Andrzej Sąpoliński
Nieznane zakończenie "Marii"
Malczewskiego czyli o zapomnianych
polonikach niemieckich XIX wieku",
Maria Grabowska, "Przegląd
Humanistyczny", nr 5 (1974) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 18/1 (55), 221
( I I ) GŁOWIŃSKI M ic h a ł: P o r t r e t M arch ołta . "Twórczość" 1974 s . 76-89.
Przedmiotem rozważań j e s t motyw znany ludowej k u ltu rze ś r e d n io w ie c z n e j: sz czególn a r e l a c j a zachodząca między w ładcą a błaznem. Do błazn a w sp o łe c zeń stw ie archaicznym n a le ż a ło wypowiadanie te g o , co n ie b y ło dozwolone osobom zajmującym inne m iejsce w s tru k tu rz e s p o łe c z n e j; jego nonkonformizm m iał jednak in s t y t u c jo n a ln ie zarysowane g ra n ic e . Motyw M archołta p o w ró cił w l i t e r a t u r z e XX w ., w zm ienionej jednak w e r s j i ( a n a liz a dramatu K asprow icza oraz poematu Słonim skiego "Sąd nad Don K ichotem ", g d zie odpowiednikiem M arch ołta j e s t Sancho Pansa) - dawny b ła z e n o s ią g a potęgę 1 s t a je s i ę tyrańskim w ład c ą, zachowuje jednak pewne sposoby by c ia ze swej b ła ż e ń
s k i e j k o n d y c ji; a u to r nazywa je "gestam i m archołtycznym i".
BP/55/33 M .G ł.
( I I ) GRABOWSKA M aria: Nieznane zakończenie "M a r ii" M al czew skiego c z y l i o zapomnianych polon ikach niem ieckich XIX wieku. "P rz e g lą d Humanistyczny" 1974 nr 5 s . 137-139. Autorka zachęca p o lo n istó w - badaczy romantyzmu, zw ła sz cza zainteresow anych kontaktami kultu raln ym i p o lsk o -n ie m iec kimi w o k re s ie romantyzmu p olistop adow ego i re c e p c ją p o l s k ie j l i t e r a t u r y rom antycznej w środowisku niemieckim - do sp o rzą d zen ia b i b l i o g r a f i i poloników zawartych w b e rliń sk im p e rio d y ku "M agazin f h r d ie L it e r a t u r des A u sla n d e s". Wymienia lic z n e p o ls k ie nazwiska oraz ty tu ły czasopism , na które n a t r a f i ł a podczas le k tu ry tego magazynu (r o c z n ik i 1840-1843) i zwraca uwagę na A .M a u ritiu s a v e l "Germ ano-Polonusa" (m .in . tymi pod pisam i opatrzonych j e s t w ie le m ateriałów dotyczących l i t e r a tury p o l s k i e j ) , który w swym a rty k u le o p o ls k ie j p o e z ji ukra iń s k i e j o b sze rn ie s t re s z c z a "M a rię " M alczew skiego, d ają c temu utworowi - z nieznanych powodów - inne zakończenie.
