1. Społeczne poglądy charakterystyczne dla myśli Polaków po powstaniu

Lekcja 34

Temat: Kultura polska na przełomie XIX i XX wieku.

1. Społeczne poglądy charakterystyczne dla myśli Polaków po powstaniu

rozwijali: Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, ich bohaterowie wcielali w życie program pozytywistów. Twórcy

ukazywali nierówności panujące w mieście, wyzysk robotników czy trudne i ciężkie życie biedoty.

Istotnym czynnikiem umacniającym świadomość i tożsamość narodową Polaków w okresie zaborów stała się literatura historyczna do najbardziej znanych należały utwory Józefa Ignacego Kraszewskiego, Stanisława Wyspiańskiego i Henryka Sienkiewicza, który pisał ku pokrzepieniu serc, aby podnieść na duchu zniewolone społeczeństwo polskie.

POZYTYWIZM był prądem umysłowym, który na ziemiach polskich łączył się z ruchem

społeczno-politycznym Polaków pod zaborami. Polscy pozytywiści metodę podtrzymania polskiej tożsamości widzieli nie w powstaniach narodowych, ale pracy i konstruktywnym patriotyzmie.

Argumentowano, że jeśli Polska ma odzyskać niepodległość, to w sposób stopniowy, poprzez pracę u podstaw i pracę organiczną: zbiorowy wysiłek całego społeczeństwa na rzecz stworzenia podstawowej materialnej infrastruktury, edukacji i poprawy sytuacji życiowej mas.

PROGRAM POZYTYWISTÓW: Praca organiczna (twierdzenie, iż społeczeństwo jest organizmem, dążenie do harmonijnego rozwoju wszystkich jego organów - grup społecznych.), praca u podstaw (praca natury oświatowej nad podniesieniem poziomu życia przede wszystkim chłopów.),

asymilacja Żydów(Pozytywiści pragnęli stworzyć dla Żydów warunki asymilacji z narodem.

W dziełach literackich, artykułach zaczęli więc opisywać kulturę żydowską.), emancypacja kobiet(pozytywistki domagały się prawa do kształcenia kobiet, prawa do pracy i równego wynagrodzenia.).

Eliza Orzeszkowa Maria Konopnicka Henryk Sienkiewicz Bolesław Prus

Józef Ignacy Kraszewski Pomnik Chopina w Łazienkach

Istotnym czynnikiem umacniającym świadomość i tożsamość narodową Polaków w okresie zaborów stała się literatura historyczna do

najbardziej znanych należały utwory Józefa Ignacego Kraszewskiego,

Stanisława Wyspiańskiego i Henryka Sienkiewicza, który pisał ku

pokrzepieniu serc, aby podnieść na duchu zniewolone społeczeństwo

polskie.

Twórcy drugiej połowy XIX wieku traktowali swoją pracę jako pewnego rodzaju obowiązek wobec społeczeństwa. Polska sztuka XIX wieku była uwikłana w politykę. Uważany przez współczesnych za największego polskiego malarza Jan Matejko powiedział, że sztuka była dla artystów polskich „pewnego rodzaju orężem w ręku: oddzielać sztuki od miłości ojczyzny nie wolno”.

Jan Matejko Stanisław Wyspiański

Jan Matejko „Stańczyk”

Idea PRACY U PODSTAW miała stanowić służbę na rzecz społeczeństwa. Idea ta była jednym z ważniejszych składników światopoglądu pozytywistycznego. Bardzo często odwoływali się do niej w swych dziełach najwięksi publicyści i pisarze reprezentujący ten prąd umysłowy, jakim był pozytywizm. Swego rodzaju manifestem pracy u podstaw jest "Siłaczka" S. ŻEROMSKIEGO.

Twórcy pozytywizmu ALEKSANDER ŚWIĘTOCHOWSKI, HENRYK SIENKIEWICZ, BOLESŁAW PRUS, ADOLF DYGASIŃSKI, pisali utwory mówiące o miłości do ojczyzny, mimo iż władze zaborcze narzuciły surową cenzurę.

Stefan Żeromski A. Świętochowski

4.W sztuce europejskiej pod koniec XIX wieku pojawił się nowy nurt –MODERNIZM, w dziejach polskiej sztuki i literatury narastała epoka zwana MŁODĄ POLSKĄ.

Artur Grottger Juliusz Kossak Wojciech Kossak Wojciech Gerson TWÓRCY MALARSTWA HISTORYCZNEGO

Aleksander Gierymski Józef Chełmoński

Jako początek Młodej Polski przyjęto rok 1891, w którym ukazał się pierwszy tom poetycki KAZIMIERZA PRZERWY-TETMAJERA - sygnalizował on nowe tendencje literacko-artystyczne.

Natomiast koniec datuje się umownie na 1918 rok - wyzwolenie się Polski spod jarzma zaborów.

Jan Kasprowicz K. Przerwa - Tetmajer Władysław Reymont Stanisław Przybyszewski 2.W sztuce europejskiej pod koniec XIX

wieku pojawił się nowy nurt –

MODERNIZM, w dziejach polskiej sztuki i literatury narastała epoka zwana MŁODĄ POLSKĄ.

3.

autorstwa Artura Górskiego publikowanych w piśmie "Życie" w 1898 roku. Artykuły były manifestem ideowym i artystycznym twórców młodego pokolenia które pragnęło odrodzenia Polski poprzez

kontynuowanie ideologii głoszonej w romantyzmie, a także tworzenie nowatorskich norm oraz wartości moralnych i estetycznych.

PRACA W GRUPACH – przydział zadań, realizacja, ocena.

TWÓRCY POLSKIEGO REALIZMU