Warszawa, 05 maja 2015 r.
DZSE-WSPE.054.14.2015.KT
Pan Radosław Sikorski Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
odpowiadając na interpelację, złożoną przez Pana Macieja Orzechowskiego, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (K7INT32235) w sprawie organizacji w szkołach zajęć wyrównawczych oraz korekcyjno-kompensacyjnych, uprzejmie wyjaśniam.
System oświaty zapewnia uczniom możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Pomoc ta polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych uczniów.
Nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem zobligowani są do rozpoznania jego potrzeb w tym zakresie oraz udzielenia mu adekwatnego wsparcia.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formie:
1) klas terapeutycznych;
2) zajęć rozwijających uzdolnienia;
3) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
5) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej – w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych;
6) warsztatów;
7) porad i konsultacji.
Szczegółowe regulacje w tym zakresie zostały określone w przepisach rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej1.
Pomocą psychologiczno-pedagogiczną obejmowani są w szczególności uczniowie:
niepełnosprawni,
niedostosowani społecznie,
zagrożeni niedostosowaniem społecznym,
ze szczególnymi uzdolnieniami,
ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się2,
z zaburzeniami komunikacji językowej,
przewlekle chorzy,
w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej,
z niepowodzeniami edukacyjnymi,
zaniedbani środowiskowo, w związku z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi,
z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Katalog potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów nie jest zamknięty - wyznacznikiem są potrzeby dziecka.
Zapewnienie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej należy do kompetencji dyrektora szkoły. Korzystanie z pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkole jest dobrowolne i nieodpłatne.
Ad. 1.
Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów napotykających na trudności w nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego3. Liczba uczestników tych zajęć nie może przekraczać 8.
Natomiast zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się4. Liczba uczestników zajęć nie może przekraczać 5.
1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532).
2 Zgodnie z art. 1 pkt. c ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 357), uczniowie o specyficznych trudnościach w uczeniu się to uczniowie w normie intelektualnej, którzy mają trudności w przyswajaniu treści nauczania, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania percepcyjno-motorycznego i poznawczego, nieuwarunkowane schorzeniami neurologicznymi (np. dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia).
3 § 10 rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Ww. zajęcia prowadzą nauczyciele i specjaliści, którzy posiadają kwalifikacje odpowiednie do rodzaju prowadzonych zajęć.
Ad. 2.
Nauczyciele i specjaliści zatrudnieni w szkole zobligowani są do rozpoznania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów oraz udzielania im wsparcia po stwierdzeniu takiej potrzeby. Potrzeba taka może również wynikać również z zaleceń zawartych w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącej ucznia lub z zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczeniu o potrzebie indywidualnego.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest udzielana także z inicjatywy:
1) ucznia;
2) rodziców ucznia;
3) dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki;
4) pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej;
5) asystenta edukacji romskiej;
6) pomocy nauczyciela;
7) pracownika socjalnego;
8) asystenta rodziny;
9) kuratora sądowego.
Warunkiem uczestnictwa ucznia w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych i zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych jest zatem rozpoznanie takiej potrzeby u ucznia.
Po rozpoznaniu potrzeb ucznia nauczyciel, wychowawca grupy lub specjalista pracujący z uczniem zobowiązany jest do niezwłocznego udzielenia pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w zakresie swoich kompetencji, w trakcie bieżącej pracy z uczniem, informując o tym wychowawcę klasy lub inną osobę, wyznaczoną przez dyrektora szkoły do realizacji zadań związanych z organizacją i koordynowaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Ad. 3
W przypadku, gdy uczeń ma trudności w nauce, w szczególności związane z nieopanowaniem podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego, szkoła ma obowiązek zorganizować dla tego ucznia zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze.
Ad. 4.
Uczeń napotykający trudności w nauce powinien uczęszczać na zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze. Zajęcia te służą wyrównywaniu braków
4 § 11 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
programowych, mają charakter zajęć edukacyjnych pomagających uczniowi opanować treści zawarte w podstawie programowej. Przyczyniają się także do osiągania sukcesów edukacyjnych.
Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole jest dobrowolne.
Rodzice dziecka podejmują decyzję dotyczącą udziału dziecka w tych zajęciach. Wychowawca klasy planując udzielanie uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej współpracuje z rodzicami ucznia.
Ad. 5.
Podstawą do objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych jest rozpoznanie takiej potrzeby u ucznia, przez nauczyciela lub specjalistę w szkole.
Potrzeba objęcia ucznia ww. formą pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole z uwagi na występujące u ucznia zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, może być również wskazana w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej lub orzeczeniu albo opinii wydanych przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno- pedagogicznej.
Ad. 6.
Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz zajęcia korekcyjno-kompensacyjne prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju prowadzonych zajęć.
Kwalifikacje5 do nauczania przedmiotu lub prowadzenia zajęć, w tym zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i korekcyjno-kompensacyjnych, w szkołach podstawowych, gimnazjach, zasadniczych szkołach zawodowych i szkołach ponadgimnazjalnych posiada osoba, która ukończyła:
1) studia wyższe na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
2) studia wyższe na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 3) studia wyższe na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt 1
i 2, a ponadto ukończyła studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.
5 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1207, z późn. zm.).
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach, szkołach podstawowych, posiada również osoba, która ukończyła:
1) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom, lub
2) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności innej niż wymieniona w pkt 1, a ponadto ukończyła kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć.
Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i klasach I-III szkół podstawowych posiada również osoba, która ukończyła:
1) studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, lub 2) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z
dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym.
Decyzje w zakresie organizacji pracy przedszkola, szkoły lub placówki, w tym o powierzeniu nauczycielowi prowadzenia określonych zajęć, podejmuje dyrektor, który stosownie do art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Do jego kompetencji należy podejmowanie określonych przepisami prawa decyzji w zakresie spraw pracowniczych.
Ad. 7.
O zakresie, sposobie i źródle finansowania zadań oświatowych przesądzają przepisy ustawy o systemie oświaty6, zgodnie z którymi środki niezbędne na realizację zadań oświatowych zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego - zgodnie z art. 167 ust. 2 Konstytucji RP - są m. in. dochody własne, subwencje ogólne, w tym część oświatowa tej subwencji.
Środki finansowe na organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach przekazywane są jednostkom samorządu terytorialnego w kwocie subwencji oświatowej przypadającej na jednego ucznia przeliczeniowego.
Dyrektor szkoły ustala wymiar godzin przeznaczonych na realizację poszczególnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w danym roku szkolnym, biorąc pod uwagę wszystkie godziny, które mogą być przeznaczone na realizację form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Będą to m.in.
godziny przeznaczone w arkuszu organizacji szkoły placówki na zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, godziny do dyspozycji dyrektora, o których mowa w przepisach ustawy Karta nauczyciela7, ale także
6 Art. 5a ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).
7 Art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r., poz, 191, z późn. zm.).
inne godziny, które w danym roku dyrektor będzie mógł przeznaczyć na organizowanie poszczególnych form pomocy dla uczniów.
Z poważaniem
Z upoważnienia
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Tadeusz Sławecki
Sekretarz Stanu / – podpisany cyfrowo/
