Temat: Odmrożenia- pierwsza pomoc
Zapoznaj się z materiałem, a następnie sprawdź swoja wiedzę na temat odmrożeń rozwiązując quiz.
notatka do zeszytu
1. Odmrożenia - definicja 2. Przyczyny odmrożeń 3. Odmrożenia - objawy 4. Rodzaje odmrożeń
5. Odmrożenia - pierwsza pomoc i leczenie 6. Jak można zapobiec odmrożeniom?
Odmrożenia - definicja
Odmrożenia są chwilowymi lub odwracalnymi uszkodzeniami tkanek na powstawanie, których wpływa temperatura mająca poniżej zera stopni Celsjusza (chociaż odmrożenia mogą powstawać nawet przy temperaturze powyżej zera). Niska temperatura
zatrzymuje przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, w którą zaopatrywane są między innymi skóra oraz mięśnie. Odmrożenie powoduje całkowite lub czasowe uszkodzenie oziębionych części ciała. Powstawanie odmrożeń przyspiesza noszenie przemoczonych butów, pozostawanie pod wpływem alkoholu, a nawet głód i zmęczenie.
Przyczyny odmrożeń
Odmrożenia to zmiany miejscowe wywołane działaniem niskiej temperatury, głównie powietrza atmosferycznego. Do
powstawania odmrożeń może również przyczyniać się duża wilgoć oraz działanie wiatru. Odmrożeniom najczęściej ulegają palce u rąk i nóg oraz uszy i nos. Biorąc pod uwagę stopień nasilenia zmian oraz uszkodzenia, wyróżniamy cztery stopnie odmrożeń.
Oprócz zimnego powietrza do tworzenia się odmrożeń przyczyniają się również wiatr oraz wilgoć. Są one bardzo dobrymi przewodnikami ciepła, które sprawiają, że
oziębienie tkanek następuje bardzo szybko, nawet przy temperaturach dodatnich, np. od +2 do +6°C. Natomiast suche zimne powietrze znoszone jest z mniejszą szkodą.
Przykładem mogą być uczestnicy wypraw polarnych znoszący bez szkody temperatury do -50°C.
Odmrożenia dotyczą przede wszystkim obwodowych części ciała, takich jak uszy, nos, palce u rąk i nóg. Do odmrożenia kończyn dolnych w dużym stopniu przyczynia się m.in.
noszenie przemoczonego lub ciasnego obuwia oraz przymusowy brak ruchu, który utrudnia wytwarzanie ciepła w organizmie. Bardzo niekorzystny wpływ wywiera również:
1. przemęczenie, 2. głód,
3. niedokrwistość, 4. cukrzyca,
5. podeszły wiek (pogorszona wydolność układu krążenia),
6. działanie alkoholu lub narkotyków (upośledzone zostaje prawidłowe czucie i reagowanie na zimno),
7. dolegliwości naczyń krwionośnych,
8. wiatr (nasila działanie niskiej temperatury),
9. neuropatia obwodowa (uszkodzenie niewielkich nerwów, np. na skutek niedoboru witamin).
Odmrożenia - objawy
Zanim dojdzie do odmrożenia występuje szczypanie i pieczenie zagrożonej części ciała, która szybko staje się zupełnie nieczuła i przybiera kredowobiałe zabarwienie. Z czasem zabarwienie zaatakowanej okolicy zmienia się na sinofioletowe oraz pojawia się obrzęk.
Wychłodzona skóra jest zaczerwieniona oraz bolesna. Niewielkie odmrożenia charakteryzują się suchością skóry oraz silnym bólem, natomiast gdy zmiany są poważniejsze skóra staje się blada, dochodzi do zaburzeń czucia i drętwienia. W
przypadku sinofioletowego zabarwienia skóry należy natychmiast zgłosić się po pomoc na pogotowie ratunkowe. Przy poważniejszych uszkodzeniach konieczne może okazać się podanie surowicy przeciwtężcowej (uszkodzenie od drugiego stopnia i w górę).
Niezależnie od tego z jakim rodzajem odmrożenia mamy do czynienia - każde powinno być zobaczone przez lekarza.
Rodzaje odmrożeń
Zależnie od nasilenia zmian i wyglądu uszkodzonego miejsca wyróżnia się 3 stopnie odmrożenia.
1. Stopień I - po niedługim zblednięciu, występuje zaczerwienienie z lekko sinawym odcieniem, obrzękiem oraz pieczeniem i uczuciem zdrętwienia. Jest to konsekwencja czasowych zaburzeń krążenia i ostrego stanu zapalnego.
2. Stopień II - charakteryzuje się tworzeniem pęcherzy zawierających płyn surowiczy lub płyn surowiczy z domieszką krwi. Obrzęk i zasinienie są znacznie większe niż w
odmrożeniach pierwszego stopnia. Odmrożenia II stopnia pozostawiają po sobie długotrwałe obrzęki oraz przebarwienia skóry.
3. Stopień III - charakteryzuje się martwicą skóry, czasami również i tkanek, które są głębiej zlokalizowane (łącznie z kością). Po oddzieleniu się części martwiczych tworzą się ubytki, które goją się przez ziarninowanie.
4. Stopień IV - odmrożenia atakują całą część ciała (np. palec i kości). Odmrożenia czwartego stopnia bywają na tyle poważne, że często niemożliwe jest uratowanie zaatakowanego narządu.
Pamiętaj, że zmiany w tkankach rozwijają się pod wpływem zimna dość wolno i możemy je zobaczyć w pełni dopiero po kilku godzinach.
Odmrożenia - pierwsza pomoc i leczenie
Pierwsza pomoc w przypadku odmrożenia, szczególnie gdy odmrożona część ciała jest jeszcze blada, obejmuje możliwe szybkie przywrócenie w niej krążenia krwi. W tym celu stosujemy szybkie ogrzanie zaatakowanej kończyny w coraz wyższej temperaturze lub ogrzewanie ręcznikami. Ogrzewanie należy rozpocząć wodą o temperaturze 25–30°C,
aby po kilkunastu minutach zwiększyć ją aż do 38–40°C. Tego rodzaju postępowanie należy stosować do czasu, gdy tkanki uzyskają odpowiednią temperaturę.
W trakcie ogrzewania odmrożonych części ciała może pojawić się nieprzyjemne uczucie mrowienia i pieczenia (niekiedy bardzo bolesne). Po kąpieli można odmrożone miejsca delikatnie nacierać małą ilością 70 proc. alkoholu etylowego aż do momentu, gdy skóra stanie się różowa. Następnie zaleca się założenie jałowego opatrunku z grubą warstwą waty. Z tak ciepło owiniętymi kończynami chory powinien zostać przetransportowany do szpitala.
Uwaga! Nie wolno nacierać odmrożonych fragmentów ciała śniegiem lub zimną wodą, ponieważ może to spowodować więcej negatywnych skutków niż pożytku na skutek uszkodzenia zmarzniętych tkanek. W przypadku odmrożeń zaleca się również
spożywanie ciepłych napojów/wodnistych pokarmów. Przy odmrożeniach od II stopnia i w górę należy aplikować surowicę przeciwtężcową.
Jak można zapobiec odmrożeniu?
1. Noś ciepłą oraz suchą odzież. Powinna ona zapewniać nam właściwą izolację oraz umożliwiać parowanie potu.
2. Warto pod okrycie wierzchnie zakładać kilka warstw nieco luźniejszych ubrań.
3. Chroń dłonie oraz stopy przed działaniem wilgoci i zimna (np. noś grube skarpety, rękawiczki).
4. Głowa powinna być osłoniętą, aby nie dopuścić do zbyt dużej utraty ciepła.
5. Odsłonięte części ciała smaruj tłustym kremem.
6. Pamiętaj, że ruch na świeżym powietrzu wspomaga krążenie krwi, co jednocześnie zapobiega odmrożeniom.
Sprawdź swoją wiedzę dotyczącą odmrożeń:
https://learningapps.org/watch?v=pb7fzu2qk20
