- d a l e k o p i s n r. lk"J \ l a
r szswa, dnia 21 sierpnia 19 8 0
t Sekretarz KW PZPR
W ślad za te!exem z dnia j 7 bm. przesyłamy materiał pomocniczy dla aktywu obsługującego zebrania i narady, zawierający rozszerzoną argumentację dotyczącą głównych postulatów gospodarczych i politycznych wysuwanych przez strajkujących - z propozycją szerokiego wykorzystania.
Materiał pomocniczy dla aktywu partyjnego obsługującego zebrania POP i OOP
Jak podkreśla się w liście Sekretariatu KC PZPR skierowanym w dniu 19,08.br. do wszystkich podstawowych i oddziałowych organizacji partyjnych, do wszystkich członków partii ~ kraj nasz znalazł się w trudnej sytuacji.
Ocena tej sytuacji oraz drogi wyjścia przedstawione zostały w przemówieniu
! Sekretarza KC PZPR Iow. Edwarda Gierka w dniu 18 sierpnia br.
■ W ostatnich dniach sytuacja społeczno-poU tyczna wykazuje tendencje do zaostrzenia komplikacji. W miarę rozwoju akcji strajkowej poczęła ona przybie
rac w niektórych zakładach na wybrzeżu charakter niezgodny z pierwotnymi zało
żeniami załóg robotniczych. Stało się tak
zasprawą włączenia się do akcji elementów anty socjalistycznych. Ludzi nie będących'pracowni kami zakładów pracy wybrzeża, mającymi na celu wywołanie chaosu i zamieszania. Obecnie mamy do czynie nia ze stałą eskalacją żądań, z włącrirnem szeregu postulatów politycznych o wyra?
nie antysocjalistycznym zabarwieniu.
Formułowane niektóre postulaty i hasła godzą w istocie w podstawy ustrojowe PRL, godzą w elementarne czynniki naszego bezpieczeństwa i polskiej racj* stanu.
W żądaniach rysuje się nowa linia podziału, nie jest to już tylko sprawa postu
latów ekonomicznych, lecz w istocie forma walki politycznej, w której siły
antynocjałi styczne zmierzają do władzy. Same postulaty ekonomiczne poprzez swoją eskalację nabierają również coraz bardziej ostrego charakteru politycznego, pojawiają się żądania niemożliwe do realizacji , strajkującym podpowiadane są postulaty, których całościowa realizacja mogłaby doprowadzić kraj do ruiny ►gospo darczej.
Akcjom strajkowym w coraz większym stopniu towarzyszą akty zastraszenia
i terroru wobec tych, którzy im się przeciwstawiają i kwestionują słuszność
wysuwanych żąd^ń. Prowodyrami i organizatorami tego działania są często ludzie
spoza zakładów pracy, osoby znane od lat 7 antysocjalistycznej działalności.
Niebezpiecznym elementem są próby prowokacyjnego oddziaływania rta kra j, próby bezpośredniego docierania do innych zakładów pracy i upowszech
niania żądań oraz zachęcania do strajków solidarnościowych.
Nie osiąga to zamierzonego skutku, gdyż w dominującej większości zakładów i przeds iębiorstw kraju panuje ład, spokój i normalna praca.
Musimy mleć pełną świadomość tego, że dalsze utrzymywanie się
obecnej sytuacji może przynieść Polsce nieodwracalne tragiczne szkody gospo- da i cze, a także osłabienie bezpieczeństwa narodowego i wiarygodności u
soju
% znIków, Wymaga to od nas czuj nośc i, odpow i edz i a 1noścI i zaangaźowani a oraz mobilizacji wszystkich sił partii i SDołeczeństwa, do obrony zbudowanego z takim trudem., w tak ciężkich warunkach, kosztem tylu ofiar dorobku narodo- wegę ~ podstawy naszej egzystencji. Wymaga to takie od nas dalszych działań na
\ ' ' , , . .
rzecz budowy jedności naszego społeczeństwa, którą siły antysocjalistyczne poprzez próby wskrzeszenia podziałów i konfliktów politycznych - starają się
zniszczyć, ..
Przedstawiamy poniżej naszą argumentację dotyczącą głównych gospo
darczych i politycznych postulatów wysuwanych przez strajkujących. ;
1, W niektórych zakładach wybrzeża formułuje się postulat natychmiastowego zwiększenia płac o 2.000 zł miesięcznie na każdego zatrudnionego.
Jest to postulat nierealny. Jego przyjęcie oznaczałoby, że fundusz płac zwiększy się* w ciągu roku o 240 mld zł w skali kraju, gdy planowany np.
w 1980 r . przyrost wartości dostaw rynkowych na zaopatrzenie ludności wyniesie ok. 56 mld. zł.
W rezultacie na rynku zapanowałby chaos i galopująca inflacja.
W rządzie trwają pracę nad opracowaniem programu stopniowej podwyżki płac obejmującej wszystkie grupy zawodowe, Do tej pory podwyżki płac w okresie od ! lipca otrzymało ok. 3 min. osób, a średnia podwyżka wynosi o,k. 8%.
W związku z postulatami dotyczącymi wprowadzenia dodatku drożyzn lanego wyjaśniamy, że sprawa rekompensowania wzrostu kosztów utrzymania będzie
rozwiązana w sposób systemowy. Trwają intensywne prace nad zasadami
rekompensaty. Projekt tych zasad poddany zostanie społecznej konsultacji.
Trzeba bowiem dać zasadniczą odpowiedz, czy rekompensować będziemy wzrost cen wszystkich towarów z włączeniem towarów luksusowych i używek, czy też rekompensatę ograniczymy do towarów o podstawowym znaczeniu. Równie ważne jest ustalenie, czy rekompensatą tą powinniśmy obejmować wszystkich zatrud
nionych łącznie z najwyżej uposażonymi, czy też rekompensatę należy adreso^
wać do g rup na j n i że j i 5 redri i o za rab i aj ących.
Potrzebne jest także opracowanie najbardziej sprawiedliwych zasad rekompensaty kosztów utrzymania w stosunku do rent' i emerytur, zasiłków rodzinnych i stypendlm Przyspieszamy prace tak, aby w możliwie najkrótszym terminie opracować projekt, przeprowadzić konsultacje i wprowadzić w życie nowe zasady rekompensaty wzrostu kosztów utrzymania.
2. Częste są postulaty dotyczące podwyższenia zasiłków rodzinnych.
Są one zbieżne z linią naszej polityki socjalnej, Poczynając od 1 stycznia 1981 roku stopniowo podwyższane będą dodatki na dzieci, w pierwszej kolejności dotyczyć to będzie rodzin najuboższych i wielodzietnych,
Zamierza się także, zwiększyć wysokość świadczeń z funduszu aUmehtąćyjftęgp oraz podwyższyć granice dochodu uprawniającego do świadczeń z tegó f^iduszu.
Nie widzimy natomiast możliwości wprowadzenia - jak to postuluje się^w niektórych zakładach - płatnego urlopu macierzyńskiego na okres 3 lat.
Problem poddany jest wnikliwej analizie. Uznajemy celowość wprowadzeni a dal
szych ułatwień dla matek wychowujących małe dzieci, ale jednocześnie liczyć się musimy z realiami gospodarki narodowej.
3. Realizacja postulatów dotyczących zrównania rent i emerytur starego portfela z rentami aktualnie przyznawanymi nie może się dokonać od razu.
Planujemy, że w 1981 r. zostaną zwiększone emerytury i renty starego portfela oraz nastąpi takie udoskonalenie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym,
które z jednej strony umożliwi systematyczną poprawę sytuacji bytowej emerytów i rencistów żyjących w najtrudniejszych warunkach a z drugiej - przeciwdzia
łać będzie przyznawaniu nadmiernie wysokich rent i emerytur. Stoczniowcy
gdańscy postulują powszechne skrócenie wieku emerytalnego do 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn.
Realizacja tego postulatu oznaczałaby zmniejszenie zatrudnienia w gospodarce uspołecznionej o około 15%, czyli zmniejszenie dochodu narodowego o około 200 m l d . zł. W skali rocznej, przy jednoczesnym zwiększeniu świadczeń
emerytalnych o około 90 m l d . zł jest to więc postulat wewnętrznie sprzeczny * V/ żadnym kraju na święcie nte stosuje się takich granic wieku emerytalnego.
4. W wielu zakładach postulowano wprowadzenie S^niowego tygodnia pracy, czyli wszystkich wolnych sobót, powołując się na przykład innych krajów socjalistycz nych. .
W Polsce skracanie czasu pracy rozpoczęto w ramach doskonalenia organizacji pracy od wprowadzenia ^-brygadowego systemu pracy, w którym
o b o w i ą z u j e43~godzinny tydzień pracy. Wolne soboty rozpoczęto wprowadzać od 1972 roku/
/2 soboty/ do 1980 r. /16 sobót/. W uchwale VI i I Zjazdu PZPR zalecono opracowanie;
programu dalszego skracania czasu pracy ~ i do końca roku zostanie on przedstawiol I
ny Sejmowi do akceptacji. \
W wielu krajach socjalistycznych jest 5~dniowy tydzień pracy- jednakże wymiar I
godzin pracy w tygodniu jest zróżnicowany i tak np: w ZSRR - obowiązuje 5~dniowy 1
I
i Al godzinny tydzień pracy, w NRD - 43,75 godzinny tydzień pracy, na
Węgrzech co druga wolna sobota, średnio czas pracy wynosi
kkgodziny tygodniowo.
5. V szeregu zakładach domagano się likwidacji sprzedaży za waluty wymienialne w eksporcie wewnętrznym, w tym zwłaszcza towarów krajowych. Zaznaczyć należy, że w Polsce poważna liczba ludzi posiada waluty wymienialne z tytułu
przekazów zagranicznych od rodzin, pracy na budowach zagranicznych w ramach kontraktów central handlu zagranicznego, placówkach dyplomatycznych
i handlowych, diet dewizowych w podróżach służbowych, diet marynarzy i ryba
ków ftp.,
zreguły posiadają oni ponadto konta w banku PKO SA gdyby nie Istniała możliwość zakupu za te waluty na miejscu w Polsce, cała gotówką mogłaby być wykorzystana tylko za granicą. Trzeba by wówczas zlikwidować
“Baltonę" co powiedzieliby wówczas np. /narynarze i rybacy. ,łPewexM , Biuro Exportu Wewnętrznego w nPol~mociel!, “Metoimpexn straciliby na tym d e
tylko posiadacze dewiz, którzy płaciliby za towary nabywane bezpośrednio za granicą drożej* niż w “Peweksie“ , ale też cały zysk za sprzedaż przesunięty byłby za granicę. Tymczasem, według obecnego systemu, zysk dewizowy ze sprze-
\dąży w eksporcie wewnętrznym przekazywany jest dla HHW i U na zakupy najbardziej^
niezbędnych towarów dla rynku powszechnego. W ten sposób wielokrotnie już nabywano masło i inne artykuły spożywcze. Udział towarów produkcji
krajowej w eksporcie wewnętrznym jest obecnie, na mocy decyzji rządowej, niewielki i największy zaś udział tutaj mają alkohole.
6. Niektóre zakłady proponują ograniczenie eksportu żywności jedynie do przypadków, gdy występuje jej nadwyżka w kraju.
Trzeba szczerze stwierdzić, że takich nadwyżek u nas nie ma,
Polska eksportuje mięso od dłuższego czasu 1 jest na przykład tradycyjnym eksporterem szynek, polędwic I bekonów do USA, Kanady, Anglii, RFN itp.
Obecnie eksportujemy mięso i przetwory w ilości 150 tys. ton /nie licząc
koni I mięsa końskiego w Ilości ok. 50 tys. ton/ I jest to Ilość niezbędna
dla podtrzymania naszego miejsca na rynkach zagranicznych.
Zlikwidować ten eksport oczywiście rnożha / i wielu naszych konkurentów tylko na to czeka/, ale prawdopodobnie rynki te nieprędko potem odzyskali
byśmy, a ponadto za ten eksport, który jest bardzo opłacalny uzyskujemy poważne kwoty dewizowe /np. za 1 kg, szynki uzyskujemy ponad 3 dolary/, które przeznaczym na zakup między innymi zbóż i pasz. Uprzedzając ewentualne pytanie czy nie lepiej kupić gotowe mięso zamiast pasz ! zbóż paszowych ? Odpowiedzieć należy, że byłoby to w obecnych relacjach cen dewizowych mięsa
i pasz na rynkach zagranicznych ~ nie opłacalne. Import mięsa w obecnych warunkach ma charakter Interwencyjny/ uzupełniający/, Zakupimy, zgodnie
z zapowiedz i
ą lSekretarza KC jeszcze w tym roku pewną ilość mięsa za granicą.
Dodać należy, że import artykułów żywnościowych
zkrajów kapita
listycznych, łącznie z importem zbóż i pasz obejmuje np. po 7 miesiącach bieżącego roku około 30% całego importu z tych krajów* Saldo obrotów
artykułami żywnościowymi jest wysoce ujemne I w roku ubiegłym wyniosło około 1,1 rrld. dolarów*
7. Zrozumiałe są postulaty dotyczące poprawy zaopatrzenia w żywność.
Generalnie rzecz biorąc problem żywnościowy w Polsce sprowadza się do tego, iż produkcja rolna w latach 70-tych, a w szczególności w latach 1976-1980 rosła w o 1niej od wzrostu siły nabywczej ludności.
Przykładowo: dostawy mięsa na rynek wynoszące w 1980 roku 2.092 tys. ton są około dwukrotnie wyższe niż w 1971 roku / 1 ,0G4 tys ton/, ale globalne dochody pieniężne ludności są około S-kro t m e wyższe.
Dostawy mięsa rosły więc o 1/3 wolniej od siły nabywczej.
W obecnej pięciolatce, przy wzroście dochodów o około 60%
/według planu / dostawy mięsa wzrosną o około 15% a więc ^-krotnie woln»ej od wzrostu dochodów.
Znany problem struktury cen, tj. nieprawidłowych relacji między:
- cenami detalicznymi żywność i a cenami skupu*
- cenami artykułów żywnościowych a cenami artykułów przemysłowych
jest jednym z czynników komplikujących możliwość utrzymania równowagi na rynku żywność 1owym.
Trwałe rozwiązanie problemu należy z jednej strony od przyspiesze nia wzrostu wydajności rolnictwa, a z drugiej strony także od stopniowego społecznie akceptowanego i właściwie rekompensowanego ~ korygowania
struktury cen. Jest to obiektywna konieczność.
Społeczna dolegliwość istniejącego obecnie stanu zaopatrzenia rynku w żywność i słuszne w tej sprawie postulaty, spowodowały podjęcie decyzji o dodatkowych dostawach żywności 'na rynek.
Zrealizowane to będzie głównie poprzez powiększeń i e 'importu czyli - dalsze obciążenie bilansu płatniczego kraju w 1I-g im obszarze płatniczym.
Inna możliwość złagodzenia sytuacji w krótkim okresie czasu po prostu nie istnieje.
8. Zgłaszany jest też postulat wprowadzenia w istniejącej sytuacji kartek na mięso, jest to postulat dyskusyjny, a jego realizacja niezwykle skompM- kowana ze względu na to, że mięso nie jest artykułem jednorodnym asortymentowo*
jak /^ukier/ w czym zatem wyrażać przydziały?/.
Wypracowanie systemu w pełni obiektywnego i racjonalnego spo
łecznie jest bardzo trudne do realizacji /nie mówiąc już o kosztach takiego systemu/.
Przeanalizowane będą natomiast, zgodnie.z zapowiedzią I Sekretarza KC * zasady dystrybucji mięsa, a zwłaszcza rozważona będzie możliwość
pełniejszego powiązania dostaw mięsa na rynek poszczególnych województw z wynikam! skupu - tak, aby silniej pobudzać wzrost produkcji mięsa.
9. Komitety strajkowe wysuwają postulat zrównania dodatków rodzinnych do poziomu otrzymywanych przez wojsko i milicję. *
Wojsko i milicja na całym świecie, także w Polsce korzysta z określo
nych preferencji, związanych z nieregularnymi godzinami służby, niezbędną dyspozycyjnością i częstą zmianą miejsca zamieszkania. Ponadto wykonywanie tych zawodów połączone jest z narażeniem na wyższe niż przeciętne zagroże
nie życia lub zdrowia. Występowanie wyższych dodatków uzasadnione jest-ponadto stworzeniem warunków dla stabilizacji życiowej kadry /zakładanie rodzin itp/.
0 tym, że praca w wojsku i milicji jest wyjątkowo trudna, a płace nie są konkurencyjne, świadczą m. innymi, ciągłe braki kadrowe, występujące w tych zawodach. Na tle kłamliwych zarzutów wyjaśnić należy, że aparat partyjny pobiera zasiłki rodzinne na ogólnie obowiązujących zasadach.
10. Postulat rozwiązania rad zakładowych i powołania tzw. wolnych związków zawodowych, ma na celu stworzenie przyczółków dla działalności antysocja
listycznej.
Dotychczasowa działalność związków zawodowych obf1 tuje w niedostatki i zarysowuje konieczność analizy rozszerzenia kompetencji związków oraz poprawienia form i metod pracy.
Będzie ku temu okazja w toku dyskusji w ramach kampanii przed kongresem zwIąz**
ków zawodowych, który jak wiadomo odbędzie się w końcu br. Postulat utworzenia wolnych związków wysuwany jest przez przeciwników politycznych nie w trosce o lepsze reprezentowanie przez związki zawodowe interesów pracowniczych, lecz jako płaszczyzna polityczna działalności antysocjalistycznej; przeciwnej partii.
11. Żądanie wypuszczenia węźniów poII tycznych, Przeciwnicy socjalizmu oszukują ludzi wymieniając, jako więźniów politycznych kilku swoich zwolenników skazanych za przestępstwa pospolite, a mianowicie:
1. Jana i Jerzego Kowalczyków - Opole, za próbę wysadzenia w powietrze auli w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu w 1972 roku,
2.
