Uniwersytet Wrocławski
Dziennikarstwo medialne i jego rola w kształtowaniu dziennikarskich kultur
Dziennikarstwo medialne zajmuje szczególnie istotną pozycję w systemie samoregu- lacyjnych narzędzi kształtowania rynków medialnych. Jean Claude Bertrand różne jego przejawy zalicza do opisywanego przez siebie systemu odpowiedzialności me- diów. Francuski badacz wyraźnie zaznacza, że „odkąd media informacyjne stały się częścią systemu nerwowego w społecznym organizmie, publiczność potrzebuje rze- telnych informacji na ich temat”1. Równocześnie wyraźnie zaznacza, że dziennikarze specjalizujący się w tematyce medialnej powinni odznaczać się tak samo wysokim stopniem solidności zawodowej, niezależności i obiektywności, jak przedstawiciele innych sektorów rynku medialnego.
Siłą dziennikarstwa medialnego jest docieranie z opiniami na temat działań wy- branych dziennikarzy czy redakcji równocześnie do dwóch grup odbiorców: środo- wiska dziennikarskiego i odbiorców mediów. Równoczesne wywieranie wpływu na te dwie grupy może skutkować: (a) w przypadku krytycznych ocen ostracyzmem środowiskowym i odchodzeniem odbiorców od wybranych mediów; (b) w przypad- ku pozytywnych ocen awansem w środowiskowej hierarchii i zwiększenie autorytetu u odbiorców.
Media poświęcone dziennikarstwu to niewielki sektor, który ma jednak sporą siłę oddziaływania na kształt rynku medialnego. Sektor ten, mimo iż niewielki, ulega jednak wewnętrznym podziałom charakterystycznym dla ogółu mediów. Można go dzielić według różnych kryteriów, m.in. segmentu mediów (prasa, radio, telewizja i internet) czy stopnia sformalizowania (media instytucjonalne, dziennikarstwo oby- watelskie i blogosfera).
1 J.C. Bertrand, Media Ethics & Accountability Systems, New Brunswick-London 2000, s. 70.
Dziennikarstwo medialne znajdujące odzwierciedlenie w branżowych mediach poświęconych działalności dziennikarskiej to jeden z najbardziej powszechnych me- chanizmów dziennikarskiej samokontroli środowiskowej. W swej samoregulacyjnej odmianie dziennikarstwo medialne realizowane jest przez wszelkiego rodzaju ma- teriały, które stanowią komentarz na temat jakości i etycznej wartości innych ma- teriałów dziennikarskich. Stanowią więc one formę środowiskowej kontroli, której efekty mogą przybierać postać artykułów prasowych, ale także audycji radiowych czy telewizyjnych programów oraz internetowych artykułów.
Powszechność dziennikarstwa medialnego jest odmienna w różnych krajach:
w niewielkiej Holandii istnieje kilka tytułów prasowych, a także kilka programów radiowych i telewizyjnych, których głównym tematem są krajowe media, a jednym z ważniejszych przedmiotów refl eksji — ich jakość i etyczność. Media te cieszą się sporym zainteresowaniem odbiorców, o czym może świadczyć choćby fakt, że nada- wany od 2009 roku w publicznej telewizji program De leugen regeert (Reguły kłam- stwa) emitowany jest w najlepszym czasie antenowym, w piątkowe wieczory. Silne dziennikarstwo medialne mają także kraje skandynawskie. Przykładowo w Finlandii
„Od 2005 do 2007 i ponownie od 2009 roku, stacja telewizyjna TV2 emituje cotygo- dniowy program o nazwie Press Club, w którym analizie poddawana jest zawartość mediów krajowych w danym tygodniu”2. Ponadto szwedzkojęzyczny kanał FST5 od 2009 roku ma w swojej tygodniowej ramówce program Tredje Statsmakten (Th ird Estate) zbliżony w swej formie do Press Club.
Prasa poświęcona mediom
Dziennikarstwo medialne zrodziło się na łamach prasy. Właściwie od samego po- czątku funkcjonowania nowoczesnej prasy w reprezentujących ją tytułach pojawiały się okazjonalnie teksty, w których ocenie poddawane były: rynek mediów, wybra- ne gazety czy konkretni dziennikarze. Jednak dopiero w XX wieku zaczęły poja- wiać się tytuły w całości podporządkowane opisowi mediów. Związane to było nade wszystko z wyodrębnieniem się dziennikarskiej tożsamości i poczuciem odrębności zawodowej dziennikarzy. We współczesności media dziennikarskie obecne są w za- sadzie we wszystkich systemach medialnych, najbardziej jednak rozpowszechnione w systemach zaklasyfi kowanych przez Hallina i Manciniego do modeli północno- i środkowoeuropejskiego oraz północnoatlantyckiego. W niektórych z nich wskazać można na silne tytuły prasowe w całości poświęcone mediom, w wielu natomiast dziennikarstwo medialne przejawia się nade wszystko publikacjami poświęcony- mi mediom drukowanymi w tytułach ogólnotematycznych. Jak wskazuje na przy-
2 H. Heikkilä, T. Kylmälä, Finland: Direction of change still pending, [w:] Mapping Media Account- ability in Europe and Beyond, red. T. Eberwein et al., Köln 2011.
kład Susan Fengler, rubryki poświęcone mediom mają najważniejsze dzienniki ame- rykańskie, takie jak „New York Times”, „Washington Post” czy „Boston Globe” oraz magazyny (np. „Time” czy „Th e New Yorker”). Wszystkie te tytuły mają dziennikarzy specjalizujących się w tematyce mediów i na bieżąco opisujących środowisko dzien- nikarskie. Określają oni siebie jako: „reporterzy mediów” (media reporters), „krytycy mediów” (media critics), „felietoniści mediów” (media columnists)3.
W Polsce teksty poświęcone tematyce medialnej pojawiają się w prasie ogólno- tematycznej najczęściej w momentach kryzysów mediów. Ich autorzy skupiają się zwykle na szczególnie niestosownych z etycznego punktu widzenia działaniach po- dejmowanych przez wybrane redakcje lub opisują z dalszej perspektywy patologicz- ne czy choćby szkodliwe przemiany na rynku mediów. Częstym tematem staje się na przykład zjawisko tabloidyzacji mediów.
Na polskim rynku prasowym wskazać można jeden tylko tytuł w całości skupia- jący się na tematyce medialnej. Jest to miesięcznik „Press”, który konsekwentnie od 1996 roku przyczynia się do ożywiania debaty publicznej na temat kondycji krajowe- go dziennikarstwa, przede wszystkim pełniąc po pierwsze funkcję krytyczną, po dru- gie motywującą. Ta pierwsza realizowana jest w głównej mierze za pośrednictwem artykułów piętnujących przejawy łamania dziennikarskich zasad etycznych. Funkcja motywująca znajduje realizację głównie w nagrodach przyznawanych w kilku ka- tegoriach dziennikarskich: rozdawanej Nagrody Grand Press i Grand Press Photo, a także tytule Dziennikarz Roku.
„Press” podejmuje w kolejnych numerach liczne debaty, których celem jest oma- wianie problematycznych etycznie zachowań na krajowej scenie medialnej. Artykuły publikowane w tym tytule można by tematycznie pogrupować w kilka zbiorów odpo- wiadających głównym problemom etycznym ujętym w dziennikarskich kodeksach deontologicznych, dotyczą więc one m.in. prawa do podejmowania działalności po- litycznej przez ludzi mediów, stopnia obowiązkowej lojalności wobec redakcji, dla której pracuje dziennikarz, czy prymatu szacunku dla człowieka nad chęcią zdobycia sensacyjnego materiału medialnego. W ostatnich numerach miesięcznika był więc dyskutowany przykładowo problem angażowania się dziennikarzy w życie politycz- ne. Słowami Krystyny Mokrosińskiej, do października 2011 roku prezes Stowarzy- szenia Dziennikarzy Polskich jednoznacznie skrytykowany został jakikolwiek udział ludzi mediów w życiu politycznym. W udzielonym wywiadzie mówi ona m.in.:
„Dziennikarz nie może równocześnie sprawować władzę i ją kontrolować, a przecież to jest najważniejszą powinnością dziennikarza”4.
3 S. Fengler, Holding the News Media Accountable: A Study of Media Reporters and Media Critics in the United States, „Journalism & Mass Communication Quarterly” 2003, nr 4, s. 819.
4 Albo dziennikarz, albo radny, z K. Mokrosińską rozm. M. Wyszyńska, http://www.press.pl/wywia- dy/pokaz/212,Albo-dziennikarz_-albo-radny [dostęp: 15 kwietnia 2013].
Obszernego materiału doczekała się także sprawa dziennikarzy obecnych pod- czas konferencji prasowej prokuratora Mikołaja Przybyła, w trakcie której doko- nał on próby samobójczej. Dziennikarze, którzy zamiast ratować postrzelonego człowieka, sięgnęli po kamery w celu zdobycia sensacyjnego materiału, zostali po- wszechnie okrzyknięci przez internautów, ale także wielu dziennikarzy, mianem
„hien” i „dziennikarskiej hołoty”5. W przygotowanym przez redakcję „Press” mate- riale pojawiają się liczne komentarze przyklaskujące tym opiniom, skonfrontowane są one jednak z nie mniej licznymi komentarzami eksperckimi broniącymi posta- wy opisywanych dziennikarzy. Wiesław Godzic na przykład stwierdza: „O co cho- dzi? Dlaczego dziennikarze są tak oskarżani? Wszystko, co rozegrało się po strzale, było kontynuacją konferencji prasowej i dla mnie jest oczywiste, że dziennikarze i operatorzy pracowali dalej”6. W materiale sytuacja dziennikarzy została wreszcie porównana do warunków, w jakich znajdują się korespondenci wojenni, spotykają- cy się w swej codziennej pracy notorycznie z dylematem: nagrywać, fotografować czy pomagać… Za podsumowanie tej dyskusji uznać można wypowiedź Wojciecha Jagielskiego, w chwili publikacji omawianego tekstu dziennikarza „Gazety Wybor- czej”, dziś pracownika Polskiej Agencji Prasowej: „Dziennikarze nie jeżdżą na woj- ny z ludzkiej ciekawości. To zawód mający swoje obowiązki i cele: mamy zdobyć i przynieść informację. Co nie oznacza, że dziennikarze są chorzy na znieczulicę.
Świetnie byłoby móc jednocześnie pomagać i pracować, nie można jednak wymagać od dziennikarza pomocy”7.
Zarówno redakcja miesięcznika „Press”, jak i twórcy innych dziennikarskich mediów branżowych rzadko wyrażają samodzielne opinie na temat opisywanych wydarzeń medialnych, budzących wątpliwości etyczne. Ich głównym zadaniem i celem jest natomiast przede wszystkim śledzenie tych wątpliwych etycznie wydarzeń i poddawanie ich pod ocenę zaproszonym ekspertom i autorytetom. I to jest główna zaleta dziennikarskich mediów, które „wykorzystują” największe autorytety medialne i medioznawcze (uznanych dziennikarzy, popularnych medioznawców) do realizacji funkcji kontrolnej i krytycznej. Ci, którzy często nie chcą się angażować w działania organizacji powołanych do kontroli mediów (np. rad prasowych), w dziennikarskich mediach chętnie — wywołani niejako do wyrażenia zdecydowanego sądu — komen- tują ostrymi słowami nieetyczne zachowania przedstawicieli krajowych mediów8.
5 Zob. A. Niziołek, Odruch Pawłowa, „Press”, 2012, nr 2.
6 Ibidem.
7 Ibidem.
8 Szerszej analizy realizacji funkcji kontrolnej przez miesięcznik „Press” wobec środowiska dzien- nikarskiego dokonuję w: P. Urbaniak, Formy środowiskowej kontroli aktywności dziennikarskiej w wy- branych europejskich systemach medialnych, [w:] Modele współczesnego dziennikarstwa, red. K. Wolny- -Zmorzyński, K. Bernat, Wrocław 2015.
Programy telewizyjne poświęcone mediom
Czy media i dziennikarze mogą być tematem medialnym? W opinii decydentów polskich stacji telewizyjnych najwidoczniej nie mogą. Zarówno stacje telewizji pu- blicznej, jak i kanały prywatne nie wprowadziły bowiem dotąd do swojej ramówki żadnego programu, którego stałym tematem byłyby media i dziennikarze. Zdarza się, że sytuacja na rynku mediów i w środowisku dziennikarskim staje się przedmio- tem dyskusji w telewizyjnych programach publicystycznych, jednak tylko w sytuacji, gdy skłania do tego jakieś konkretne, zwykle kontrowersyjne, wydarzenie na rynku mediów. Sytuacja inaczej wygląda w krajach o bardziej rozwiniętych niż w Polsce na- rzędziach samoregulacji mediów. Przykładem choćby Holandia i przywoływany już powyżej, nadawany od 2009 roku w publicznej telewizji, program De leugen regeert (Reguły kłamstwa). Program nadawany jest w najlepszym czasie antenowym, w wie- czory, a w każdym kolejnym odcinku jego prowadzący skupiają się na przedstawieniu niedoskonałości mediów i ocenie kontrowersyjnych działań podejmowanych przez przedstawicieli mediów w danym tygodniu.
Najważniejszą audycją telewizyjną poświęconą w całości mediom w Niemczech jest natomiast program ZAPP, emitowany z cotygodniową regularnością przez tele- wizję NDR. Sam zespół tworzący program pisze o sobie tak: „Jesteśmy ludźmi, którzy co tydzień zaglądają za kulisy gazet, rozgłośni radiowych, telewizji oraz Internetu, a także cały czas mają oko na pracę dziennikarzy”9.
Także największe telewizje we Francji mają w swojej ofercie programy poświę- cone mediom. France 5 proponuje swoim widzom program zatytułowany Médias, le magazine, I Telé w swojej ramówce ma program Pop Com, a Canal+ oferuje C’est + clair. „Wszystkie te programy celują w pokazywanie nieakceptowanych praktyk i zachętę do realizowania tych właściwych”10. Ponadto we francuskiej telewizji dłu- gą tradycję mają satyryczne programy (m.in. w latach 70. ubiegłego stulecia Petit rapporteur, w latach 80. Bébéte show i obecny w Canal+ od 1988 roku Les Guignols de l’info). Zwykle przedmiotem żartów czynią one relacje pomiędzy światem poli- tyki i mediów. Przykładowo ostatni z wymienionych programów tworzony w for- mule serwisu informacyjnego przy wykorzystaniu marionetek wypełniony jest humorystycznymi komentarzami na temat bieżących wydarzeń w świecie polityki i mediów.
9 http://www.ndr.de/fernsehen/sendungen/zapp/wir_ueber_uns/index.html [dostęp: 31 paździer- nika 2014], tłum. własne.
10 O. Baisnee, L. Balland, France: Much Ado about (almost) Nothing?, [w:] Mapping Media Account- ability..., s. 72, tłum. własne.
Rozgłośnie radiowe o dziennikarzach
Fakt, iż radio zmienia w ostatnich latach swoją społeczną funkcję, stając się coraz częściej medium towarzyszącym niż opiniotwórczym, sprawia, że w ramówkach eu- ropejskich rozgłośni coraz trudniej znaleźć stałe programy, które poddawałyby syste- matycznej analizie i ocenie rynek mediów i dziennikarskie środowisko. Jeśli w radiu o mediach w ogóle się mówi, to raczej w stacjach, które zachowały silnie opiniotwór- czy charakter, oraz w obliczu skandalicznie nieetycznych zachowań ludzi pracują- cych w mediach.
Mimo wszystko można wskazać pojedyncze przypadki cyklicznych audycji radio- wych, które w całości poświęcone są tematyce medialnej. Na przykład dwie niemiec- kie publiczne stacje radiowe w swojej ramówce mają cotygodniowe programy tego typu. Deutschlandfunk w sobotnie popołudnia emituje program zatytułowany Markt und Medien, a rozgłośnia WDR5 w każde sobotnie południe rozpoczyna audycję za- tytułowaną Texte, Töne, Bilder.
Kraje skandynawskie mają szczególnie mocno zakorzenione w kulturze dzienni- karskiej mechanizmy samokontroli, w tym długą tradycję mediów dziennikarskich.
Oprócz co najmniej kilku tytułów prasowych poświęconych dziennikarstwu (m.in.
„Journalismikritiikin vuosikirja”, „Annals of Communication Law”), wymienionych powyżej programów telewizyjnych, także fi ńskie rozgłośnie radiowe emitują stałe au- dycje realizujące funkcję krytyki mediów. Przykładowo publiczne radio YLE Radio1 ma dwa takie programy: Public Word emitowany w poniedziałki i sobotnie Th e Media Got It Wrong.
Internet jako medium samoregulacyjne
Portale internetowe poświęcone tematyce medialnej stały się powszechne we wszyst- kich systemach odpowiedzialności mediów. Nieraz są one efektem w pełni niezależ- nej aktywności medialnej, stanowiąc elektroniczny odpowiednik drukowanych ma- gazynów branżowych. Częściej jednak redakcje prowadzą działalność dwutorowo, wydając z różną częstotliwością wydania papierowe, a dodatkowo systematycznie uzupełniając informacje na redakcyjnej stronie internetowej. Tak jest na przykład w przypadku wydawanego przez Holenderskie Stowarzyszenie Dziennikarzy dwu- tygodnika zatytułowanego „Villamedia”. Pismo ma wersję internetową, stanowiącą w istocie bloga uzupełnianego codziennymi wpisami. Zarówno w wydaniu papie- rowym, jak i wirtualnym, „Villamedia” poświęcone jest opisowi wszelkiej aktywno- ści holenderskich środków masowego przekazu, zajmując przede wszystkim głos w aktualnie toczonych dyskusjach dotyczących jakości mediów. Magazyn ponadto publikuje werdykty holenderskiej rady prasowej, dotyczące obecnie rozpatrywanych spraw. Strony internetowe są zresztą głównym kanałem komunikacji większości rad
prasowych i innych organizacji odpowiedzialnych za sprawowanie kontroli nad dzia- łalnością mediów w poszczególnych krajach. Przykładem chociażby strona interne- towa polskiej Rady Etyki Mediów11. Służy ona do ogłaszania wszystkich oświadczeń dotyczących spraw rozpatrywanych przez REM. Ponadto na stronie publikowane są teksty członków Rady, wywiady z nimi, dzięki czemu staje się ona platformą do dys- kusji nad etycznymi problemami współczesnego rynku mediów.
Odrębną formą aktywności samoregulacyjnej są niezależne od organizacji spra- wujących kontrolę nad mediami portale poświęcone dziennikarskim sprawom. Przy- kładem są choćby strony tworzone przez przedstawicieli środowiska akademickiego.
Na szczególne uznanie zasługuje aktywność podejmowana na tym polu przez ho- lenderskie uczelnie. Z przykładowych inicjatyw warto wymienić choćby zainicjowa- ną w 2010 roku przez Fontys School of Journalism stronę internetową mediaver- antwoording.nl12, która systematycznie prezentuje i omawia różne problemy, co ma w swym założeniu wpływać na wzrost standardów etycznych i jakościowych, a obec- nych w holenderskich mediach13.
Ciekawą inicjatywą o międzynarodowym zasięgu jest powołane w 2004 roku przez Universita della Svizzera Italiana jako organizacja non profi t Europejskie Obserwa- torium Dziennikarskie (European Journalism Observatory — EJO). Celem działań realizowanych przez EJO jest monitoring systemów medialnych oraz porównywanie trendów w dziennikarstwie, co poprzez analizę badań nad mediami oraz bieżącą ob- serwację ma mieć wpływ na podnoszenie świadomości etyki w środowiskach dzien- nikarskich poszczególnych krajów. Analizy i raporty przygotowane przez badaczy biorących udział w projekcie są publikowane w językach narodowych uczestników projektów (a często i tłumaczone na język angielski) na krajowych stronach interne- towych EJO.
Wśród polskich portali zajmujących się tematyką medialną znajdują się między innymi mediafm.net, wirtualnemedia.pl oraz mediamikser.pl. Poruszają one także zagadnienia dotyczące etyki mediów, publikują artykuły promujące etykę w dzien- nikarskim środowisku i stanowią ważną platformę dla szerzenia wiedzy o etycznych standardach. Ponadto te branżowe portale pełnią funkcję kontrolną w stosunku do innych mediów, zarówno tych tradycyjnych, jak i internetowych, piętnując od czasu do czasu nieetyczne zachowania polskich dziennikarzy, wydawców i nadawców.
11 http://www.radaetykimediow.pl/ [dostęp: 31 października 2014].
12 „Mediaverantwoording” po holendersku oznacza „odpowiedzialność mediów”.
13 Na temat holenderskiego systemu odpowiedzialności mediów oraz obecnych w nich innowa- cyjnych rozwiązań więcej w artykule: H. Evers, H. Groenhart, Th e Netherlands: Bits of Accountability in a Sea of Freedom, [w:] Mapping Media Accountability..., s. 176. O samoregulacyjnej roli portali in- ternetowych piszę także w: P. Urbaniak, Innowacyjne instrumenty odpowiedzialności mediów w wybra- nych europejskich systemach odpowiedzialności mediów, „Dziennikarstwo i Media” 3, red. I. Borkowski, K. Stasiuk-Krajewska, Wrocław 2012, s. 179–189.
Blog w roli samoregulacyjnej
Blogerzy w wielu systemach medialnych w najsilniejszym stopniu realizują funkcję
„psa stróżującego” wobec aktywności dziennikarzy. Łatwo bowiem znaleźć zdecy- dowane sądy na temat działań mediów w wypowiedziach dziennikarzy (także w ich obywatelskiej odmianie), którzy wyrażają swoje opinie właśnie w autorskich blogach.
Tematy, które w różnych okresach mniej lub bardziej różnią dziennikarskie środo- wisko, znajdują często dla siebie miejsce także w blogosferze. Choć trudno w Polsce znaleźć blogerów, którzy kolejne wpisy swojego bloga poświęcają wyłącznie mediom, to dla wielu z nich media są jednym z poruszanych tematów, a ich krytyka jedną z głównych funkcji. Przykładem polskiego blogera, poświęcającego znaczną część swoich wpisów krytyce mediów, jest Tomasz Tomczyk, bardziej znany pod pseudo- nimem „Kominek”. Na swoim blogu, dostępnym pod adresem Kominek.in, krytyce poddaje najczęściej tabloidy i zjawiska tabloidyzacji polskich mediów. Bardzo często wskazuje także na nieetyczne zachowania konkretnych dziennikarzy czy redakcji, nierzadko w wulgarny lub — jak niektórzy wolą — dosadny sposób opisując podej- mowane przez nich działania.
W systemach medialnych o dłuższej tradycji narzędzi samoregulacyjnych istnieją natomiast specjalistyczne blogi podporządkowane kontrolnej funkcji realizowanej wobec dziennikarzy danego kraju. Przykładowo w Niemczech od 2004 roku funk- cjonuje strona Bildblog, systematycznie uzupełniana wpisami poświęconymi naru- szeniom standardów etycznych przez media. Początkowo poświęcona była ona wy- łącznie tabloidowi „Bild”, by od 2009 roku monitorować ogół niemieckiej przestrzeni medialnej14.
Wnioski
Choć z pewnością o sile medialnego dziennikarstwa decyduje nie tylko liczba kon- kretnych mediów je realizujących, to z pewnością liczna jego reprezentacja z jednej strony, z drugiej natomiast konieczność działania na rynku konkurencyjnym może wpływać na jakość i skuteczność tych mediów. W Polsce rynek mediów realizują- cych tzw. dziennikarstwo medialne jest reprezentowany głównie przez jeden tytuł prasowy, miesięcznik „Press”, i kilka branżowych portali internetowych (mediarun.
pl, media2.pl, wirtualne media.pl, medianews.com.pl). Niezwykle rzadko media sta- ją się przedmiotem dyskusji w krajowych programach radiowych czy telewizyjnych.
By na to sobie „zasłużyć”, muszą stać się zwykle negatywnym bohaterem skandali lub swoimi działaniami wyraźnie wykroczyć poza środowiskowe normy. Niewielka
14 Więcej na temat tego bloga, a także innych niemieckich blogów poświęconych mediom w: T. Eber- wein, Germany: Model without Value?, [w:] Mapping Media Accountability..., s. 77–89.
liczba mediów tworzących sektor dziennikarstwa medialnego potwierdza wczesny etap rozwoju polskiego systemu odpowiedzialności mediów. Wskazuje na to także nieporównywalnie większa liczba tytułów prasowych, a także programów radiowych i telewizyjnych poświęconych mediom w systemach medialnych o dłuższej tradycji dziennikarskiej autonomii. Wydaje się więc, że dla rozwoju silnego sektora mediów poświęconych mediom potrzeba utrwalenia silnej tożsamości zawodowej dziennika- rzy (by ludzie tworzący środowisko dziennikarskie chcieli czytać o tym środowisku), ale także większego przekonania ludzi mediów, że na konkretne redakcje można wpłynąć poprzez krytykę (a do tego potrzeba nade wszystko świadomych odbiorców mediów, którzy skłonni byliby odrzucać media działające wbrew zasadom zapisanym w środowiskowych kodeksach etycznych).
Media journalism and its role in shaping the journalistic cultures
Summary
Media journalism is an important element of the media accountability system. It is refl ected in trade me- dia concerning journalist activity. Simultaneously, media concerning media constitute one of the most common mechanisms of journalistic environment self-regulation. Th ey can realize both the control/cri- tical function through stigmatizing the examples of unethical behavior observable on the media market as well as the motivating function through, for example, rewarding the journalists and media exhibiting the high level of professionalism. Th e author of the article attempts to characterize media journalism by pointing out in the chosen media systems the activities and initiatives exemplifying the environment control of the journalists in the trade media.
