Z
A
P
I
S
K
I
„K odai”. Jou rn al o f A n c ie n t H istory v ol. II, 1991, s. 70.
U k azał się drugi tom sy g n a lizo w a n eg o przez nas (por. P H t. L X X X I, z. 3—4, s. 715— 716) jap oń sk iego rocznika p o św ięco n eg o h isto rii starożytn ej. T en tom zgo d n ie z zap ow ied zią w y d a w có w zaw iera w y łą czn ie arty k u ły badaczy japońskich. J e d y n y m w y ją tk ie m je s t zw ięzła n o ta W. V. H a r r i s a , o d p ow ied ź na dość sch em a ty czn e u w a g i D. G i i n t h e r a w poprzednim tom ie d otyczące p ojęcia k la sy sp ołeczn ej w starożytności. H arris zw raca u w agę na n ie k o n sek w en cje w w y w od ach G iinthera, a tak że na brak u w zg lęd n ien ia w y n ik ó w d y sk u sji la t ostatnich. W y d a w n ictw o daje w ię c sp ecja listo m z in n ych k rajów m o żliw o ść śled zen ia prac jap oń sk ich na tem a t a n tyk u . Bardzo p ożyteczn y z tego punktu w id zen ia jest u m ieszczon y n a końcu tom u w y k a z ogłoszon ych w 1989 r. prac jap oń sk ich z tej d zied zin y z zazn aczen iem gw iazd k ą p u b lik a cji w język ach k o n gresow ych .
S y g n a lizo w a n y tu tom zaw iera p ięć rozpraw : M asoto F u r u j a m a, „M inoi S o cia l G roups in Sparta: M othakes, T rophim oi and N oth oi of S p artiatai”, s. 1— 20; R y u cch i H i r a t a, „D ie E n tsteh u n g der rö m isch en R ep u b lik und ih re erste M agistratu r”, s. 21— 44; S u su m u S a t o, „Som e R em arks on th e T ax S y ste m of th e A ch a em en id E m p ire”, s. 45— 48; K e jii B a b a , „The S h istes H odos. T he L e gen d on O edipus and th e T ra ffic in C entral G reece”, s. 49— 60; R y o ji M o t o m u - r a , „A n A pproach tow ard s a C om parative S tu d y o f th e R om an E m pire and th e C h’in and H an E m p ires”, s. 61— 70. U derza szeroki zakres zain teresow ań naszych jap oń sk ich k o leg ó w , n a ogół w yczerp u jąca znajom ość litera tu ry przedm iotu i to pografii G recji z au top sji. S p ojrzen ie n a d zieje n a jd a w n iejsze k u ltu ry eu rop ejsk iej ze stron y badaczy w y ch o w a n y ch w od m ien n ej trad ycji przynosi często in teresu ją ce w y n ik i, p ozw ala te ż lep iej zrozum ieć isto tę japońskiej kultury.
l.B.M.
„A rch iw R usskoj Isto r ii”. W ypusk I, C entralnyj G osu d arstw ien -n yj A rch iw D rew -n ich A k tów , M oskw a 1992, s. 168
P o ja w ie n ie się n o w eg o ty tu łu , rep rezen tu jącego rosyjską n aukę h istoryczną, a zap lan ow an ego jako kw artaln ik , p ow itać n a leży z głęb ok im u znaniem . S y g n a li zow an a pozycja, w yd aw an a n ak ład em C entralnego P a ń stw o w eg o A rch iw u m A kt D a w n y ch w M oskw ie, przyn ajm n iej z dw óch p ow od ów sta n o w i w w aru n k ach ro
sy jsk ich w y d a rzen ie szczególn e. P o p ierw sze — w skład k o leg iu m i rady red a k cy j n ej obok u zn an ych a u to ry tetó w (m .in. W. L. Janin, B. L. F on k icz, W. D. N azarów ) w eszła znaczna grupa w y ró żn ia ją cy ch się p rzed sta w icieli m łod szego pokolenia (m .in. A . I. P lig u zo w , I. A. T ich on iu k — redaktor, J. M. E skin) oraz zn ak om ici w sp ó łp ra co w n icy zagraniczni: J. N ik olop ou los, E. K eenan i O. P ritsak . U d ział obu a m eryk ań sk ich sla w istó w , b ęd ących do n ied a w n a ad resatam i ostrej k ry ty k i u czon ych rad zieckich, trak tow ać za p ew n e n ależy w kategoriach si g n u m te m p o ris.
Po d ru gie — p ism o k orzysta z w y d a tn ej p om ocy fin a n so w ej p ryw atn ego spon sora.
786 ZA PISK I
W ed le zam ierzeń w y d a w c ó w — e x p r e s s is v e r b i s a k cen tu je to przedm ow a (s. 5—6) — „A rch iw ” m a n aw iązać do n a jlep szy ch trad ycji ro sy jsk iej p eriod yk i p rzed rew olu cyjn ej: „A rchiw a isto rik o -ju rid iczesk ich sw ie d ie n ij” oraz „R usskogo a rch iw a ”. W idoczna zb ieżność ty tu łó w u rasta w ię c do rangi n a u k o w eg o m an ifestu .
P od w zg lęd em tem a ty czn y m czasopism o je s t u k ieru n k ow an e przede w szy stk im na h isto rię R osji w dobie feu d alizm u ; p oczesn e m iejsce w śród zam ierzeń w y d a w có w za jm u je p u b lik acja źródeł. G odzi się ró w n ież odnotow ać, iż n a bazie om a w ia n e g o p eriodyku realizow ana je s t w arto ścio w a seria w y d a w n ic tw źród łow ych , która zaow ocow ała już d w om a in teresu ją cy m i pozycjam i: „G rieczesk o-ru ssk ije sw ja z i sieried in y X V I — n aczała X V III w w . G rieczesk ije d o k u m ien ty m o sk o w - sk ich ch ran iliszcz”, sost. B. L. F o n k i c z , M. 1991 (rów nież w w e r sji a n g lo ję zyczn ej) oraz: „ S a w w in S to ro żew sk ij m o n a sty r’ w d o k u m ien tach X V I w ie k a (Iz sobranij C G A D A )”, M. 1992.
R ecen zo w a n y z eszy t zaw iera d w ie in teresu ją ce rozpraw y. R ozw ażan ia A . A. i Je. W. В i e 1 а к o w ó w sk on cen trow an e są na problem ach d y sk u sji esch a to lo g iczn ej, toczon ej u sch y łk u X V w . m ięd zy hierarchią k o ścieln ą a p rzed sta w i ciela m i h erezji ju d aizan ck iej (s. 7— 31), zaś obszerna rozpraw a A. P l i g u z o w a sta n o w i p o d su m o w a n ie jeg o d oty ch cza so w y ch stu d ió w nad sp u ścizn ą d ok u m en ta cyjn ą procesu M aksym a G reka (s. 32— 85).
D zia ł źród łow y rep rezen tu ją p u b lik acje A. Ju. K a r p o w a , „S łow o na ob - n o w le n ije D iesia tin n o j c ie r k w i” (s. 86— 111) i S. N. K i s t i e r e w a , „ D ok u m ien ty czastnogo a rch iw a słu żiłych lu d iej p ierw oj p o ło w in y X V II w ie k a ” (s. 112— 121; n o w e źródła do d ziejów rodu T uczk ow ów ).
Z b ogatej ru bryki m iscella n eó w n a szczególn ą u w a g ę zasłu gu ją d w ie pozycje: b ogato u d o k u m en to w a n y te k s t B. N. F ł o r i i , p o św ięco n y p oczątk om m alarstw a p o rtreto w eg o w R o sji (s. 133— 141), oraz u w a g i p o lem iczn e W. D . N a ż a r o w a , e g z e m p lifik u ją c e ży w o tn o ść g en ea lo g iczn y ch m itó w w e w sp ó łczesn ej h isto rio g ra fii (s. 149— 156).
P erio d y k zaw iera ró w n ież dział recen zji i in fo rm a cji n a u k o w ej.
R easu m u jąc, uw ażam y, iż w a lo r y za p rezen tow an e p rzez I z e sz y t „A rch iw a” pozw alają dobrze rok ow ać tem u p rzed sięw zięciu w y d a w n iczem u . P o zo sta je m ieć n a d zieję, iż jesteśm y św ia d k a m i n arod zin w a rto ścio w eg o czasop ism a ru sy cy sty cz- nego.
H.G.
„A kta T ow arzystw a H isto ry czn o -L itera ck ieg o w P aryżu ”, t. I. N a k ła d em B ib lio te k i P o lsk iej, P aryż 1991, s. 306.
P o 112 la ta ch od zan iech an ia e d y c ji „R ocznika T ow arzystw a H isto ry cz n o -L i tera ck ieg o w P aryżu ” środ ow isk o z w ią z a n e z B ib lio tek ą P o lsk ą na W ysp ie S w . L u d w ik a pod jęło p onow nie, pod n ieco zm ien ion ą nazw ą, t ę in ic ja ty w ę . Jak k ażd y pow rót do dobrych trad ycji, zdarzenie to trzeba p ow itać z radością ty m w ięk szą, że tom p rezen tu je się in teresu ją co , w n ic z y m n ie od b iegając od poziom u n ak re ślo n eg o przez pop rzed n ik ów , a p od w z g lę d e m pop raw n ości e d y to rsk iej p rzew yż szając d z iew iętn a sto w ieczn e standardy. N iezm ien n a je s t też p referen cja dla W iel k iej E m igracji i m ick iew iczia n ó w , co w p u b lik a cji ty ch w ła śn ie in s ty tu c ji w y d a je się w sza k że zu p ełn ie zrozum iałe.
T om o tw iera a rty k u ł K rzysztofa K o p c z y ń s k i e g o om a w ia ją cy drogi, k tó r y m i na teren zaboru ro sy jsk ieg o p rzed o sta w a ły się p ierw sze w y d a n ia d zieł A dam a M ick iew icza. A rty k u ł, sy tu u ją cy się n a pograniczu różnych d y scy p lin n a u k o w y ch (historii, p o lo n isty k i, b ib lio tek o zn a w stw a ), op a rty został m .in. n a n ie w y k o rzy sty w a n y ch dotąd źródłach ręk o p iśm ien n y ch i p rzyn osi w ie le n o w y c h u sta leń . Z k o lei
