R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E T . X X V II I, N R 1, W A R S Z A W A 1977
J A N G A W L IK
ZM OD YFIK OW AN Y PO ROM IERZ LO EBELLA ORAZ JEG O PRZYD ATN OŚĆ DO BADAN PO W IETR ZN Y CH W ŁAŚCIW OŚCI
GLEB
K om isja F izy k i G leb y P o lsk ie g o T o w a rzy stw a G leb ozn aw czego P ra co w n ia G leb o zn a w stw a M elioracyjn ego IMTJZ w L u b lin ie
W STĘP
Pojem ność pow ietrzna gleb o kreślana także m ianem porow atości ga zow ej eg stanow i jed n ą z isto tn y ch w łaściw ości fizycznych, k tó ra w a ru n k u je przebieg oraz n atężen ie procesów biologicznych i chem icznych w środow isku glebow ym . W ielkość tę na ogół w yznaczam y drogą pośred nią na podstaw ie ciężarów objętościow ego i w łaściw ego oraz a k tu a ln ej w ilgotności gleb; m ożna obliczyć ją rów nież n a podstaw ie sam ego cięża r u objętościow ego i w ilgotności gleby w oparciu o ró w nan ie reg re sji w yznaczone z zależności, jak a istn ieje m iędzy ciężarem objętościow ym a porow atością ogólną gleb [6].
Istn ie ją tak że m etody bezpośredniego w yznaczania porow atości ga zowej gleb p rzy użyciu różnej k o n stru k c ji po rom etrów działających na zasadzie p raw a B o y le-M ariotte’a. Z aletą tych ostatnich jest p rzed e w szyst
kim możliwość szybkiego w ykonania oznaczeń bez po trzeb y suszenia prób. Ma to szczególnie istotn e znaczenie na p rzy k ład w bad aniach s ta n u n ap o w ietrzenia gleb, a e ra c ji itp.
Spośród znacznej liczby porom etrów , jak ie zostały dotychczas skon stru o w an e, na szczególną uw agę zasługuje po ro m etr Loebella [4]. Pod staw ow ą zaletą tego apairatu jest całkow ite uniezależnienie jego w skazań od zm ian ciśnienia barom etrycznego. K o n stru k c ja p o ro m etru opiera się na system ie m an o m e tru dw u rurk ow eg o , k tó ry po raz pierw szy został zastosow any w ro k u 1937 przez V i s s e r a [10].
B U D O W A I Z A S A D A D Z IA Ł A N IA PO R O M ETRU
P odstaw ow ym elem entem p o ro m etru jest urządzenie m anom etry cz- ne. S kłada się ono z dw óch biegnących rów nolegle obok siebie ru re k , k tó re u dołu złączone są w jedną. R u rk a ta jest w prow adzona do
zbiór-niczka z rtęcią. U góry jed n a z ru re k jest szczelnie zatopiona, d ru g a n a tom iast łączy się elastycznym grubościennym przew odem z h erm e ty c z nie zam ykaną komoirą m ieszczącą cylinder z glebą. U dołu, tuż pow yżej rozgałęzienia, każda z ru re k m a b ańk o w ate rozszerzenie o różnej obję tości. W tłaczana od dołu do ru re k m an o m etry czn y ch rtę ć w y ró w n u je się w nich na różnym poziomie, zależnie od objętości fazy stałej i ciekłej gleby. Zasadę działania poro m etru , a tak że jego budow ę w y jaśnia sche m atyczny rys. 1, gdzie:
R ys. 1. S c h e m a t b u d ow y zm odyfikow anego* p o ro m etru L o eb ella
1 — u r z ą d z e n ie k o r e k c y j n e , 2 — p o m p a r t ę c io w a t ło k o w a , 3 — c ie c z w tła c z a n a (r tę ć ),
4 — tło k , 5 — p ie r ś c ie ń u s z c z e ln ia j ą c y
C on stru ction s sch em e o f th e m od ified p a ra m e te r o f L o eb ell
1 — c o r r e c t in g d e v ic e , 2 — m e r c u r y p is t o n p u m p , 3 — e x t r u d e d liq u id (m e r c u r y ), 4 —
p is to n , 5 — r u b b e r p a c k in g
V b — objętość fazy stałej i ciekłej pró b k i glebow ej,
f — pow ierzchnia p rze k ro ju ru re k m anom etryczn ych w św ietle n a
długości h 0 do hioo,
h 0 — położenie w y ró w n an ej w obu ru rk a c h rtę c i (cieczy) gdy V b = 0
(porow atość w ted y ró w n a się 100% obj.),
hioo — położenie w yró w n an ej w obu ru rk a c h rtęci gdy V b = 100 Cm 3
(porow atość rów na się w ted y 0% obj.),
I — długość p raw e j ru rk i p rzy założeniu, że m a ona jednakow y
p rzek ró j f na całej długości,
Pa — ciśnienie w ew n ątrz ru re k m anom etrycznych na początku po
Z m o d y fik o w a n y porom ierz L oeb ella 61
Po — ciśnienie w obu ram io n ach ru re k m anom etrycznych, gdy rtę ć
zn a jd u je się w nich n a wysokości
h0(Vb
=0
cm 3),pioo — ciśnienie w obu ram ionach ru re k m anom etrycznych, gdy ciecz
PlOO
m 1K = —
y 0 — objętość lew ego rozgałęzienia m an o m e tru pow yżej poziom u ze
rowego,
Vu
— objętość rozszerzonej lew ej ru rk i od rozgałęzienia do poziom uzerowego,
Vt
— objętość rozszerzonej p raw ej ru rk i od rozgałęzienia do poziom u zerowego.
B iorąc za p odstaw ę praw o B oyle’a -M a rio tte ’a m ożem y dla określonej sta łe j te m p e ra tu ry ująć w y stęp ujące zależności w szereg m atem aty czn ych rów nań, a m ianow icie:
W p rzy p ad k u p o ro m e tru będącego p rzedm iotem niniejszego opracow a nia p rzy ję to n astęp u jące w ielkości jako znane:
Pozostałe p a ra m etry : V 0, Z, m 100, h 100 oraz każdą dow olną w artość h n d la określonej p rzynależn ej jej w artości V b p rzy założeniu, że zm ienia się ona w granicach od 0 do 100 cm 3, zostały w yliczone na podstaw ie ze staw ionych w yżej rów nań. W ielkość V0 obliczono z ró w n an ia (1):
z n a jd u je się w nich n a wysokości h 10o (Vb = 100 cm 3), Po
Pa
V0+Vu=V0-m0
V 0+ | V u -Vb = [V0- f (h100-h0)
-Vb]
m 100 (il - h 0) f + V t = ( l - h , 100) f m 100 (l—h 0) f + V t = ( l — h 0) f m 0(
1)
(
2)
(3) (4) Vt — 1,3 om3,Vu
— 14,1 cm 3, f — 0,071 cm2. m 0- - Po— = 1 ,1Pa
/г0— 10 c m .Z ró w nan ia (4) w yliczono w arto ść l:
h 0f (m 0- 1 ) + V t
W artość Tiioo uzyskano z ró w n a ń (2) i (3) przez ich podzielenie:
t _
П (V u - fh0
) - ( V t- f h 0) (V0+ f h0- V b)100 f (V0+ V u- V 1- / ) ( l - h0) - v b ~ 54’88 cm
Je śli w w yżej przytoczonym ró w n a n iu będziem y kolejno zm ieniać w artości V b, to m ożem y dow olnie uszczegółowić skalę p o rom etru, w
yzna-T a b e l a W a r t o ś c i hjj d l a w z r a e t a j ą o y o h o 5 cm3 w a r t o ś o i Уъ V a lu e s o f f o r l n o r e a s i n g v a l u e s o f b y 5 om3 7 Ъ 0 5 1 0 15 20 25 30 35 40 45 50 “ n 1 0 , 0 1 0 ,6 8 1 1 ,4 0 1 2 ,1 8 1 3 , 0 4 1 3 ,9 5 1 4 ,9 6 1 6 ,0 5 1 7 ,2 8 1 8 ,6 0 2 0 ,1 0 1% 100 95 90 8 5 8 0 75 7 0 65 6 0 55 50 55 60 65 70 75 8 0 8 5 90 95 100 -2 1 , 7 4 2 3 ,6 2 2 5 , 7 0 2 8 ,1 3 3 0 ,8 8 3 4 ,1 4 3 7 ,9 0 4 2 ,5 1 4 8 ,0 0 5 4 ,8 8 -FS 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 , 0 -- o b j ę t o ś c i f a z y s t a ł e j i c i e k ł e j p r ó b k i g le b o w e j w cm? v o lu m e s o f s o l i d an d l i q u i d p h a se o f a s o i l sa m p le i n cm3 hjj - p o ł o ż e n i e w yrów nan ej w obu ru r k a ch r t ę c i w cm, gd y ■ n om3
s t a n d o f m ercu ry l e v e l l e d i n b o t h p i p e s , i n cm, a t Vy ■ n om3 P% - p o r o w a to ś ć w % o b j .
p o r o s i t y i n v o l . %
czając na niej poszczególne w arto ści h n (tab. 1). W artość m 10o obliczona została z rów nan ia (2)
V0+ V . - V b
miG0 v 0- f (h100- h
10
) - V b1)46
Poniew aż p o ro m etr został dostosow any do próbek glebow ych o obję tości 100 cm 3, stąd porow atość w yrażona w p rocen tach objętości w ynosi
p = 1 0 0 - V b
Z uw agi n a to, że bezpośredni pom iar w artości n iek tó ry ch p a ra m etró w jest kłopotliw y, a z d ru g iej stro n y istn ieją duże trud no ści w y konania elem entów szklanych o ściśle i z góry określonych objętościach — skalę każdego porom ierza w yznacza się eksperym entaln ie. Do tego celu użyto odpow iednio d o b ran ych krążków objętościow ych, w yk on a ny ch z m a te ria łu nieporow atego (stal). W stępną k a lib rac ję porom ierza,
w ram ach k tó re j została ustalon a długość skali oraz w ielkość h
0
, dokonano przez odpow iedni dobór w arto ści p a ra m etró w V0 i Z. P rz y k alib racji szczegółowej posługiw ano się k rążk am i objętościow ym i o w y m iarach 5,
Z m o d y fik o w a n y porom ierz L o eb ella
cm Hg
10 20 30 W 50 60 70 80 90 100
Porowatość % obj. - P o ro s ity , v o l.%
R ys. 2. K rzyw a k a lib ra cy jn a porom ierza C alib ration cu rv e o f th e p orom eter
10, 20 i 50 cm 3. Szczegółowy podział skali z dokładnością do wartości* 0,5°/o w ykonano drogą in terpolacji.
W ykonany w P raco w ni G leboznaw stw a M elioracyjnego IMUZ w L u b lin ie p o rom etr odbiega znacznie sw ą k o n stru k c ją i w yglądem od oryginalnego m odelu a p a ra tu Loebella. Pod w zględem obudow y (rys. 5) jest on zbliżony do w ersji a p a ra tu , jak ą w ykonali F rąck ow iak i Rogiń ski [1]. Różni się on jed n a k od niej budow ą pom py. Z am iast pom py p rze ponow ej, w k tó rą jest w yposażony a p a ra t F rącko w iaka i Rogińskiego, a u to r zastosow ał specjaln ej k o n stru k c ji pom pę tłokow ą (rys. 1), k tó ra spełnia zarazem rolę zbiornika mieszczącego rtęć. W prow adzona m ody fik acja m iała na celu w yelim inow anie zjaw iska pełzania rtę c i (opadania jej w dół) w ru rk a c h m anom etrycznych, jak ie w y stę p u je w czasie w yko ny w an ia pom iarów w a p a ra ta c h w yposażonych w pom py przeponow e.
J a k już w spom niano, pom iary prezentow anego p o ro m e tru są nieza leżne od zm ian ciśnienia barom etrycznego. W porom etrze tym , w p rze ciw ieństw ie do ap a ra tó w op arty ch na system ie jednej ru rk i m anom et- rycznej (np. a p a ra ty N i t z s c h a [5], К u m m e r a [3], P a g e’a [7], R u s s e l l a [8], Ś w i ę c i c k i e g o [9] i innych), gdzie m ierzone są abso lu tn e w artości ciśnienia początkowego i końcowego, m ierzy się w odpo w iednio sprzężonym i objętościow o zróżnicow anym podw ójnym układzie m ano m etry czny m jed y n ie w zajem n y sto su n ek ty ch ciśnień.
P o ro m e tr był cechow any w 20°C, może on jed n ak być używ any do p o m iaru porow atości w te m p e ra tu rz e zarów no w yższej, jak i niższej.
W spółczynnik rozszerzalności liniow ej dla stali chrom oniklow ej, z ja kiej w yk onana została kom ora h erm etyczna, w ynosi 17,5 X 10“6. W p rze liczeniu na rozszerzalność objętościow ą d a je to w artość 52,5 X 10‘6. P rz y j m ując, że objętość kom ory w ynosi 115 cm 3, otrzym am y p rzy odchyleniu, o 10°C te m p e ra tu ry skalow ania różnicę objętości rów ną:
Z w yliczenia w ynika, że różnica tego rzęd u w ielkości m oże powodow ać n a skali p o ro m etru odchylenia m ieszczące się w przedziale od ± 0,01 do
± 0,1 cm, a więc zbyt m ałe, aby m ożna je było dostrzec.
D otychczas poczynione obserw acje w skazu ją jednak, że odchylenia i;e są z reg u ły w iększe niżby m ożna było sądzić na podstaw ie rozw ażań teoretyczn ych [2]. W ynika to z tego, że w yznaczona w tra k c ie k alib racji skala a p a ra tu jest fu n k cją określonego stosun ku objętości dw óch sprzę żonych ze sobą elem entów m anom etrycznych. Części szklane ty ch ele m entów są w ykonane z jednakow ego szkła, a zatem ich stały stosunek objętości n ie ulega zm ianie, poniew aż zm iany objętości poszczególnych komóir zachodzą w nich geom etrycznie ta k samo. Prócz części szklanych w układzie m anom etrycznym z n a jd u ją się jed n ak elem enty w yk on ane ze stali (kom ora h erm etyczna) oraz tw orzyw a sztucznego (grubościenny w ąż z PC V długości ok. 1 m, łączący lew e ram ie m an o m etru z kom orą herm etyczną), k tó ry ch zm iany objętości nie są już w zajem nie kom pen sow ane. Zjaw isko to n iew ątp liw ie jest pow odem pew nych odchyleń we w skazaniach porom ierza, k tó re w p rzy p a d k u zm ian te m p e ra tu ry w g
ra-R ys. 3. K on stru k cja u rząd zen ia k o rek cy j n eg o
1 — p o k r ę tło , 2 — o b u d o w a a p a r a tu , 3 — u c h w y t m o c u j ą c y ś r u b ę d o o b u d o w y , 4 — ś r u b a , 5 —
t ło c z e k
C onstruction of the correcting d evice
1 — h a n d w h e e l, 2 — h o u s in g o f th e a p p a r a tu s, 3 — h o ld e r f i x i n g t h e s c r e w to t h e h o u s in g ,
Z m o d y fik o w a n y porom ierz L o eb ella 65
nicach ± 1 0 °C m ogą być łatw o dostrzeżone w czasie p o m iaru k o n tro l nego.
W celu w yelim inow ania błędów w aru n k ow y ch w zględam i te m p e ra tu row ym i p rezen to w an y tu p o ro m etr w yposażono w pro ste urządzenie ko re k c y jn e w łasnego pom ysłu (rys. 3).
P odstaw ow ym elem entem u rządzenia jest dostępna w h a n d lu 2 cm 3 strz y k a w k a lek arsk a (insulinow a) m ark i IPA S, posiadająca szczelnie do pasow any tłoczek w postaci .oszlifowanego kołka szklanego. Tłoczek ten za pomocą śru b y sprzężono w pokrętłem . U rządzenie k o rekcy jne jest w łączone do lew ostronnego ram ien ia u k ład u m anom etrycznego i p rzy tw ierdzone do obudowy. K orek cję porom ierza m ożna w ykonać w do w olnym czasie w sposób n astęp u jący . Do komoiry h erm etycznej w k ład a m y cylin d er stalow y w ypełniony całkow icie k rążk am i objętościow ym i (Vb = 100, p = 0°/o) i w y k o n u jem y odczyt kontrolny.
Je śli rtę ć w y ró w n u je się w ru rk a c h m ano m etry cznych pow yżej po- działki 0% , to przez obrót w lewo p o k rętłem urządzenia korekcyjnego pow iększam y nieco objętość lew o stro n nej części u k ład u m ano m etry cz nego (zw iększam y w artość p a ra m e tru V0). Je śli n a to m ia st rtę ć w y rów n u je się poniżej podziałki 0% , p o kręcam y p o k rętłem w k ieru n k u p rze ciw nym .
OCENA W Y N IK Ó W W SK A Z A Ń PO R O M IER ZA ORAZ O K REŚLENIE BŁĘDÓW O ZN AC ZEŃ
P rzed staw io n e porów nanie w yników oznaczeń porow atości gleb przy użyciu zm odyfikow anego porom ierza Loebella z w ynikam i, jakie uzyska no n a podstaw ie w yliczenia w oparciu o ró w n an ie re g re sji [6], w yk azuje zgodność. P otw ierd zen iem tego może być bairdzo w ysoka w artość
współ-R ys. 4. P o ró w n a n ie w y n ik ó w ozn aczeń p orow atości przy u życiu p orom ierza z
w y n ik a m i u zy sk a n y m i z w y lic z e n ia C om parison o f th e p orosity d e te r m i n a tio n resu lts by m ean s of th e poro- m eter w ith th e r e su lts o b ta in ed on th e
czynnika korelacji, k tó ry ró w na się 0,98 (rys. 4). O znaczenia porów naw cze przeprow adzono na glebach m in eraln y ch (pyły zw ykłe — 15 prób), m ineralno-organicznych, zaw ierających od 10— 25°/o su b stan cji organicz nej (30 prób) oraz n a glebach organicznych o ró żn y m sto p n iu zam ulenia (25 prób), w k tóry ch zaw artość części popiołow ych w ynosiła od 5 do 75%. P ró b y glebow e pobierane były do cylindrów stalow ych pojem ności
100 cm 3, posiadających całkow icie ujednoliconą tarę.
R ys. 5. P orom etr w y k o n a n y w P ra co w n i G leb o zn a w stw a M elioracyjn ego IM UZ w L u b lin ie
A porom eter m ade by th e L aboratory of Land R eclam ation P ed ology, In stitu te for L and R eclam ation and G rassland F arm in g in L ublin
Z m o d y fik o w a n y porom ierz L oeb ella 67
W celu u zyskania pełniejszej c h a ra k te ry sty k i w skazań porom ierza przeprow adzono także oznaczenia k o n tro ln e w celu o k reślenia wielkości błędów , jak ie p o w stają w tra k c ie oznaczeń porow atości za pom ocą om a w ianego a p a ra tu . N ieliniow y (rys. 3) c h a ra k te r podziałki spraw ia, że do kładność w skazań a p a ra tu jest n a skali dość znacznie zróżnicow ana Z ty ch w zględów zarów no p rzy w yznaczaniu wielkości odchylenia s ta n dardow ego Oy, jak rów nież w spółczynnika zm ienności V przeprow adzono k o n tro ln e oznaczenia w skazań porom ierza dla trzech różnych w artości V 0, odpow iadających odczytom , k tó re w y stę p u ją w różnych przedziałach sk a li a p a ra tu . P o m iary k o n tro ln e przeprow adzono pirzy użyciu wzorcowych krążków stalow ych o objętości 80 cm 3 (V b = 80 cm, P = 20°/o obj.), 40 cm r> (Vb = 40 cm3, P = 60°/o obj.) i 5 cm 3 (Vb = 5 cm 3, P = 95% obj.). Dla każdej p ró b y w ykonano po 50 oznaczeń:
Porow atość
P % obj.
O dchylenia stan d arto w e
ô y W spółczynnik zm ienności v% 20 0,208 1,043 60 0,335 0,556 95 1,273 1,335
J a k w y nik a z zestaw ienia, p rezen to w an y a p a ra t zapew nia bardzo w y soką zgodność i pow tarzalność w yników i m oże być stosow any do ozna czania porow atości gazowej i ogólnej gleb. O bsługa a p a ra tu jest bardzo prosta, a czas niezbędny do w ykonania jednego oznaczenia w ynosi około 1,5— 2 m in.
L IT E R A T U R A
[11 F r ą c k o w i a k H. , R o g i ń s k i S.: P orom etr c iśn ien io w y do oznaczania p o ro w a to ści gleb. G osp. W odna, B iu lety n IM UZ, nr 11 (129) 1966, s. 440.
[2] G a w l i k J.: W p ływ u w ilg o tn ien ia i n a p o w ietrzen ia g leb na przeb ieg procesu m ik ro d y fu zji tlen k u (ODR) w n iek tórych gleb ach h yd rogen iczn ych i b ielico - ziem nych. Rocz. N au k roi. Ser. F, 79, 1975, 1, 95— 116.
[3] K u m m e r F. A. , C o o p e r A. W.: S o il p orosity d eterm in ation s w ith the air p ressu re p y cn om etr as com pared w ith th e ten sion m ethod. A gr. Eng. 26, 1945, 21— 23.
[4] L o e b e l l R.: B a ro m eterfreie L u ftp y k n o m etr. Z. P fl. Ern. D üng. Boden-k. 60, 1953, 172— 181.
[5] N i t z s c h W. von: P o ren g ro ssen im B oden, ih re B ezieh u n g en zur B o d en b earb eitu n g und zum W asserh au sh alt. R K T L -S ch riften , H eft 85, B erlin 1938. [6] O k r u s z k o H.: O k reślen ie ciężaru w ła śc iw e g o g leb h yd rogen iczn ych na p o d s ta w ie za w a rto ści w nich części m in eraln ych . W iadom ości IM UZ 10, 1971, 1, 45— 54.
[71 P a g e J. B.: A d v a n ta g es of th e p ressu re p ycn om etr for m easu rin g th e pore sp a ce in soils. S o il Sei. Soc. A m er. P roc. 12, 1948, 81— 84.
[8] R u s s e l l М. В.: A sim p lified a ir-p icn o m etr for fie ld use. S oil Sei. Soc. A m er. Proc. 14, 1949, 73— 76.
[9] Ś w i ę c i c k i C.: N o w e m etod y oznaczania n iek tórych w ła śc iw o śc i fizy czn y ch gleb. R ocz. glebozn. 3, 1954, 175—202.
[101 V i s s e r W. C.: P ore space d eterm in ation as a fie ld m ethod. S o il Sei. 44, 1937, 467— 480. Я. Гавлик М О Д И Ф И Ц И РО ВА Н Н Ы Й ПО РОМ ЕТР ЛЕБЕЛ ЛЯ И ЕГО ПРИ ГО ДНО СТЬ ДЛЯ И С С Л ЕД ОВАН ИЯ В О ЗД У Ш Н Ы Х СВО ЙСТВ П О ЧВЫ К ом иссия ф и зи к и почвы — П ольское общ ество почвоведов Л аборатория м елиоративного почвоведения — И нститут м елиорации и луговодства Р е з ю м е В статье поданы принцы пы ф ун к ц и он и р ован и я и опись строения ви дои зм е ненного порометра Л ебелла. В этом приборе прим енен особой конструкции (рис. 1) порш невой насос, которы й устраняет п ол зуч есть ртути в м аном етрически х т р у б ках, наблю даем ую во время в еден и я отсчетов в п риборах сн а б ж ен н ы х м ем бран ными (диафрагмовы ми) насосами. Добавочны м усоверш енствовани ем п ресл едую щ и м цель повы ш ения точности дан н ы х изм ерения, является прим ен ение устройства дл я корректуры п о к а за ний порометра в зависим ости от изм ен ения тем пературы ок р у ж а ю щ ей ср е ды (рис. 3). Н а основании контрольн ы х определений, которы е проводились при у п от р еб лении стальны х дисков строго определенного объем а, п оказания порометра бы ли охарак тери зов ан ы путем уточнения зн ач ен и й стандартного отклонения ау и к оэф ф и ц и ен тов изм ен чивости (вариации) V дл я р азл и ч н ы х интервалов ш калы. У становлено, что порометр обеспечи вает отличную повторяемость р е з у л ь т а тов, а т а к ж е и х совпадаем ость с р езультатам и порозн ости полученны ми к осв ен ным путем — по вы числениям. Порометр вполне пригоден дл я и зуч ен и я в о з д уш н ы х свойств почвы. J . G A W L IK
M OD IFIED POROM ETER OF LO EBELL A N D IT S U S A B IL IT Y IN IN V E ST IG A T IO N S OF A IR PR O PE R T IES OF SO IL
C om m ission on S o il P h y sics, P o lish S o il S cien ce S o c ie ty L aboratory of R eclam ation P ed o lo g y , In stitu te for Land R eclam ation
and G rasslan d F arm ing, L ublin
S u m m a r y
In th e paper fu n ctio n in g p rin cip les and co n stru ction of th e m od ified porom b- ter of L o eb ell are described. In this ap p aratu s th e p iston pu m p of sp ecia l c o n st ruction (Fig. 1) is applied, w h ich elim in a ted th e m ercu ry creep ing p h en om en on in
Z m o d y fik o w a n y porom ierz L oeb ella 69
m a n o m eter pipes, occurring in th e cou rse of read in gs in apparatus fitte d w ith m em b ran e pum ps.
A n ad d ition al im p ro v em en t aim in g at an in crea se of p recision of the d eter m in ation resu lts, w a s th e ap p lication of a d ev ice for correcting th e porom eter in d ication s, d ep en d in g on th e en v iro m n et tem p eratu re ch an ges (Fig. 3).
On th e basis o f control determ in ation s, carried out at u se of a ste e l discs w ith e x a c tly d efin ed capacities, th e p o rom eter in d ication s w ere ch aracterized by m ean s of th e d eterm in ation of stan d ard d eviation s oy and v a ria b ility co efficien ts I7 for d ifferen t sca le in tervals.
It has been fou n d th at th e p orom eter en su res an e x c e lle n t rep ea ta b ility of re su lts and th eir accord an ce w ith th e determ in ation resu lts obtained in an in d irect w a y — on th e b asis of calcu lation s. T he porom eter is fu lly su ita b le fo r in v e s ti g ation s of th e air p roperties of soil.
D r J a n G a w l i k
I n s t y t u t M elio ra cji i U ż y t k ó w Z ie lo n y c h L u b li n , A l e j a P K W N 29
