KONFLIKT
W ORGANIZACJI
style postępowania
.
KONFLIKT
W ORGANIZACJI
style postępowania
Bożena Kłusek-Wojciszke
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego Gdańsk 2020
Recenzent
prof. dr hab. in¿. Ma³gorzata Gableta
Redaktor Wydawnictwa Anna Roman
Projekt ok³adki i stron tytu³owych Jan Rutka
Sk³ad i ³amanie Urszula Jêdryczka
Publikacja dofinansowana ze œrodków Wydzia³u Ekonomicznego Uniwersytetu Gdañskiego
© Copyright by Uniwersytet Gdañski Wydawnictwo Uniwersytetu Gdañskiego
ISBN 978-83-8206-110-9
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdañskiego ul. Armii Krajowej 119/121, 81-824 Sopot tel.: 58 523 11 37; 725 991 206
e-mail: wydawnictwo@ug.edu.pl www.wyd.ug.edu.pl
Ksiêgarnia internetowa: www.kiw.ug.edu.pl
Druk i oprawa
Zak³ad Poligrafii Uniwersytetu Gdañskiego ul. Armii Krajowej 119/121, 81-824 Sopot tel. 58 523 14 49
Mojej córce Luizie
SPIS TREŒCI
WSTÊP . . . . 9
Rozdzia³ 1. O SPOSOBACH ROZUMIENIA ZJAWISKA KONFLIKTU . . . . 13
1.1. Pojêcie konfliktu – przegl¹d definicji . . . . 13
1.1.1. Klasyfikacja definicji konfliktu ze wzglêdu na zakres znaczeniowy . . 15
1.1.2. Klasyfikacja definicji konfliktu ze wzglêdu na wybrane komponenty . . . . 18
1.1.3. Klasyfikacja definicji konfliktu ze wzglêdu na poziom rozpatrywania . . . . 20
1.2. Typologie konfliktów . . . . 23
1.2.1. Typologie jednowymiarowe . . . . 24
1.2.2. Typologie wielowymiarowe . . . . 50
1.3. Wybrane modele konfliktu . . . . 54
1.3.1. Model konfliktu Louisa R. Pondy’ego . . . . 54
1.3.2. Model konfliktu Mortona Deutscha . . . . 56
1.3.3. Model konfliktu Kennetha W. Thomasa . . . . 57
1.3.4. Model konfliktu Donalda R. Petersona . . . . 62
1.3.5. Model konfliktu Stephena P. Robbinsa i Timothy’ego A. Judge’a . . . . 64
Rozdzia³ 2. CHARAKTERYSTYKA KONFLIKTU W ORGANIZACJI . . . . 67
2.1. Ewolucja pogl¹dów na konflikt na tle wybranych paradygmatów i metafor organizacji . . . . 68
2.1.1. Podstawowe za³o¿enia koncepcji paradygmatów w teorii Thomasa S. Kuhna . . . . 69
2.1.2. Zmieniaj¹ce siê pogl¹dy na konflikt . . . . 75
2.1.3. Kuhnowska koncepcja paradygmatów a paradygmaty w naukach o zarz¹dzaniu . . . . 100
2.2. ród³a konfliktów w organizacji . . . . 106
2.3. Dynamika konfliktu . . . . 112
2.4. Konsekwencje konfliktu: funkcjonalne i dysfunkcjonalne . . . . 116
2.4.1. Wp³yw poziomu konfliktu na jego konsekwencje . . . . 116
2.4.2. Wp³yw rodzaju konfliktu na jego konsekwencje . . . . 124
2.4.3. Wp³yw struktury spo³ecznej na konsekwencje konfliktu . . . . 127
2.4.4. Wp³yw metod zarz¹dzania konfliktem na jego konsekwencje . . . . 133
Rozdzia³ 3. POSTÊPOWANIE W SYTUACJI KONFLIKTU . . . 165
3.1. Podstawy psychologii konfliktu . . . . 166
3.1.1. Struktura sytuacji konfliktowej . . . . 166
3.1.2. Samoistna eskalacja konfliktu . . . . 169
3.1.3. Interesy w³asne i cudze . . . . 178
3.2. Style postêpowania w sytuacji konfliktu . . . . 180
3.2.1. Wspó³praca i rywalizacja . . . . 182
3.2.2. Dostosowanie . . . . 190
3.2.3. Unikanie . . . . 191
3.2.4. Kompromis . . . . 192
3.3. Pomiar stylów – Kwestionariusz stylów rozwi¹zywania konfliktu (KSRK) . . . . . 193
3.3.1. Wstêpna pula pozycji KSRK . . . . 194
3.3.2. Moc dyskryminacyjna i rzetelnoϾ skali KSRK . . . . 195
3.3.3. Interkorelacje i struktura czynnikowa KSRK . . . . 196
3.3.4. Ostateczna postaæ KSRK . . . . 202
3.3.5. Czynniki demograficzne a wyniki w KSRK . . . . 204
3.4. Indywidualne wyznaczniki stylów postêpowania . . . . 208
3.4.1. Maksymalizacja interesów w³asnych i cudzych . . . . 208
3.4.2. Orientacje spo³eczne . . . . 210
3.4.3. Postawa wobec konfliktu . . . . 215
3.4.4. Wielka Pi¹tka cech osobowoœci . . . . 216
3.4.5. Empatia . . . . 217
3.4.6. P³eæ . . . . 219
3.5. Sytuacyjne wyznaczniki stylów postêpowania . . . . 222
3.5.1. Komunikacja . . . . 223
3.5.2. Zaufanie . . . . 227
3.5.3. Kary i nagrody . . . . 230
3.5.4. Przynale¿noœæ grupowa . . . . 235
3.5.5. Nieci¹g³oœæ grupowa . . . . 238
PODSUMOWANIE . . . 243
BIBLIOGRAFIA . . . 251
SPIS RYSUNKÓW . . . 275
SPIS TABEL . . . 277 8
