dr MAGDALENA UCHMAN Zakład Grafiki Warsztatowej Wydział Sztuki Uniwersytet Rzeszowski AUTOREFERAT

(1)

dr MAGDALENA UCHMAN

Zakład Grafiki Warsztatowej Wydział Sztuki

Uniwersytet Rzeszowski

1. AUTOREFERAT

(2)

(3)

spis treści

Życiorys 4

Wniosek 6 Kwestionariusz osobowy 7

Dyplom ukończenia studiów 8

Dyplom uzyskania stopnia doktora 9 Zaświadczenia o uzyskaniu stopnia doktora 10 Oświadczenie autorskie 11

Autoreferat 13

Wskazane dzieło habilitacyjne This is my movie 21

— Galeria R+ Akademia Sztuki w Szczecinie 51

— Galeria Profil CK Zamek w Poznaniu 71

(4)

4

AutoreferatThis is my movie...

życiorys

dr MAGDALENA UCHMAN

MAGDALENA UCHMAN (1981)

Urodziła się w Przeworsku. Zajmuje się grafiką. Absolwentka Instytutu Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego. W 2006 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem w pracowni wklęsłodruku prof. Krzysztofa Skórczewskiego. Za wybitne osiągnięcia w trakcie studiów otrzymała Dyplom Uznania Rektora. W roku 2010 ukończyła Środowiskowe Studia Doktoranckie na Wydziale Grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Od roku 2012 pracuje na stanowisku adiunkta w Zakładzie Grafiki Warsztatowej i Projektowej na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskie- go. Zorganizowała 20 wystaw indywidualnych. Brała udział w ponad stu wystawach zbiorowych, ogólnopolskich i międzynarodowych w kraju i za granicą, w tym: 5th Egyptian International Print Triennale 2006, Egipt (2006); Fourth International Biennial Exhibition of Mini Prints, Tetovo / Macedonia (2008); 5. Międzynarodowe Biennale Miniatury Częstochowa 2008 / Polska; 6th International Exhibition of Miniatures Little m, Wilno / Litwa (2011); Komu potrzebny jest jeszcze mistrz, Artes Gallery, New York City – Manhattan / USA (2011); Printmaking Graphic from The Rzeszow University, Europejski Komitet Regionów, Bruksela / Belgia (2011); 15. Międzynarodowe Triennale Małych Form Grafiki, Miejska Galeria Sztuki, Łódź / Polska (2014).

Brała udział w sympozjach ogólnopolskich i międzynarodowych: 5th Mallnitz Symposium of contemporary of art, Bios Nationalpark Zentrum, Mallniz / Austria (2011); Tradycja w litografii obciążenie czy postęp, ASP w Gdańsku, Gdańsk (2014); New York Contemporary Art Symposium, Uniwersytet St. John’s i Islip Art Museum, Nowy Jork/ USA (2015); I Międzynarodowy Festiwal Grafiki Artystycznej, Muzeum Malarstwa Ukraiń- skiego, Dniepropietrowsk / Ukraina (2015); I Międzynarodowe Sympozjum Grafiki Artystycznej, Stowarzyszenie APAC w Asilah / Maroko (2016), VI Sympozjum dla Nauczycieli Plastyki, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli, Rzeszów (2016).

Laureatka nagród i wyróżnień, m. in.: wyróżnienie w konkursie „Grafika Kwartału” organizowanym przez Biuro Wystaw Artystycznych w Rzeszo-

wie (2005); wyróżnienie za obiekty graficzne „The Gift” na III Biennale Grafiki Eksperymentalnej w Rumunii (2008); I nagroda VIII Międzynarodo-

wego Przeglądu Małego Formatu w Rumunii oraz w przeglądzie „Granice Rysunku” w Rzeszowie (2006). Otrzymała II nagrodę Dziekana Wydziału

Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego podczas II Międzynarodowego Sympozjum w Szymbarku w 2011 roku. W roku 2016 otrzymała II Nagrodę

Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach w Międzynarodowym Konkursie Litograficznym „Litho-Kielce 2015”.

(5)

5

Autoreferat

Urodziła się w 1981 roku w Przeworsku. Zajmuje się grafiką. Absolwentka Instytutu Sztuk Pięknych Uni- wersytetu Rzeszowskiego. W 2006 roku uzyskała dyplom z wyróżnieniem w pracowni wklęsłodruku prof.

Krzysztofa Skórczewskiego. Za wybitne osiągnięcia w trakcie studiów otrzymała Dyplom Uznania Rek- tora. W roku 2010 ukończyła Środowiskowe Studia Doktoranckie na Wydziale Grafiki w krakowskiej Aka- demii Sztuk Pięknych. Od roku 2012 pracuje na stanowisku adiunkta w Zakładzie Grafiki Warsztatowej na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego, gdzie obecnie pełni funkcję Prodziekan ds. jakości kształcenia i studentów (kadencja 2016—2020).

Zorganizowała 29 wystaw indywidualnych. Brała udział w ponad 140 wystawach zbiorowych, ogólnopol- skich i międzynarodowych w kraju i za granicą, w tym: 5^th Egyptian International Print Triennale 2006, Egipt (2006); 4^th International Biennial Exhibition of Mini Prints, Tetovo, Macedonia (2008); 6^th International Exhi- bition of Miniatures Little m, Wilno, Litwa (2011); Komu potrzebny jest jeszcze mistrz?, Artes Gallery, New York City – Manhattan, USA (2011); Printmaking from The Rzeszow University, Europejski Komitet Regionów, Bruksela, Belgia (2011); International Biennal Print Exhibition: 2016 ROC, Taichung, Tajwan; 9. Międzynaro- dowe Biennale Miniatury Częstochowa, Polska (2017); 16. Międzynarodowe Triennale Małe Formy Grafiki, Miejska Galeria Sztuki, Łódź, Polska (2017).

Brała udział w sympozjach ogólnopolskich i międzynarodowych: 5^th Mallnitz Symposium of Con- temporary of Art — Bios Nationalpark Zentrum, Mallniz, Austria (2011); Tradycja w litografii obciąże- nie czy postęp?, ASP w Gdańsku, Gdańsk (2014); New York Contemporary Art Symposium, Uniwersytet St. John’s i Islip Art Museum, Nowy Jork, USA (2015); I Międzynarodowy Festiwal Grafiki Artystycznej, Muzeum Malarstwa Ukraińskiego, Dniepropietrowsk, Ukraina (2015); I Międzynarodowe Sympozjum Grafiki Artystycznej, Stowarzyszenie APAC w Asilah, Maroko (2016); VI Sympozjum dla Nauczycieli Pla- styki, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli, Rzeszów (2016); 3^rd International Art Symposium in Voitsberg, Austria (2016); Idee Graficznego Myślenia, IV Międzynarodowe Triennale Sztuk Graficznych im. Tadeusza Kulisiewicza — IMPRINT, Warszawa (2017); The 14^th Conference on Functional and Nanos- tructured Materials FNMA’17, Lwów — Yaremche, Ukraina (2017); Indira International Imprint Arts Festi- val, Uniwersytet Muzyki i Sztuk Pięknych w Khairagarh, Indie (2017).

Laureatka nagród i wyróżnień, m. in.: wyróżnienie w konkursie Grafika Kwartału organizowanym przez Biuro Wystaw Artystycznych w Rzeszowie (2005); wyróżnienie za obiekty graficzne The Gift na III Bien- nale Grafiki Eksperymentalnej w Rumunii (2008); I nagroda VIII Międzynarodowego Przeglądu Małego Formatu w Rumunii oraz w przeglądzie Granice Rysunku w Rzeszowie (2006); II nagroda Dziekana Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego na II Międzynarodowym Sympozjum SzymbArt – Szym- bark (2011); II Nagroda Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach w Międzynarodowym Konkursie Litogra- ficznym Litho-Kielce 2015 (2016); nagroda fundowana ASP w Gdańsku – 5. Międzynarodowe Biennale Grafiki Cyfrowej – Gdynia 2016.

(6)

6

(7)

7

Autoreferat

(8)

8

(9)

9

Autoreferat

(10)

10

(11)

11

Autoreferat

(12)

(13)

13

Autoreferat

W nieruchomych punkcie krążącego świata. Ani cielesnym, ani bezcielesnym.

Ani od, ani ku. W nieruchomym punkcie, tam trwa taniec, Ani bezruch, ani ruch. Nie mówcie mi, że to stałość,

Że stygnie i co będzie, i co było. Ani ruch od czegoś, ni ku czemuś, Ani w górę, ani w dół. Gdyby nie punkt, nieruchomy punkt, Nie byłoby tańca, a jest jedynie taniec¹

T.S. Eliot, Burnt Norton

Szukając słów do opisu zbioru grafik This is my movie..., odwołam się do znajdowania pewnych analogii z filmem, który jest dla mnie zapisem myśli rozciągniętym w określonym czasie z uwzględnieniem kadru, ujęcia, planu i osób, które go tworzą.

Zbiór ten jest również zapisem czasu przeszłego, a także nadzieją na aktualny i przyszły...

Zapis ten tworzy zestaw pracy habilitacyjnej, na który składają się grafiki z lat 2015–2018, wykonane w technice serigrafii i łączone ze sobą w różne konfiguracje. Stosuję również wklęsłodruk, litografię, druk z płyty offsetowej oraz wykorzystuję możliwości monotypii. W celu uzyskania jak najbardziej satysfak- cjonujących efektów, mieszam różne techniki druku. Niekiedy używam również multiplikacji, ale głów- nie w celach wystawienniczych.

This is my movie... to tytuł dwóch wystaw wskazanych przeze mnie jako dzieło habilitacyjne. Pokazy odbyły się w 2018 roku w Galerii R+ Akademii Sztuki w Szczecinie oraz w Galerii Profil CK Zamek w Pozna- niu.

1 Cyt. za: Cz. Miłosz, Mowa wiązana, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986, s. 183.

(14)

14

Cykl habilitacyjny składa się z prac o następujących tytułach:

Who is Who?, What is going on?, Box, M+M, Nie widziałam Cię od miesiąca, Aforyzm 33, M..., Dziadek, 1981, Kafka, White love, Pudełko, Transmisja, Indeks Dziadka,1957, Ciąg, Blue love, Zeszyt, List, Empty, 3 x love, Szara, Jestem może bledsza, Wykaz studiów 2.

Duży wpływ na powstanie tego cyklu miały podróże, jakie odbyłam w trzech ostatnich latach oraz pracownie, gdzie powstawały te prace, jak też miejsce mojego pochodzenia i dzieciństwo. To właśnie stało się źródłem inspiracji, ale i fascynacji czymś nowym, chwilą zastanowienia, zatrzymaniem, a przede wszystkim refleksją nad światem i nad sobą.

Forma cyklu prac jest ciągle otwarta – pojawiają się nowe grafiki, które dołączam do zbioru, budując w ten sposób nowe treści.

Dzieciństwo Obrazy zatrzymane:

Kolorowe foremki, piasek, huśtawka, rower, wiśnia, orzech, jabłonie, groszek, kłujące róże, pokrzywy, komary, gniazdo bociana, żaby, pies, kot, siostry: Ela i Viola, mama i tato, ciocia z Francji, kolorowe kredki, monety, niebieski...

Każdy człowiek nosi w sobie obraz z dzieciństwa² – tak pisał Gaston Bachelard w swojej książce Poetyka marzenia.

Dzieciństwo refleksyjnie widziane jest rodzajem samotności, w której dziecko marząc staje się istotą wolną. W każdym z nas jest potencjalne dzieciństwo, do którego możemy powrócić za pomocą pamięci, aby odnaleźć wspomnienia. Jak przeoczony ogień, dzieciństwo rozniecić się może dlatego, że zawsze jest w nas obecne³. Jednak pozostaje nam w pamięci jedynie jego zniekształcony obraz. Nie jesteśmy w sta- nie pojąć marzeń dzieciństwa w ich osobowej aktualności. Dorosłość, wykształcenie, obiektywność itd.

jaką nabywamy w życiu, wypiera prawdziwe dzieciństwo jego świat marzeń, swobodę, naturalność i wol- ność. Marzące dziecko jest samotne, bardzo samotne. Żyje w świecie swojego marzenia⁴.

Często wracam pamięcią do obrazów swojego dzieciństwa, być może są one zniekształcone, ale jawią się jako czas spokojny, szczęśliwy, dający odczucie wieczności.

Myślę, że dzieciństwo, jego miejsce jest właśnie pierwszą przestrzenią, w której kształtowała się moja

„twórcza” osobowość. Miejscowość Surochów położona na Podkarpaciu między Wietlinem a Sobieci- nem — tam się urodziłam i tam mieszkałam do ósmego roku życia. Nasz dom położony był na ubo- czu – z zapuszczonym placem obrośniętym grabami, sąsiadował też z zakładem produkcyjnym i dzikim ogrodem-cmentarzem, w którym zawsze chciałam się bawić. Codziennie tam zaglądałam, ciemno było...

uciekałam. Mimo to nie budził negatywnych uczuć. Był dla mnie miejscem wyjątkowym.

Wciąż pamiętam tamten zapach kwitnących drzew, kwiatów, ziemi i piasku. Wspominam ulubione zabawki: kolorowe foremki i ich piękne kształty, pluszowe misie, plastikowe lalki, rzutnik „Ania”. Dom dzie- ciństwa był ulubionym miejscem zabaw, różnych eksperymentów i wolności. Tam rodziła się moja toż- samość. Możemy więc czuć się usprawiedliwieni – pisze Jolanta Brach-Czaina – gdy w kłębowisku życia psychicznego szukamy jednak trwałych elementów własnej tożsamości⁵. Dodaje również słowa, z którymi się zgadzam i utożsamiam: Wystarczy śledzić swobodnie płynące myśli i odczucia, by przekonać się, jak bardzo są chaotyczne. Wrażenia, obrazy, refleksje kłębią się, przepychają wzajemnie. Suną, Zatrzymują

2 G. Bachelard, Poetyka marzenia, przeł. L. Brogowski, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 1998, s. 120.

3 Tamże, s. 120.

4 Tamże, s. 125.

5 J. Brach-Czaina, Błony umysłu, Sic!, Warszawa 2003, s. 91.

(15)

15

Autoreferat

się. Pędzą. Choć wiele wskazuje na płynność i zmienność wewnętrznego tworu, jakimi jesteśmy, to jed- nak uważamy siebie za istoty o trwałej tożsamości i jest to jedno z naszych głębokich przeświadczeń.

Zresztą nawet gdybyśmy byli stworzeniami mgławicowymi, to nie powinno by nas niepokoić, bo choć mgławice złożone są z gazu i pyłu, to przecież powstają z nich planety, gwiazdy, ciała niezwykle trwałe⁶. Moją tożsamość budują także zapamiętane rysunki, kształty liter, kolory, „bazgroły”, wycinki. Zostają one przywołane w moich pracach, toteż Czas żyje w nas, dosięga nas od wewnątrz⁷. Autor dodaje, że Czas jest naturalnym aspektem ludzkiego życia i doświadczania, wszystko czego doświadczamy lub o czym myślimy rozgrywa się w czasie. Czas na nas oddziałuje, nawet odległe wydarzenia, ciągle powracają i na nowo odżywają, nie pozwalając nam o nich zapomnieć⁸.

Zatrzymanie czasu w grafice staje się dla mnie zapisem momentów czy też chwil, które nie tracą aktu- alności i nie odchodzą bezpowrotnie. Stają się również przywołaniem tego, co przeszłe. Przenikają się w taki sposób, że świat przeszły staje się niekiedy bardziej realny od świata teraźniejszego. Sięgając do przeszłości, widzę zdarzenia, sytuacje, przedmioty, osoby. To pole widzenia jest w sobie uporządkowane, a ten porządek odzwierciedlają moje grafiki. Poprzez znaki, litery, symbole przywołuję tamten świat.

Do zbioru znaków-symboli zaliczam formy zaczerpnięte ze świata szkolnych zeszytów, „bazgrołów”

i innych, czasem nieistotnych, notatek. Zaznaczę jednak, że znaki te na poziomie komunikacji wizual- nej pozostają zrozumiane tylko dla ich twórcy. Natomiast ich szerszy kontekst wypływa z tego, z jakimi innymi wartościami połączone zostały w danej grafice.

Te elementy zaczęłam przywoływać z mojej codzienności i wprowadzać w przestrzeń artystycznego zapisu. Kształty, płaszczyzny, przedmioty niejednokrotnie nakładają się na siebie, tworząc nowe obiekty – symbole. Na przykład jedna z moich grafik przedstawia zamknięte pudełko migrujące w przestrzeni i nawiązujące do realnego przedmiotu, od którego wszystko się zaczęło. W tym postrzeganiu ów banalny przedmiot staje się już symbolem...

Stosowane przeze mnie znaki w istocie odnoszą się do osób i zdarzeń, które w jakiś sposób były lub są ze mną związane. Te reminiscencje na pewno pozostawiły ślad w mojej pamięci. Natura wspomnienia jest ulotna, jego obraz rozmywa się. Bardzo często filtr teraźniejszości odkształca wspomnienie.

Taki rodzaj wspomnienia pojawiał się również we wcześniejszych cyklach. W latach 2010–2015 powsta- wały następujące serie, które nazwałam: Rytm, Po-pamiątki, The Pieces, Zapiski. Są one częścią więk- szej całości, do której należy także This is my movie.

W cyklu Zapiski przedmioty, które wprowadzałam w przestrzeń grafik, dotyczyły zjawiska odkrywania przeszłości i odsłaniania bądź zakrywania tożsamości. Były to pamiątki znalezione w domowym archi- wum, a jego symbolem stał się ocalały od zapomnienia studencki indeks mojego dziadka z 1947 roku – jedyna namacalna pamiątka, która mi po nim pozostała. W nim zawarta jest informacja o dziadku – jest moim dokumentem tożsamości. Otwierając go, miałam poczucie, że stanowię z nim jedność.

Fotografia, która pojawia się w grafikach z cyklu This is my movie – Imagine jest portretem Władysława Uchmana i stanowi ciągły leitmotiv całego cyklu. Pomimo że jestem kobietą, starałam się zachować ciągłość nazwiska mojego ojca, dziadka i pradziadka. Postanowiłam go nigdy nie zmieniać. Nazwisko moje przypomina mi, że nie jestem sama, i że nie wzięłam się znikąd, chociaż ślady zatarły się, to wciąż poszukuję określenia swojej tożsamości. Istotny jest również jego indeks, który stał się moją własnością po śmierci Dziadka. Zawiera on cenne dla mnie informacje o Nim: nazwisko, imię, data urodzenia, miejsce urodzenia, powiat, państwo, przynależność państwowa oraz numer studenta w księdze immatrykula- cyjnej, czas i miejsce jego urodzenia, obszar zainteresowań a przede wszystkim charakter jego pisma.

To także źródło informacji o ludziach, z którymi się spotkał podczas wykładów i ćwiczeń. Są to nazwiska wybitnych naukowców, którzy odeszli, a ślad po nich pozostał w artykułach i książkach, którym poświę-

6 Tamże.

7 J. Jusiak, Czy możemy mieć pojęcie czasu, Kwartalnik „Ethos” Instytutu Jana Pawła II KUL, Rocznik 2012, tom 25, numer 3(99), s. 63.

8 Tamże.

(16)

16

cili swoje życie. Takim przykładem może być choćby prof. Tadeusz Malarski, fizyk, którego mój dziadek poznał na pierwszym roku studiów podczas wykładów i egzaminu z fizyki. Sięgając w głąb indeksu, tych znaczących nazwisk jest o wiele więcej. Grafiki są rodzajem zapisu człowieka, rejestracją osoby i pamię- cią o niej. Jak podtrzymać własną tożsamość? To pytanie, na które próbuję ciągle szukać odpowiedzi.

W innych grafikach pojawiały się również przedmioty – cytaty, przedruki ze wspomnianego indeksu, przedruki z fotografii członków mojej rodziny. Używanie w grafice przedruków uważam za swego rodzaju graficzny ready made, choć oczywiście nie w ścisłym tego słowa znaczeniu. Mam takie poczucie, że unie- ruchamiając obraz osób i przedmiotów w moich grafikach, przedłużam ich trwanie...

Oto, dlaczego człowiek grzebie w swej genealogii; dlatego, że w niej dostrzega proscenium dla momentu aktualnego, przez który wpada do bezpowrotnej teraźniejszości – do wieczności⁹.

Podróże i miejsca

Walizkę zapakować – rozpakować, zapakować – rozpakować, zapakować, maszyna do pisania (Hermes Baby), paszport (SA 323273), bilet, lotnisko, schodki, samolot, zapiąć pasy, start, odpiąć pasy, lot, kołysanie,

słońce, gwiazdy, kosmos, biodra spacerujących stewardes, sen, chmury, spadające obroty silników, zapiąć pasy, zniżanie, kołowanie, lądowanie, ziemia, odpiąć pasy, schodki, lotnisko, książeczka szczepień, wiza, cło, taksówka, ulice, domy, ludzie, hotel, klucz, pokój, duszno, pragnienie, inność, obcość, samotność, czekanie, zmęczenie, życie.

Ryszard Kapuściński, Wojna futbolowa¹⁰

Niezmiernie ważne są dla mnie wyjazdy, poznawanie nowych miejsc i ludzi. Bycie z nimi w innej kulturze i innej rzeczywistości. Takie podróże budują mnie jako człowieka. Są one dla mnie ruchem (movie), który pozostawia ślad w moich grafikach.

Pierwszą istotną podróż artystyczną odbyłam w 2015 roku. Był to wyjazd do Stanów Zjednoczonych w ramach zaproszenia Islip Art Museum i St. John’s University do Nowego Jorku na sympozjum graficzne. Spędziłam tam trzy tygodnie.

Podczas sympozjum powstały prace malarskie zatytułowane This is my movie, które stały się począt- kiem nowych grafik (serigrafii) o tym samym tytule. Był to obrazy na płótnie malowane akrylem z użyciem ograniczonej do czterech kolorów palety barwnej: białego, czarnego, szarego i niebieskiego.

Przedstawiały elementy pudełek, sześcianów i konstrukcji brył rysowanych linearnie. Płaskie plamy zamknięte w płaszczyźnie, zderzały się z linearną formą wyżej wspomnianych elementów. Wspomniane pudełko (box) traktowałam jako symbol zmiany miejsca, który zawiera rzeczy osobiste, przedmioty, pamiątki i po-pamiątki.

Akryl na płótnie jest techniką, którą stosuję w pracy nad obrazem, ponieważ daje mi możliwość szybkiego nakładania warstw farby oraz szybkiego wysychania. Sposób pracy poprzez odkrywanie już wyschniętej poprzedniej warstwy jest dla mnie bardzo interesujący (czego do tej pory nie jestem w sta- nie wypracować w grafice). Te doświadczenia wynikają z moich potrzeb i stosunku do grafiki, która jest fundamentem moich działań. W niej warstwy i warstwowość, poprzez nasycanie płaszczyzny kolorem lub nawarstwianie przy użyciu innych matryc, stanowi podstawę.

9 J. Bańka, Czas w sztuce, tom 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1999, s. 83.

10 R. Kapuściński, Wojna futbolowa, Czytelnik, Warszawa 1990, s. 203.

(17)

17

Autoreferat

Ponieważ jestem przede wszystkim grafikiem warsztatowym, malarstwo stanowi dla mnie swego rodzaju „odskocznię” od tego, czym na co dzień się zajmuję. Jest rodzajem doświadczania innych mate- riałów i innego medium. W ostateczności moje obrazy akrylowe stają się często projektem do grafiki, w której kontynuuję myśli tam właśnie zaczęte.

Nowy Jork był takim miejscem, które zawsze chciałam zobaczyć: muzea, architektura, ludzie. Jednak nie zrobił na mnie pozytywnego wrażenia. Miasto moich marzeń okazało się złudzeniem. Obraz, czy może wyobrażenie jakie miałam o tym mieście, pękło jak bańka mydlana – wszystko dla mnie było tam pro- wizoryczne. Tak właśnie oddziaływało na mnie to miejsce, a czas w nim spędzony był doświadczeniem innego rodzaju codzienności, gdzie pęd, prowizoryczność, ulotność i powierzchowność rozdzierała mnie od środka. Ameryka – synonim wolności, okazała się tylko ułudą. Do tych wspomnień niechętnie wracam, pomimo tego, że powstały tam prace, które znacząco wpłynęły na obecny kształt mojej twórczo- ści. Właśnie podczas tego sympozjum pojawiły się po raz pierwszy w moich realizacjach słowa i zdania, które formalnie rozwinęłam już po powrocie do kraju.

W 2016 roku, pięć miesięcy po wizycie w Nowym Jorku, pojechałam na sympozjum grafiki warsztatowej do Afryki, na zaproszenie Stowarzyszenia APAC w Asilah. Duże wrażenie wywarł na mnie dom, w którym mieszkaliśmy, w szczególności jego bryła i usytuowanie. Zaprojektowany został przez maro- kańskich architektów i był usytuowany nad brzegiem morza, ze wspaniałym widokiem na nie. Z planu domu wynikało, że został tak zbudowany, aby zawierał pokoje dla osób zaproszonych, pracownie i gale- rię sztuki. W okolicy nie było żadnych sąsiadujących budynków, tylko szum morza i powiew wiatru – przestrzeń! Dom posiadał dziesięć otwartych pracowni studyjno-malarskich oraz pracownie grafiki.

Powstały one na potrzeby organizowanego sympozjum. Wybór rodzaju druku i technik graficznych był mocno ograniczony.

Skromnie wyposażona pracownia sprawiła, że postanowiłam do realizacji moich prac wykorzystać tech- nikę drzeworytu. Cieszyła mnie w niej surowość kreski charakterystyczna dla tej techniki. Te doświad- czenia sprawiły, że pojawiające się potknięcia zaczęłam traktować jako wartość pozytywną, wynikającą z naturalnego ruchu ręki i gestu. Skreślenia, pomyłki, błędy w budowaniu matrycy, zwłaszcza przy odwra- canych lustrzanie literach, stały się naturalne i akceptowalne. Uważam to za zaletę tej techniki i odtąd takie „nieporadne” ślady staram się zostawiać. Ponieważ nigdy wcześniej nie zajmowałam się drzewo- rytem podeszłam do tego zadania bardzo spontanicznie. Szybko jednak przekonałam się, że wycina- nie w takim materiale, jak sklejka drewniana nie jest rzeczą prostą. Nie tylko ze względu na umiejętności i doświadczenie, ale również ze względu na narzędzia. Jednak w moim przypadku brak tych umiejętno- ści nie zniechęcił mnie do pracy – wręcz przeciwnie. Mimo wielu ograniczeń drzeworyt ujął mnie prostotą rysunkowego wyrazu i swoją bezpośredniością. Często wyraża się ona w specyficznym, „prymitywnym”

rodzaju rysunku. Daje mi on jednak więcej przyjemności niż ten wypracowany w skupieniu. Zaczęłam sobie pozwalać na swobodę rysunku właśnie takiego „brzydkiego”, by stopniowo wprowadzać go do swoich grafik. W moim odczuciu rysunek jest zapisem ruchu ręki, tak samo jak rodzaj odręcznego pisma, który potrafi być „brzydki” i toporny, ale zawsze charakterystyczny dla jego autora.

Poznań, to miasto położone 640 km od Rzeszowa, w którym dopełniłam mój cykl habilitacyjny. Prace powstały w technice serigrafii, tworząc cykl This is my movie. Jego istotną częścią jest Who is who?

o wymowie społeczno-politycznej. Jednocześnie praca ta jest zapowiedzią kolejnych grafik, które zamie- rzam zrealizować.

Pracownia serigrafii poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego była szczególnym miejscem, w którym nagromadzone doświadczenia zostały wykorzystane w pracy habilitacyjnej.

Przestrzeń pracowni i jej profesjonalne wyposażenie pozwoliło mi swobodnie tworzyć. Co więcej, wcze- śniej wydrukowane grafiki, należące do cyklu, mogłam zebrać i uporządkować, mam nadzieję, w logiczny ciąg i uzupełnić nowymi grafikami.

(18)

18

Pozwoliło mi to ujrzeć całość cyklu, a tym samym dostrzec jego braki. Kolejne przyjazdy do tej pracowni prowadziły do ich eliminacji. Uzupełniałam wspomniany cykl następnymi grafikami tak, aby powstała zwarta całość. W tej pracowni całość ta po raz pierwszy została nieformalnie zaprezentowana i jeszcze raz uzupełniona.

Analizując te prace i tematy, w których się poruszam i realizuję, stwierdzam, że łączy je pojęcie czasu.

Mówi się o czasie, że płynie, pisze się o czasie, porządkuje się czas. Czas zmarnowany, czas pełen radości, czas smutku i żalu, czas pracy itd. Czas wpływa na nas psychicznie i fizycznie. Jest rokiem, miesiącem, tygodniem, dniem, godziną, minutą, sekundą i chwilą... Zapamiętujemy czas, żyjemy chwilą, tu i teraz, być albo nie być.

Czym innym jest pojęcie czasu dla fizyka, biologa, filozofa i artysty. Zatrzymać czas, to w moim przeko- naniu zatrzymać wspomnienie o chwilach utraconych, przeżyciach i ludziach, a także o przedmiotach pozostawionych. Czas stanowi o nas. Czas porządkuje nasze istnienie, ma swój rytm i w rytmie tego trwania wszystko się toczy. Stanowi przywołanie tego, co przeszłe do tego, co obecne. Moje grafiki rozu- miem jako „rejestr” doświadczeń w czasie. Czesław Miłosz tak to ujmuje:

Gdziekolwiek jestem, na jakimkolwiek miejscu na ziemi, ukrywam przed ludźmi przekonanie, że n i e j e s t e m s t ą d .

Jakbym był posłany, żeby wchłonąć jak najwięcej barw, smaków, dźwięków, zapachów, doświadczyć wszystkiego, co jest udziałem człowieka,

przemienić co doznane

w czarodziejski rejestr i zanieść tam, skąd przyszedłem.

Czesław Miłosz, Gdziekolwiek¹¹ Na koniec, na podstawie własnych doświadczeń, mogę powiedzieć, że artysta może komentować czas i rzeczywistość w różnoraki sposób, ale zawsze najważniejsze jest, by czynił to najlepszymi metodami i środkami wyrazu na jakie go stać oraz tak, by wzruszać, wstrząsać, zaskakiwać...

Są rzeczy, które czasowi nie podlegają, lecz mu się wymykają, tworząc pewien świat wartości nieomal idealnych, tzn. z czasu wyjętych — to są nasze wspomnienia. Moje grafiki przywołują elementarne war- tości naszej egzystencji: życie, śmierć, miłość, nienawiść... Sytuując je między duchowym a materialnym, stawiam pytania, ale nie zawsze chcę znaleźć na nie odpowiedzi – pozostawiam to odbiorcy.

Prezentacja prac cyklu This is my movie miała miejsce 10 marca 2018 roku w Galerii Profil CK Zamek w Poznaniu, a następnie 25 kwietnia 2018 roku w Galerii R+ w szczecińskiej Akademii Sztuki.

11 Cz. Miłosz, Wiersze wszystkie, Znak, Kraków 2011, s. 1158.

(19)

This is my movie

GRAFIKA / WSKAZANE DZIEŁO HABILITACYJNE

(20)

(21)

21

Autoreferat

1. Box, 2015, litografia, algrafia, poliester, 200 x 70 cm 2. M+M, 2016, druk cyfrowy, 90 x 140 cm

3. Nie widziałam Cię od miesiąca, 2017, serigrafia, 70 x 100 cm 4. Aforyzm 33, 2016, serigrafia, 70 x 100 cm

5. 1981, 2015, algrafia, 70 x 100 cm 6. M..., 2017, serigrafia, 70 x 100 cm 7. Dziadek, 2016, serigrafia, 70 x 100 cm 8. Kafka, 2016, serigrafia, 70 x 100 cm 9. White love, 2016, druk cyfrowy, 90 x 150 cm 10. Pudełko, 2017, serigrafia, 140 x 200 cm 11. Transmisja, 2017, serigrafia, 210 x 200 cm 12. Indeks Dziadka, 2017, serigrafia, 100 x 70 cm 13. 1957, 2017, serigrafia, 70 x 100 cm

14. Ciąg, 2017, serigrafia, 140 x 200 cm 15. Blue love, 2017, serigrafia, 70 x 300 cm 16. Zeszyt, 2017, serigrafia, 70 x 140 cm 17. List, 2017, serigrafia, 140 x 100 cm 18. Empty, 2017, serigrafia, 140 x 100 cm

19. 3 x love, 2017, serigrafia, druk cyfrowy, 70 x 100 cm 20. Szara, 2017, serigrafia, druk cyfrowy, 70 x 100 cm 21. Jestem może bledsza, 2017, serigrafia, 70 x 100 cm 22. Wykaz studiów 2, 2017, serigrafia, 70 x 210 cm 23. Who is Who, 2018, serigrafia, 70 x 200 cm 24. What is going on, 2018, serigrafia, 70 x 100 cm 25. What is going on 2, 2018, serigrafia, 70 x 100 cm

This is my movie

Zgodnie z wymogiem formalnym wskazuje zestaw dzieł graficznych pod tytułem: “This is my movie” składający się z 25 grafik wykonanych w technice druku płaskiego (serigrafia, algrafia, litografia, druk cyfrowy) jako aspirujący do spełnienia warunków określonych w art. 16 ust. 2 Ustawy z dnia 14 marca 2003 roku o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki.

(22)

22

Box, 2015, litografia, algrafia, poliester / lithography, algraphy, polyester, 200 x 70 cm

(23)

23

Autoreferat

M+M, 2016, druk cyfrowy / digital printing, 90 x 140 cm

(24)

24

Nie widziałam Cię od miesiąca / I haven’t seen you for a month, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm Aforyzm 33 / 33. Aphorism, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(25)

25

Autoreferat

1981, 2015, algrafia / algraphy, 70 x 100 cm

(26)

26

M..., 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(27)

27

Autoreferat

Dziadek / Grandfather, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(28)

28

Kafka, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(29)

29

Autoreferat

White love, 2016, druk cyfrowy / digital printing, 90 x 150 cm

(30)

30

Pudełko / The Box, 2017, serigrafia / serigraphy, 140 x 200 cm

(31)

31

Autoreferat

Transmisja / Transmission, 2017, serigrafia / serigraphy, 210 x 200 cm

(32)

32

Indeks dziadka / The Grandpa’s index, 2017, serigrafia / serigraphy, 100 x 70 cm

(33)

33

Autoreferat

1957, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(34)

34

Ciąg / A Sequence, 2017, serigrafia / serigraphy, 140 x 200 cm

(35)

35

Autoreferat

(36)

36

This is my movie...

Blue Love, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 300 cm

(37)

37

Autoreferat

(38)

38

Zeszyt / The Copybook, 2017, serigrafia / serigraphy, 100 x 140 cm

(39)

39

Autoreferat

List / The Letter, 2017, serigrafia / serigraphy, 140 x 100 cm

(40)

40

Empty, 2017, serigrafia / serigraphy, 140 x 100 cm

(41)

41

Autoreferat

3 x Love, 2017, serigrafia, druk cyfrowy / serigraphy, digital printing, 70 x 100 cm

(42)

42

Szara / Grey, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(43)

43

Autoreferat

Jestem może bledsza... / Maybe I’m more pale..., 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 100 cm

(44)

44

This is my movie...

Wykaz studiów 2 / The List of Studies 2, 2017, serigrafia / serigraphy, 70 x 210 cm

(45)

45

(46)

46

Who is who?, 2018, serigrafia / silkscreen, 70 x 2 00 cm

(47)

47

Autoreferat

(48)

48

What is going on, 2018, serigrafia / silkscreen, 70 x 100 cm

(49)

49

Autoreferat

What is going on 2, 2018, serigrafia / silkscreen, 70 x 100 cm

(50)

(51)

(52)

52

This is my movie: LOVE, 2018, Galeria R+, Akademia Sztuki w Szczecinie

(53)

53

Autoreferat

(54)

54

This is my movie. LOVE, 2018, Galeria R+, Akademia Sztuki w Szczecinie

(55)

55

Autoreferat

(56)

56

(57)

57

Autoreferat

(58)

58

(59)

59

Autoreferat

(60)

60

(61)

61

Autoreferat

(62)

62

(63)

63

Autoreferat

(64)

64

(65)

65

Autoreferat

(66)

66

(67)

67

Autoreferat

(68)

68

(69)

69

Autoreferat

Magdalena Uchman // L O V E

Grafika z cyklu This is my movie...

Akademia Sztuki w Szczecinie Galeria R+

Plac Orła Białego 2

Wernisaż: 25.04.2018, godz. 18:00 Wystawa: 25.04—16.05.2018

(70)

(71)

(72)

72

This is my movie, 2018, Galeria Profil, CK Zamek w Poznaniu

(73)

73

Autoreferat

(74)

74

(75)

75

Autoreferat

(76)

76

(77)

77

Autoreferat

(78)

78

(79)

79

Autoreferat

(80)

80

(81)

81

Autoreferat

(82)

82

(83)

83

Autoreferat

(84)

84

(85)

85

Autoreferat

(86)

86

(87)

87

Autoreferat

(88)

Magdalena Uchman

—

adres:

ul. Eugeniusza Kwiatkowskiego 2A/131 35-311 Rzeszów

telefon:

+48 606 427 818 e-mail:

magda.uchman@wp.pl