Theoria Calendariorum Qvam Contra Qvosqvmqve Inpvgnare volentes in Catholica & Celeberrima Herbipolensi Academia præside [...] A. Romano L. E. A. - Biblioteka UMCS

u

st.

fe^i^ 255355^

W

SSJgfl

’t>/

rLJ

THEORIA Calendariorum

i

f

t

CVMQJZE INPVGNARE volentesinCatholica& Cele-

bcrrimaHcrbipolcnfi Aca­

demia prxfidc

CLARISSIMO VIR A. Romano l. e. a.

Defendet Nobilis & eruditus Iuvenis Adamus Świnarski Cathi-

dralis EcclefixPofnania:Ca­

nonicus.

Wircebvrgi

ij WIRCEBVRGI

fi Apud GeorgiumFlcifchman. Ao,

REVERENDISSIMO ET

ILLVST R ISSIMO PRINCIPI AC D: D:

1VL10 D: G: HERBIPOLENSIVM EPISCOPO Francio?q;OrientalisDuci AEtcrnum Io precatus hanc Theoriam dedicat confccratq; Adamvs Svvinarski

Ecclefia: Cathedralis Pofnanicnfis Ca­

nonicus.

Philippus Macedonum RexllhftrifiimePrin- cePs' a 7: Flaminio imperatore acri pralio vittus &fuperatuseffet , tot a fi dein Gra-

ad ifthmicum fteffaculum concurriffict ,ca- (cflis tum cuiufdam Spiritus populi Romani liber alitat nota­

ta. Afflicta et enimftrage Gracia,nilqve magis quam iugum illudfervit ut is communi gentium bellorumfi omnium iure in trodudum reformidante,non hac tantummodo verum vni- uerfxqua ditione Philippi Regis continebantur vrbes, liber­

tatis immunit at iffipriuilegio eriguntur, confirmantur, mu­

niuntur. Cuius inuftt at a clement tat ant a homines illos capit admiratio, tantus latitudinis calor occupauit, vtfubfultanti­

bus gaudio pracordys, ili/s, toto fi corpore, incredibiles identi­

dem clamores ingeminarent,quibus ita calum compleuerant, vt Hiftorica conflet fide, aues fuperuolantes attonitas pa- uentefpdecidiffie. Magnum illuderat, fateorlubens,euidens ac illuflreprifca ilhusRomanafacilitatis argumentum, quod­

que haudinmer ito & Graciaolim (ftpoftea c at eri populi atto­

niti exceperunt,coluerunt,annotarunt. Verum mihi Princeps llluftriftime te tuaftp virtutes, non cominus uti externo, ve­

rum eminus quantum atatisflatuffi^ mei patiebantur ratio­

nes inficienti, numer ant i, aft im ant i, iamiftudvere heroi­

cum liber alit at is Romana facinus,nec magnitudinis mole af furgere,nec claritatis lumine reliqua extinguere videbatur.

Cur

Cur ita? Exxquajfe nanfiquinimb anfetiertifle non Flaminq modo, fed&aliorum qua Regum qua Princtpum liberalna- tem luculentam, nujquam non obuiam tuam munificenti­

am arbitr ab ar,Fidemfidei omniumftruitFrancia hac Orien­

talis in qua ob inexhauftam munificentiam tuam in extru- endis diuofinumini dicandis templis quis texui noftri Salo­

monem non admiretur ?.quis in vinciendis reficiendiffi illis quxolim Hxreticaprauitate ac licentia diffluxerant te non alterum Zorobabelemfujpiciat ? quis inreflituenda fluo nito­

ri ac puritati prtjca illa & auita religione, te non Mat h at hia.

calitus huic loco datum nonveneretur ? Certe cui nec obfuf- cata nec occacata ratio,animaduertet ni fallor in te vniuerfit

illa qua in illis tribus clarifiimis fuorum temporum luminibus, nonludaa modofed totus pene mundus olim admiratus e fi, confiuxifle conueniflejefedifle. Nec hic hxreo ad Mufarum officinas pedem profero, quarum in fpacqs hominem agens quis te Gtlliam Agrigentinum ( quem ipfi liber alit at is pra- cordiareferunt habuifle ) ita colat vt te tenacis noflra tem- peft at is floris liber alit at is, inquam omne punctum ( ut cum Poeta loquar) tulijfe 'venerabundus non admiretur? fiuod etfi vniuerfit s ita pateat, vtfilis luce cafiis claufum e fle 'vide­

atur, lubet tamen in amant fimo hoc tuo xijfto paulum (pa­

ti ari, (patiari dico? imo rationum agmina contemplari. Et primum quidem afplendidifiimis vno ficietatis ac cognatio- nis'vinculo (vt cum Arpinate dicam) copulatarum faculta­

tumfidibus erumpit agmen, fic inftruEtum , munitum, exor­

natum vt nullius occurfupedem relaturum ejfe videatur: Al­

terum agmen producit ipfa prxflantifiimarum fidentiarum maieflas, cui nifi iam iam abiturient i onufiam manum inie- cifles, vna cum Aftraa filum mutauijfet. Aciem hanc qui in­

flexeritflrenuam ejfe, validam ejfe, cuilibet manui parem ef­

fle, facile deprehendet, vtpote qua non fuapte tantum modo

•vir-

virtute nitatur, fied etiam duplici edque r ab tfila legionum aldfulciatur. Jfiuarum vndip continentur,qui ex varqs ter- rapartibusprofetfi,Mufarumfinu excipiuntur, lacie nu­

triuntur,fetidiori deinceps quafiifidentiarum ac facultatum cibo ita admouentur,vt robore confirmati, adiufiamqjcien- tiarum magnitudinem prouecli, inmeffern illius inmenfi agrie ola dimittantur,rebusfacris proficiantur,ruentiffif.. P.

Chrifihana columna confit uantur. Sub altera illi militant qui ca rationeproflant fisimarum clarifi.'imarum fidentia­

rum ac facultatum cingulo injignitifunt, & ornamentis de­

corati, ut non filum limitares agros defendant,verum etiam in orientis obeunt iffi Solis plagas, armorum ficorum vibrent fulgorem, Martififi famam ffargant ac diffundant. fu a quantam rebus tuis Princeps lllujlrifiime claritatemfint ad­

ditura, quantum decus allatura, quantum deniq, ad immor­

talitatem profutura, quis efi qui non videat ? nam quamuis mlfit manu vel opera fadum, quod non conficiat (fi extin- guat edax rerum vetufias,illatamcn qua ingenio parian­

tur, benignitate nutriuntur, munificentia poferitatis me- morio commendantur, ita profunde in vetuftatis quoddam folum defiguntur, vt eis nulla at as, nulla vis, nullus dent fi cafus nociturum detrimentum adferre,poffe videatur. Te- jlantur hoc tot virent iaprofil antifisimorum ingeniorum pri­

ma quafi at ate fatofunŁłorum moniment a,conuincunt ex- celfia quondam illa (fi (ut Cic: vtar verbo )cali obnixa ver­

ticibus moles iamfiua e qua fumptafuere matri refignata.

11 hac fiunt Princeps illufirifiime qua non Francia modofied ne totius Germania ambitu contineri potuerunt, euolauit il­

le fiplendor nominis tui ceu Solis iubar ad remotifiima etiam- regna (fi prouincias, adeo fi multorum oculos perfilrinxit vo­

luntatem fifinclinautt , ut quemadmodum in Ifthmico illo concurfufaufila Gracia acclamatio aues defiurfum delabi coie-

>( 3 git»

git, ita hac fama munificentiatua, non pauco iJlemmate &

indolis bonitate infignes, omnia generis atatis, ac conditionis homines, ex varijs terra regionibus,ad hanc quafub tuo quo­

ji tutelari numine adprifcum illud decus & claritatem ca­

put effert, Academiam euocauit: Euocauit ? imo compulit eo Sarmaticam noflram oram, ut audita fama humanitatis, prudentia, ac liber alit at is tua, hacce contenta non fuerit ad aliaproperarit, iuuenesfetentiarum auidos expedierit, &

ceu quondam in Ifthmico illo congreffu Graciatrementes ali­

tes infolitis clamoribus in terram detraxit, ita hac ad R: P:

munia rite obeunda fuccrefcentem iuuentutemvocisJuapra- conio in hanc clarifimam tuam vniuerfitatem deduxit, non ut, ( quodforfan illis contigit auiculis ) e naturali libertate in exiguum quendam locum detruderetur , aut falutis [ua diferimen quodpiam pateretur -. Sed ut inpraflantifiimo hoc ingeniorum faltu ita informaretur , ut non folum inte­

gram illafam j natura fu a libertatem conferti aret, verum etiamfuaui quodam & abipfa fcientiarum vi expreflo cantu patria inculta redux repleret, recrearet Ne q, enim fapien- tifimi prafulis inflexibilem acinacem impunitam audacium hominumfiforte emerfiffet licentiam, dimiffuram effe rata effnetjflorem accrefcentium ftudiorum, fructu carit urum arbitrata. Nec eam certe fefellit opinio, nam fi velut olim Re­

gina AEtiopum fagacifima maiorem in Salamone fapientia vim refidere clariorem in ipfius aula, magnificentiam enite­

re, illuftriorem in thefauris regalibm gazam reconditam ef- fi ProfejFa eft-> unquam vel fama accepiffet, vel mente

comprehendiffet:fiepubes Sarmatia in huneftudiorum dela­

ta portum maiorem tuam humanitatern,grauiorem doEt i fi­

morum hominumfidentiam, clariorem capacifiimorum loco­

rum nitor em fecognouiffe, intellexiffe vidiffeque gloriatur,

quam vnquam in Patrys oris ex aliorum frequenti illuftri-

que

que inmortali tuahumanitate exprefia pradicaiione concipe- revelmente complecti potuiflet. Hinc fime fretum , ut fub tuo grauifiimo patrocinio, nunquam (at laudat a tutela, An­

te cef for ibus clarifiimis variarum' facultatum profefloribus, eosjefecijje infiudys progre(fus arbitretur, quos (fi natura perfettio defider at,(fi vocationis fiatus requirit, (fi paren­

tum vota ardentifrma prece exoptant, neppde proferendo gradu defi>erat,fitebonopublico natum ad tantumcp frfitgi- umeuettum Principem, aeternus ille feruator rerum feruato- remferuandorum,conferuarit. ^uacumita habeant indig­

num ejfe ratusfum ut cum Graeam illam concionem funima.

Acclamatione Flaminiam liberalitatem excepifre profequu- tamqueejfe accepiflem, nosinufitatamhanc tuam humani­

tatem, clementiam, liberalitatem tacitos pr at er ire. Nam (fi ftudiofam cohortem d mobilis populi confeffufuperari indecens ejfe cenfebam, (fi tantam tuam virtutem, cui nulla par effe pofit oratio fineS armat ico quali quali praconiofubfidere,con- tra decoris grat itu dinif^ norma effe iudic ab am.Nam ut deco­

rum quatenus prodeundum eft non obfcure indicat ,fic grati animi adfettus/o lum,quod quacunq, poteft viriditateferentia manum oculofque reficit, imitandum effepracipit. Prodeo igi­

tur in apricum Princeps Illufirifiime tibifiprimitias frugum ceu in tuo frio natas, deiure natura (fi confuetudinis debitas»

id efi Theoriam Kalendarij Ecclefiaftici (fi Politici dico, offe­

ro. Hi vero pracoc es fructus quamuis (fifronte leues , (fi nu- meropauci effe videantur, tantum tamen utilitatis (fi ne- cefiit at is receffufiuent, ut ob eorum ignorantiam, denfifima errorum nube, utratL R: P;ficui i luna umbra centri, fuerit inuoluta. Infinitum laborem fane aggrederer, fi eam nubem perumpere, opinionumfi inibi,ne dicam errorum, harenti­

um multitudinem recenfire conarer ,prafirtim cum me pri- demrecenfionum fafce Paulus Middelburgenfis caterifili.

)( *

berdrint. Hos qui vident in qfdem Oceanum quendam erro­

rum in Pafiionispafchatifpgloriofa tempore afiignando,nul­

la ratione prateruehentur. ^uidpart itio anni ,An non infignem fubyflet confufionem , ni fanetifiimus veterumgf Pontificumfimillimus Gregor: 13. huic tanto malo genera­

lem autor it at em fummamfifcientiam requirenti illimitata, iurifdittione exquifitay./cientia. ad perennem nominis fui memoriam occuriffet. Succedenti & enim annorum curfit ufitata annorum partes fuis contenta, haudfuiffent limitibus verum in alienas qua fi'poffefienes magna cum rerum huma­

narum pernicie pedetentim inuafifient. Hanc ut cladem pri­

mores declinarent populi ,fummd cum diligentia ftudio ac induftridin prine ipijs annorum conjlituendis defuddrunt.

Hinc diligentifiime Jpeclant Arabes Hegiram Syri & He- brei Eram., Alexandri Dhilkarnain, AEgipty initium an*

norum Nabonafart & Diocletiani. Hanc variarum genti­

um diligentiamftudio & imitatione aflequi & nos cupien­

tes, in id toto pedore hoc Theoria noftra de cur fu incubui­

mus ut eam teneremus rationem qua & anni verum pande­

retur initium, cr Ecclefia fupputatio defenderetur, & ita defenderetur, ut non folum fapicntifsimi inmortalitatis pal­

ma. dig

kaietur, verum etiam audactum Gygantum agminibus ifra- helis infultantium vis & ferocitas retunderetur. Cui vero potifimu hofte meos inEccleftaftici Polit ic id, Kalendariy ra­

tionibus defixos labores,qua apici Spiritualis feculariff dig­

nitatis dedicarem? Cui defenfionem fapienti fimi Pontificis, quam fummopr afuit confecrarin ? cui primitias agri-, quam eiquiin eodem excolendo fepiendo, defendendo incredibilem ac pene diuinam infumit operam, offer em ? Profertim cum vitra hac omnia,[ingularis tua ingentem noftram humani­

tas ac beneuolcntiajic me ad fe rapiat, ut plane furdus fim

ni fimi Pontificis correctio noj

fi non audiam, obtufusfi vocantem non intelligam, immo­

bilisfi monentem non confequar. Accipias igitur hoc l&uiden- fe ac cra[fo(quod aiunfifilo, munus. Princeps Illufinfime ea qua.fides reliqua omni a, humanitate ac clementia, ficg? fta- tuas illud non exteriori,fid dirigentis animi bafi, ut cate- ra, fi eundum morum Magtftrifintentiam vniuerfia, ejfe me­

tiendum. £>uodfi feceris, quamuis Phidia Miner uam non inueneris, tale tamen ni me fallit opinio quiddam reperies, quale in lit er aria palaftra , non ingrati animi vehemens adfeftus haudpigramanuconformauit. Princeps Illujlrifii- me Vale. Herbipolt Kalend: Oclob: Anno 1594.

CARMEN

NOBILI ET ERVDITO D:

EANDEM THEORIAM DEFENSVRO

DEDICATVM ET OBLATVM a G: D: Ada­

mo W O Ł SKI DE Podhajce P O- L O N O.

T Empora du tradas,te tempora quantamanebunt?

Tempora dum Scindis; tempora parua manent.

An placidae ludis malefanuslumina uitae?

Inuidusan fuperas tendis adire domos:

Scilicet ingenuam mentem temerarius error Prcflit?nec dodae linquitur artis opus?

Scilicet excellensabfcondi nefeia uirtus, Aurea Sydereis intulit ora polis.

Praemia uirtutis funt haec: cum lingula tradas

Tempora ficomni tempore notus eris,

EPIGRAMMA

IN MESTLINVM PERPE-

TVVM GREG. KALENDARIVM IM.

PVGNANTEM IN HONOREM DOMINI defendentis Scriptum, a Casparo^ Zbinin

S c z a w i N s k i Polono.

TE Quoreisenata vndiscircumfluaDelos Vix vifa, & ponti marmorefixaftctit Nititur extemplo conucllcre fundamenta

Porphyrion: fruftra nititur ille tamen NamqueGygantaeteiadantcmroboradextra;

Hunc louisafflixit fulmine dextra rubens Pontificis-ftudiofupremi, nofter hic orbis

Vixemcndatasvidit, Ephimeridas McdlinusterraevelutcxTitanibus vnus

Mente animoque furens, Martia tela rapit, Sternere molitur Faftos moliminevano

NampriorHxreticus fterniturille Gygas.

Pro quot doda manusrationum fpicula torfit In ftolidum, praeceps atque rebelle caput FerreushaudScaua cly petis tot tela recepit,

Dum pugnans fu mmacaltra tuetur ope.

NO.

NOBILI ET PERERVDI-

TO D: ADAMO SVVIN A RSKI ECCLE­

SIA PRIMARIA POSNANIENSIS CANO-

nicocumin celebri Hcrbipolcnfium Academia hanc deEcclefialtico5c Politico Kalcndario Theoriam in- pugnandam exponeret & defendendam fufeiperet,

paucofqueabhincmenfcsdeMcteorispublicas Thefes publice propugnalfet, hono­

ris & amoris ergo pan- , gebat.

MATHIAS DE LEBIENIEC NIEMOIE- WSKi POLONVS.

Vper vtaerijs Adamnsconftititoris Nubiferaequc notat cum/xcrtwja plagae Ecce Dea VranixraptumfuperaEtherisorbem Illuftrcs Phaebi collocat ante fores

Haec ait auricomi fulgens eft regia Solis Quid flas? Phaebeos ingrediare lares

Tempora nofle cupis, vel quae fit Ephimcrisanni Etfacrafacratiiura tenere fori.

Omnia abimmcnfidifcesvertigineSolis

Temporis hic redor, temporisauthor hiccft Hxfit vt ad falebras, Adamus mox tamen infit

Obfequorcn iuflis, caelica Diuatuis.

Ilicet ingrediar,tantumne pondere rerum Ingcnij pereat cymba grauata precor Haec ille at quantum Phaebi profeceris aula

AdamehocChronycon nosTheorema docet PrincipiumFaelix,Curfus faelicior cfto :

Finis vtroque tamen fit bonitateprior.

-no:saio?• x ;

ki

a

^j

’„V 1

> nr. :*prrr

iV r/

* * *

* . . i.'.

:. j ■> i 1

. X

.«■,: ■ ii I

- >. ■ ;■ -'i ' \-z' C Z

łr*

. Q ’,fk

T B l O R I A

CALENDARIO-

RUM.

Heoria prafcns verfabitur circa qvinqve capi- t a, qvorumprimum continebit fundamenta ca­

lendarii ex Aftronomia defumpta, qvibus omne calendarium conforme ejfedebet -.aiter11™ exhi­

bebit ideam calendarii anni civilis pro Rep. aliqva libera, in qva qvodnam Reip expediat Calendariumproponetur-.tertiu de calendario Romano Politico aget :qv artum de Ecclefiafti- cotultimum demumGregorianam correctionem defendet,cui admifta erunt folutiones eorum argumentorum qva contra eam corregionem adferripoffent.

THEORIA PARS PRI.

MA.IN QV A FUNDAMENTA IRA.

duntur Astronomica.

.02

ANNI SOLARIS ASTRON 0-

mici differentiis.

Nnu s Solaris duplex poniturab Aftronorais fidere- j»

us & tropicus fi veaeqvinodtialis. Sidereus dicitur qvia Sidere, tropicus qvia tropo hoc eft asqvinoSio defini­

tur.

Sidereus,eft tempusqvo Solmotu proprio, videlicetfecun- dum ordinem fignorum, ab aliqua ftellafixa( v. g prima Arietis) movetur donec iterum ad eandem redeat.

Annus tropicus eft tempus, qvo Sol motu proprioatropo, J.

hoc eft a pundo folftitii vel a:qvinoćtii movetur, donec iterum

A ad

a Theoria Calendariorum

adidempundum redeat: potifsimum tamen punćło aeqvinoćłii definiri folet.

Annum Sidereum aeqvalem femper efTe docet Copcrnicu», 4’ qvi itidem Ptolemęum reprehendit,qvod hunc non obfervaverie cum squalis femper habeatur ,neqve tot ineo afsignando com­

mittantur errores.

Annum Sidereum Thebitius Ben Chors ftatuit efle Dierum

’* j 6 j. Hor. 6. Min. 9. Sec. $9. Copernicus unoduntaxatfecundo fcrupulo.&fcrupulis tertiis decem invenit maiorem; ut fit Die­

rum 565. Hor. 6.Min. 9. Sec. 40. five Dierum j 65 & fcrupulo- rum diurnorum primorum 15. Sec. z4.Tert.i0.

Annus tropicus insqvalis eft, pro diverfa ratione statum, propter mutationem folftitiorum & xqvinoctiorumjqvs ali- qvando longiori,aliqvando breviori temporis intervallo i fe in­

vicem diftare funt deprehenfa.

Ptolemęus anno circiter ijopoftChriftum natum, fuisob- 7’ fervationibus deprehenditanni magnitudinemDierum jdj.Hor.

6. minus parte trecentefima unius diei, fi ve minus 12. fcrupulis fe­

cundis diei. continuit itaqve annus Diesjój fcrupula dierum 14»

fecunda48.SiveDiesj6j.H0r. jfcrupula horarum jj.Sec.n, Albategnius circa annum Domini 880, nimirum annis circi- 8« ter 7jopoft Ptolemęum invenit annum continere Dies j6j. ^Hor.

j. Min.46. Sec. 24.

9- Alphonfinstabula qvae circa annum Domini njo conditae funt, ftatuunt annum conflare ex Diebus j6j. Hor. j. Min. 49.

Sec. i<5.

Io Nicolaus demumCopernicus egregius paulo ante noflra tem­

pora Mathematicus, conferendo diligentifsimc fuasobfervatio- nes cum obfervationibus Hipparchi, Ptolemęi, Albategnii &

AlphonG.aufus eft folertia fane incredibili, adhibitis novis hypo- thefibus, incrementum hoc & decrementum anni (olaris dem on- ftrare,& anni inxqvalitatem ad certam definitamqvenormam redigere: inventio autem ejus dependet ex anomalia pręcefsionis sqvinoSiorum; de qua agendum breviter, fi qvando asqvinodi- um fiat explicuerimus.

De

Pars Prima. 5

D i jEqvinoctiis Secundum CoPERNICUM.

7C Qvinodiium vernum fit, qvando Sol antecedit primam Ił*

•* Arietis ftellam tanto fpacio, qvanta eft pręcefsio a?qvi- noćłiorum ad datum tempus;vel ut ErafmusReinholdus,ver­

num iqvino&iumfit.cum tanto intervallo Sol adhuc pręcedit primam ftellam Arietis, qvantum interjeftum cft inter ipfam ver­

nam feftionemutriufqve circulorum aeqvinodialis atque obli- qvi, & eandem ftellam.

yfiqvinodium vernum apparens fi ve verum fit, qvando Sol anteceditprimam Arietisftellam tanto intervallo, qvantuseftar­

cus verae pręcefiionis sqvinoćłiorum, ad tempus datum.

j£qvinoćłium vernum medium eft qvando Sol antecedit primam Arietis ftellam tanto intervallo,qvantus eft arcus media fi ve mediocris pręcefśionisjeqvinoćtiorum ad tempusdatum.

Differentia inter hic duo aeqvinodia vocatur Rcinholdo, Sc Moletio Profthaplnerefis feu aeqvatio sqvinodfiorum; quae tra­

dente Reinholdo, maxima eft Gr.t.Min. n.Sec. 22.. Tcrt.jo.

Qvidam iqvinodium medium tum efleftatuunt,qvando li­

nea medii motus Solis,cupunćto medii aequinoctii conjungitur:

h. e. qvando Sol medio fuo motu vernam fedionem mediam oc­

cupat. Sed errant; Nam fi punćłum xqvinofiii medii exifteret in­

ter punćłum veri xqvinodtii, & corpus Solare, tunc atqvinofiium verum t medio aberit majori intervallo qvam profthaphaerefis feusqvatio pręcelsionis aeqvinodtiorum poftulat, qvodeftab- fordum. Praetereret non femper fimul fieret verum ac medi­

um aeqvino&ium, qvando profthaphaerefis aqvinoćłiorum nulla eft, qvod communiter verus Solis motus a medio differat:

Hoc autem cum omnibus Aftronomis pugnat, qvippeqvi omnes doceant medium aeqvinotftium una cum vero contingere, qvan­

do profthaphaerefis pręcefsionis aeqvino&iorum nulla eft.

Ex his apparet longe aliam efle rationem aeqvinofti i medii,&

medix conjunćtionis oppofitionifve Luminarium. Cum media conjunćłio & oppofitio per lineas njcdii motus deferibantur; me-

A a dium

i 2»

»5-

14.

4 Theoria Calendariorum

dium vero xqvino&ium per verum Solis locum. Media namqve conjundiooppofitiove Solis & Lunstuncaccidit,qvando lincę mediorum motuum Solis & Lunae conjunguntur vel opponun­

tur; ita in aeqvinoftio medio rem fe habere non polle, jam docu­

imus.

Dj anomalijs Processionis oqvinoctiorum Secundum Copernicum, Periodo, va-

RIISQVE TERMINIS.

I 7, —_

Eriodum anomali® pręcefsionis seqvino&iorum, ftatuit J/ Copcrnicus conficifpatio 1717annorum AEgyptiorum.qvi jg conficiuntdies 616705. hoc eftannos lulianos 1715 & dies $02, Initium hujus periodi fuit completis annis lulianis 63 ( ac fi talesfuiflent in ufu) diebus 227. horis 20. minutis 42. anteChri- ftum natum: hoceft ante Chriftum natum anno currcnte64. die 18 Maii.Huicinitiofi adjiciatur totaperiodus revolutionis, hoc eftannilulianiiyij.&dies joijcompericmus eandem anomali­

am denuofuam revolutionem inchoare anno Domini 1653,men’

Iis Martii die 15; vel fecundum corredionem Gregorianam ejuIL dem menfisdie2f. Atque iterum anno 3569 die 2 Februarii,fe­

cundum corredionem Gregorianam.

utautemnoninitiatantum,fed&varios terminos hujuspe- riodi habeamus, partiemur totam periodum dierum 626705 five annorum AEgyptiorum 1717. five annorum lulianorum 1715.

Dierum 3 o»,in partes odo ; primum qvidem in qvatuor qva- dranteSjdeindefingulos qvadrantes in binas partes aqvalesut tempuscujuflibet harum odo partium aqvalium, eon pledatur Dies7 8338,& horas 3.fiveannos AEgyptios2i4,dies228, & ho­

ras 3. fiveannos lulianos 214 dies 174., & 15 horas,-unde per conti- nuamadditionem huiuspartisodavgcolligcnturanni,in qvibus eadem revolutio illas oćlo partes totius periodi occupabit.

t o. Formula fubjeda ccntinet partes revolutionis prim® Coper- nician®,ad tempusChrifti calculatas in currentibusannislulia- nis.menfibus & diebus citra corrcdionem G regorianam.

Revo-

Par» Prima.

|’principio I primi medio

Uni ifi.

| [principio J Revolutione prima | ^cundi^ medio _ j8o.

in qvatuor partes divifa attribuentur qvadrantis.

dq. ante Cbriftum natum. i8Maji.

S.Novemb»

2 Maji, 23. Odobris.

16. Aprili»

7.Odobri$.

31 Martii 1438. 21 Septembris.

1653. U Martii»

vfini 1 -70«

[principio j 795’

tertii medio 1009.

. ?. 1224.

r principio J qvarti J medio

[fini

Seqventis revolutionis partes fecundum Gregorianam cor­

regionem funtcalculats.

[principio 1653. 25 Martii, [primi medio 1867. 18 Septembris.

L in/ • • "£■ 2082. it Martii*

{•principio J muiuw

fecundi? medio 2296. 4Septembris.

j fini 7 .. ..

’ rprincipio } 1 Martlt

tertii medio 2717. 25 Augufti.

/fi”* . . 7. 2940 ifi.Februarii.

[principio i qvarti medio 3154»

Uni 3369.

Hac revolutione in qvatuor partes di-<

vifa attribuentur qvadrantis.

io } »’“•

12. Augufti»

2< Februarii*

A 3 Diffe-

.Ł

ar.

6 _Theoria Calendariorum.

DlEEERENTlA VERI jEqVINOCTII & MEDIO IN SIN- SULIS QVADRANTIBUS PERIODI PRADI-

CTjE Coperniciao.

”• A Qvinodium vernum apparens five verum,^medio non differt fed fimul fiunt, qvando anomalia eft tam in princi­

pio fuse revolutionis,qvam in fincfecundi qvadrantis, hoc eft,In principio tam primi qvam tertii qvadrantis ;qvia tunc aeqvatio pręcefsionis nulla eft.

23. Inter utrumqve aeqvinodium differentia maximaeft, cum anomalia finem tum primi tum tertii qvadrantis pofsidct in fua revolutione ; qvia aeqvatio pracefsionis tunc maxima eft.

Differentia demum inter utrumque aeqvinodium in me­

dio cujufque qvadrantis, mediocris eft: qvod tunc sqvatio prae- ccfsionis medio modo fe habeat.

a/. undeconftat qvod in tota periodo anomalis bis utrum­

qve aeqvinodium fimul fiat, & bis maxime alterum ab altero differat; qvater autem eorum differentia in mediocritate qvadam confiftat.

2^. Hic omnia in feqventi tabula videre eft, ubi tempus veri ac medii aeqvinodii, qvando anomalia circa odo illa loca totius revolutionis ab anno Chrifti 165 3. inchoats exiftit.fupputa- tumeft. Fadaeft autem fupputatio ad annos biflextiles,qvipro- pinqviores funt annis in qvibus anomalia in odo illis locis ex- iftit ( excepto anno 1655, qvi principium eft revolutionis, &

ad qvem calculus fubdudus eft, licet non fit biflextilis) qvod in biflextilibus annis minor varietas cernatur in Solis ingreffu in primum gradum Arietis. Calculus qvoque ad iqvationem Calendarii reftituti(quae per 400 annos progreditur ) accom­

modatus eft. Negleximus tamen horas curiofitatis vitandae gra­

tia.

Re-

' primi

Revoluti­

one fecun.

da anoma liae praecef- fionisafqui- noćiiorum j in qvatuor i partes di vi­

ta ; fi ano­

malia ver- fetur circa qvadrantis

Pars Prima. -7

r principium,uti continget anno 165 5.

aquinodtium tam verum qv^m me­

dium erit 20 Martii poft mediam noćtem.

medium, ut anno i868,squinoćłium verum fiet 21 Martii poft mediam noćtem; medium autem 20 Martii circa ortum Solis.

finem

<

I

fecundi

tertii

t qvarti

ut anno 2080, xqvino&L I um veru fiet 21 Martii cir- Sca occasii Solis: mediu au­

tem erit 20 Martii, poft meridiem*

medium, ut anno 22.96, aeqvinodrum verum erit 21 Martii poft meridiem?

medium aurem 20 Martii fub occa- fumSolis.

finem 5ut anno 2512, tam verum

£aeqvinoćłium,qvam me- principium\dium fiet 21 Martii ante

•^meridiem.

medium,utanno 2724, aeqvinodtium J verum fiet 20 Martii poft mediam 1 noćtem; medium vero 21 Martii cir­

ca occalumSolis.

| finem

I

principiumJ medium, ut a

I

f Pri I mc

I ut anno 2940,fietsqvi- I noćłium verum 19 Martii i poft media noćtem, mc- ium dium vero 2i Martii circa

J ortumSolis.

mediumutanno 5 jj6, fiet aeqvino&i- 1 um verum 20 Martii circa occafum

; Solis: mediumautem 21 Martii circa I meridiem.

finem ut anno 5565, xqvinodium tam verum qvim medium fiet 21 Martii

\ circa meridiem.

principium

8 Theoriae Calendariorum

Siqvisadulterioresannoscalculum aqvinodiorum defide- ret, is feqventia tredecim capiat aqvinodia verna vera fecun­

dum GregorianosCliriftiannoscalculata.

AnnoDń 4709 aqvinodiu veru fit2'Martii poft med. nodem, Anno Dń 5084 aqvinodiu veru fit 21 Martii ante med. nodem.

Anno Dnj2O9 sqvinodiu veru fit 23 Martii circa med. nodem.

Anno 6004 sqvinodium veru fit 23 Martii lub occalum Solis.

Anno 1002.0.aeqvinodiu verum fit 2^Martiipoft mediam node.

Anno 15002. sqvinodiu veru fit 21 Martii poft mediam nodem.

Anno 15004 ®qvinodiuverufit2oMartiicirca mediam nodem.

Anno 15102 xqvinodium veru fit 21 Martii poft mediam nodem, Anno 1520J. arqvinodium verufit 21 Martiipoft mediam node.

Anno i56o4.a?qvinodiu verum fit22. Martii poft mediam node.

Anno 15804. aqvinodium veru fit 23 Martii circa mediam node.

Anno 20004. aqvinodium veru fit 20 Martii poft meridiem.

Anno 2ocoj. aeqvinodiu veru fit zoMartii poft mediam nodem.

3,8. Porro qvando duo h®c sqvinodia inter fe differunt, tunc medium aqvinodium praecedat vel fcqvatur necefle eft; prx- ceditqvidem Severum feqvitur( h. e. aqvinodium medium con­

tingit ante verum ) qvando aqvatio pracefsionis aqvinodio- rum, medi® pracefsjoni adimitur, ut vera pracefiio colliga- , turjqvod qvidem fit qvotitfcumqve duplicata anomalia femi- circulominoreft, h. e. qvando anomalia aqvinodiorum non.

dum fecundum qvadrantem totius periodi confecerit. Medium autem ®qvinodium feqvitur & verum pracedit ( h. e. aqvi­

nodium verumantemediumaccidit ) qvando aqvatio pracef- fionis aqvinodiorum medi® pr®cef>ioniadjicitur,ut vera pr®- cefsio componatur, qvod qvidem ufu venit, qvandocunqve ano­

malia duplicata major eftfemicirculo , qvando videlicet anoma­

lia ®qvinodiorum jam tranfiit fecundum qvadrantem totiu»

periodi.

3 9. Difcrimen autem maximum inter verum ac medium ®qvi- nodium nonattingit diem unum cum femifle, qvod ex prace- denti tabula fieripoteftmanifeftum.Cum namqveaqvinodium verum ac medium fimul eodem temporis momento fiant, qvo- ties

Pars Prima. $ tiesanomalia prscefsionis obtinet principium vel medium, vel

finem fui ambitus feu revolutionis: plurimum vero differant cum anomalia in principio fecundi qvadrantis & qvarti totius eft re­

volutionis, nunqvam tamen ea differentia tanta rcperitur,ut di­

em unum cum femiffe impicat. Idem qvoqve hac ratione doce­

bitur exaflius: Tanta eft sqvinodtiorum praecefsio.qvantum fatis eftSoli, ut motu fuo vero arcum aeqvationis praeceliionis a?qvi- noćłioru percurrat.Sed Sol non req virit tempus majus die uno cu femiffe, imo vix majus qvam diem unum cum fex horis: qvod hac rationeoftenditur; Sol tum maximum reqvirit tempusutmotu vero arcum praecefsionisaeqvinoftiorum percurrat, cum ejus mo­

tus proprius eft tardiisimus,aeqvinodiorum aute seqvatio maxi­

ma.-hoc autem accidit, qvando aeqvatioaeqvinodiorum eftGr.

i.Min. ii.Sec. X2.Tert. jo. Motusautem Solis proprius uni diei refpondens Gr. o. Min: 56. Sec. 46. Sed tunc vix ultra jo horasSo!

defiderat.ut patet.-ergo tempus inter utrumqve iqvinodium, vix majus eft die uno cum fex horis.

unde mirari licet Mxftlinum ,qvi differentiam inter utrum- j0, qveaeqvinodtiumad totum qvatriduum poffeexcrefcere.affere- re non eft veritus: cum tamen contrarium fit manifeftifsimum.

Qvid porro eum moverit non facite conjici poteft, nifi forlan

«qvinodium perperam (uti antea qvofdam feciffe monuimus) definierit: verum ne fic ad totum qvatriduum pervenire pofsit haec diftantia,cum aeqvatio Solis nunquam duos gradus conti­

neat.

De vera anni tropici quan­

ti t a t E.

Nni tropici vera qvantitas habetur ex fubdufiione praecelsi- $x’

onis sqvinodiorum illiannoconvenientis.ab annofide- reo.qvem temper aeqvalem antediximus.-undeproutpraecelsio

®qvinoćłiorum variatur,ita etiam anni qvantitas,

In tota periodo anomaliae prscefsionissqvinodiorum, an- nus femel maximus eft, femel minimus,& laepius mediocris, ita ut B fena-

I

H-

H-

10 Theoria Caiendariorum.

fempcr duorum annorum i minimo anno utrimqve iqvaliter diftantium, magnitudines fint inter fe xqvales.

Annus tropicus tum dicendus maximus, qvando anomalia &

in principio fuz revolutionis & in fine exiftit,fcil icet in initio pri­

mi qvadrantis, & in fine qvarti. Minimus autem eft, cum eadem anomalia, in medio luz revolutionis conftituitur, h. e. in fine fe­

cundi qvadrantis, five in principio tertii;in reliqvisdeniqvelo­

cis, medio modo fe habet inter maximum & minimum.

Haec omnia, unii cum annijropici determinata qvantitate

exhibebit tabella feqvens. —

C principium

’ primi < medium, /finem,

Cprincipium, fecundi* medium,

/finem Revolutione

anomaliz praecefsionis aeqvinodio-*

rum in qva- tuor partes divifa ; circa

qvadrantis v<Ivar“

•Min.Sec.Tert, 55-

55- 49.

49- 44

40.

o

*9 l9 59

7 7 59

*9 29 o 4®

J7- jx.

16.

16.

46.

5 5- 5 5- 44- 4tf*

49.

49.

5?»

l55- Anni tropici

veraqva titaseft Dierum

Horar.

5- Et prxterea

C,uuciu, .Minamus,

(.principium, g ‘4X.

>«• I

I

tertii ^/medium, /finem, Cprincipium,

medium, finem,

16.

16.

I»- 37-

$ j. Ex hac tabella condat annum tropicum maximum,e(Te paulo majorem eo qvem Ptolemęus comperit, minimum vero paulo minorem eo qvem Albategnius tradidit. Medium autem exadś ' inter hos duos videlicet Dier, Hor.j, Min. 49>Sec. 16. Tert.

19, eflefere eundem cum Alphonfino; ita ut Alphonfinusannus merito pro medio haberi pofsit.

De Anno Lunari Astronomioo, et de Lunationibus.

Nnus Lunaris Aftronomicus duplex eft verus & mcdiusive- rusinaeqvalis variufqve eft, noftroqve propofito non fer­

vit: medius aeqvalis cft,de qvo hoc loco agi mus.

Annus

Pars Pi ima. ii

AnnusLunaris Aftronomictr medius duplex eft, communis 37*

duodecim Lunationum,&EmbolifmicustredecimLunationum.

Annus communis Lunaris continet Dies 554.Hor. 8. Min.48. 38.

Sec. 58. Tert. 12 fere. Embolifmicus autem Dies 385 Hor. 21.Min.

52.Sec.41.Tert. ij.circiter.

Lunatio,five menfis Lunaris eft intervallum temporis ab uno 59, novilunio adaliud. Lunatio qvidem vera per novilunia vera,me­

dia vero per media novilunia definitur. Nos relidis veris, medi- asLunationes tantum fpedamus.

Lunatio media continet Dies 29. Hor. 12. Min 44.Sec. 5. 4 o.

Tert. 11. ferme, fecundum tabulas Prutenicas,qva? hodie certio­

res habentur: Ptolemęus, Nicolaus Copernicus & Alphonfina? ta- bularfimilemfere omnino afiignarunt qvantitatemjutmirarili- ccat.undeComputiftas invenerint unius menfis Lunaris magnitu­

dinem Dier. 29. Hor.12. Min. 44. Sec. 3. Tert. 3 .Cum eam omnes Aftronomi ftatuant majorem.

Scmifsis Lunationis,five dimidiusmenfis Lunaris continet 41, Dies 14. Hor. 18. Min. 22: Sec. 1. Tert. 36. Qyadrans Lunationis five qvarta pars menfis Lunaris comprehendit Dies 7. Hor. 9.

Min. ii. Sec. o.Tert. 48.

Theori-^Calendariorum Pars Secunda. In qva Id^ea anni politici Reip. alicui liber#

CONVENIENTIS CONTINETUR.

De MODO TRADENDI ANNUM

Politicum.

Vaecunqve pro ratione anni politici tradenda funt facilia ef. f.

V^^fe debent, qvsqve fine magno labore, a qvolibet Aftrono- ihix etiam omnino rudi & ignaro,percipi pofsint.

Praeteret non tantum facilia efle debent intelleduipfaprte- >»

cepta, fed etiam memoris accommodata, ita ut partim per verfus qvofdameamin rem fidos,partim per locos qvofdam articulis digitorum diftindos, totius anni ratio ad qvodlibet tempus tradi

B 1 Eajn

n ^{Theoria C}alendariorum

J. Eam in rem accommodati funt cycli, qvorum ufus non fo.

Ium hoc tempore obfervatur apud Eccleiiam, fed fuit qvoqve an- tiqv tusta apudRomanos. Hebręos& Alexandrinos,qvamChal- daeos, Arabes, Aihcnienfes &omniu fere aetatum populos,qvi om­

nes ad novilunia ptrqvirenda cyclis Lunaribus multo tempore ante Chrifti adventum, ac poft ufi funt. Hinc campanus inqvic Computum efle fcientiam numerationi/ & dmjwnit temporum, fecundum vul­

gares ob/ervantias, Ioannes qvoqve SofHerinus docet, univerfalem Ecclefiam a Concilio Nicęno in hodiernum diem ufqve,Cyclum aurei numeri ab Alexandrinis (qvi eo priusufi funt J acceptum, pro Pafcae celebratione ufurpaffe.

4. Praecepta Calendarii fine Tabulis ullis Aftronomicis ita tra­

di debent; ut tamen ipfis tabulis qvam maxime fieri pote(l,re- J. Illa porro correfpondentia non adeo reqviriturexada ut ho­

ris vel minutis (ficuti in Tabulis Aftronomicis fit ) definiatur;

tum qvod ea res vulgi fuperet captum , tum qvod hoc pado uni- verfaliter qvid tradi nonpofsit; ideoqve labor eflet vanus & inu­

tilis, propter regionum & meridianorum varietatem. Qvando namqve Romae v g. aeqvinodium verum cadit in meridiem diei 11. Martii, incidit idem qvibufdam orientalioribus populis, in eundem diem 21. fub occafum Solis,aliis in mediam nodem fc- qventem ejus diei, atqve ideo feqventi diei 22. tribuendum erit &c.

6. In hoc porro confiftet excellentia Calendarii, utadqvam- cunqve intercalandi formam h. e. ad qvamvis anni magnitudi­

nem, accommodari pofsit, nulla cyclorum fada mutatione: de- prehcnfa namqve alia & diverla ab ea qvam hoc tempore nobis Aftronomi tradunt,anni magnitudine,Calendarium mutari non debebir.fedex decreto fuperiorum, unus aut alter dies, vel etiam plures fi opus fit, extra ordinem in aliqvo anno intercalari pof- funt, fi forte aeqvinodium, verfus finem anniprolapfumdepre­

henderetur; aut ex anno aliqvo eximi.fi verfusinitium menfis procefsiffet, pro multitudine fcilicet dierum,qvibus xqvinodi- umifedeprzfixa rccefsifleanimadvcrtcretur.

Pars Secunda. ij Qva Tabula Astronomica Serviant pro

cyclis supputationis tem­

porum.

Abul® motuum verorum nullo modo cyclis conficiendis 7*

funt aptae,tum qvod motus veri in®qvales fint & irregulares, tum quod plerumqve incerti; idem judicum de tabulis eorum efto.

Inxqvalitas fane non parum cyclis conficiendis obftat, cum 8.

cycli omnes ®qvaliter progredi debeant.

Incertitudo vero multo magis fupputationi officit, haec nam- p, qve certa e(Te debet.ut vel vera,vel vero proxima fit,non tantu pro tempore praefentijfed & pro futuro; nifi fupputationis rationem fempervariarevoluerimus, qvod maximam pareret incommodi­

tatem. t

Accedit qvod eadem incertitudoverorum motuum perpetu- io.

um inRep.excitaret difeordiarum atque rixarum incendium,cum alii has,alii illas tabulas feqvendas contenderent.

Efle porro veros motus incertos inde patere poteft; qvoniam n.

ad hanc ufque diem null® tabui® condit® funt ab A ftro nomis, per qvasveriftellarum motus, adomnetempus,certoScfineulloer- roreinqviri poflunt&cognofci.-fedqvilibet obfervationibusfui temporiscongruentes tabulas fem per confecit, qv® longo dein­

de tempore elapfo deficere a vero deprehenf® funt, ita ut ne unius motus cseleftis periodus, exquifitd ac penitus cognita adhuc fit.

Nam Ptolenifus Aftronomorum Princeps,& folertifsimus iz . caeleftium motuum indagator .confecit ante annos 1450. tabulas fuis obfervationib. congruentes, qvibus eo tempore motus cxlo- rum certifsimc &fine ulla dubitatione fupputabantur: has deinde docuit experientia motusc®leftesamplius non exhibere.

Deinde fucceflerunt Alphonfin® tabu!®, fic did® qvod ij, fumptibus ac diligentia Alphonfi Regis Hifpanixanteannoscir- citer 340. ab Aftronomis condit® fint, qvibuscertiiis ea tempefta- te, qvam per tabulas Etolemęi, motus indagabantur; verum nec cj hujus xtatis viris dodis amplius fatisfaciunt.

Bj Tan-

14 ^{Theoria C}alendariorum

*4-

»5.

l6.

r7«

18.

Tandem in harum locum repofit® funt noftro hoc tempore Tabui® Copernici Prutenic® dićt®;ha? omniumferć Aftrono- morumconfenfu,cum phoenomcnis csleft ibus, longe exqvifitius conveniuntqv^m Alphonfin®.

Qvis porro pro certo affirmare audeat, tabulas PrutenicaS omni tempore, caelorum motibus conlenfuras effe, cum videat tabulas Ptolemęi praeftantifsimi Aftronomi, & qui merito om­

nibus antefertur, mancas nunceffe,&imperfedas,qv® illis tamen temporibus fuerunt abfolutifsimae ? Praefertim cum Prutenica? ta­

bui® incertis hypothefibus, nedum abfurdis,communi ho­

minum opinioneabhorrentibus.acqvibusomnesPhilofophi na­

turales repugnant, fundat® funt. Huc accedit qvod nondum una integra periodus Anomali® pr®cefsionis®qvinoćłiorum, inqva Copernicus omnem in®qvalitatem Solarisanni fundat,perfeda eft atqve abfoluta: ut merito dubitare qvis pofsit de veritate ta- bularumexillaanomaliaextrudarum, &an abloluta una perio­

do, altera feqvens pricedenti fi t omni ex parte refponfura.

Mediorum itaqve motuum, qvi uniform es certiorefqve magis funt, tabulas folas eas effeconcludendum cft, ex qvibus omnium fupputationum prscepta funt petenda.

Confirmat hanc rem Campanus cum inquit Computifias verit Lunationibus propter earum difficilem varietatem, Afironomis reliftu,de me- diis filum propter earum uniformitatem, negotiatos effie.

Paulus Middelburgenfis EpifcopusForofempronienfispoft longam dilputationem de anni magnitud ine varia & inxqvali.ita fcribit Hac tamen dtverfa qvantttas anni Solaris non impedit operationem nofirampro norma Pafihalisfilennitatis confiribenda, qvia Ecclefia Romana in Pafihalt fupputatione, non obfervat motus diverfis vel extremos, proptev ipfirum varietatem, fid medios duntaxat & uniformes , & m ox fub ju ngit Qvamobremomijfohocfcrupulo aqvationts anmSolaru Ajlrologis necejfario, defiribemus hic &c.

Michael Mgftlinus. Qvod fi qvismiretur ,qvare dehufubtilitatibtu Aflronomicis in anno Politico, vel Ecclefiaftico d fiut em, is noverit qvod ego &

mecum omnes fani, atque prudentes Mathematici ultro confiteamur, hafct fubtilitates Afironomicas in reiventatenibil conducere ad annum Politicum,

. , unde

Pars Secunda. ij unde neminem politicorum vel plebeiorum hifiegravandum cenfimus. Sicut nec Iultus Cafar.prudentifiimus imperator ,tn anni reflitutione fubtilitatibus ullis turbat movere voluit. Nec Patres Concilii Nicani ,qvi huic novo Calen­

dario occafienem fubminifirant, qvicqvam de hu fubtilitatibiu monuerunt. Imi nos ipfi novimus qvodqvotiefiunqve Ecclefiaadhujufmodifubtilttates delapfa ejl, qvales olim inter Ecclefiam R omanam & Alexandrinam, de termino Paf- chatis erant,anteqvamper Dionifium Abbatem Romanum circa annum Chri- fiisj2 Cyclus decennovenalis reftitueretur , ipfa horribiliter cum maxima of- fenfione infirmorum fuerit perturbata. Contra autem nemini incognitum eft, quod interim ab anno s 32. ad hoc novum Calendarium ufquepropterfublatas has fubtilitates, uniformitas & nunquam fatis laudata concordia in toto orbe Cbriftiano (qvoadprafentem Calendarii ufum,una cum Pafchatiscelebratio­

ne attinet )fueritfervata Etpoft pauca. Iccirco ha ipficfubtilitates,mihi hic examinandi funt ut demonftretur qvam ineptum fit, qvam etiam impofis- bde,velle annum politicum hu]ufmodi fubtilitatibus vincire: qvia non corregio, fcd confufio Calendarii inde fubfeqvi necejfe habet.

De anni civilis qvantitate tradenda A QJIN O C T 11 ąy E FIXIONE.

7T Qvino&ium certo diei alicujusmenfis ita eft affigendum, ut

■^^licetnon femper in illo die detineatur (hoc namqve fieri nul­

la ratione poreft) evagatio ejus fit qvam poteft fieri minima, &

talis qvidem ut fponte iterum ad eandem fedem redeat.

Verum iqvinodium cum fit irregulare five difforme, in an­

no civili negligatur, aflumaturqve medium iqvinodiium, q vod

& vero iqvinottio ultra 30 horas vix unqvam abefie poteft; eiqve dies attribuenda qvi videbitur fcopo convenientifsima; Nam hoc liberi Reip. liberum eft.

Annus porro civilis vel perdiesintegros definiendus eft, vel per dies cum fragmentis diei: in priori ratione,anni ab eodem di- cipunćło initiumfemper accipere licet; inaltera verd a diverfis tantummodo,modonamqvellmeridie, modo ab occafu Solis, modo h media nofte.modd^ Solis ortu, modo deniqucabaliqvo alio diei momento initium defumitur:

' Annus civilis pofteriori hac ratione definiri commode non B 4 po-

Z9.

It

ZZt

\

ttf Theoria Calendariorum

poteft.cum adufum populi feu vulgi (qvod eam anni per dies, horas, horarumqve fragmenta determinationem non percipit) inftitui debeat; prxterca anni determinatio, tam in initio, qvam in fine,in calendario non rećtedifponi pofset; cum calendaria dies poftulentintegros:adha?cneceaanniratioaccommodataeft,fivc idonea ad mercimonia, aliaqve civilia negocia peragenda, vel ad diesfeftoscolendos, Sacrafveceremonias rite obfervandas. De­

mum ea pro diverfa regionediverfa effet, cum pro diverfitate Me­

ridianorum diverfis horis,annorum ftatui deberent initia.

*4* Annusitaqve civilisutidem cum Aftronomico fit, non eft neceffariumjcum annus Aftronomicus non per folos dies.fed etiam per horas horarumqve fragmenta definiatur; fimiliter qvo- qveinitiumfemper adiverfis capiatdieipartibus, uti oftendunt initia annorum leqventium ex ephemeridibus Clarifsimi viri Io- annis Antonii Magini defumpta, & fecundum Gregorianam cor­

regionem deferipta.

Annus i?88.incipitDie2O. Martii. Hor.9. Min.49.1 Annus 158p.incipit Die 20. Martii. Hora 15. Min.36.1

Annusijpo. incipitDie2o.Martii.H0ra21Min.j1. circiterpoft Annus15Qi.incipitDie21.Martii.H0ra?. Min.28.1 Meridiem.

Annus 1592. incipit Die 20. Martii. Hora 9.Min 2?J

1J. Licet autem annus civilis non idem cum Aftronomicoeffe pofsit, ei tamen qvam proxime accedere debet, cum tam civilis li vulgo, qv)m Aftronomicus ab Aftronomis.ufurpenturadanni Solaris terminandam qvantitatem; itaqve annus civilis accom- modandusAftronomico,ut licet non raro horis aliquot differant, poft multa tamen fecula non reperiatur inter utrumqvenotabilis dierum differentia.

16. Praeteret cummotusSolisnon fitadhuc hodie omninoper- fpefius, uti nec aeqvinodtiorum; fi contingeret poft aliqvot fecula in motu reperiri defefium; ita civilis annus aptandus eft, ut is, de- fećłus illius non fit particeps; atqve in eo excellentia confiftet calendarii fi hoc modo perpetuum conftrui poffet.

»7* Congruetautem civilisannus cum Aftronomico velper in­

tercalationem unius diei poftaliqvotannos,qvi dies intercalaris oria

Pars Secunba. ' 17 oriatur ex omifiis horis earumqve fragmentis; vel per fubdućłio- nemuniusdiei, qvi oriturcx fuperadditis horis earumqve frag­

mentis.

Annus porro Aflronomicus verus cum difformis fit, uti anteit 2°’

ex Copernicotradidimusjideofiadanomaliam illam,anni civilis qvantitasfitaccommodanda, intercalatio difformitcr eft infti- tuenda, ita ut xqvali numero annorum aliqvando plures inferan­

tur dies, aliqvando pauciores, prout anni Aftronomici vera qvan- titasaugetur vel imminuitur.

Haic via civilem annum cum Aftronomico accommodandi, 2 9*

nullo modo videtur conveniens vulgo propter irregularitatem atqve inaqvabilitatem; idcoq; incerta qvoqve exiftit,hinc popu­

lus dubius perpetuo ac incertus futurus eflet,qvo anno intercala­

ris diesadhibendus, Neqveetiam dici poteft proponendam vul­

go tabulam intercalationis,annos continens in qvibus intercala­

tio fieri debeat; qvia inter Aftronomos excitaretur incendium dilcordiarum, fcditionumqve intolerabilium, cum qvilibet fil­

um calculum obtruderet, in hoc negociofeqvendum;qvando- qvidem hic illas tabulas, ille vero alias contenderet efic feqven- das.

una ergo & definita eligenda eft annimagnitudo, &fecun- jo, dum eam ratio invenienda, qva intercalatio inftituatur: ita nam- qve vulgo & rudi populo magis erit confultum.

Verum cum & in illa eligenda non modica pofsit efle inter - r<

'Aftronomos difeeptatio, cum aliiPtolcmaicam,alii Alphonfi- nam, alii deniqvc Albatcgnianam proponerent feqvendamjideo magnus fit delećłus, nec temere aliqvaaflumendaanni qvantitas,

Extremifaneanni, h. c.maximi & minimihuicnegocionon 31, ferviunt, qvia maximi anni nimisfepe,minimi vero nimis raro intercalationem exigunt. Accedit qvodmotuiSolisnonfemper, fedtum temporis folum rcfponderent, cum annus vel maximus vel minimus circumageretur.

Solusergoannusintcr maximum & minimum medius,cu- 33.

jufmodieft Alphonfinu^ad hoc munus aptus erit: qvia fi ve major aliqvo tempore annus fuerit deprchcnfus,five minor, qvam me-

C dius,

i8 T heori# Calendariorum

dius, parum a vero aberrare poterimus, fi pro magnitudine illius anni mcdiiintercalationem inftituamus, cum ncqvc nimis raro, neqve nimis faepe intercalatio adhibeatur, fcd media qvadam femper ratio fervetur: adeo ut ratio hxc intercalandi, feipfam emendetatqvc corrigat Nam qvando xqvo crebrius intercala­

tio faba eft uno tempore, compenfatur hic error alio tempore, qvo rarius adhibetur.

J4- Neqvealiudincommodum ex hac intercalationis ratione, fe­

cundum mediamanni magnitudinem inftituta feqvi poteft, qvi utanno maximo aliqvanto tardius quhm opus fit intercalemus, anno vero minimo citius: hoc autem non eft alicujus momenti incommodum in republica, qviaqvantitas intercalationis non

immutatur.

De Anno Lunari politico et de Lunationibus.

A

NnusI-unarispoliticus ex integris diebus conftare debet, ea namqve numeratio qvae per dies, horas, horarumq; frag­

menta i nftituitur, in Calendario qvod dies integros continere de­

bet, deferibi non poteft.-

5®’ Annus Lunaris civilis fivepoliticusduplexeft,communis, &

Embolifmicus.Communis eft Lunationum duodecim, Embo- lifmicus verbtredecimcivilescomprchendit Lunationes.

37* Communis comprehendit dies 354. aliqvando ( fedraro) tantum 355: prior plenus, alter cavus five deficiens vocari folet.

jS» Embolifmicuscomprehenditdiesp!erumqve384, interdum veroffed rarius) dies 383, & prior qvidem plenus, alter vero ca.

vus eodem modo dicitur.

3 9* Lunatio fi ve m enfisLunaris civil is continet modo d ies 30, mo­

do dies29. Etenim Aftronomica Lunatio comprehendit L)ics29.

& horas 12 (omifis horarum fragmentis de qvibus hoc loco ni­

hil )cum vei o horiin Calendario deferibinon pofsint, ideo Lu.

nationes alternatim debent tfle dierum 30 & 29. ita enim fit ut duodecim horas, qva?antecedenti Lunationi plus arqvo tribuun­

tur, infeqvens Lunatio auferat, duaqvcLunatior.es compleban­

tur

Pars Secunda. ij

tur dies $9 duodecim vero Lunationcscontineant dies 354. qvi annum Lunarem civilem conftituunt.

Hincpatetannum Lunarem communem dierum 354diftcrre 4°»

undecim diebus ab an no Solari communi dierum 365. Ex qvo ef­

ficitur, ut Novii unia infeqvcntisanni contingant plerumqvc un­

decim diebus prius qvam anni fuperioris; ita ut fi v g. Noviluni- umaliqvodfitdiezvalicujusmenfis hoc anno,idem anno in(e- qventi futurum fit dic i8cjufdem mcnfic; anno tertio diey.atqvc ita deinceps.

Theoria Calendariorum Pars Tertia, in qva de Anno Romano civili.

De Anno Romano ante Iulii Casa-

ris tempora.

A

B urbe condita ufqve ad ordinationem Iulii Cajfarisprimi Romanorum Imperatoris varia fuit annorum fupputando- rum ratio, fedduplex potifsimum ufitata, Romuli videlicet & . Num® Pom pilii, juxta q vas tempora notarifolebant, ex motu So­

lis Lunsqve inter 1 e aeqvato.

Romulus urbisconditor,primufqve RomanorumRex,anno- decem menfes attribuit, ex qvibus qvatuor fuerunt pleni, hoc eft 31 dierum, & fex cavi, hoc eiljo dierum; ita ut totus annus con­

fla retjO4diebus. Menfiumordo, nomina &qvantitas talia refe­

runtur.

1. Martius 31.

j. Aprilis 30.

3, Majus 31.

4. Iunius 30.

j.Qvinti!is3i.

1.

z.

6. Sextilis 30. Cenforinus.- Annum vertentem Roma Licinius qvidemMacer, &poftea Fene- 7.Septcmb.;o. fella, fatim ab imtio duodecim vienfium _ . fuiffefirlpferunt;Sed mag is ItinioGrac-

Co er.31. (hjuo & Fulvio & Varroni & Suetonio a Novcmb.to. aI^vecredcnd,!,n' qvi decem metifum v 1 5 ‘ putaverunt fuijfethorum qvatuor ma]o- ic.Decemb^o* res pleni, lateri fex cavtvocabantur.

C ^2, Duk

«r'

io Theoriae Calendariorvm

}• Duravit hic ratiotr.cnfii.m&'anni,perannosjS.qvotvide- licct Romulus ipfe regnavit, ut teftatur Aurelius Cafsiodorus.

Annibhicperfe.necadSolem.necadLunam habuitmenfes difpofitos.fed intercalatione 51 dierum admotum lunarem fuit redadusiveium illa intercalatio non convenit cum periodo Sola- Ti.idcdqve mcnles ab Epocha (ua recedere ncceflum fuit, unde bene Aldus Manutius Romulus bellćrumperitior, qvam afir orum, incerto ufus ejl anno: qvi dies c c c L x, in duodecim menjibus complexus, ut Licinius Macer, Feneflella, Plutarchus credidere^ vel c c c 1 v. in decem menjibus, uti Junio Gracchano, Fulvio, Varroni, Suetonio, Cenfirino, Macrobio, Solino pla­

cuit , qvibus ego ajjentior: neqve cum Luna rationibus congrueret, ut annus Gracorum, qvi dtes habuit c c c liv. qvem feqvutus eft Numa; neqve cum Solis cur fu, ut A Fgjptiorum annus, qvos C. Cajar pojlea imitatus, annum ex diebus ccclxv.cz qvadrante conftitutt.Ovidium qvtdemltbro 5. Fajlorum pojuijfe , annum Romulicum Luna decimo orbe terminatum, valde miror.

Nam fi itafuijjet: cur Kuma curam anni ad Luna curfum dirigendipojleafuf- cepijjet ? Macrobio igitur potius in hac re, qvam Ovidto credendunaqvumpra- fertim erraverit idem Ovidius,tn eo qvia Kumam a Pithagora dotium in eo­

dem libro tradit: in qvo Macrobius vidit acutius, qvi dixit Numam ante Tf- thagoramfuijfe: qvod Livius qvoqve fenfit, & in eofalfam aliorum opinionem coarguit. Infcitia Romuli necefitatem attulit intercalandi. Nam cum e jus an­

nus, ut dixi, neqve cum Sole,neqve cum Luna conveniret: nonnunqvam ufu veniebat, utjrigus anni ajlivit menjibus, dr contra calor hjemalibus incideret.

Qvod vitium ita corrigebant. Tantum dierum,fme ullo menfis nomine, patie­

bantur elabi, qvantum ad id anni tempus adduceret, qvo cah habitus mjlanti menji aptus inveniretur. Hoc Macrobius; qvi Macri etiam Licinii ad compro­

bandam Romuli intercalationem tejlimonio utitur.

Numa Pompilius Secundus Romanorum Rex,annum fecit duodecim menfium,qvidięsefficiebantj$5 exqvibusqvatuor re­

tinuerunt prifeumdierum numerum, aJexveiomenlibus, fub- tradidies finguli:demum duomenfesfuperadditi fimul conficie­

bant 57. dies. Mcnfium ordo, nomina, ftqvantitas, hoc modo fe habebant.

Ianu-

Pars Tertia. 21

1. Ianuarius *9 5. Majus 31 9. September 29.

2. Februarius 28 6. lunius 29 10. Oćiober 31*

j. Martius 7. Qvintilis 31 H. November 29- 4. Aprilis *9 8. Sextilis 29 12. December unde Cenforinus. Ad annum Romuli adjecit unum & qvinqvaginta dies, qvi qvia menfes duos non implerent, fex tllu cavis menfibus, dies funt jinguli detrafii, & ad eos additi, facliqve funt dies qvinqvaginta feptem: & ex his duomenfes Januarius undetriginta dierum, Februarius duodetriginta, atqve itaomr.esmenfespleni, & impari dierum numeroejfeceperunt, excepto Fe­

bruario,qvi filus cavus,& ob hoc ceteris infaujłior eft habitus, Aldus Ma- nutius. 'Pojl Romulum Kuma vel ingenio vel dottrinapraflantior,fluttuan- tem annum ita conjlituir.ut fwgulos Luna curfus fingulis menfibus imitaretur:

& qvia Luna annuus circuitus perficitur diebus c c c L i v: ideo Juum annum, ut Luna curfibus r effinderet, totidem dterum effecit. Sed idem mox Jludio imparis numeri diem unum addidit: ut ex impari numero. Ć1 annus conjłaret

& Jinguli etiam merfes: excepto Februario, qvo menfe Diis Manibus juflafil- yi voluit. 1 taqve dtminutionem Inferis, paremqve numerum convenire jndica.

vit. Calsiodorus.-N«„;4 Pompilius regnavit annis xl i. qvi duos menfes anno addidit, lanuarium & Februarium, cum ante hunc, x tantum menfes apudRomanosfutJfent, Macrobius qvoqve. Seqvitur lulius,qvicumje- tundum Romuli ordinationem, Martio anni tenente principium, Qvintilis a.

numero vocaretur: nihilominus tamen etiam pojlprapojitos a Kuma Januari­

um, ac Februarium retinuit nomen,cum non videretur jam qvintus ejfe fed fep- timus. &c.

Licetannus hic Pompilianus Motui Lunaeefietaccommoda- tus; Solis tamen motui non refpondebat, ideo ufusfuit Numa Pompilius menfe intercalario,qvi Plutarcho MsjxdVioj &' Mtj- wJVviof dicitur, Latinis vel/impliciter intercalaris, vel februarius intercalaris: Ideo autem anni fecundum Solis curfum interca­

lationem inflituit,ne Martius a principio veris multum dimove­

retur, autanni ab urbe condita incertis legibus numerarentur.

fiebatautem intercalatio non fingulis annis fed alternis. Itaqve cum Cicero inqvit Pridie Kal.intercalares intellcxi/Te x x 11i. Fcbru- arii diem (qvi proximus antecedit primum intercalaris menfis di­

em ) tradit Aldus Manutius»

C J

6.

Mcn-

21 Theoriae C alendariorvm

7* Menfis hic intercalaris infertus fuitFebruario poft diem x x 11T.

tindeMacrobiusiOWffli ante intcrcalationinienftsFebruarius deputatus eft:

qvoniam is ultimus annis erat. Qvod etia ipfum,deGrdcorum imitationefacie- bant. Nam & illi idt imo anni futmenft ,fuperfluos inferebant dies : ut refert Glaucippus, qvidefacris Athenienftumfcripfit Verum unare a Gratis differe­

bant. Nam illi confedo ultimo wenfc-, Romani non confecto Februario, fedpoft vige fimum & tertium diem mtercalebant •,Terminalibus fctlicet jam peradis.

Deinde reliqvos Februarii menfis dies, qvi erant qvinqve poft intercalationem fub']ungebanf, credo veteri religionis fua more: ut Februarium omnino Marti­

us ftq veretur.

*’■ Menfis intercalaris initio Temper fuit alternatim viginti duo­

rum & viginti trium dierum,Qvare Macrobius: Qvum ergo Ro­

mani ex hac diftributione Pompilii ad Luna curfum .ftcut Grac i, annum pro, prium computarent:neceffarib d? intercalarem menfem inftituerunt more Gra­

torum. Nam& Gractqvum animadverterent, temere fetrecentis qvinqva.

gintaqvatuordiebusordtnaffeannum:qvonidapparet deSohscurfu qvi trecen­

tis fexaginta qvtnq} diebus cr qvadrante Zodiacum cotificit,deeffe anno fuo un­

decim diesdy qvadrantem: intercalaresftatutaratione commenti fimf.itatlt

•davo qvo^j anno xc dies,ex qvibus tres menfes trteenum dierum compofiie- runt, intercalarent. Id Graci1,fecerunt qvoniamerat operofum atqvediffeile, omnibus annis decem dies & qvadrante intercalare 1 taq, maluerunt hunc nu­

merum odiesmu!tiplicare-,dr xc,dtes(qvtnafcunturfiqvadrans cudiebus un­

decim odiescomponaturjinftrerejntresmerfes dtftribuendos.it poft pauca.

Hunc ergo ordinem,Romanis qvoq? imitari placuit,fed fiuftra-.qvippefugit eos, diemununftftcutifupra monuimus)additum afeadGracum numerum in hono­

rem imparis numeri Fare per octennii, convenire numerus atep. ordo non pote- rat: fed nondum hoc errore comperto ,per odo annos, nonaginta qvaft /«per­

fundendos Gratorum exemplo computabant dies: alterni/qve annis binos df vicenos, alternis ternos vicenofqve intercalares expenfabant, intercalationi­

bus qvatuor. Sed od avo qvoqve anno intercalatores odo affluebant dies ex ful­

gidis, qvibus vertentis anni numerum apud Romanos fuper Gratum abundaffb )am diximus. Sic qvoqve AldusManutius. uno igitur die annum Grato­

rum,annus Nume fuperabat. ideo qvum alternis annis,modo dies viginti duos, modo viginti tres, qvifunt annis odo, dies x c. inter diem yigefimum tertium

&

Pars Tertia.

vigefimum qvartum Februarii Numa intercalaret: ut undecim iHos dies (fi qvadrantem, qvibus annuo Solis cur fu, annuus Luno curfus inferior eft, repre­

henderet , ratio non congruebat Nam e jus intercalatio Crxcorum qvidem m- ,qvi fi ipftottavo qvoqve anno dies intercalabant nonaginta, reftonde- bat. Sed unus ille dies mamo additus efficiebat, ut octo annis octo dies abun­

darent, fi Solis curfum pratcrirent.

eam poflea minuerunt: Nimirum Tertio qvoqveodennio ( ut inqvit Macrobi us) ita intercalandos diffienfabant dies: ut non nonaginta, fedfexa- ginta fex intercalarent, compenfatts vigintiqvatuor diebus pro illis qvi per to­

tidem annos fupra Gracorum numerum creverant. Qvis porro hujus cor­

rectionis fuerit author non conflat omnino; Ego Numa hoc potius tribuertm, i n q v i t A1 d us M a n u ti u s, qvum prafertim fi annos x L 11 ireg.

naverit ut errorem fiioffiacio temporis facile poffiet intelligere: fi ingenere ob- firvationis, qvi jam annum ad Luna rationem ordinaffiet, ver fari fiohtus ef­

fiet.

Appellatio vero dierum illorum intercalarium fecundum r<j.

Aldum Manutium fuit todis. Primus Kalendxintercalares:alterqvarto nonas intercalares: ( N ani qv at uor tantum non fex nona in menfibtis erant in­

tercalaribus: ut ma jor effiet Kalendarttmnumcrus.qvamreliqvorum dierum:

qvod in ordinariis qvoqve menfibus fervatum eft') tertius .tertio nonas interca­

lares: fi deinceps tifqve ad menfis intercalaris tdus, id eft ad diem intercala­

rem xnr. Deinde verbfinguhs diebus nominabantur Kalenda Martii. Nam primus dies poft tdus intercalares dicebatur, ft dies x x 11, intercalabantur, x v. Kai. Martias ,fubdudis in hac ratione qvinqvepoftremis Februarii die­

bus, qvi fervebanturpoft intercalares. Eodemqve modo reliqvi dies, intercala- res, fi qvinqvepradidt dies Februarii a Kalendis Maniis nomen accipiebant, diminuto numero,ufqve ad Kalendas Maittas. Sin autem diesxxi 1i. inter­

calabantur: tunc primus dies poft tdus intercalares dicebatur xvt.kal Mar­

itat: alter x v: tertius xtv.fi fic deinceps.

Calendarium hoc Pompilianum hoc modo cx Lunari per in- i1, tercalationem ad Solare revocatum.duravit ufqve ad luliumCae.

farcm.h. e fere fcptingentis annis:ad qvam ordinationem Pompi­

lianam revocata funt omnia fcfla veterum Romanorum.

Cura intercalationis interim rclićla fuit Sacerdotibus five iz- Pon-

24 Theoria Calendariorum.

Pontificibus,qvi hanc intercalationem depravarunt,aliqvando ob odium,aliqvando obgratiam,qvo qvis magiftratu citiusabiret,

diutiulve fungeretur, vel aliis de caulis,uti fatis bene probat Aldus Manutius. Veriimhacpofiea ratio, ut Cicero docet libro 2 dc LL& Matrcb.

Itb. / Saturn.parum diligenter a Sacerdotibus obfervata (horum enim erat in­

tercalandi cura ) vel qvia prorfies omnem fiiperfiitione aliqva intercalationem omitterent: vel qvia dies interdum aliqvot.ut publicanis aluffygratificarentur, adderenf,majorem perturbationis occafioneprabuit. Arbitratu autem fuo Pon­

tifices prater infiitutumłJuwe intercalare confvevijfe,fatis plane docent Epijlo- la Ciceronis, fecunda libri feptimi ad Marium, & ad Atticum tres, nona, de­

cima tertia & ultima libri qvtnti, & epifiola Calli Itb. 8. ut Macrobii, Cenfo- rini,aliorumtefiimoniapratcrmittam. & poftpauca. Sed ut ar.nus cum So­

lis curfuinciperet, qvi ufqveeoprogrejfus erat, Sacerdotum vel incuria, vel fiaude-,ut aqvtnoiliumqvodejfe debebat ad Graeam A Egpptiamqverationem die Martii x x v vel x x v 1. incideret in diem Maji xv 11. ut ex epifi. is.lib»

10. ad Atticum intelligitur.

De anno Iviiano.

1$. TUliusCaefarcum opera Mathematicorum inftitutus,dediciflet,

£ anno Lunari deetfe decem dies &qvadrantem dici, qvo minus periodo Solari refponderet, decem dies intrufit in menfes Luna­

res , ita utex mentibus Lunaribus efficeret Solares ,fimulcom- pledentes dies trecentos fexaginta qvinqve, Merccdonium qvo- qvecum omnibus veterum intercalationibusfuftulit, novumqvc modum intercalandi invenit, ut fcilicet pro qvadrante diei, qvi mentibus Solaribusdeerat.qvartoqvoqveanno dies intercalaris infereretur; ita ut tribus annis continui numerarentur dies 36$.

qvartus autem qvitqve haberet 366. dies. De hoc anno luliano ita Macrobius. Hoc modo Iulitts Ctfar decem dies obfervattont veteri fuperad jecit, ut annum trecenti &jexaginta qvinqve dies ,qvibus Sollufirat zodia­

cum, efficerent. Et ne qvadrans deejfet-‘fiatuit ut qvarto qvoqve anno, Sacer­

dotes qvtcurabant,menfibus ac diebus unum intercalarent diem, eofcilicet menfe ac loco, qvo etiam apud veteres tntercalabatur ,tdefi ante qvinqve ulti­

mos Februarii inenfisdies; idqvebtjfextumcenfint nominandum. Cenfori.

nus.