiorców produktów tego przemysłu. Słowa „przemysł” nie należy odnosić do
procesu produkcji, ale do standaryzacji samej rzeczy i racjonalizacji technik upowszechnia
nia. Centralnym sektorem przemysłu kulturowego, zbliżonym do metod procesu produkcji
przemysłowej, jest film. Kultura masowa jest upowszechniana za pomocą tzw. „mediów
masowych” . W sformułowaniu tym świadomie zaakcentowano „masowość ” , która kojarzy
się z nieszkodliwością. Przemysł kulturowy celowo nadużywa „mas” , by ich mentalność
uznawaną za raz daną i niezmienną podwoić, utrwalić, umocnić. Nie masy, lecz ideologia
przemysłu kulturowego jest tutaj miarą. Choć przecież przemysł ten nie mógłby istnieć,
gdyby nie dostosował się do mas. Towary przemysłu kulturowego kierują się zasadą ich
wykorzystania, użyteczności, a nie własnymi treściami (podobną teorię sformułował także
Bertold Brecht).
82 Joanna Szulborska-Łukaszewicz
tów w drodze konkursu, za najważniejsze kryterium przyjmowano wartość artystyczną i merytoryczną projektu, którą z jednej strony oceniała specjalnie powołana Komisja Artystyczna, z drugiej zaś radni miejscy, przedstawiciele komisji zajmującej się spra wami kultury. Na forum obu komisji miały się toczyć dyskusje wokół wyboru i wyso
kości dofinansowania projektów kulturalnych i artystycznych. W skład Komisji Arty stycznej wchodzili eksperci w poszczególnych dziedzinach sztuki. Członkowie Komi sji Artystycznej, opiniując zgłaszane do konkursu projekty, do roku 1998 pracowali społecznie, nie pobierając z tego tytułu za swą pracę żadnego wynagrodzenia. Kaden cja komisji trwała dwa lata. Ostateczna decyzja w latach 1993-1998 należała do Za
rządu Miasta Krakowa. W 1999 roku o kwocie dofinansowania decydował jednooso bowo wiceprezydent, w którego gestii pozostawały sprawy kultury (upoważniony przez Zarząd Miasta Krakowa).
Środki przeznaczone na dofinansowanie projektów artystycznych i kulturalnych były corocznie dzielone na cztery pule: mecenat, inicjatywy, promocja, festiwale.
W ramach puli mecenatu rozpatrywano przede wszystkim niekomercyjne projekty młodych krakowskich artystów (często ich debiut bez pomocy miasta nie byłby możli wy), reprezentujących związki i stowarzyszenia twórcze i z nimi współpracujących (z zasady bowiem nie udziela się wsparcia osobom fizycznym). Dofinansowywano także projekty, których celem była ochrona eksponatów i obiektów muzealnych oraz innych zasobów narodowych. Z puli inicjatyw wspierano projekty mające wzbogacić atrakcyjność oferty kulturalnej Krakowa, w ramach puli promocje projekty promujące krakowskich artystów, ich sztukę oraz Kraków poza granicami miasta i kraju. Pula festiwale służyła wspieraniu różnego rodzaju przeglądów, konfrontacji tematycznych i przedsięwzięć o charakterze festiwalowym48 49 .
48 Por. D. Glondys, Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania zadaniami własnymi w dziedzinie kultury przez Gminę Miasta Krakowa w latach 1993-1999 [w:] Zarządzanie w kulturze, tom 2 pod red. K. Barańskiej, K. Plebańczyk, E. Orzechowskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001, s. 189-190.
49 Załącznik do Uchwały nr 1315/97 ZMK z dnia 20 listopada 1997 r.
Środki przeznaczone w budżecie na dofinansowania już na początku roku były wstępnie procentowo dzielone na poszczególne pule, a w ramach mecenatu dodatkowo - zawsze adekwatnie do obserwacji doświadczeń ubiegłorocznych - na poszczególne obszary sztuki: teatr, muzykę i plastykę, tak aby żadna z dziedzin nie została stłumiona przez projekty z innej dziedziny. Oczywiście podziałów tych dokonywano wewnętrz nie, wyłącznie na wniosek i potrzebę dyrektora wydziału, stąd w uzasadnionych przy
padkach (np. brak interesujących projektów w którejś z dziedzin) można było bez pro blemu przesunąć środki na potrzeby innej muzy. Pozornie mechaniczne obliczenia stanowiły doskonałe narzędzie samokontroli w wydatkowaniu środków zgodnie z przyjętymi założeniami prowadzącymi do wyznaczonego celu.
Przyznane dofinansowania z zasady nie przekraczały 50% całości skalkulowanych kosztów realizacji danego przedsięwzięcia. Tylko projekty realizowane w sezonie urlopowym w celu wzbogacenia oferty kulturalnej Krakowa, a więc dotyczące tzw.
„Lata Artystycznego”, traktowane były preferencyjnie i miały szansę uzyskać dofinan
sowanie w wysokości nawet do 70% ogółu kosztów.
Niezwykle ważną innowacją Gminnego Programu Dofmansowan9 była zasada
przedmiotowości dofinansowań. Tylko konkretny i przemyślany projekt miał szansę
zdobycia wsparcia finansowego ze strony gminy. Tym samym obok uczelni, instytucji
POLITYKA KULTURALNA MIASTA KRAKOWA... 83
kultury, związków i stowarzyszeń otwarto drogę do ubiegania się o środki publiczne prywatnym agencjom artystycznym, prywatnym galeriom i wszystkim współpracują
cym z nimi indywidualnym twórcom, którzy potrafią opracować ciekawy lub oryginal
ny projekt artystyczny. Z zasady nie dofinansowywano projektów komercyjnych oraz projektów o charakterze politycznym. Zapisy te, w ślad za nimi i same zasady, nie znalazły miejsca we wspomnianej wyżej uchwale50.
50 Uchwała XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 marca 2000 r.; załącznik nr 2 precyzuje szczegółowe zasady i tryb pozyskiwania środków z budżetu Miasta Krakowa. Szerzej o tym progra
mie oraz innych zadaniach własnych Miasta Kraków [w:] J. Szulborska-Łukaszewicz, Mecenat Mia
sta Krakowa nad artystami i twórcami kultury [w:] Zarządzanie w kulturze, tom 3, pod red. Ł. Gawła, K. Plebańczyk, E. Orzechowskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002, s. 65-73.
51 Ustawa o finansach publicznych z dnia 26 XI 1998 r. (Dziennik Ustaw z 1998 r. nr 155, poz.
1014, Dziennik Ustaw z 1999 r. nr 38, poz. 360, nr 49, poz. 485, nr 70, poz. 778, nr 110, poz. 1255, z 2000 r. nr 6, poz. 69, nr 12, poz. 136, nr 48 poz. 550, nr 95, poz. 1041, nr 119 poz. 1251, nr 122, poz. 1315, z późn. zmianami.
52 Komisję Artystyczną powołuje osobnym zarządzeniem Prezydent Miasta Krakowa. Począwszy od jesieni 1999 r., skład personalny powołanej Zarządzeniem PMK Komisji Artystycznej nie uległ zmianie. W zarządzeniu nie określono czasu trwania kadencji komisji, nie precyzuje tego okresu także przedmiotowa Uchwała XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 marca 2000 r. Członkowie tej komisji pracują za wynagrodzeniem. W budżecie 2000 r. koszt pracy członków komisji stanowił kwotę 16300 zł, w 2002 kwotę 9000 zł. Warto odnotować, że członkami komisji artystycznej są obecnie przedstawiciele środowisk twórczych, niejednokrotnie zaangażowani w zgłaszane do konkur
su projekty, co stwarza okazje do preferencyjnego traktowania wybranych, realizowanych przez ich rodzime organizacje przedsięwzięć. Począwszy od I stycznia 2003 r., przewodniczący Komisji Arty
stycznej pełni funkcję dyrektora Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego, co być może stanie się podstawą do zmiany składu ww. Komisji.
W związku z nowelizacją Ustawy o finansach publicznych z dnia 26 XI 1998 roku 51 oraz zapisami artykułu 118 tej ustawy w miejsce Gminnego Programu Dofinansowali wprowadzono program pod nazwą Mecenat kulturalny Miasta Krakowa. Dotacje i zakup usług. Wyklucza on tym samym możliwość ubiegania się o środki przez pod
mioty prowadzące działalność gospodarczą (z założenia funkcjonujące w celu osią gnięcia zysku, a więc wszelkiego rodzaju spółki, agencje, impresariaty artystyczne), niezależnie od rodzaju przedsięwzięcia, które podejmują. Adresatem programu stały się wyłącznie organizacje pozarządowe (tzw. non-profit) oraz podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych realizujące zadania w dziedzinie kultury (prowadzące wprawdzie działalność gospodarczą, ale głównym celem ich działalności nie jest zysk finansowy, lecz produkt artystyczny, np. wyższe uczelnie, domy, ośrodki, centra oraz instytucje kultury).
Obowiązującą pozostała zasada konkursu. Projekty, podobnie jak w przypadku
funkcjonującego uprzednio programu, są rozpatrywane przez zespół radnych wyłonio
nych spośród Komisji Rady Miasta Krakowa zajmującej się sprawami kultury oraz
przez Komisję Artystyczną 52, w skład której wchodzą niezależni eksperci z dziedziny
plastyki, muzyki, teatru i literatury, tylko po jednej osobie w każdej z dziedzin. Dla
porównania warto zauważyć, iż we Francji rozdziału środków na projekty teatralne
w poszczególnych regionach dokonują tzw. Komitety Ekspertów. W trosce o właściwy
ich rozdział w Komitetach są reprezentowane wszystkie dziedziny teatru i różne formy
84 Joanna Szulborska-Łukaszewicz
teatralnej ekspresji (m.in. marionetki, teatr gestu, teatr muzyczny, bajka, niezależnie od form prezentacji od przestrzeni miejskiej po spektakle domowe)53 .
53 Informacje przedstawiam na podstawie materiału przygotowanego przy okazji seminarium z cyklu Problemy zarządzania instytucjami życia teatralnego we Francji, zrealizowanego przez In
stytut Francuski w Warszawie oraz Akademię Teatralną im. A. Zelwerowicza (2000 r.): „Prawne, organizacyjne i ekonomiczne aspekty funkcjonowania życia teatralnego we Francji”. W tym kon
spekcie znajdujemy wiele cennych informacji na temat sposobu dokonywania podziału środków finansowych na przedsięwzięcia teatralne. Wśród załączników okólnik Ministerstwa Kultury i Ko
munikowania z dnia 12 maja 1999 r., określający warunki udzielania pomocy zawodowym zespołom dramatycznym w ich działalności oraz w popularyzacji sztuki teatralnej, przy ogólnym założeniu, iż
„rozwój pomocy dla niezależnych zespołów dramatycznych” przyjmuje się za priorytet dla budżetu na 1999 r. i lata następne. Komitety Ekspertów udzielają opinii na temat wartości artystycznej dzia
łalności zespołów ubiegających się o pomoc. Kadencja Komitetu Ekspertów trwa 2 łata.
54 Ostateczna decyzja w latach 1993-1998 należała do Zarządu Miasta Krakowa. W 1999 r.
o kwocie dofinansowania - uwzględniając opinie obu komisji - decydował jednoosobowo wicepre
zydent, w którego gestii pozostawały sprawy kultury (upoważniony przez Zarząd Miasta Krakowa).
Analiza i dyskusje dotyczą zarówno strony merytorycznej, jak i zabezpieczenia fi
nansowego do sfinalizowania projektu, realności oraz rzetelności przedstawionych kosztów. Ubiegający się o środki z budżetu miasta powinni się wykazać wkładem wła
snym w finansowanie projektu. Z zasady nie mogą też liczyć na dotację wyższą niż 50% całości skalkulowanych kosztów realizacji danego przedsięwzięcia. W praktyce dotacje są dużo niższe. Ostateczne decyzje w sprawie dotacji oraz wysokości kwot dotyczących zakupu usług w latach 2000-2002 były podejmowane przez Zarząd Mia
sta Krakowa w formie uchwały54, na wniosek wiceprezydenta odpowiedzialnego za sprawy kultury. Począwszy od 1 stycznia 2003 roku, w wyniku zmiany ustawy o samorządzie gminnym, decyzje o podziale środków, na podstawie propozycji obu ww. komisji, podejmuje jednoosobowo Prezydent Miasta Krakowa.
Choć program Mecenat kulturalny Miasta Krakowa. Dotacje i zakup usług jest tyl ko jednym z wielu realizowanych przez miasto zadań własnych, to jednak ze względu na wysokość środków, jakimi dysponują corocznie komisje opiniujące zgłaszane do konkursu projektów wnioski, wart jest szczegółowej analizy. Dokonując konkretnych wyborów, członkowie komisji w pośredni sposób uczestniczą w procesach kształtowa
nia gustów. Czy należy wspierać ze środków publicznych projekty komercyjne, np.
koncerty znakomitych krakowskich artystów, które bez udziału miasta z łatwością pozyskują sponsorów lub cieszą się wpływami ze sprzedaży biletów wstępu? Może warto zwrócić większą uwagę na projekty mniej spektakularne. Nie jest to wprawdzie regułą jednak wiele spośród projektów, które nie uzyskały wsparcia finansowego ze strony miasta, nie zostaje zrealizowanych. Warto więc, opierając się na rzeczywistych preferencjach odbiorców oraz ustalonych dla miasta i regionu celach strategicznych, wypracować konkretne i czytelne priorytety w zakresie podziału środków, mając na względzie troskę o to, aby istotnie dla potomnych jedynym wyznacznikiem naszej barbarzyńskiej kultury nie stało się nasze najzwyklejsze niedouczenie.
Programy realizowane przez Miasto Kraków w sektorze kultury, w rękach wpraw
nego menedżerą mogą się stać doskonałym narzędziem i bazą dla wypracowania spój
nej, dalekosiężnej strategii rozwoju. Mogłaby ona uwzględniać zarówno specyfikę
Krakowa jako metropolii regionu, miasta artystów, studentów i uczonych. Mogłyby
odnaleźć w niej właściwe im miejsce nie tylko pojedyncze własne zadania, ale i pro
POLITYKA KULTURALNA MIASTA KRAKOWA... 85
wadzone przez miasto instytucje kultury, dziś niejednokrotnie pozostawione samym sobie.
Bibliografía
Adorno T. W., Sztuka i sztuki. Wybór esejów, PIW, Warszawa 1990.
Adorno T.W., Minima moralia, WL, Kraków 1999.
Glondys D., Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania zadaniami własnymi w dziedzinie kultury przez Gminę Miasta Krakowa w latach 1993-1999 [w:] Zarządzanie w kulturze, tom 2, pod red.
K. Barańskiej, K. Plebańczyk, E. Orzechowskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001.
Glondys D., Zarys polityki kulturalnej w warunkach samorządowych: Kraków 1989-1997 [w:] Za
rządzanie w kulturze, pod red. R. Kardzisa i E. Orzechowskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2000.
Horkheimer M., Adomo T.W., Dialektyka oświecenia, Wydawnictwo IFiS PAN, 1994.
Ilczuk D., Polityka kulturalna w społeczeństwie obywatelskim, Narodowe Centrum Kultury, Wydaw
nictwo UJ, Kraków 2002.
Szulborska-Łukaszewicz J., Miejskie instytucje kultury. Przewodnik, UMK, Kraków 2000.
Szulborska-Łukaszewicz J.,
Mecenas Kultury Krakowa Roku 2000,UMK, Kraków 2001.
Szulborska-Łukaszewicz J., Mecenas Kultury Krakowa Roku 2001, UMK, Kraków 2002.
Szulborska-Łukaszewicz J., Mecenat Miasta Krakowa nad artystami i twórcami kultury [w:] Zarzą
dzanie w kulturze, tom 3, pod red. Ł. Gawła, K. Plebańczyk, E. Orzechowskiego, Wydawnictwo UJ, 2002, s. 65-73.
Uchwala Nr XXXIII/235/99 Rady Miasta Krakowa z 20 października 1999 r. w sprawie Strategii Rozwoju Krakowa.
Uchwala Nr XLV/349/00 Rady Miasta Krakowa z 8 marca 2000 r. w sprawie ustalenia głównych celów wydatkowania środków z budżetu Miasta w formie dotacji na zadania publiczne w dziedzi
nie kultury oraz przyjęcia trybu postępowania o udzielenie dotacji podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych w celu realizacji zadań publicznych Miasta Krakowa w dziedzinie kultury.
Summary
The article is the contribution to discussion on current cultural policy of the City of Kraków. The author wonders if actually realise programmes addressed to local artists are elements of deliberately elaborated cultural strategy of the City or if they are just single parts of not formulated cultural policy.
The author emphasises that most of currently working programmes were established in the years 1993-1999.
