KS. W A LER IA N MOROZ C.S.M.A.
CHRONOLOGICZNY PRZEGLĄD WYDARZEŃ Z ŻYCIA I DZIAŁALNOŚCI
KS. BRONISŁAWA MARKIEWICZA 6 lutego 1827
13 lipca 1842
1860
3 m aja 1863
8 g ru d n ia 1863
15 w rześnia 1867
— J a n M arkiew icz i M arianna z dom u G ry - ziecka za w arli zw iązek m ałżeński. J a n otrzym ał od swego ojca w darze obraz M atki Boskiej Częstochow skiej. „N abo
żeństw o do Najśw. P an n y stało się z czasem w yb itn ą cechą m łodego pokole
nia, k tó re w zrastało w głęboko re lig ij
nej atm osferze tego praw dziw ie kato lic
kiego dom u” (K ronika R odzinna M arkie
wiczów).
— z powyższego m ałżeństw a urodził się w m iasteczku P ru c h n ik koło Jaro sła w ia w M ałopolsce syn, k tó ry w cztery dni później został ochrzczony w m iejscow ym kościele p arafialn y m i otrzym ał dw a im iona: B ronisław B onaw entura. M arkie
w iczowie m ieli jedenaścioro dzieci.
— osiem nastoletni B ronisław przeżył kryzys w ia ry i naw rócenie, czem u dał w y raz w heroicznej m odlitw ie: „Je śli jesteś, Bo
że, daj m i się poznać... ażebym ty lk o po
zbył się tej straszliw ej niepew ności i m ę
cz arn i w ew nętrznej... C hętnie dam zdro
wie, n aw et życie. W szystkie siły w ytężę, b y nie uchybić poznanej P raw dzie.”
— zetk n ął się z zapow iedzią m łodocianego W ędrow ca. W tym sam ym ro k u po złoże
n iu m a tu ry w stąpił do S em inarium Du
chow nego w Przem yślu.
— w uroczystość N iepokalanego Poczęcia Najśw. M aryi P an n y doznał n ad p rzy ro dzonej łaski um ocnienia w pow ołaniu.
— w p rzypadającą wówczas uroczystość Im ienia M aryi o trzym ał św ięcenia k a płańskie z rą k bpa M anastyrskiego w P rzem yślu.
6 K S . W A L E R IA N M O R O Z C .S .M .A . [ 2 ]
28 w rześnia 1867
20 lutego 1870
1872
1 października 1874
1 p aździernika 1875
23 m arca 1876
23 sierp n ia 1877
— neo p rezb iter p o d jął obow iązki w ikariusza w p a ra fii H a rta i w d n iu n astępnym w uroczystość św. M ichała A rchanioła udzielił c h rz tu po raz pierw szy w parafii.
W H arcie d ał dow ody gorliw ości k a p ła ń skiej, szczególnie w katechizow aniu dzieci.
— został przeniesiony n a w ikariusza p rzy kated rze w P rzem yślu, gdzie od wczes
nych godzin ra n n y ch czekał na p e n ite n tów w konfesjonale. Z ajął się k atech iza
cją w szkole, kościele, p rzy udzielaniu sakram entów św. chorym , poszukiw ał na przedm ieściach zaniedbane dzieci i m ło dzież.
— ks. M arkiew icz w okresie epidem ii chole
ry w P rzem y ślu organizuje doraźną po
moc lek arsk ą chorym , głodnym kuchnię, dla do tk n ięty ch nieszczęściem m a słowa
pokrzepienia.
— celem pogłębienia w iedzy i przygotow a
nia się do skuteczniejszej p ra cy w śród m łodzieży p o d jął studia n a U n iw ersy te
cie J a n a K azim ierza w e Lw ow ie na w y
dziale filozofii.
— po przeniesieniu się ze Lw ow a do K ra kow a został w pisany na k o lejn y sem estr studiów na U niw ersytecie Jagiellońskim . W skutek ateizujących n u rtó w filozoficz
nych doznaje rozczarow ania. W ciągu ro
k u akadem ickiego odw ołany ze studiów przez o rdynariusza przem yskiego pośw ię
ca się p ra cy duszpasterskiej.
— zostaje m ian o w an y duszpasterzem now o
utw orzonej p a ra fii Gać. O kazuje g o rli
wość i now ato rstw o w posłudze. P rz e zw ycięża p ijań stw o działalnością k u ltu ralno-ośw iatow ą, poucza o najnow szych osiągnięciach z za k resu rolnictw a, sadow nictw a, zachęca do „sam opom ocy” są
siedzkiej, in icju je „Spółkę Oszczędności i Pożyczek”, przede w szystkim zbliża p a ra fian do C hrystusa.
— przeniesiony na p arafię w B łażowej do
skonali i w zbogaca swoją m etodę pasto
[3] C H R O N O L O G IC Z N Y P R Z E G L Ą D W Y D A R Z E Ń 7
\
20 października 1882
10 listopada 1885
30 listopada 1885 1 stycznia 1886 25 m arca 1887
1887
ra ln ą . J e s t przekonany, że „pobożne roz
w ażanie tajem nic św iętych nie ty lk o w ia
rę naszą podnosi, lecz zapala serce p ra gnieniem naśladow ania P an a Jezusa, zw ycięzcy n ad grzechem ” . W czynie spo
łecznym b u d u je pierw szy szpitalik lo k al
n y (do dziś istnieje te n dom), a w obronie przed w yzyskiem organizuje p rzy p o p ar
ciu m arszałk a Zyblikiew icza rodzim y p rzem ysł tkacki.
— zostaje pow ołany do S em inarium Du
chow nego w P rzem yślu na profesora ho m ile ty k i i teologii p asto ra ln e j, godząc przez pierw sze dw a la ta p ra k ty k ę dusz
p astersk ą z w ykładam i n a uczelni.
— za zgodą o rdynariusza przem yskiego bpa Ł ukasza Soleckiego w yjeżdża do Włoch, aby w stąpić do zakonu zajm ującego się opuszczoną m łodzieżą i duszpasterstw em w śród biednego ludu. Na k ró tk o zatrzy
m u je się u T eatynów w Rzym ie, po czym jedzie do T urynu.
— spotyka się z ks. Jan e m Bosko i prosi go o przyjęcie do Zgrom adzenia.
— rozpoczyna n o w icjat w S an Benigno C anavese.
— składa profesję w ieczystą na ręce ks. J a n a Bosko. Od niego o trzym uje opisy p ro roczych snów, w śród k tó ry ch u d erzają go tek sty , m ów iące o znaczeniu dew izy „po
w ściągliw ość i p ra ca”.
— ks. B ronisław M arkiew icz jako zakonnik p ełn i obow iązki w ychow aw cy, w ykłada teologię i pom aga w duszpasterstw ie.
P rzez pew ien okres czasu uczy teologii księcia A ugusta C zartoryskiego, p rz y ję tego do Zgrom adzenia przez ks. J a n a Bo
sko. W ty m sam ym ro k u ukazuje się we Lw ow ie d ru k iem pierw sza rozpraw a ks.
M arkiew icza pt. „Trzy słow a do starszych w narodzie polskim ” , napisana przez n ie
go jeszcze w Polsce, w k tó rej a u to r uza
sadnia pilną potrzebę katechizacji, p o ru sza problem rozw oju k u ltu ry narodow ej i odpow iedzialności społecznej.
8 K S . W A L E R IA N M O R O Z C .S .M .A .
31 stycznia 1888 — u m iera F u n d a to r Salezjanów . Ks. M ar
m aj 1890
kiew icz przebyw a w tym czasie w T u ry nie jako profesor zakonnej m łodzieży sa
lezjańskiej, jest p rz y śm ierci Św iętego i bierze udział w jego pogrzebie.
— ks. M arkiew icz zapada ciężko na gruźlicę, z której pow raca do sił dzięki roztropnej 24 m arca 1892
k u ra c ji i ufności w pomoc Bożą.
— za zgodą przełożonych zakonnych u d aje się do P olski i obejm uje p a ra fię w M iej
scu, nazw anym później p rzez niego M iej
scem Piastow ym . Ju ż w pierw szych ty godniach p obytu zaczyna na plebanii tw orzyć pierw sze schronisko dla sierot i dzieci opuszczonych.
lipiec 1893 — w ygłasza na W iecu K atolickim w K ra k o wie re fe ra t n a tem at działalności apostol
skiej Z grom adzenia ks. J a n a Bosko.
1894 — pow stają w M iejscu P iastow ym zaczątki przyszłych szeroko później znanych w k ra ju i za gran icą w arsztató w rze
m ieślniczych dla biednej m łodzieży oraz pierw sze klasy gim nazjalne d la k a n d y d a tów do Zgrom adzenia.
1895 — istnieje już dom zakonny. N ależy do n ie
go obok.ks. M arkiew icza k ilk u kleryków , z k tó ry ch P io tr S ikora przygotow any t u ta j do k ap łań stw a otrzym uje św ięcenia w T urynie. Z akład w ychow aw czy liczy kilkudziesięciu chłopców. W ysoki poziom osiągają w a rsztaty rzem ieślnicze i szkoła, a także o rk iestra m łodzieżow a.
13 m arca 1896 — zam ów iona przez ks. M arkiew icza w K ra kow ie fig u ra M atki Bożej z D zieciątkiem Jezus zostaje p rzesłana do M iejsca P ia stow ego i sta je się przedm iotem szczegól
nego k u ltu m ieszkańców dom u, a z cza
sem całej okolicy.
5 czerw ca 1897 — do M iejsca P iastow ego przyjeżdża z T u ry n u wyższy przełożony ks. M ojżesz V e- ronesi celem przeprow adzenia w izytacji.
P ozytyw nie ocenia w y n ik i pracy, po
chw ala poziom w ychow ania i nauki, ale w prow adza w łoski sposób odżyw iania się, zabiera zdolniejszych chłopców ze sobą,
[5] C H R O N O L O G IC Z N Y P R Z E G L Ą D W Y D A R Z E Ń 9
2 w rześnia 1897
23 w rześnia 1897
październik 1897
19 g ru d n ia 1897
29 stycznia 1898
9 lutego 1898
5 k w ietn ia 1898 14 k w ietn ia 1898
ogranicza rozwój zakładu. Ks. M arkie
wicz w ypełnia polecenia w izytatora.
— p odejm uje zam iar odłączenia się od S a
lezjanów dlatego, że zm iana życia w za
kładzie nie odpow iadała duchow i hasła
„pow ściągliw ość i p ra ca”, n ad to w yw o
łała zgorszenie biednej ludności Galicji.
W cześniej przedstaw ił przełożonym bie
dę P olski pod zaboram i. Zasięgnął też ra d y św iatłych ludzi.
— w nosi do o rd y n a ria tu biskupiego w P rzem yślu i do Ojca św. w Rzymie prośbę o zgodę na założenie odrębnego zgrom adzenia zakonnego, opartego na p ierw o tn ej regule ks. Ja n a Bosko.
— poleca kontynuow anie rozpoczętej przed w izytacją budowTy dom u zakładow ego dla 100 chłopców. W ciągu ro k u wciąż w zrasta liczba sierot oczekujących po
mocy.
— przełożony generaln y ks. M ichał R ua pisem nie pow iadam ia bpa Ł ukasza So
leckiego, że oddaje m u pod jury sd y k cję ks. B ronisław a M arkiew icza i skreśla z li
sty członków T ow arzystw a S alezjań skiego.
— adw okat W ładysław M arkiew icz z K ra kow a, b ra t ks. B ronisław a, opracow ał S ta tu t T ow arzystw a Pow ściągliw ość i P raca celem przedłożenia k o m p eten t
nym w ładzom do zatw ierdzenia.
— bp Solecki zezwala na prow adzenie za
k ła d u wychowawczego, w yjaśnia ks. M ar
kiew iczow i jego sytuację p ra w n ą i d o d aje zachętę: „popierać szlachetne i zba
w ienne usiłow ania W ielebności Tw ojej ja k naju siln iej ta k w Rzymie, jakoteż u W ładz św ieckich gotowiśm y, ilekroć się do Nas o to udaw ać będziesz.”
— ks. M arkiew icz w ysyła prośbę do Ojca św.
o ap ro b atę nowej rodziny zakonnej.
— W ysokie c.k. N am iestnictw o we Lwowie udziela zezw olenia na zaw iązanie T ow a
rzystw a Pow ściągliw ość i P raca, które w ten sposób uzyskało w św ietle p raw a
10 K S . W A L E R IA N M O R O Z C .S .M .A . j-gj
1 m aja 1898
cyw ilnego podstaw ę do istn ien ia i dzia
łania.
— odbyło się pierw sze w alne zebranie To
w arzystw a, na którym , w ybrano jego za
rząd pod przew odnictw em ks. M arkiew i
cza.
lipiec 1898 — ukazał się pierw szy nu m er m iesięcznika
„Pow ściągliw ość i P ra c a ” , stanow iący oficjalny organ ukonstytuow anego T ow a
rzystw a, pod re d ak cją ks. B ronisław a M arkiew icza.
30 lipca 1898 — bp Ł ukasz Solecki przesyła błogosław ień
stw o dla R edakcji i T ow arzystw a P ow ściągliw ość i P raca.
1 sierpnia 1898 — został pośw ięcony w M iejscu P iastow ym kam ień w ęgielny pod trzy p iętro w e se
m in ariu m dla w ychow aw ców i nauczy
cieli, któ rzy m ieli prow adzić zakłady w ychow aw cze w k ra ju i na w ychodź- ctwie.
1898 — u kazuje się w K rakow ie d rukiem książka 0 w y m o w ie kaznodziejskiej, stanow iąca owoc przem yśleń, w łasnych dośw iadczeń 1 p ra cy dydaktycznej ks. M arkiew icza, głów nie z okresu jego w ykładów h om i
le ty k i w P rzem yskim S em inarium Du
chownym.
14 stycznia 1899 — bp Solecki zw raca się do ks. M arkiew i
28 kw ietnia 1899
cza przez U rząd D ziekański o w y tłu m a
czenie się z zarzutów , w niesionych przez S alezjanów , a nadesłanych przez R zym ską K ongregację B iskupów i Zakonników , na które a d resat odpow iada
— bp Ignacy Łobos z T arnow a przesłał ks.
M arkiew iczow i list, w którym m iędzy in nym i pow iadam ia: „P rzesłałem do Jego Św iątobliw ości pism o polecające Z akład w M iejscu Piastow ym . Dziś otrzym ałem przez m ego A genta dekret, zaw ierający A postolskie B łogosław ieństw o i Z atw ie r
dzenie dla tego dzieła.”
grudzień 1899 — ks. M arkiew icz w ysyła swoich w sp ó łp ra
cow ników gałęzi m ęskiej i żeńskiej pod zabór rosyjski do objęcia zakładu „N a
z a re t” w W arszaw ie ul. F reta 10.
październik 1900 — pierw si uczniow ie ks. M arkiew icza roz-
[7] C H R O N O L O G IC Z N Y P R Z E G L Ą D W Y D A R Z E Ń 11
1900
17 sierp n ia 1902
6 g ru d n ia 1902
lu ty 1903
2 sierp n ia 1903
w rzesień 1903
3 lipca 1904 m aj 1905
poczynają studia teologiczne n a U n iw e r
sytecie G regoriańskim w Rzymie. — Od tego czasu ożywia się k u lt św. M ichała A rchanioła z in icjaty w y Założyciela.
— pierw sze k o n ta k ty z bpem ordynariuszem diecezji S p lit w D alm acji, gdzie potem p raco w ał długie lata m iędzy innym i za
służony ks. S tan isław O rlem ba, bliski w spółpracow nik Założyciela M ichalitów .
— ks. M arkiew icz w nosi do b p a Józefa S e
b a stia n a P elczara prośbę o zatw ierdzenie dw óch zgrom adzeń zakonnych, zaw iązu
jących się w M iejscu Piastow ym . Biskup odm aw ia zatw ierdzenia gałęzi żeńskiej, a pod ściśle określonym i w a ru n k am i daje
ap ro b atę dla gałęzi m ęskiej.
— bp P elczar odw ołuje d e k re t erek cy jn y i zakazuje tw orzenia jakiegokolw iek in sty tu tu zakonnego w M iejscu P iastow ym ; bezpośrednią tego przyczyną było złoże
n ie rezygnacji ze stanow iska re k to ra od
pow iedzialnego p rzez ks. M arkiew icza, k tó ry u w ażał ten k ro k w sum ieniu za ko
nieczny.
— wobec kategorycznej postaw y o rd y n a riu sza przem yskiego w ielu asp iran tó w do k ap łań stw a załam uje się i w yjeżdża z M iejsca Piastow ego, ale liczba potrzeb u jących pom ocy sierot stale rośnie.
— zostaje utw orzony zakład w P aw likow i- cach koło K rakow a i z czasem staje się dużą in sty tu c ją wychow aw czą.
— dw aj n eoprezbiterzy jak o p ierw si spo
śród w ychow anków ks. M arkiew icza w y
b ie ra ją się do S tanów Zjednoczonych Am. Półn. do diecezji B urlington.
— spłonął d re w n ia n y dom zak ład u dla 100 chłopców , ale wszyscy ocaleli.
— w m iesięczniku „Pow ściągliw ość i P ra ca” ks. M arkiew icz zamieszcza a rty k u ł Obowiązki względem ubogich, w któ ry m podkreśla z naciskiem obow iązek w spie
ra n ia ludzi biednych i dodaje: „P rośm y P a n a Boga, aby S obór W aty k ań sk i prze
rw a n y za Piusa IX znow u się zeb rał i
12 K S . W A L E R IA N M O R O Z C .S .M .A . £g j
1908
sp raw y dla ubogich na duszy i ciele ta k urządził, by by ł jed en pasterz i jedna ow czarnia, a b ra te rstw o ludów n a całej kuli ziem skiej”. W tym m iesięczniku u- k azują się raz po raz bardzo znam ienne a rty k u ły ks. M arkiew icza na tem aty spo
łeczne, m oralne, o posłannictw ie Polski, o potrzebie odrodzenia w ew nętrznego.
— ukazało się d ru k iem pierw sze w ydanie d ra m a tu Bój b ezk rw a w y, w którym ks.
M arkiew icz zapow iada bliskie w ojny m ordercze o szerokim zasięgu, m ów i o rzeszach sierot w ym agających opieki, a także o szczególnej roli Polski, gdy za^
chow a w ierność zasadom w iary i doda
je: „N ajw yżej zaś P an Bóg w as w yniesie, k iedy dacie św iatu w ielkiego P apieża”.
1910 — pow ierza w ydaw nictw o opiece św. Mi
chała A rchanioła. Z akłada w łasną d ru k arn ię, sprow adzoną z W iednia. W niej u kazuje się już listopadow y nu m er m ie
sięcznika „Pow ściągliw ość i P ra c a ”.
1911 — dzięki staraniom ks. M arkiew icza i za
pobiegliw ości członkiń gałęzi żeńskiej To
w arzystw a dochodzi do budow y dużego zakładu m urow anego dla dziew cząt ubo
gich i przyszłego m acierzystego dom u S ióstr M ichalitek.
4 g ru d n ia 1911 — ostatnia prośba do S tolicy Apostolskiej o zatw ierdzenie rodziny zakonnej
10 g rudnia 1911 — początek śm iertelnej choroby ks. M arkie
wicza
29 stycznia 1912 — u m iera św iątobliw ie ks. B ronisław M ar
kiew icz
29 w rześnia 1921 — kościelne zatw ierdzenie Zgrom adzenia św. M ichała A rchanioła gałęzi m ęskiej 21 sierpnia 1928 — zatw ierdzenie gałęzi żeńskiej — S ióstr
M ichalitek
16 stycznia 1958 — wszczęcie procesu o b ea ty fik ację sługi Bo
żego ks. B ronisław a M arkiew icza
