• Nie Znaleziono Wyników

W sprawie górnokredowych flor Wyżyny Lubelskiej i Roztocza

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "W sprawie górnokredowych flor Wyżyny Lubelskiej i Roztocza"

Copied!
16
0
0

Pełen tekst

(1)

UKD DiU.ł:Gl1.'U.l(OB.lł)

Kazlmłerz iK.AIRICIZlMIA: Jan Stanisław IE'CJIPIIEL

W sprawie g6rnokredowych . flor Wyżyny Lubelskiej Roztocza

Badania ostatnich lat nad florą kredową Wyżyny Lubelskiej i Rozto- cza dostarczyły nowych danych o skladżie gatunkowym flor odkrytych w profilach dolnego i górnego mastrychtu (K. Karczmarz, J., S. Popiel, 1968; A. Malicki, K. Karczmarz; J. S. Popiel, 1968, 1969). Dla piętra kam- panu Wyżyny Lubelskiej określo- ; - - - , r r - . - - - - , no tylko dwa gatunki nagozaląż­

kowych (tab. 1). Najwięcej gatun- ków stwierdzono w piętrze dolne- go mastrychtu Roztocza (Krasno- bród, Kosobudy, Obrocz). Prze- wodnim gatunkiem tych flor jest

Dewaląuea pentaphylla Vel e n.,

E'ig. 1. &zm1e<nezen1e alanowisk z gór- nokrecklwyml flarami

w

przeło­

riUe Wisły między Piotrawlnem l.Nasllowem (slratygraUa wg W.

lPoiary&lrlego, lIJ938 i R. Kon-, glela, .1Al8%) ,

Dl&lrlbutlon ot oli"" witb !he ItJpper Cretaceou. flora. wlthin Ibe Vlstula River break between

!E'lolrawln and Nasiłów (slrati_

grapby 8000rdlnil to

rwo

Powy- .ki, 1938 and B. KongleI, 1!i1t12)

1 _ brze. aluwiatOy dol1riy Wiały;

:I - IJl"BtOica ml~y poziomami oznaczonymi: ., t - lI:~pan, "f;

u V - dolny DlaJtrycht; 1O%JI - .l,rD.7 ma.trycht; z - dani a - .t.now1lka z florą

1 - alluvial marJdn 01 the "VilItulB v.Ue,..: J - boundarleJ between tbe bodson. mar1r.ed with lettera: a, C - Campanlan "t': u,"V - Lower Maa.- trlChttani WX1l - Upper Ka88łriCb-" . Uen; z - D_niani J" - .Uea with 1Ior.

Kwartaln1Jt Geoloc:tcrny. t. lS. nr a. 1m r.

1 o , " ! 4 ; .

~r ,

" ... ,

g ' \ ,- VO

0 :",,""

----ł a

• •

(2)

644 Kazimierz <Kerczmll4'Z, Jan StanIolaw Popiel

często występ,ująca W utworach tego samego piętra w profilu Potylicza, na wschodnim Roztoczu w granicach ZSRR (J. Nowak, 1907a, 1907b).

Przy czym najwięcej podobieństw z florą Potylicza wykazuje flora tego samego wieku z profilu Krasnobrodu, który charakteryzuje się występo­

waniem AcanthoBCaphites tridens K n e T cum var. i Belemne!!a !ance- olata S c h 1'0 t h. Obecnie opracowany materiał, mimo częściowo róż­

nych poglądów w oznaczaniu badanych gatunków, wskazuje na bardzo bliskie podobieństwa tych flor.

Flory górnego mastrychtu przełomu Wisły (tab. l, 2) charakteryzuje

wyłączne występowanie drzew szpilkowych (Cunninghamia, Geinitzia, Sequoia). Prawobrzeżne profile przełomu środkowej Wisły (fig. 1) posia-

dają podobne gatunki drzew szpilkowych, a najwięcej ich występuje

w Kazimierzu nad Wisłą. Badania paleobotaniczne prowadzone. w Kazi- mierzu przez okres pięciu lat podczas stałel eksploatacji opok w kamie-

niołomie potwierdziły niezmienny charakter flory w całym profilu. W pro- filu warstw górnego mastrychtu w Nasilowie, skąd znane nieliczne oka- zy Sequoia reichenbachii, brak jest zupełnie szczątków drzew w utworach z pogranicza kredy i trzeciorzędu (danomont). Granica między kredą

a trzeciorzędem na -podstawie florystycznej nie została dotychczas okre-

ślona nawet.w klasycznych profilach kredowych zachodniej,Europy.

OPIS GATUNKÓW

FUkale.

Gleichenlaceae R. Br.

1. Dldym080TUB comptoniifoliu8 D e b e y et E t t i n g s h.

Denklch1'. d. kat.. Akad. d. W_., Math. - Nałurwln. eJ., :Sd. 17: 188--1811, Taf. I. l'ig.l-łi, 1851p

Stosunkowo dobrze zachowany jeden okaz z trzema fragmentami bocz- nych odcinków liści. Odcinki liści z wyrażnymi, tępo zaostrzonymi i łą­

czącymi się ząbkami, między którymi wcięcia nie dochodzą do głównego

nerwu, ząbki jednostronnie ku przodowi odchylone. Unerwienie'z powodu

dużej ziarnistości skały nie jest wyrażne. TabL l, fig. 1-2. Okaz pochodzi z opok dolnego mastrychtu profilu Krasnobr6d-Podzamcze (Roztocze).

Didymo801"U8 comptoniifo!iua został opisany ze skał mastrychtu w A- achen w północnej Nadrenii. Sposób ząbkowania blaszki pozwala' odr6ż­

niać ten gatunek od· innych w obrębie rodzaju, głównie od Didymo8orua g!elchenioide8 D e b e yet E t t i n g s h., jak też od górnokredowych ga- tunków pokrewnego rodzaju G!eichf!nia, zwłaszcza Gleichenia protogaea D e'b e y et E t t i n g s h. i G. kumana H e e r (O. Heer, 1869).

Z diagnoz M. H. Debeya i C. F. Ettingshausena oraz O. Heera wynika,

że główne różnice między obydwoma rodzajami dotyczą budowy odcin- ków blaszki (ząbk6w), unerwienia i sposobu ułożenia sorusów. Ząbki liści

gatunk6w rodzaju DldymoB0TU8 w zarysie trójkątne, odchylone ku

części szczytowej i łączące się ze sobą, sorusy są małe. U gatunków G!ei- chenia ząbki mają kształt owa1no-trójkątny lub też półokrągły i nie łą­

czą się ze sobą, sorusy 2-3 razy większe niż u gatunków Dldymo8oTU8.

W górnej kredzie 'liczne gatunki obydwu rodzaj6w występowały na obsza- rze Europy i Azji Srodkowej (ZSRR). W. A. Wachramiejew (1962) podał

omawiany przez nas gatunek z zachodniego Kazachstanu pod nszwl! Glel-

(3)

W opr .. w!e córnokrec!awych flor WyżYD$ Lut>el&k!ej I 'Roztocza 645

Tabela l Pozycja 8InItyara!Iczna fJor gómokredowyrh . . Wy:tynIe ~.Iej i Roztoczu

I

:d ~

J ...

Plon. ~.s ~

.. g ..

~i

~.g

Sphaerococcltes ajJinla Sternb. +

Didymosorus comptoni{j'olius Debey et Ettinlsh. +

PodozamJtes ekhwa/d/i Heer

ClI1I1fIltKlutmiil e/egalts Corda + + +

C/UI1U1f{flutmia stentJphylla Velen. +

Geinjtzlo cretacea U nger + +

Geinttzit:J. jormosa Heer +

Pimu quen.rtedti Heer +

Sequota pectlnata Hcer +

Sequota reichenbachii Heer

I

+

&quoia mtljor Velen. +

I

De...a/qrua pentaplrylkt Velep. +

Dryqphyllum aquamttrum Ward. I +

Eullrion nervosll11l Hosius et Marek:

I

+

l

Ficua poronicQ Kar. et Pop. +

: Launu 4fjinJs Velen. , +

I

M_lkt ampUpholkt Heer

I

+

MagllQlIa polysperma Kar. +

I

Magnolia sp. +

Myrica lilli/olia ~ar. + I

Myrkophyllum gl4ndulosum Velen. +

MyrtophylllDll getnltzł Heer +

, Platan"" lubi_la Kar. et Pop. +

chenia comptoniaefolia D e b. et E t t. Z powodu nieznajomości oryginal- nych okazów gatunków opisanych przez M. H. Debeya i C. F. Ettingshau- sena, utrudnione było poprawne oznaczanie tych paproci. Tym bardziej,

że współczesne egzotyczne gatunki rodziny Gleichentaceae tylko częścio­

wo przypominają górnokredowe formy (H. Christ, 1897).

Gvmnorpermae Piflllceoe L f!l d l e y lIl36 2. PinU8 quenatedtt H e e r

AUgem. Sehweiz. aelelL Soc. Helv~t .• Neue OenkleJu'., Bd. II: 11-1&. Tat. u, Fil. 1-9, Taf.

1. Fig. 1-1. 18U.

Dobrze zachowane dwa okazy 1-2-letnich pędów gęsto pokrytych szpilkami. Najdłuższy pęd 17 cm dł. z wyraźnymi odciskami poprzecznych przekrojów szpilek. Szpilki lekko zgięte, 9-14 cm dł., 1,5-2 mm szer., na dolnej stronie z szerokim rowkiem (tabl. l, fig. 4 i 5; tabl. IV, fig. 12).

Obydwa okazy pochodzą z warstw dolnego mastrychtu z profilu Krasno- , bród-Podzamcze.

(4)

646 .Kazimier.z iKerczm.arz, Jan Stanisław Popiel

Tabela 2 Kra_-PodZlllllOZO I lIftOIomu irodkcn;eJ Wisły

Pi~o Kampan I Mastrycht dolny Mastrycht górny

Profil Piotrawin Krasnobród- Kazimierz Janowiec Nasił6w

Podzamcze iJad Wi.b&

j - -

SphMrococdt ..

-.: affinis Sternb. - , -

, -

Didymosor ••

-

-

-

comptoniifoltus Debeyet Etting.h.

CuminghamI4 CwmingIuJmI4 CUnningluJml4 Geinitzia creta- Sequoia rei-

~

.legallS Corda e/eganiJ Corda e/eganiJ Corda cea Unger chenbachii Heer Geillitzla ereta. Geinitzia creta-

ł

cea Geillitzlaformosa Se<pJD14 pocI/-Unger cea UngeI Heer nata Heer PinrlS quemtedti Se<pJD14 reiehetl-.

i

Heer bachll He.r

Dewalqllellpo ....

taphy/la Velen.

EuJ/r/on nervo-

SIIm Hosius et Marek

I

~

FIc .. polonica

Kar. et Pop. ,

~

-

Laur.. at/i1Iill

-

-

-

ł

Velen. Mfl/l1IOliapoly-

~perma Kar.

Myrfe4/atifolla Kar.

MyrtopJryllum ..

geinitzi Heer

Pinus quen8tedti znana jest z górnej kredy Czechosłowacji (O. Heer, 1869; J. Velenovskt, 1885). W Polsce została stwierdzona w kilku od- krywkach VI' okolicach Jędrzejowa na Wyżynie Małopolskiej (S. Cieś­

liński, B. Milaković; 1962):

T"",odiaceae N e g.e r 11107

3. Sequoia Teichenbacll.ii H e e r

Allgem. Schweiz. Gelell. Soc. Helv~t .• Neue Denklehr., Bd. 23: 'l-łl •. Tal. l, Fig. 1~. 1818.

Dobrze zachowane dwa okazy pozytywowych i negatywowych od- cisków jednorocznych pędów, 18,5 i 10 cm dł. Pochodzą one z warstw

(5)

W sprawie gÓfnolueldO'Wyl:h nor Wy7.yny LubelSkiej l 'lI<ntocza 647 najwyższego piętra mastrychtu w Nasiłowie nad Wisłą. Warstwy kredowe, w których stwierdzono okazy, zostały wydzielone przez W. Poźaryskiego

(1938) jako odrębny poziom lokalny ,,x" . z Belemnella kasimirovienris.

Tab!. II, fig. 6-7.

4 .• ~equoia .pectinata H e e r

Allgem. 8ebweiz. GeMll. Soc" Belva. Neue DenUchr.. BeL 24: O,' Ta:!. I, 71g. I, 18'J1.

Okaz przedstawia rozgałęzioną s,zczytową ćzęść młodego pędu 6 cm dł.

Na jego powierzchni wyraźne są odciski szpilek i ich charakterystyczne, szerokie liścioślady. Szp,ilki mają wierzchołki silnie Podgięte do góry.

Tab!. II, fig. 8.

Zachowana część pędu

pochodzi

z KazimierZa nad Wisłą, z piętra naj-

wyższego mastrychtu, z poziomu lokalnego "x". Jest to gatunek rzadko spotykany w całym profilu w Kazimierzu i dotychczas znany był tylko na podstawie jednego okazu (A. Malicld, K. Karczmarz, J. S. Popiel, 1969).

5; Cunninghamia eleganB C o r d a

In Re-u.: nie Vemdnerungen d. bObm. Kre14etorm.., II Abt.: N. Tat. X-XI, FI,. 2f...-al, lMS..

Zachowana szczytowa część młodej gałązki, 6 cm dł. Szpilki proste, najszersze do 1,5-1,8 mm szer. Tab!. I, fig. 3.

Okaz pochodzi z kamieniołomu w Piotrawinie. Warstwy, w których

został stwierdzony, określone zostały przez R. Kongie1a (1962) jako kam- pan y. Jest to'gatunek częsty w warstwach górnego mastrychtu w Kazi- mierzu nad Wisłą i w warstwach dolnego mastrychtu w profilu Krasno- bród-Podzamcze na Roztoczu (A. Ma1icki, K. Karczmarz, J. S. Popiel, 1969).

Platu7I4cece D u iM "r t I e r 11129

6. Platanu8 lublinenris Kar. et P o p., n. sp.

Folium Z3 cm longum et 1Z,5 cm latum; apices loborom lati, obturi anguBte incisi; ne",atum amborum loborom distinctiBsima; nervi primarii CTaBsi, ca 3 mm, ad partem medialem loborom progradientes; nervi secun- darii et laterales alternales, ad' ambo latera 5-6, mb angulo claUBo (acu- to) evadenteB; neroi Becundarii iteratim a neroiB lateralibUB primariiB evadenteB et retem diBtinctam jormanteB; neroi 8ecundarii iteratim al- ternatlm ramijicantell.

Liść 23 cm dł. i 12,5 cm szer.; zakończenia odcinków (płatów) szerokie,

tępe, twOl:Zl\ce wąskie wcięcia; unerwienie obydwu odcinków wyraźne;

unerwienie pierwszego rzędu składa się

z

grubych (do 3mm grubości) ner- wów bocznych nieparzystych; odchodzących pod ostrym kątem w ilości

5 I 6 par; unerwienie drugiego rzędu wykazuje również nieparzyste roz-

gałęzienie, a boczne odgałęzienia nerwów drugiego rzędu odchodzą od nerwów głównych i twórzą bardzo wyraźną siateczkę (tab!. III, fig. 9;

tab!. IV, fig. 10-11).

H o lot Y P u s w zbiorze prywatnym.

L o c. c l a s.: Roztocze, ' Krasnobr6d k. Zamościa, warstwy opok mas- trychtu, 1966.

(6)

648 lKazlmlerz iKBr<:zmarz, Jan Sl4tlltla-w ~<lPlel

Uwagi taksonomiczne. W zbiorze poza opisanym okazem, który jest typem (holotypem) gatunku, znajduje się r6wnież szczytowa część pra- wego płatu liścia i mały fragment kory z wyraźnymi przedchllnkami.

Wszystkie okazy łącznie z typem pochodzą z tego samego poziomu warstw.

Plo.to.nlb8 lublinensis r6żnl się budową liści od wszystkich europejskich gatunk6w platan6w znanych z g6rnej kredy. Przypomina natomiast okaz z pracy J. Nowaka (19070.) oznaczony jako Plato.nUB o.ffinis Lelą. Gatunek ten pochodzący z Potylicza ma odpowiadający w zbiorach lwowskich zniszczony okaz, który jest bardzo podobny do P. lublinensis. Jest on za- chowany w postaci odcisku .środkowej części dobrze rozwiniętego li8cia o zniszczonych brzegach. Jednakże wyraźna obecność trzech gł6wnych

nerwów z bocznymi odgałęzieniami o takich samych ostrych kątach jak u P. Zublinenris dowodzi przekonywająco o Wjkiapowości blaszki liścia •. U obydwu porównywanych okaz6w odgałęzienia boczne drugiego rzędu stykają się tworząc łukowate połączenia o wyglądzie charakterystycznej siateczki, typowej dla rodzaju Plo.to.nus. Głównie na tej podstawie należy sądzić, że obydwa okazy należą do tego samego gatunku (P. lublinenris).

Jak wiadomo, P. a,ffinis został opisany przez L. Lesquereux (1874) z kredy Północnej Ameryki (Dakota, USA). Gatunek ten dokładnie zilu- strowimy w pracy W. A. Bella (1963) różni się bardzo wyraźnie od okazu znanego z Potylicza. Doty.chczas. znane gatunki tego rodzaju z kredy Azji (W. A. Wachramiejew, 1952) r6źnią się zasadniczo budową liści od P.

lublinensis. Należy zatem. przypuszczać, że okaz oznaczony przez J. No- waka jako P. o.ffinis należy do P. lublinensis, tym bardziej, że poziomy stratygraficzne odkrywek, z kt6rych pochodzą okazy, tego samego wieku.

Zakład S,.tematyld l Geop'atU B06lin UKCS

Zakład Geologii UMCS LUblin, uL Akademicka II Nade.uno dnla Jt e2t!rwca 11'71 r.

. PISMlENNICTWO

lJELIL W. A. (llIIIS) - Upper cretaceous flor"" of the lD\mvegan, Bad Heart, and Milk (R;iver FormatiOllS of iWeriern Canada. Geol. SU'l"vey oi Canada, Ił,

p. 1-76. Ottawa.

CHIłIIBT H. (189'1) _ Dle Famkrlhlter der Erde, Jena..

O~ B. I.IoIJIJAKOV[C IB. (1llIII!) - iKl"~e i flara kredowa z dbrzeienla Gór Bwfętokrzysklch. !Blul. Inst. Geol., 174, p. :I4fi-f,l66. Warszawa.

DEBEY M .. H, ~USiIll!i C. iF. (18611) - !DIe ui-we1t1:lchen ACrobryen des lKreide,gebkg..s VOn .Aachen W1d !Maeatricht. ~cbr. d. ·K.ais. Akad. d.

W"&, lMath. - Naturw!ss., 17, p. 183-448. Wien.

HEElR O. (1869) - Beitrlige zur X4"elde-Flora. L <Flora von Moletein In Mlihren. Al- 19em. Schwelz. ~. Soc. Helvet., Neue iDenkschr., II, p. l-~. (ziirich.

HOSrus A., MAiI.CK ,W. (1873-1880) - !DIe lFIora der WeetfiUischen Kreldeforma- tlan.lPalaeontogra;phlca, 28, p. 1-117.

ca ••

eL

(7)

streszczenie 649

KAlRCZMAi\Z K., lPON'IIlL J. S. (all8&) - Wstępne badania nad florll g6rnokredową

!Roztocza. Ann. unIIlCS, Bec. tBl, _, p. 2IJII..,.Il18. Lublin.

KA1IC2lMAiIZ lt., lPON!lL J. S. ( I . - Kredowe rośliny Polak!. 1'01.la Boc. SeI.

LubL, Sec. (lDl, 9, p. U6-1J16. Lublin.

KONGII!I!lL R. (UlIIIZ) - On belemnil .. Ifrom 'Maeeł.ricbllan, Campanlan and San- Ionian .edlmenta in \he lI/lidd1e Vistula valley (Central Poland). Prace :Muz. 1ZJ.em1, !ITace !PaleozooL 5, 1'-1l48. Wanzawa.

LESQUEREU'X L. (lB14) - Contributlona to the tOS8U flora ot Ihe w ... tern TerrUo- xi .. ; !Pt. l, Thę Crelaceoua iFlora. U. S. Geol. and Geol. Survey, Terrilo-

ries, 8, p. 1-WI6. New York.

MALICKI A., ~ IK., PIOIE'IIEL J. S. ~96B) - iFIOl'Y BCredowe w profilach stratygratlcznych na Wyżynie Lubelskiej I Roztocm. Folla Boc. Bel.

LubL, Sec. tol, lII, p. 61.'ł-1i6. Lublln.

MAlJlCK:I A., ~ iK., !PU?U!i!lL <l. S. (l98e1 - Materiały do górnokredo- wych flor 'Wyżyny Lubełskiej I \Roztocza. -Ann. uMCIS, Sec. I'BI, 21, p. 219-11J116. Lublin.

NOWAK J. (lllO'7a) - Kopalna noca seno6ska z P<ltylicza. Rozpr. Wydz. Malrprzyr.

cAkad. Um., Ser. '[181, 41, Po 1-47. 'Kraków.

NOWAK J. (1907b) - Przyczynek do znajom06cl kredy Lwowsko-Raw.klego Roz- tocza. 1K0000000, II, p. 100--170. !Lwów.

PO'ZAR~ W. (1938) - 'Blralygratla senonu w przeł<lmfe IWfs1y między -Rachowem i !PUławami. !SluL:J.nsŁ Geol., 8, p. 1-.. :Warszawa

V'ELIENOVSK? J. (1I11III1 ~ D1e G,..,nospermen der bol!miBchen Kreidef<ll'malion, Prag.

BAXPAMEBB B. A. (1952) - Crpa~ II IICroIl&OMlU! (mopa MCJJO!II.iX OTJIO:EeBllII

3all8,l\lloro Ka3axcnma. PerIIoII. Crpa~ CCCP. 1. Mocoa.

K a _ KAP'łMAlK, JIJt CraIIIIcnaB nOIIBJIL

no nollO.lO' ~R ~oPhl

JIIOllJBIHCKoR 1I()1I!I.JD!EłI0C'Dł H POn'O'łhII

Pe3IOMO

BepXUeMe.mlBU łmopa Jho6mmaol BM1'NiliC"riOCI" (BepD!RIt MBBCTPBXT, DMII8lI) H POl- ,."... ( _ ....actp:IIl<r) o:r.eTJIIIBO

OT_

BQOBi.Iw """"""'" (m. 1). ca..oe 6oJlloJDOe K.OJIIfteCiBO . . , . O'D&'IIDBO BO łmope MII8C'l'pIIXTa :aaa:aeaO ~ oc:06edao B CIlMOM 6oJn,..

mO>l _ Kpaaro6py.ll - IJo,ą:Jll>AlO ~_ ~e _ c npeo6JJa-

,lIIIBJioM 1MtraIq_ pmJap/oIll4 Vefen., M_1Ia ampI/phoIIa Heer, M. po/ysp<nna Kar. Myrtf>o plty/lum

,_tzt

Heer. B rpym!C HO~"""" BII'AOB :noJI (mopw (K. lCapo!MUr, .li. C.

no-

~, 1968; A. Ma.JnDp. K. KaP'fMllZ, .li. C. n o _ 1969) B ~ B _ _ enea 110_

a.,. - p/4tQ1JU8 lubi_t. Kar. et Pop. (Ta6n. m-IV). BI/;I\OBOII COCT8lI (mopw BCeI'O paspeoa KpacII06py/\ - noAlUAl' 0'IeBI0 '1"""'" sa 4mopy nO'l'lolJlll'la Ba

_u

IOJDIOro l'03ro"""

(.li. - . 1907). Crp.~e _11TH o6on paspe30B :raDe COC'I'aBl!.eII> """""'"

uo,l106Bo.

~_ """",,",o ...:rp1lX'l'll a ....".. _ _ Bz:m.I (IIijtpamm, Ka . . _ , ~ Ha- CIIlIYB) ...ciorara _ Be CMO'I])a Ba TO, '110 rycTOTa 3IIIJI:r1UIRl[ ""*'mB""' _ _ OIC&

_BIIcm.L

lIJoEOD. 3To ~ o crpa~ OIU'iilil4tnoPY: .epDlCl"O!A8lCTp1lXT8.

Kwartaln1k Geeloglczn7 - 11

(8)

650 IKazlmieJ:z ~z, Jan Stanllllaw !P,¥>lel

Cxbj{CTBO ~oi>_ero .. BepXB<:ro ~ ~ Ji 'Iiicro'" ~ /W'X

:uoIm.a.

BB;ZU>B; CunnbigIi4mIa ~ligaiu ·Co rda B Gebtltzia cr~iacea -Ungcr. C. eletana OTMeIJ.eSO Timre B p83ptoe B Il!Tpim ... 0TB0CJ!Mrir0 t UMII3lIY (p. KosrCm., 1962). 06a BJWI. 'IIICTO BCTPOo '!IIlOTCM • BOpXl!eMeJIOBI>IX ropB301lTOX IIom.uur t! I\OJtrpam.HoJt EBpom.t (I( K a p _ JL C.

no-

nem.,. 1969; H~ Be.ueHOBCIB, 1885), .

Cpep,u. oairca'mlLtx ~ CTa'II.e BB',D;OB BOMlMll AJIJI .Men:OB01t 4jm:oPbl ITom.m:a: JfBJIJIIOTCj[ DidytIID-

IIO'IU comptoll#[olius Dob.j·e! Ettingsh.·. p/atQJfIU lubli..nsis Kat. et·Pop.

iKaZimierz .KAlR02lMARZ, J an Stanislaw iE'OP!IIII:L

ON THE .upPER CRETACEOUS FLORAS OF.THE LUBLIN UPLAND AND ROZTOCZE AJIEA

Summary

The Upper Cretac"""," 11or"" of the iLubUn Upland (Upper M~,.itrichtlan· and Campanian) and of the 'Roztocze area (Lower IMaastrlchiian) _troDgly differ In their species composition {Table 1). The great"t abwldance of apecies haa been ascertained in the flan of the Lower IMaas.trlchtlan depOBlts in the .Roztoeze area, 'p8l'!lcularly

In '·the section ItiuIlObr6d :..- iPodzamcZe, wh&e anglO1lperms occU<", mainly Dewal-

que,,' J)enta1l"lIIla V e I en., Mill/noli<> amlllipholla ·H e e r, M. J>OIlIsperma Ea r. and MyrtophIlU .. m· gelnltzi Heer; :aecently, a tteW"Peales Plata ... lq'bll ... j .. k~·r.

et !P a p. has been distingUished' in the group of ""w-deocr:lbed' .pOOles of this flora (K. 1KarczmaTz, J. S . .PIopleJ,l968; A. iMalicki,lK.. IKarcunarz, J. S. !Pople!, .18811). The speeles composition of the tiara of the whole Profile .Krasnohr6d - Podzamcze re- sembles that of the flora from iPotyliczne, Southern ilIoztocze ar ... (J. Nowak, 01907).

The 6tratigraph1caJ horizcma of both prom .. are developed '8imiiaTly, toO.

The floras of the T,T.,per:~.",~ehtl~n depopits fplln~ ,"!i~h1n the V;stula break area (Piotrawin, Jtu:lmler~ J~ll<>Wiec,. !f'J'!'I~6w) ... POD.1". In. species, despite a tact that the frequency Of the COItif ... Is COflSideritbJe. Th1B proVes a dilitinct Btmtlgraph!- cal feature of the Upper iMaastrtcht:!an flora from the Vlstula rl·ver break.

The resemblance of the flora <epreoentativ .. at the Lower and Uppa- iMaastrich- tian 1" dlstlnctlY'visible 'nthe OCClJUence of·two spedes of conifers:·C ... 711/hami<>

elegams Co~·d·a anid Geinttzla cretacea.U 11 g e ·r. 'lhe fonner has bean ililltlJjgti!&hed' also In the section at iPiotrawitl, rela1ed' to ·the C8mpan!an 'Y 'lR; . 'Xongiel, lII62) •.

IBoth speal .. frequently occur ;in Itbe Upper Cretaeeoua 'horlz""" of POland .and of CenkaJ·1Europo· .• GK. iK:arczmarz; J. S. Poplel, 19119;' J.' Vel_ky. ,I~);'

.. Artlong the .peeles ilescribed In the present

paper,

both DidIl'OOiOn.a cornptOm- Itoll ... iD eb e l' et Et tin gs h.: 'and Plata ... l .. blinelt8l. iK a·r,· et "p·o·p. '&.re new' species in the' CretaceaWl flora at Poland.

(9)

KWOlrt. geol., nr 3, 19'11 r. TABLICA I

Fig. 5

Kazlmlen: KARCZMARZ, Jan Stanlslaw POPIEL - W sprawle g6rnokredowych nor wyzyny J..ubelskleJ 1 ROZtoC2R

(10)

T AiBLICA ,1'

Fill. '1--<2. Didllmo.or ... comptoniifollu. De bey et E tt I n g • h.

Okazy nr M, 55. IlI'Olli Kr .... .mr6d"Podza""'u. dolny m •• trycht.

~ecimens Nos. 54, 55, section 'Kn.snobr6ci-Pod-zaatcze. ,Lower Maas trith- tian.

Fig. 3. Cunninghami4 elegans Cor d a

Ok •• nr 56 • profilu w !Piotr.w!n:Ie. kampan y (WC R. X<>ngieia. 19112).

Specimen !No. 56 mm seCtion at iPlotrawln. Campanlan y (according to R.

Kongiei. 1002).

FIg. 4-'5. Pinus quenstedtl H e e r

Okazy nr 'rn. '58. prolU iKra!l!",br6d-i'odzamcze. OOlny mastrycht.

Specimens Nos. 57. 58. leetion Krasnobr6d-Podzam<:u. iLower Maastrkh- tiln.

(11)

kwarl. geo!., nr 3, 1971 r. "I'ABLICA It

Fig. 7

Fig. 6

Fig. 8

Kazirnierz KARCZMARZ, Jan Stanislaw POPIEL - W sprawie S"6rnokredowych flor Wytyny LubelskieJ i Roztocza

(12)

TABILllCAIJ]

Fig. &-7. Sequoia .e!chenbachli H e e r

Okazy nr 59. 60 z nowego profilu w NasUowie, najwytsz.y mas·tryeht, po ...

ziom lokalny .,x" (wg ·W. PoZaryski<go. 1938).

Sp~lmens "NOB. 59, 00 fr()lll new sedion at Nasilaw. uppennost Maastrich- tian, local horizon "x" (according to W. PozarY91d, 1938),

Fig. 8. Sequoia pectinata He e r

OkBZ nr fll z profilu w Ka-zilniElI'zu nad Wislq" najwyiszy mastrycht, po- 2'lom lokalny "x" (wg W. PoZaryskieio. 1938).

Spt"cimen No. 61 from the section at Xazimicrz nad Wls11\; uppermost 'Ma- a'strichtian, local horizon "x" (according to W. Pozaryski, 1~S"8).

(13)

Kwart. geol., nr 3, 1971 r. TABLICA 'XII

Fig. 9

Kazlmlerz KARCZMARLubelskiel Z,1 Roztocza · Jan Stanlslaw POPIEL - W sprawie g6rnokredowych flor wyzyny

(14)

TABLoICA

· mr

FIg. 9. Platu"". lublmenrii K a r. et· Pop., n. Bp.

OI<az nr 182 (Iloiotyp) z okolic Krasnoi>r6d-Podzamcze, mastrycht.

Specimen No. 162 {holotypo), from the vicinity of Krasnobr6d-Podzamcze, Mautrlcbtlan

(15)

Kwart. geo!., nr 3, 1971 r. TABLICA IV

Fig. ~l

Fig . .10

!Fig. 12

Kazimlerz KARCZMARZ, Jan Stanistaw POPIEL - W .sprawie g6rnokredowych flor Wytyny Lubelsklej 1 Roztocza

(16)

TABLICA IV Fig, 10. Platanus lublinensis K a r. et P -0 p., n. sp,

Okaz nr 163 (pars -ty.pi, gorna cz~sc liseia) z okolic Krasnobr6d-Podzamcze, mastrycht.

Spedmen No. Has (pars typi, upper part of a leaf), from the vicinity of KrasndbrOd.----lPodzamcze, lMaastrichtian.

Fig. 11. Fragment odcisku kory Platanu8 lublinensis K a r. et Pop., prafil Xrasno- brad - Podzamcze.

Fragment of bar'k imprint ()f Platanus lublinensis K a r. et Pop., section iKrasnobr6d - Podzamcze.

Fig. 12 Fragment drewna kopalnego iPinus quenstedti He e r, prafil Krasnobr6d - Podzamcze.

Fragment of fossil wood. of Pinus quenstedti He e r. section Krasnobr6d - Podzamcze.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Badania przede wszystkim dotyczyły podłoży wykonanych z drewna iglastego, lecz nawet na podstawie kilku zidentyfikowanych podłoży liściastych widać dom i­ nację

Zwierciadło niższego poziomu wznosi się powyżej 240 m i tylko na peryferiach zasięgu schodzi poniżej tej wysokości. Przeważająca liczba punktów wykazuje wartości bliskie 245

9. Heer О.: Die fossile Flora Grönlands, sec. I, Flora Fossile Arctica, vol. und Marek W.: Die Flora der Westfälischen Kreideformation. S.: Wstępne badania nad florą górnokredową

Podkreśl cztery z podanych cech krajobrazu, które dotyczą Wyżyny Lubelskiej2.

południowych krańcach wyżyny leży Zamość, którego stare miasto jest wpisane na „Listę światowego dziedzictwa UNESCO”2. Podkreśl cztery z podanych cech krajobrazu,

Celem autorki pracy jest próba pokazania na przy- kładzie szwajcarskiego miasta Zurych (Zürich) kilku prawidłowości charakterystycznych dla wielkomiej- skiej przestrzeni

Gęstość wąwozów drogowych na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu Density of road gullies in the Lublin Upland and Roztocze region.. ROZMIESZCZENIE

ś ci wszystkich rzeczy”, „szkółką wszelkiej umiejętności”), na drugim znaj- dują się Aleksander Wielki („W istocie, obyczajom jego nic, zda się, ze