1.
2. Budowa geologiczna Polski
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
1. wie z jakich jednostek geologicznych zbudowana jest Polska,
2. wie jakiego wieku pochodzą struktury geologiczne znajdujące się na terenie Polski, 3. wie jakie orogenezy miały miejsce w Polsce.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
1. umie zcharakteryzować budowę struktur geologicznych znajdujących się na terenie Polski i pokazać ich zasięg na mapie Polski,
2. umie wymienić krainy geograficzne Polski znajdujące się na poszczególnych strukturach geologicznych i wskazać je na mapie,
3. umie wymienić nazwy polskich górotworów, przypisać je poszczególnym orogenezom oraz potrafi wskazać je na mapie.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.
c. 3. Środki dydaktyczne
Mapa fizyczna Polski
Mapa geologiczno-stratygraficzna Polski Atlasy geograficzne dla szkół średnich
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostają rozwieszone dwie duże mapy: mapa fizyczna Polski oraz mapa geologiczno-stratygraficzna Polski.
Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z podstawową terminologią dotyczącą budowy geologicznej, wyjaśnia znaczenie następujących pojęć: struktury geologiczne, orogeneza, geosynklina, tektonika, stratygrafia, transgresja.
2. Nauczyciel przedstawia uczniom struktury geologiczne znajdujące się na terenie Polski, charakteryzuje budowę i wiek poszczególnych jednostek oraz pokazuje na mapie Polski ich dokładny zasięg. Nauczyciel rysuje również na tablicy uproszczony schemat przedstawiający budowę platformy (załącznik 1) i prosi uczniów o przerysowanie go do swoich zeszytów.
3. Nauczyciel przedstawia uczniom informacje dotyczące orogenez mających miejsce na terenie Polski – w jakich erach i okresach dziejów Ziemi się odbyły, w jaki sposób i gdzie przebiegały.
Następnie nauczyciel prosi uczniów aby w parach zastanowili się i spróbowali przypisać konkretnym orogenezom nazwy polskich górotworów. Następnie nauczyciel prosi kilku
wybranych uczniów o podanie swoich propozycji odpowiedzi i zapisanie ich na narysowanej na tablicy tabeli (załącznik 2). Wspólnie z klasą nauczyciel ustala prawidłową zawartość tabeli i prosi uczniów o przerysowanie wypełnionej tabeli do zeszytów.
4. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy, każda z grup przypisana jest do innej jednostki geologicznej (platforma wschodnioeuropejska, platforma paleozoiczna i obszar fałdowań alpejskich). Każda z grup na podstawie atlasów geograficznych ma wymienić krainy geograficzne leżące na obszarach poszczególnych jednostek geologicznych. Następnie nauczyciel prosi kilku wybranych uczniów o wymienienie ustalonych w grupach krain geograficznych. Nauczyciel wspólnie z klasą dyskutuje i pomaga prawidłowo określić nazwy krain geograficznych.
iii. c) Faza podsumowująca
1. Nauczyciel przypomina uczniom pojęcia jakie dziś poznali.
2. Nauczyciel przypomina uczniom co powinni zapamiętać z dzisiejszej lekcji, jeszcze raz
powtarza z jakich struktur geologicznych zbudowana jest Polska, jakie orogenezy odbyły się na ziemiach polskich oraz jakie górotwory dzięki nim powstały.
3. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów aby w domu wypisali po kilka przykładów górotworów znajdujących się w innych krajach i na innych kontynentach, pochodzących z orogenez: hercyńśkiej, kaledońskiej i alpejskiej.
e. 5. Bibliografia
1. Harasymowicz J., Wojtkowicz Z., Polska w Europie, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1998.
2. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.
3. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.
f. 6. Załączniki
i. a) Karta pracy ucznia załącznik 1
załącznik 2
Orogeneza hercyńska Orogeneza kaledońska Orogeneza alepjska
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak
