1. WSTĘP BADANIA NAD SKŁADEM AMINOKWASOWYM I UZUPEŁNIANIEM SIĘ BIAŁEK PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH 7 ZASTOSOWANIEM ILOŚCIOWEJ CHROMATOGRAFII BIBUŁOWEJ

(1)

BOGUMIŁA MUSZKATOWA

BADANIA NAD SKŁADEM AMINOKWASOWYM

I UZUPEŁNIANIEM SIĘ BIAŁEK PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH 7 ZASTOSOWANIEM ILOŚCIOWEJ CHROMATOGRAFII

BIBUŁOWEJ

Cz. III. Wyniki badań hydrolizatów produktów spożywczych Z Zakładu Higieny Żywienia PZH

Oznaczono zawartość siedmiu niezbędnych aminokwa- sów w hydrolizatach czterech produktów spożywczych surowych i przetworzonych. Na tle danych z piśmiennictwa przedyskutowano dokładność wyników.

1. WSTĘP

W poprzednich pracach (1—3) opisane zostały warunki oznaczania chromatograficznego na bibule, indywidualnie i w mieszaninach, siedmiu chemicznie czystych aminokwasów niezbędnych: treoniny, lizyny, metioniny, waliny, fenyloalaniny, leucyny i izoleucyny.

Celem tej pracy było stwierdzenie, czy za pomocą zastosowanej me- todyki uda się oznaczyć ilościowo te same aminokwasy w kwaśnych hydrolizatach produktów. Do badań użyto 4 produkty spożywcze surowe

i przetworzone, a mianowicie: mięso wołowe, fasolę odmiany „Bomba ”, ziemniaki oraz jaja. Dla sprawdzenia dokładności metody przeprowadzono, stosując te same warunki, analizę hydrolizatu czystego prepa- ratu insuliny.

2. MATERIAŁ DO BADAŃ

Zbadano dwie partie produktów: jedną zakupioną w handlu detalicznym, drugą o znanej odmianie i warunkach produkcji; wszystkie te

produkty podane są w tabeli I.

Badano części jadalne produktów.

Przygotowanie ich do hydrolizy było następujące:

a) Jaja 1/surowe, 2/gotowane na twardo i 3/w proszku. 1/Z jednej

partii świeżych jaj część, po usunięciu skorupki, rozbijano w homoge- nizatorze do badania w stanie surowym; 2/resztę gotowano na twardo, obierano ze skorupki i rozcierano w możździerzu. 3/Z jaj w proszku usuwano większość tłuszczu przez ekstrahowanie mieszaniną eteru nafto- wego i etylowego.

k) Mięso wołowe 1/surowe i 2/gotowane pod normalnym lub zwiększo-

nym ciśnieniem: 1/Próbki mięsa surowego rozdrabiano jedynie przez

(2)

Tabela I

Niektóre cechy produktów analizowanych

EJ ee

ДНИ

od 1 I Zz

43 |= |5 в

z и ; A os о 5

Brodlikt Postać próbki anali BE 5 > > Z 8

zowanej оз „A eo

5 = 5: |689

= | BA | 45 |438

PZ =. —— = —.

ei m еж

1 | Insulina 1) oryginalna 6,97 14,26 23,8

2 |Jaja w proszku 2) odtłuszczone 6,97 7,42

3 | Jaja 3) surowe 74,20 2,10 94,4

żowa surowa 74,20 3,56 97,8

8 ” gotowana suszona 6,81 12,38

autoklawowana suszo-

9 ” па 5,68 12,10 |

10 | Mięso wołowe) pręga surowa 73,70 3,66

11 ” gotowana suszona 7,02 12,8

12 > autoklawowana suszo-

na 12,80 12,39

13 | Fasola „Bomba”3) Surowa Suszona 6,84 4,34

14 | Fasola „Bomba”3) gotowana suszona 5,54 4,50 93,2 15 | Fasola „Bomba Sele-

cta”5) surowa 11,50 3,94

16 aj s OE gotowana suszona 4,68 4,10

17 | Ziemniaki 3) (obrane, od-

padki 20%) surowe 80,60 0,33

18 ” gotowane 80,70 0,32 92,3

19 | Ziemniaki ,,Epoka’’s)

(obrane, odpadki 20%) surowe suszone 8,24 1,32

20 ” gotowane suszone 7.52 1,39

1) z Warszawskiej Wytwórni Surowiec i Szczepionek 2) z Przedsiębiorstwa Jajczarskiego w Nowej Soli 3) produkty zakupione w handlu detalicznym

4) z udźca wołowego zakupionego w rzeźni (krzyżowa i pręga pochodziły z jednego udźca).

5) ze stacji hodowli Roślin Brzezie-Karniowice 6) ze Stacji Hodowlano-Badawczej IHAR

kilkakrotne przekręcanie przez maszynkę, dą destylowaną dwoma sposobami:

normalnym ciśnieniem przez 3 godzi

klawie przy 1 atmosferze nadciśnien

szynce do mięsa razem z płynem z ten zagęszczano na łaźni w.

60°, pozbawiano tłuszczu (j.

w młynku tarczowym.

2/Inne próbki gotowano z wo-

albo w zwykłym naczyniu pod

ny, albo przez 45 minut w auto- ia; następnie rozdrabniano w ma- gotowania (w razie potrzeby płyn odnej); otrzymaną masę suszono w około wyżej) i powietrznie suchą rozdrabniano

(3)

c) Fasola: l/surowa i 2/gotowana: 1/Próbki surowej fasoli podsuszano w 60? i powietrznie suchą rozdrabniano w młynku tarczowym. 2/Inne próbki gotowano do miękkości z wodą destylowaną w zwykłym naczy-

niu, a następnie całość rozdrabniano w maszynce do miięsa, suszono i mielono jak wyżej.

d) Ziemniaki: l/surowe i 2/gotowane: 1/Próbki surowych ziemniaków

krajano w cienkie plasterki i albo analizowano w tej postaci, albo do- piero po podsuszeniu do stanu powietrznie suchego i zmieleniu. 2/Inne

próbki gotowano w wodzie destylowanej i nie odlewając wody rozdrab-

niano, podsuszano i mielono jak wyżej.

W produktach oznaczano zawartość wody (susząc w 105%) i zawartość azotu (metodą Kjeldahla). Postać próbki analizowanej i wyniki oznaczeń

podane są w tabeli I.

Przygotowanie hydrolizatów badanych produk-

tów: Po dwie próbki każdego produktu poddawano hydrolizie w sposób opisany w jednej z poprzednich prac (2) wg metody Hender- sona i Snella, za pomocą 2,5 n kwasu solnego w ciągu 5 godzin w auto- klawie przy 1 atm. nadciśnienia. Po hydrolizie odsączano osad na sączku Biichnera. Do usunięcia z hydrolizatu nadmiaru kwasu solnego, który może ujemnie wpływać na przebieg analizy chromatograficznej, zastosowano destylację pod zmniejszonym ciśnieniem i kondensację par kwasu solnego przez wymrażanie (2). Pozostałość rozpuszczano w wo-

dzie redestylowanej, doprowadzano pH do 3,5 i uzupełniano również

wodą do takiej objętości, aby w 1 ul hydrolizatu znajdowało się około 1,6 ug N (tj. ilość azotu odpowiadająca około dziesięciu ug białka produktu = NX 6,25). Należało się spodziewać, że wówczas stężenia po- szczególnych aminokwasów w hydrolizatach będą rzędu kilku dziesią- tych ug.

Stężenie roztworów wzorcowych: W roztworach wzorcowych mieszanin aminokwasów (3) zastosowano stężenie tego samego rzędu, co w hydrolizatach, a mianowicie 0,5. 10-$ mola każdego amino-

kwasu w 1 ul, a metioniny — 0,25 mola w 1 ul (gdyż hydrolizaty pro-

duktów zawierają przeważnie znacznie mniej metioniny niż innych

aminokwasów). Dzięki temu można było spełnić jeden z opisanych

w poprzedniej pracy (3) warunków zwiększenia dokładności wyników przez porównywanie nanoszonych na bibułę jednakowych ilości i o po-

dobnych stężeniach roztworów wzorcowych i badanych. ‘

Zarówno w hydrolizatach, jak i w części nieshydrolizowanej produk- tów, pozostałej na sączku, oznaczano azot metodą Kjeldahla. Otrzymane wartości bilansowały się. W tabeli I podano ilość azotu shydrolizowanego

(azot hydrolizatu w procentach azotu produktu). Otrzymane następnie wyniki oznaczania zawartości aminokwasów w hydrolizatach obliczano

w procentach białka odpowiadającego tej ilości azotu, tj. w gramach na 16 g azotu hydrolizatu, a podawano w gramach na 16 g azotu produktu zakładając, że stosunki między aminokwasami nie uległy zmianie

w czasie hydrolizy.

3. METODYKA OZNACZANIA AMINOKWASÓW

Zastosowano metody oznaczeń chromatograficznych opisane dokład-

nie w poprzednich pracach (1—3). Rozdział aminokwasów przeprowa-

dzano za pomocą spływowej chromatografii bibułowej jednokierunko-

(4)

wej, stosując wg Mc Farrena buforowaną bibułę i buforowane rozpusz- czalniki. Niemożliwe jest, jak wiadomo, za pomocą jednego rozpuszczalnika na jednym chromatogramie rozdzielenie wszystkich aminokwasów

„w sposób na tyle zadowalający, aby można było te aminokwasy eluować

do oznaczeń ilościowych. McFarren wykazał, że udaje się to uzyskać za

pomocą kilku rozpuszczalników na równoległych chromatogramach.

W tej pracy przeprowadzono badania z pięcioma rozpuszczalnikami stosowanymi przez McFarrena oraz z rozpuszczalnikiem Partridge'a

1 м wyniku tych badań wybrano do analizy siedmiu niezbędnych ami- nokwasów w kwaśnych hydrolizatach zespół złożony z czterech roz-

puszczalników:

I. fenol nasycony buforem o pH 12 i bibułę buforowaną o pH 12 —

do izolowania treoniny,

II. o-krezol i bibułę, nasycone buforem o pH 6,2 — do izolowania metioniny, waliny i fenyloalaniny,

III. mieszaninę 1:1 (w stos. obj.) alkoholu n-butylowego i benzylo- wego i bibułę, nasycone buforem o pH 8,4 — do izolowania leucyny i izoleucyny,

IV. mieszaninę alkoholu n-butylowego, kwasu octowego i wody

w stos. obj. 4:1:5 — do izolowania lizyny (rozpuszczalnik Partridge'a).

Stwierdzono poza tym, że rozpuszczalnik II można zastąpić m-krezo- lem o pH 8,4 lub rozpuszczalnikiem III. Jednak w ostatnim przypadku trzeba wykonać 2 chromatogramy, jeden krócej rozwijany dla wyizo- lowania fenyloalaniny (na tym chromatogramie zwłaszcza leucyna i izołeucyna tworzą wspólną plamę), a drugi dłużej rozwijany, na

którym osiąga się dobry rozdział waliny, metioniny, leucyny i izo-

leucyny (z tego chromatogramu fenyloalanina spływa).

Zbadano również przydatność rozpuszczalnika, stanowiącego miesza-

ninę 2,6 — lutydyny i wody w stos. obj. 2:1. Na chromatogramie rozwijanym tym rozpuszczalnikiem daje się wyizolować walinę, nato-

miast oddzielenia lizyny osiągniętego przez McFarrena nie udało się

uzyskać (również McFarren zaznacza, że ten rozdział nie zawsze jest

zadowalający): Wyniki przeprowadzonego następnie badania ilościowego

plam odpowiadających lizynie, były o 50%/0 niższe od uzyskanych z chro-

matogramu rozwijanego rozpuszczalnikiem Partridge'a.

W poprzedniej pracy (3) zauważono, zgodnie z innymi autorami, różne straty dla różnych aminokwasów przy zastosowaniu różnych rozpusz- czalników zależne od stężenia aminokwasów na starcie, a także od bi- buły, sposobu buforowania itp. Aby uniknąć wpływu tych czynników na wyniki oznaczeń ilościowych, stosowano się w tej pracy ściśle do zaleceń podanych w poprzedniej (3), a mianowicie: _

a) możliwie jak najbardziej zrównywano stężenia roztworów wzor-

cowych i badanych (p. wyżej),

b) na każdym arkuszu, na którym znajdowały się roztwory badane —

przeważnie były to trzy hydrolizaty w trzech stężeniach — nanoszono

w kilku stężeniach roztwór mieszaniny aminokwasów dla wyznaczenia

krzywej wzorcowej.

Do oznaczeń ilościowych posługiwano się metodą pomiarów ekstynkcji eluatów kompleksu miedzi dwuwartościowej z barwnikiem utworzonym

z aminokwasów i ninhydryny, w fotokolorymetrze Bauscha-Lomba

przy długości fali A = 510 mu.

(5)

4. WYNIKI OZNACZEŃ CHROMATOGRAFICZNYCH I ICH OMOWIENIE Jak wspomniano przy omawianiu materiału badanego, analizowano

produkty różnego pochodzenia, jednak nie stwierdzono różnie w wyni- kach oznaczania aminokwasów metodą zastosowaną w tej pracy; śred-

nie z wyników oznaczeń aminokwasów w hydorolizatach produktów, otrzymanych na zamówienie z odpowiednich placówek przemysło-

wych były bardzo zbliżone do średnich w hydrolizatach produktów, zakupionych przygodnie w handlu detalicznym. Prawdopodobnie ro- dzaj badanego materiału miał mały wpływ na wyniki. Do podobnego wniosku doszli McCance i Widdowson (4), którzy w ostatnio wydanych

tabelach wartości odżywczych podali średnie zawartości aminokwasów dla małej liczby gatunków produktów, np. jeden wynik dla mięsa

w ogóle.

Jeżeli chodzi o porównanie wyników analizowania produktów SUuro- wych i przetworzonych, to w przypadku trzech produktów nie znaleziono różnic, a mianowicie: nie stwierdzono wpływu zastosowanego sposobu gotowania na skład aminokwasowy hydrolizatów fasoli, ziem- niaków czy jaj, a w przypadku tego ostatniego produktu — także prze- mysłowego sposobu proszkowania.

Natomiast wszystkie wyniki otrzymane dla gotowanego mięsa (Spo- sób gotowania nie odgrywał tu roli) były niższe o około 20%/6 od wy- ników badań mięsa surowego, co świadczy o ujemnym wpływie ogrze-

wania. Hydrolizaty mięsa pochodzące z różnych części tej samej tuszy,

a więc krzyżowej czy pręgi, nie wykazywały różnic w zawartości ba-

danych aminokwasów.

Biorąc przytoczone fakty pod uwagę połączono w tabeli II (rzędy 1) we wspólnych średnich wyniki oznaczania 7 niezbędnych aminokwasów w hydrolizatach wszelkiego rodzaju jaj, fasoli i ziemniaków, a więc:

surowych, w różny sposób przetworzonych i pochodzących z różnych

źródeł. W przypadku mięsa podano oddzielnie wyniki dla produktów surowych i dla produktów gotowanych.

Wyniki przedstawiają średnie z kilku do kilkunastu, a niekiedy kilku- dziesięciu oznaczeń (w tabeli II liczba oznaczeń = n) i podane są

w gramach na 16 g N produktu. W tabeli II (rzędy 1) podano również

procentowe odchylenia standartowe poszczególnych wyników od śred-

nich (5 о. = = 1/» om).

n—1

Rozrzuty dokoła średnich (których miarą jest standartowe odchylenie) poszczególnych wyników oznaczania treoniny i lizyny w hydrolizatach wymienionych czterech produktów wahały się w granicach odpowiednio od + 5 do + 8% i od. 3 do + 90/e, a dla pozostałych aminokwasów — од == kilku do + 20%/. Powtarzalność wyników oznaczania pierw-

szych dwóch aminokwasów była zatem dość dobra.

Specjalnego omówienia wymagają wyniki otrzymane dla insuliny.

W tym przypadku wyniki były najmniej powtarzalne, gdyż ich waha-

nia około średniej dochodzą do == 50%/ (Ча izoleucyny), a więc są naj- większe z otrzymanych w tej pracy. Sądząc po dużym ubytku azotu

insuliny w czasie hydrolizy (ponad 160/0), należy przypuszczać, ze była

ona zbyt silna dla tego polipeptydu.

Roczniki PZH — 4

(6)

Nr 3 Muszkatowa

254

B.

(ferupel$ ут) NB9T/3 ZT эзозлем 'ferupors ро эточоро эмотизоола +

m (©

BUAJNSTOZI +. Tepod (61) ‘dsm r arkq 6

zijed 'Buśonsl Z Buepod (9g eusonay (¢ (feruperg G28) NS9T/ 3 Gg 9501IEM Tepod (c) asoy (g farupais % m [этарэл$ ро этаз[Ачоро эмо}]лерие1$ = ‘o's (% trupals UusXjofqo MOĄTUAM BQZOJ = U(T

(s— (a — 21 | 68 |9 |6GIF| Le |rz|nF| €9 |6 |2rF| Ł9 |0T z _ _ _ | _ | — —| eusonajoz] 08-- | FO ,9 О| 65 | et loz zt] gz | 10 ле | 06 | 98 |181 16 68 | т

PIF (OFT) SG [616 | |2 |9 9 Е ce |e te cles 16 |

ое

ваза

от | РА | вт | 8 F] Gb |er|0Z=| be |67|0TE| pa |egl|e + | wo | Gz |OTE| 6% | tz I

e | 28 |8 |06F| 2% |L |sTF| 8% |L |8 F| 9% |6 lore | oF |6 (ere) us orl ce NA

_- Z — —_ sa = . BUIUBTEO

sr+ | V9 | 6 (SIĘ| 6% |br|ozF| ve |9z|crF| we |sz|s FE] ve |8 |orE| 65 | т FRI OT |GZL |6 |zr+| 85 |L |Getf| Te |L |seE| 6% fe rel) ee 6 |e =fen lols випем

| 98 |6 | T+] ee | Ir yer+} ve | se loze | ee |eclattl re | ot ler +! ze jez! I — l9zF| 9T |L |osE|cet |9 he +| Ze | |or-Z| 627 |8 |erĘ| ue | stl z . fo od —| —| ss | 5 m || тт BUTUOOJN 0'0 ТЕ РИ |9T+| ST |91|rrF) 82 |0s|prE| ge |0żlarE| Le |sz| I

| 08 |3 at Lo [Lh joc +] 29 {2 fote| oe |e ie | ee le oI] e9 } ot, z | аки

* — a A = mę = ‘ u + 16| 9 14 '$ +/ SS |6 & + 99 || 99 |316 + | 88 |6 |L | $9 |9 I ze + | Fa |s |6I-+| ze |L |siF|6g 19 2 +) ae |e fortl| os 6. ST |] LP | ST z = ‘ cs . — é — . = A — ‘ euluoal 6+, 1¢@ | e+ ом мт 1s | ee] e +] SG |} 12/4 4] 6% | gt I s % NS91/8 % NS9OT/Z 4 Nśgl/8 4 м89т/8 4 Nśgl/8 9 NS91/3 (0's o (eu (z'0 's BÓJ Gu (0's г Gu (0's Е (iu (0 's "PoE Gu (,0 'S ре (u semaourany auozZIOMjezid aMoins eur[nsur TĄeTUWISIZ elose g e [e ¢ SMOŁOM OSdSIW INP

М 8 91 tu yoeureis m (Z Apdzt) 1wepojeut TwAUZOL GI—~g¢) Molojne ubokuzoi wezid yokuewAzijo MOYIUAM Z rurupoa1g dz orurnsut m T yodzomAzods yoeyynpoid m

MOSPMYOULUIB

II elsqer

PD9031EMEZ (T ApSZI) ЧЦодизерА MoyłuAM z ydrupeig srueumolroq

(7)

5, OMÓWIENIE ŚREDNICH WYPROWADZONYCH NA PODSTAWIE DANYCH Z PIŚMIENNICTWA, OZNACZONYCH RÓŻNYMI METODAMI

W tabeli II (rzędy 2) umieszczono średnie zawartości siedmiu amino- kwasów w produktach, obliczone na podstawie danych z piśmiennictwa

(5—19) oraz standartowe odchylenia tych średnich. Analizując te war- tości, a składały się na nie wyniki badań przeprowadzonych przez róż-

nych autorów za pomocą różnych metod i na różnym materiale, można stwierdzić, że rozrzuty wartości dokoła średnich są w kilkunastu przy-

padkach większe od rozrzutów własnych wyników. Zakładając, że róż-

norodność materiału nie ma tu większego wpływu (p. wyżej), należy przypuszczać, że przyczyna dużych rozrzutów tkwi w różnorodności metod stosowanych do oznaczania aimnokwasów przez różnych autorów w przeciągu około 10 lat, których dotyczy zebrane piśmiennictwo.

W dwóch przypadkach jeden wynik w jaskrawym stopniu odbiega od średnich, a mianowicie:

a) Z siedmiu wyników zawartości metioniny w fasoli — sześć daje średnią 1,2 g/16 g N o bardzo dużym rozrzucie (s. o. = ‘+ 50°/0), a jeden

wynik wynosi aż 3,9 g/16 g М, tj. 325%/0 średniej. Tę wartość podaną przez Rosego w r. 1949 (5) autorka zastosowała we wcześniejszych pra-

cach (cytowane w 2). Należy przypuszczać, że badane wówczas przy

użyciu tabel składu aminokwasowego (z powodu braku własnych da-

nych) mieszaniny białek zawierające fasolę, zostały ocenione zbyt wy-

soko.

b) Z pięciu wyników zawartości waliny w insulinie — cztery dają

średnią 7,2 g/16 g N (s.o. = + 10%/0), a jeden — przytoczony z pracy Ryle i wsp. (19), wynosi tylko 1,2 g/16 g N, tj. ok. 17%/o średniej.

Jeżeli chodzi o insulinę, to nie tylko średnia z wyników badań za- wartości waliny, ale także treoniny i lizyny posiada duży rozrzut (po-

nad 30°/o). Na podstawie tych danych oraz własnych wyników (p. wy-

żej — rozdz. 4) można sądzić, że w omawianych warunkach badań uży-

cie insuliny jako wzorca do kontroli dokładności oznaczania składu ami-

nokwasowego (19) nie jest słuszne.

6. PORÓWNANIE ŚREDNICH Z WYNIKÓW WŁASNYCH (tab. II, rzędy 1) ZE ŚREDNIMI Z WYNIKÓW OTRZYMANYCH PRZEZ RÓŻNYCH AUTORÓW

RÓŻNYMI METODAMI (tab. II, rzędy 2).

Jako wzorzec do porównania przyjęto charakteryzujące się niezbyt dużymi standartowymi odchyleniami średnie zawartości aminokwasów

w mięsie wołowym surowym (s. o. od == 9 do =: 11°/o) i w jajach (s. o.

od + 8 do + 18'/), wyprowadzone z danych z piśmiennictwa (5—19),

podane w tabeli II (rzędy 2). Porównując z nimi średnie z otrzymanych chromatograficznie wyników badania hydrolizatów tych produktów podane w tabeli II (rzędy 1), obserwuje się dużą zgodność w przypadku

treoniny, lizyny i metioniny. Jeżeli wziąć także pod uwagę dość dużą

powtarzalność wyników (dla metioniny mniejszą niż dla treoniny i lizyny), można uważać, że opracowana metoda oznaczania tych amino- kwasów za pomocą chromatografii bibułowej jest dość dokładna. Na- leży wobec tego przyjąć, że otrzymane tą metodą średnie zawartości tych aminokwasów w pozostałych produktach krajowych są także pra- widłowe. Również dość dokładne wyniki (rozumując podobnie) otrzymano dla fenyloalaniny.

(8)

Jeżeli chodzi o zawartości waliny, leucyny i izoleucyny w badanych produktach, to wszystkie wyniki uzyskane chromatograficznie są niższe

od średnich z wartości podanych w piśmiennictwie, otrzymanych różny-

mi metodami (zawartości waliny i izoleucyny przeciętnie o około 40°/0, a leucyny o około 250/0). Zakładając, że średnie z piśmiennictwa są da-

nymi rzeczywistymi, należy przyjąć, że nie dało Się w procesach chromatograficznego oznaczania tych aminokwasów wyeliminować strat na- wet przez zachowanie ostrożności, o których była mowa w rozdziale

o metodyce.

7. WNIOSKI

Na podstawie przeprowadzonych za pomocą chromatografii bibuło-

wej badań nad zawartością siedmiu niezbędnych aminokwasów w kwaś- nych hydrolizatach kilku produktów spożywczych i insuliny oraz porów- nań średnich z otrzymanych wyników ze średnimi wyprowadzonymi na podstawie danych z piśmiennictwa, przy użyciu różnych metod oznaczania przez poszczególnych autorów, można wyprowadzić następujące wnioski:

1. Metodę oznaczania zawartości treoniny, lizyny i metioniny za po-

mocą chromatografii bibułowej zastosowaną w tej pracy, możha uwa-

żać za dokładną; a więc dość prostą metodą daje się oznaczać trzy ami-

nokwasy najczęściej ograniczające wartość odżywczą białek. (Treonina

jest obok lizyny aminokwasem ograniczającym wartość białka pszeni- cy). Dość dokładne wyniki uzyskano również dla fenyloalaniny.

2. Otrzymano niższe średnie niż średnie z piśmiennictwa dla zawar- tości waliny, leucyny i izoleucyny. Jeżeli chodzi o te aminokwasy, me-

toda chromatografii bibułowej wymaga dalszego opracowania.

3. Na podstawie własnych wyników można stwierdzić, że produkty

jednego rodzaju, chociaż wyprodukowane w rozmaitych warunkach

glebowych, klimatycznych lub pochodzące z różnych źródeł, względnie

części tuszy, mało różnią się między sobą składem aminokwasowym.

4. Metodą chromatografii bibułowej nie stwierdzono wpływu prze- twarzania produktów na ich skład aminokwasowy w przypadku jaj,

fasoli i ziemniaków. Różnice znaleziono jedynie między składem aminokwasowym mięsa surowego i gotowanego.

5. W wynikach chromatograficznego oznaczania składu aminokwa-

sowego insuliny, a także w danych z piśmiennictwa dotyczących tego polipeptydu stwierdzono szczególnie duże rozrzuty.

6. Podana przez Rosego w r. 1949 zawartość metioniny w fasoli jest prawdopodobnie około trzykrotnie za wysoka.

Б. Мушкатова

ИССЛЕДОВАНИЯ НАД АМИНОКИСЛОТНЫМ СОСТАВОМ И ДОПОЛНЕНИЕМ БЕЛКА ПИЩЕВЫХ ПРОДУКТОВ, ПРИМЕНЯЯ КОЛИЧЕСТВЕННУЮ

БУМАЖНУЮ ХРОМАТОГРАФИЮ

Часть ПТ. Результаты исследований гидролизатов пищевых продуктов Содержание

Обозначено семь необходимых аминокислот в кислых гидролизатах проис- ходящих из разных четырёх пищевых продуктов сырых и продуктов пере-

(9)

работки, а именно: куриные яйца, говядина, фасоль и картофель по методу бумажной хроматографии в условиях описанных в прежних трудах (1—3).

Констатировано: 1. среднее результаты содержания аминокислот в одних и тех же сортах пищевых продуктов были одинаковы, несмотря на то, что иселе- дуемые пробы были взяты из разных промышленных источников; 2. Способ переработки не влиял на состав аминокислот трех продуктов: фасоли, карто- феля и куриных яиц; отмечался только в случае мяса.

Сравнивая средние собственных результатов обозначения аминокислот со средними стоимостями, представленными в литературе (5 —19) разными авто- рами и разными методами — возникают следующие предложения:

3. Метод применён в этом труде при помощи бумажной хроматографии опре- деляющий содержание треонина, лизина, метионина и фениланина в пищевых продуктах, можно принять за точный.

4. Получены были низкие средние от вычисленных на основании данных литературы для содержания валина, леуцина и изолеуцина. И поэтому метод для обозначения этих аминокислот требует дальнейшей обработки.

B. Muszkatowa

STUDIES ON AMINO ACID COMPOSITION AND PROTEIN SUPPLEMENTATION IN FOODS WITH USE OF QUANTITATIVE PAPER CHROMATOGRAPHY

Part III. Results of studies on protein hydrolyzates Summary

Seven essential amino acids were determined in acid hydrolyzates of proteins in four food products raw and processed. The study covered eggs, beef, beans and potatoes. Paper chromatography technique, as previously described, (1—3) was applied. Following were observed:

1. Mean amino acids contents were similar for different samples of the same food product.

2. Processing had no effect in case of beans, potatoes and eggs; this was not true with beef.

When comparing our own mean results with averages computed from litera- ture (5—19), and obtained by numerous authors with various methods, futher

conclusions are drawn:

Paper chromatography method, as used in this study, gives accurate results for threonine, lysine, methionine and phenylalanine in food products, Our results for valine, leucine and isoleucine are lower, and thus the method needs further

improvments. . :

PIŚMIENNICTWO

1. Muszkatowa B. (Doniesienie tymczasowe): Roczniki PZH, 11, 2, 103, 1960,—

2. Muszkatowa B.: Roczn. PZH, 12, 2, ro7, 1961. — 3. Muszkatowa B.: Roczn. PZH, 13, 2, 151, 1962. — 4. MeCance R. A. Widdowson F. M.: The composition of foods.

Medical Research Council, Special Rep. Series No 297, London 1960. — 5. Taylor C. M., MacLeod G.: Rose’s laboratory handbook for fietetics, The MacMillan Company, Nowy Jork, 1949. — 6. Block R. J., Bolling D.: The amino acid composition of protein and food, Springfield, 1951. — 7. Grassman W. i wsp.: Hoppe- Seylers Z. f. phys. Ch., 299, 258, 1955. — 8. Harvey D.: Tables of the amino acids in foods and feedingstuffs. Commonwealth Bureau of Animal Nutr. Rowett Inst.,

(10)

Bucksburn, Aberdeenshire, Scotland, 1956, Techn. communication Nr 19. — (Ed) Albritton-standard values in nutrition and metabolism. Philadelphia, Londyn, 1954. — 10. Bureau of Biological Research. Rutgers Univ.: Cooperative determina- tion of the amino acid content and the nutritive value of six selected protein food sources 1946—1950. New Brunswick, 1951.

11. Lindner K. i wsp.: Acta Chim., 11, 1—2, 151, 1956, — 12, Hughes B. P.:

Brit. J. of Nutrition, 12, 188, 1958, — 13. Williams H. H.: Essential” amino acid content of animal feeds, Cornell Univ. Agr. Exp. Station, Ithaca, Nowy Jork, 1955. — 14. Jermakova E. A.: Biochimija, 22, 917, 1957, — 15. Davidson A., Mei- klejohn A. P., Passmore R.: Human nutrition and dietetics. Londyn, 1959. — 16 Protein requirements FAO. Rep. of the FAO Comm., Rome, 1957. — 17.Orr K. L,, Wait B. K.: Amino acid content of foods. USA Dpt. of Agr., 1957 cytowane w (14) i (15). — 18. Djenisova A. A.: Biochimija, 22, 755, 1957. — 19. Ryle A. P., Sanger F., Smith L. F.: Biochem. J., 60, 4, 1955.

Warszawa, 31.1.1963 r.