1 8 3
-r ę d la w s z y s t k ic h , k tó -r z y zajm ują s i ę b i o g -r a f i ą św. B enedykta i p o d ob n ie ja k in n e w ydania de V ogue'go j e s t podstaw ą d la badań nad R e g u łą . W omawianym tom ie zasto so w a n o ciekaw ą m etodę p o s t ę pow ania tym w i ę c e j , że z niczym podobnym n ie sp o tk a liśm y s i ę na p o lsk im t e r e n i e . Studium nad R egułą św. B enedykta w z g lę d n ie nad j e g o ży ciem wymaga n a jw y ż sz e g o , e u r o p e js k ie g o poziom u.
O Paweł S c z a n ie c k i OSB
10. M arian P l e z i a , K s ię g o z b ió r k a te d r y k r a k o w sk iej w edle i n w e n ta r z a z r . l i l O , w; S i l v a rerum, s e r i e s nova, Kraków
19 8 1 , 16-29
H i s t o r i a R eguły św. B enedykta w P o ls c e r o z p o c z ę ła s i ę t y s i ą c l a t tem u. Przybyw ający tu m n isi p r z y n o s i l i rów n ież ze sobą żywot swego zakonodawcy n a j c z ę ś c i e j a u to r stw a p a p ie ż a ,ś w . G rze g o r z a W ie lk ie g o / 5 9 0 -6 0 4 / . P ie r w sz ą wiadom ość o i s t n i e n i u na t e r e n i e P o ls k i "Dialogów G rzegorza" z a w ie r a ją c e g o żywot św. Bene d y k ta p o d a ł in w e n ta r z z a w a r to ś c i sk a r b c a k ra k o w sk iej k a te d r y św. Waoława, sp orząd zon y na p o le c e n ie b isk u p a Maura /1 1 1 0 - 1 1 1 8 / z roku 1110. Warto p a m ię ta ć , że in w en tarz te n z a w ie r a p ie r w sz y w naszym k r a ju s p i s k s ię g o z b io r u , k tó r y w owym c z a s i e s ta n o w ił w ła s n o ść k a te d r y k r a k o w s k ie j. J e s t t o , ja k p i s a ł p r o f . M. P l e z i a , " pierw szy k a t a lo g p o l s k i e j b i b l i o t e k i , n a j s t a r s z y z r e s z t ą w ogó l e w c a ł e j s ło w ia ń s z c z y ź n ie " / s . 1 7 / .
W k a ta lo g u tym i n t e r e s u j e nas p rzede w szystk im p iś m ie n n ic two p a t r y s t y c z n e , w którym n a c z e ln e m ie js c e zajm uje d z i e ł o św. G rzegorza W ie lk ie g o , a wśród n ic h D ia lo g i z żywotem św. B enedykta Przy o c e n ie te g o p iś m ie n n ic tw a p o s łu ż ę s i ę słowam i p r o f . M .P le z i:
"W z n a c z n ie lepszym p o ło ż e n iu znajdujem y s i ę , j e ś l i i d z i e o dwie p o z o s t a łe grupy: p iśm ie n n ic tw a p a tr y s ty c z n e g o i s t a r o ż y t
-184 n y ch a u to ró w p o g a ń s k i c h , z k t ó r y c h p i e r w s z a l i c z y s ie d e m , a d r u g a p i ę ć p o z y c j i . W obydwu w y p a d k a c h możemy p r a w ie z a w sz e p o w i e d z i e ć d o k ł a d n i e , o j a k i e t o d z i e ł a c h o d z i ł o . W g r u p i e p a t r y s t y c z n e j n a j z n a c z n i e j s z e , a n a w e t w y ją tk o w e m i e j s c e z a jm u j e d o r o bek p i s a r s k i G r z e g o r z a W i e l k i e g o / p a p i e ż a 5 9 0 - 6 0 4 / . P o s ia d a n o w ów czas w K ra k o w ie j e g o " M o r a l i a i n J o b " /R o z w a ż a n ia m o r a ln e nad K s i ę g ą J o b a , n r 2 4 / , n i e w iadom o, c z y w c a ł o ś c i , bo j e s t t o d z i e ło z n a c z n y c h r o z m ia r ó w . D rugim d z i e ł e m G r z e g o r z a , k t ó r e g o o b e c n o ś ć w K ra k o w ie s t w i e r d z a n a s z i n w e n t a r z , s ą j e g o " D i a l o g i m ir a - c u l o r u m " / D i a l o g G r z e g o r z a , n r 3 7 / , z a w a r t e w c z t e r e c h k s i ę g a c h o p o w ia d a ń o c u d a c h ś w i ę t y c h , p o c h o d z ą c e z I t a l i i , u j ę t e w form ę rozmowy a u t o r a z j e g o d ia k o n e m P i o t r e m i d l a t e g o n az w an e " D ia lo g a m i" . Gdyby n a l e ż a ł o p r z y w ią z y w a ć w agę do l i c z b y p o j e d y n c z e j u ż y t e j p r z e z i n w e n t a r z k r a k o w s k i , t o m ożna by m y ś l e ć o sa m e j t y ł ko k s i ę d z e d r u g i e j t e g o d z i e ł a , k t ó r e j t r e ś c i ą j e s t ży w o t św. Be n e d y k t a . Na k o n i e c anonim ow ą w n aszy m s p i s i e p o z y c j ę 2 8 : "hom i l i e " , możemy z w ie l k im p ra w d o p o d o b ie ń s tw e m i d e n t y f i k o w a ć z hom i l i a m i G rz e g o rz o w y m i, p o n ie w a ż w b i b l i o t e c e K a p i t u ł y K ra k o w s k ie j z n a j d u j e s i ę do d z i ś d n i a r ę k o p i s n r 1 4 1 , z a w i e r a j ą c y t e w ła ś n ie h o m i l i e , a p o c h o d z ą c y z p o ło w y XI w. i z p o c z ą tk ó w X II w. B yłby t o j e d e n z n i e l i c z n y c h w ypadków , k i e d y w y m ie n io n a w in w e n t a r z u k s i ę g a i s t n i e j e po d z i ś d z i e ń . Tak w ię c p o s i a d a n o w K ra k o w ie z a cz asó w b i s k u p a M aura p r z e w a ż n ą c z ę ś ć G r z e g o r z a W i e l k i e g o , b r a k w śró d n i c h t y l k o bowiem j e g o " R e g u ła p a s t o r a l i s " i ogrom nej k o r e s p o n d e n c j i / 1 4 k s i ą g / . M ożna by z a ś ł a tw o d o m y ś la ć s i ę , że n a d e r p o p u l a r n a w ś r e d n i o w i e c z u " R e g u ła p a s t o r a l i s " m i e ś c i ł a s i ę w k tó r y m ś z r ę k o p i s ó w , n p . w ra z z " D i a l o g a m i " , c h o c i a ż n i e j e s t e a p l i c i t e w y m ie n io n a w i n w e n t a r z u . T a p r e d y l e k c j a d l a p ism G rz e g o r z a m o g ła b y s i ę t ł u m a c z y ć b e n e d y k ty ń s k im p o c h o d z e n ie m k ra k o w s k i e j b i b l i o t e k i k a t e d r a l n e j , k t ó r e j p o d w a lin y s t w o r z y l i to w a r z y s z e b i s k u p a A ro n a / 1 0 4 4 - 1 0 5 9 / , n i e w ą t p l i w e g o b e n e d y k ty n a z B raun
1 8 5
-w e i l e r -w N a d r e n ii. G rzegorz W ie lk i b y ł z a ś c z ło n k iem te g o z a konu i j e g o chlubą" / s . 2 4 - 2 5 / .
Cenny t o n ie w ą t p liw ie p rzejaw o d d z ia ły w a n ia Ojców K o ś c io ła w c z a s i e ś r e d n io w ie c z a . Można t o rozu m ieć ja k o dowód p r z y n a le ż
n o ś c i P o ls k i do w ie lk ie g o k ręgu c y w i l i z a c j i ł a c i ń s k i e j , w k t ó r e j ó w c z e śn ie zarówno R eg u ła św. B en ed yk ta, jak i je g o Żywot we wspo m nianych " D ia lo g a c h " , odgryw ał o g ó ln ie znaną r o l ę .
<9. Paweł S c z a n ie c k i OSB
l i . JUDEOCHRZEŚCIJAŃSTWO W BIBLIOGRAFICZNEJ PANORAMIE
F r e d e r ic Manns, B ib lio g r a p h ie du j u d e o - c h r is t ia n is m e . P r e fa c e du P .B , B a g a t t i . A n a le c ta 1 3 , J er u sa le m 1979, Studium B ib lic u m Frań c isca n u m , s , 2 6 5 .
P roblem atyka ju d e o c h r z e ś c ij a ń s t w a d o c z e k a ła s i ę w r e s z c ie s w o je j b i b l i o g r a f i i . D z ie ło F.Mannsa sta n o w i w t e j d z ie d z in ie ważne w y d a rzen ie naukowe i w ydaw nicze, c h o c ia ż budzi t o poważne z a s t r z e ż e n i a . Sam a u to r z a l i c z a s i ę ju ż do grona znanych badaczy /p o r . z b ió r j e g o a rty k u łó w : E s s a is su r l e j u d e o - c h r is t ia n is m e , J er u sa le m 1 9 7 7 /. N a leży w ię c p r z y p u sz c z a ć , że b y ł dobrze p rz y g o towany do p o d j ę c ia s i ę podobnego z a d a n ia . Wykonał j e z dużym roz machem i r o z t o c z y ł p rzed nami n ie z w y k le r o z l e g ł ą panoramę zagad n ie ń , k tó r e z p ew n o ścią żywo z a in t e r e s u j ą b i b l i s t ó w , h isto r y k ó w p ie r w o tn e g o c h r z e ś c ij a ń s t w a , p a tr o lo g ó w i h isto r y k ó w dogmatu.
Od b i b l i o g r a f i i o c z e k u je s i ę p rzed e w szystk im w y czerp u ją cych i n f o r m a c j i. N a j c z ę ś c ie j t e ż w tym a s p e k c ie s ą one o c e n ia n e . A le w wypadku b a r d z ie j z ło ż o n e j p r o b le m a ty k i, p r o s ty r e j e s t r
