Rok 1932
Palestra 39/3-4(447-448), 185-189
1995
’’Palestra” przed laty
Rok 1932
Józef Bekerm an
J E D N O O S O B O W O Ś Ć
Jige bâtif est périlleux. (Przysłowie francuskie XV wieku).
I.
Szeroką falą p łyn ą d o nas w ostatn ich czasach u sta w y - i to u sta w y p ierw szorzęd n ej d on iosłości, zasad n icze, ustrojow e. N a jw y ższy sęd zia rze czy lu d zk ich - czas, p ok aże ich praktyczną stronę i zn aczen ie dla p rzy szły ch p okoleń . Po zasadniczej u staw ie następują z w y k le u zu p ełn ien ia i n o w e liz a cje, zan im zd o ła n o p ierw szą n a leżycie zrozu m ieć i przetraw ić - tem bardziej, że zazw yczaj p u b liczn ość (a p o d p u b liczn ością ro zu m iem tutaj o g ó ł pra w n ik ó w ) n ie zn a m o ty w ó w p raw od aw czy ch . Taki stan rzeczy, z którym zresztą o sw o iliśm y się już, nie daje m o ż n o śc i w n ik an ia w g łęb szy sen s tych u sta w i p rzeszk a d za ich stabilizacji w u m y śle sęd zieg o , za w a lo n eg o zresztą cod zien n ą robotą.
O d szereg u lat jesteśm y św iad k am i tendencyj d o coraz w ię k sz e g o roz szerzan ia kom petencyj są d ó w jed n o o so b o w y ch w spraw ach karnych i cy w il nych. Już ob ecn ie ta kom petenq'a jest olbrzym ia, a, jak pism a d o n o szą, ma b yć jeszcze p o w ięk szo n a . P raw d op od ob n ie są to już rzeczy n ie o d w o ła ln ie p rzesą d zo n e. Tem niem niej n ależy o n ich p o m ó w ić. Zdaje m i się b o w iem , że o b o w ią zk ie m k ażd ego, kto k ied yś styk ał się z w y m iarem sp ra w ied liw o ści - ch oćb y to b y ł głos o d o so b n io n y i n ie m o gący za w a ży ć na szali zm ian p r a w o d a w cz y ch - jest to, co m u na sercu leży , w y p o w ie d z ie ć . „Victrix causa d iis placuit, sed victa Catoni". (...)
C zasam i zdarza się sły szeć zd an ie, ż e k oleg ia ln ość są d ó w jest tylk o fikqą, i to w d od atk u fikcją k o szto w n ą i b ezcelow ą, alb o w iem sp raw ę zn a w ła ściw ie i o niej fak tyczn ie d ecyd u je tylko sędzia-referent, a reszta k oleg iu m na jego zd a n iu p olega . Tak o g ó ln ik o w o ujęte tw ierd zen ie zaw iera p rzesadę, a w ięc n iep raw d ę. P rzed e w szy stk im są sę d z io w ie , którzy słuchają - szc zeg ó ln ie w procesach karnych. A n a w et w sp raw ach cyw iln ych , jeśli m yśl od b ieg a od su ch eg o lub n iejasn ego referatu (bo d obrze zreferow ać sp raw ę n ie jest w cale
rz e c z ą ła tw ą ), to w k a ż d y m ra z ie p rz y s łu c h u ją się o b ro n o m s tro n , jeśli m o w y o b ro ń c ó w coś isto tn e g o za w ie ra ją . A d la r e z u lta tu s p ra w y je st to rz e c z n ie sły c h a n ie w a ż n a , któ rej le k c e w a ż y ć n ie m o ż n a .
A le, g d y b y n a w e t n ie k tó rz y i n ie u w a ż n ie s łu c h a li - ...czyli jak to p o w ia d a ją, p ią te p rz e z d z ie s ią te - to i w ty m w y p a d k u d la p ra w id ło w e g o w y r o k u o b ec n o ść trz e c h s ę d z ió w je st k o n ie c z n a . Z c z a se m u k a ż d e g o d o ś w ia d cz o n eg o sę d z ie g o w y ra b ia się p e w n e g o ro d z a ju z a w o d o w a in tu icja, k tó ra p o z w a la m u z ja k ie g o ś lu ź n e g o fra g m e n tu , rz u c o n e g o z d a n ia , ja k ie g o ś fa k ty c z n e g o , a isto tn e g o szc zeg ó łu , z r e k o n s tru o w a ć z a s a d n ic z e p u n k ty s p r a w y , k tó re są d la ro z strz y g n ię c ia s p o r u d e c y d u ją c e , a k tó re p rz e jd ą n ie p o strz e ż e n ie d la m ło d e g o p ra w n ik a . Są to „ im p o n d e r a b ilia " b a r d z o ce n n e, k tó ry c h le k c e w a ż y ć n ie n a le ż y . (...)
N ie n a le ż y z a p o m in a ć o tej b a n a ln e j p r a w d z ie , ż e s ę d z ia je s t c z ło w ie k ie m , u le p io n y m z g lin y i n a m ię tn o ś c i - i b y ło b y d o p r a w d y c u d e m , g d y b y n im n ie by ł. M u s ia łb y b y ć ś w ię ty m c z ło w ie k ie m i ży ć, ja k p u s te ln ik , w jak iejś o d lu d n e j T e b a id z ie . A i ta m n ie b y łb y o d p o k u s w o ln y . P o m im o n a jle p s z e j w o li i chęci, s ę d z ia m o ż e n ie b y ć w o ln y m o d z a b a r w ie n ia s u b ie k ty w n e g o , o d p o d ś w ia d o m y c h s y m p a ty j i a n ty p a ty j. P a m ię ta m y s ę d z ió w , k tó rz y h o łd o w a li z a s a d z ie : „ łu s z c z ę p e re s o lit, n e ż e li n e d o s o lit" - i te ż so lili, ile w laz ło .
G d y p r z e d u m y s łe m m ło d e g o je d n o o s o b o w e g o s ę d z ie g o p o w s ta ją n ie u n ik n io n e i k o n ie c z n e w ą tp liw o ś c i, n ie m a o n n a w e t w p o k o ju n a r a d ' s ta rs z e g o k o leg i, k tó re g o m ó g łb y się p o ra d z ić . Je s t o n n ie ty lk o je d n o o s o b o w y , lecz i cz u je się o d o s o b n io n y m . D o b a r d z o w ie lu d z ia łó w p ra w a , n a jn o w sz y c h , n a jtru d n ie js z y c h , n ie d o s ta te c z n ie o p a n o w a n y c h , n ie m a o n k o m e n ta rz y , m o ty w ó w p r a w o d a w c z y c h , k tó re b y ja k ie ś ś w ia tło n a s p o rn e k w e stje rz u c a ły .
T
N O W Y K O D E K S K A R N Y (G.L.). Z d n ie m 1 w rz e ś n ia b r. w s z e d ł w ży cie n o w y K o d e k s K a m y , k tó re g o m o c o b o w ią z u ją c a ro z c ią g a się n a cały o b s z a r R zec zy p o sp o lite j. K o d e k s p o w y ż sz y z a w ie ra 295 a rty k u łó w , za jm u je się je d y n ie z b ro d n ia m i i w y s tę p k a m i, z p o m in ię c ie m d ro b n ie js z y c h p rz e s tę p s tw - w y k ro c z e ń .R ó w n o leg le z u k a z a n ie m się K o d e k su K a rn eg o , w y s z ło p ra w o o w y k ro c z e n ia c h , k tó re z o sta ły w y jęte s p o d ju ry sd y k c ji sąd o w e j i p rz e k a z a n e o rz e c z n ic tw u w ła d z a d m in istra c y jn y c h , o d k tó ry c h d ecy zji m o ż n a w n ie ść o d w o ła n ie d o S ą d u O k rę g o w e g o . D o ty c h c z a s u k a z a ł się ju ż sze reg o p ra c o w a ń n o w e g o K o d e k su K a rn e g o i p r a w a o w y k ro c z e n ia c h , m .in. S ęd zió w S.N. J a m o n tta i R a p p a p o rta , p ro f. M a k o w sk ie g o , p ro f. M a k a re w ic z a , p ro k . N isen - s o n a i S ie w iersk ieg o , p ro k . M illera i p ro k . L em k in a.
T
D O B R A SK O N F IS K O W A N E PRZEZ BYŁE R Z Ą D Y ZABO R CZE. (W.S.). M ięd zy Prokuratorją G eneralną a su kcesoram i p o w sta ń có w to c zy ł się spór o to , czy konfisk aty m ien ia p o w sta ń có w , d o k o n y w a n e p rzez w ła d z e zabor cze, mają m o c w od rod zon ej Polsce. Spór ten zo sta ł zak o ń czon y orzecznict w e m S ą d u N a jw y ższe g o , który stan ął na tem stan ow isk u , że konfiskaty te, jako a k ty ze m sty zab orców nad obrońcam i Polski, sp rzeczn e z ob ow iązu ją cy m w P o lsce p orząd k iem p u b liczn ym , n ie m og ą b y ć u w a ża n e za źródło p ra w cy w iln y ch . Prokuratorja G eneralna jednak w d a lszy m ciągu p row ad ziła w są d a c h p rocesy z su kcesoram i p o w sta ń có w , a obow iązująca K onstytucja w art. 6 b e z w y r o k ó w są d o w y ch n ie u p o w a żn ia ła w ła d z y w yk on aw czej d o zw ra ca n ia su k cesorom p o w sta ń có w zagrabion ego im przez zab orców m ie nia, o ile to m ien ie zo sta ło zaliczo n e d o w ła sn ości Skarbu Państw a.
C elem o c z y w iśc ie p rzerw ania p ro cesó w w tych spraw ach, dotyczących su k c eso ró w p o w sta ń c ó w w linii prostej i u m o żliw ien ia im zw racania za g ra b io n eg o m ien ia b ez w y r o k ó w są d o w y ch została u ch w alon a i o g ło szo n a w D z ie n n ik u U sta w w d n iu 26 marca 1932 r. u staw a z dnia 18 marca br. (D z.U .R .P. N r 24 p o z. 189 i rozp. w yk . N r 45, p oz. 432), której m ocą rząd ma zw racać sk on fisk o w a n e p ow sta ń co m m ienie, o ile su k ceso row ie ich w linji prostej w a lc z y li w sw o im czasie p rzeciw Skarbow i P aństw a o to m ien ie p o w ó d z tw a i o ile w ciągu d w ó ch m iesięcy od w y d a n ia tej u sta w y zg ło sili się d o M in isterstw a Skarbu z żąd an iem zw rotu im tego m ienia. U staw a ta, stw arzając p e w ie n p rzyw ilej dla su k cesoró w p o w sta ń có w w linji prostej d o o d b io ru n a le żn eg o im m ienia b ez w y r o k ó w są d ow ych , nic jednak n ie m ó w i o su k cesorach ty ch że p o w sta ń có w w linjach boczn ych , którzy przeto będą m u sieli w d a lsz y m ciągu k o n ty n u ow a ć sw oje sp ra w y sąd o w e, opierając się na tem , że n ie zo stali w y w ła sz c z e n i z m ienia, n a le żn eg o im na m ocy u sta w p o ich sp a d k o d a w ca ch p ow stań cach . S praw y zaś su k cesoró w p o w sta ń có w w linji prostej u le g ły w sądach za w ie szen iu .'
W M in isterstw ie Skarbu została p o w o ła n a Komisja, która m a w tych sp raw ach d e c y d o w a ć w m yśl w y żej p om ienionej u sta w y . Komisja ta zażą d a ła d anych, d o ty czą cy ch dóbr sk on fisk ow an y ch o d p. Loreta, jako Prezesa N aczeln ej Dyrekcji L asów P a ń stw o w y ch i oczekuje na te dane.
?
O C H R O N A PRZEZW ISK A. Sąd A pelacyjny w Paryżu ro zp o zn a w a ł w d n iu 10 gru d nia 1931 roku sp raw ę następującą:
„Palestra” przed laty
sz y „ P iv o lo " . P rz e z w is k o to p rz y lg n ę ło ta k d o n ie g o , ż e b y ł p o d n ie m p o w s z e c h n ie z n a n y i s a m c h ę tn ie g o u ż y w a ł, p o d p is u ją c n a w e t te m m ia n e m listy. K o rz y stając z p o p u la rn o ś c i te g o sło w a, fa b ry k a n t w in „ G a u tie r " n a d a ł n a z w ę „ P iv o lo " je d n e m u z g a tu n k ó w w y ra b ia n e g o p rz e z sieb ie w in a s z a m p a ń sk ie g o . L o tn ik w y s tą p ił d o S ą d u o z a k a z a n ie fa b ry k a n to w i u ż y w a n ia n a z w y „ P iv o lo " d la o z n a c z e n ia w in a . S ąd u w z g lę d n ił ż ą d a n ie lo tn ik a , u zn a ją c, że sp o k o jn e i ja w n e p o s ia d a n ie o d w ie lu la t p rz e z w is k a (w d a n y m w y p a d k u p rz y d o m k u „ P iv o lo " , ty c z ą c e g o się lo tn ik a , k tó ry p r z e z sw e z a słu g i i o d w a g ę , u c z y n ił je sła w n e m , u p r a w n ia jeg o p o s ia d a c z a d o w y łą c z n e g o u ż y w a n ia te g o p rz y d o m k u i o b ro n y p r z e d n ie p ra w n e m u ż y w a n ie m p rz e z in n y ch .
T
ORZECZNICTWO DYSCYPLINARNE
W yrok Sęidu D yscyplinarnego Rady Adwokackiej w W arszawie z dnia 14 maja 1932 r.
(Nr. spr. D. 148/31)
S ąd D y sc y p lin a rn y R a d y A d w o k a c k ie j w W a rs z a w ie ro z p o z n a w a ł s p ra w ę a d w o k a ta X., w sz c z ę tą n a s k u te k d ec y zji R a d y A d w o k a c k ie j w W a rs z a w ie z d n ia 17 lis to p a d a 1931 r. w z w ią z k u z u c h w a łą N a cze ln e j R a d y A d w o k a c kiej z d n ia 12 w rz e ś n ia 1931 r.
P o ro z p o z n a n iu o k o liczn o śc i s p ra w y i m ając n a w z g lę d z ie w y ż ej w y m ie n io n ą u c h w a łę N a czeln ej R a d y A d w o k a c k ie j, S ąd D y s c y p lin a rn y d o s z e d ł d o w n io s k u , że a d w o k a t X. w in ie n b y ć s k re ślo n y z listy a d w o k a tó w o k rę g u S ą d u A p e la cy jn eg o w W a rsz a w ie . S ąd D y s c y p lin a rn y je st z d a n ia , ż e o k o lic z ności, p rz y to c z o n e p rz e z a d w o k a ta X. w p iś m ie jeg o d o R a d y A d w o k a c k ie j z d n ia 16 sty c z n ia ro k u 1931, a c z k o lw ie k w y łu sz c z a ją p o w o d y n ie p ła c e n ia p rz e z a d w o k a ta X. p rz y p a d a ją c y c h o d n ie g o o p ła t, n ie sta n o w ią je d n a k w z n a c z e n iu art. 28 S ta tu tu T ym cz. P a le s try P.P. d o s ta te c z n e g o u s p r a w ie d liw ien ia, a lb o w ie m zd . II te g o ż a r ty k u łu w y ra ź n ie m a n a w z g lę d z ie „ o p ó ź n ie n ie " , n ie zaś, ja k w d a n y m p r z y p a d k u , z u p e łn ą o d m o w ę a d w o k a ta w y k o n a n ia sw y c h z o b o w ią z a ń w o b e c K o rp o racji (art. 29 S ta tu tu T ym cz. P a le stry P.P.). Z okoliczności sprawy, przede w szystkiem zaś z oświadczenia
petenta, wynika, że adw. X bynajm niej nie chodzi o uzyskanie zw łoki w uiszczeniu opłat, co ma w ytycznie na wzglądzie art. 28 S ta tu tu Tym cz. Palestry P.P., lecz właśnie wbrew temu przepisowi zdpża on do utrwalenia stanu rzeczy, domaga się od W ładz Korporacyjnych stworzenia dlań w yjątkow ej pozycji honorowego członka Izby - adwokata, posiadającego ty tu ł jedynie, lecz nie wykonującego zawodu adwokac
kiego i zwolnionego z góry od spełniania obowiązków członka Izby. U z n a n ie za
u s p ra w ie d liw io n e te g o ro d z a ju ż ą d a n ia a d w o k a ta p ro w a d z iło b y d o s tw o rz e n ia sy tu acji w y k ra c z a ją c y c h p o z a ra m y u s ta lo n y c h w tej m ie rz e z a s a d i o b o w ią z u ją c y c h p rz e p is ó w , ile że uchwalony przez W alne Zgromadzenie
C złonków Izby Adwokackiej w dn. 28 marca 1930 r., w rozwinięciu arł. 29 S ta tu tu T ym cz. Palestry P.P., S ta tu t zapomóg pośmiertnych, majęic na względzie dobro ogółu członków, w § 7 obowiązek płacenia składek rozciąga na w szystkich bez w yjątku członków Izby.
S ąd D y s c y p lin a rn y m n ie m a , że to le ro w a n ie n a d a l s ta n u rzeczy, k tó re g o d o m a g a się a d w . X. s tw a rz a ło b y d la ń sy tu ację u p rz y w ile jo w a n ą , n ie m ającą o p a rc ia a n i w p rz e p is a c h S ta tu tu T y m cz. P a le s try P.P. o ra z s ta tu tu Z a p o m ó g P o śm ie rtn y c h , a n i w d o ty c h c z a so w e j p ra k ty c e Izby, a jak o p re c e d e n s sy tu acja ta k a b y ła b y z g o ła n ie p o ż ą d a n a . W o b e c te g o S ą d D y s c y p lin a rn y , n ie z n a jd u ją c w w y ja śn ie n ia c h a d w o k a ta X. o k o liczn o śc i w z n a c z e n iu z d . 2 art. 28 S ta tu tu T ym cz. P a le s try P.P., u s p ra w ie d liw ia ją c y c h fa k t n ie p ła c e n ia p rz y p a d a ją c y c h o d n ie g o , ja k o o d c z ło n k a Izby, n a le ż n o śc i i m ając n a u w a d z e s ta n o w c z ą w ty m w z g lę d z ie o d m o w ę a d w o k a ta X., u w a ż a z a w ła śc iw e o k re ślić w sto s u n k u d o a d w . X., jak o re p re sję d y s c y p lin a rn ą k arę, p r z e w id z ia n ą w p.c. art. 50 S ta tu tu T y m cz. P a le s try P.P.
Z ty c h z a s a d S ąd D y sc y p lin a rn y je d n o g ło śn ie p o s t a n o w i ł : a d w o k a ta X. w y k re ślić z listy a d w o k a tó w .
