• Nie Znaleziono Wyników

Zur ßbroitiK vou C ipine.1)

W dokumencie Oberschlesien, 1903, Jg. 2, H. 6 (Stron 41-49)

H ach I>anbfd?riftlid)en Q u e lle n bearbeitet.

D on

3

- K i e g e t irt £ tp tn e .

I. ( S r u n b l e g e n b e Ü b e r f i e l , bem H a m e n £ ip in e verftebt m a n

bie a lte K o lo n ie Cipine, D a v ib s lfü tte ,

bie S ile fia h ü tte n I — I V u n b b a s ID a ljw e tf,

4 . alle neueren ID o h n h ä u fe r um: bie a d {— 3 g e n a n n te n © rtste ile , 5. bie K o lo n ie © f e n b a h n ,

6 . bie K o lo n ie H e w K o p a n in a , welche beibe e b e m a ls te ils 511111 <0uts=

b q ir f , te ils ju r n © em einbebe5ir f © hcopacgow gehörten,

7. bie K o lo n ie p i a s n i f i , ebebem te ils 511m <Sutsbe5ir f, te ils 51m politischen

© e m ein b e (£hE0Pac50tD u n b (C h arlo tten b o f gehörig.

D ie Ü b erlie fe ru n g erjäl?!! ü b e r bie (E ntftehung bes O r t s n a m e n s folgenbes:

f l n ber S telle, roo j e | t bie Habe« u n b ID a fc h a n fia lt (b. i. bie frühere bfü tten fn ap p fch afts-S ch u le) fidh befinbet, ftan b ein I D irtfd )a fts u o rm e rf 5u m K itte rg u t C h r o p a ^ o r o gehörig, b a s a n ben B a n b eines bebeutenben ID a lb e s a n bie äußerften ^ e lb m a r fg re r ^ e n geftellt w a r . D iefes D o rro e rf beftanb a u s einem ID o h n h a u fe , 5w ei S cheuern u n b ein em S ta lle u n b w ü rb e u o n einem D o g te b ew o h n t, ber „ £ i p i n a zz h ^ 0 .

D etfelbe w a r viele 3 ^ b r e b e t ein 5tge B e w o h n e r bes e in fa m gelegenen D o rw e rfs , u n b nach ih m bilbete fid? ber H a r n e besfelben im H o K s m u n b e a u s . D er H a r n e ber (D rtfd?aft w irb u r fu n b lid ) b a s erfte IT ta l im 3 a fyte

1802 g e n a n n t.

3 n bem g e n a n n te n 3 a t?re verkaufte a m 2 % H o v e m b e r f 8 0 2 K a r l von lü o v r f d i a n ben p r in g e n (ß eo rg K a r l, C a n b g ta fe n v o n peffen, b a s K itte rg u t O h t o p a q o w m it bem P o rw e r f e „ C ip in e ".

*) D a s 3 a hr 1903 iß fü r £ipine, bem bebeutenbften g in ?l)ü tten o rie D eutfdjlanbs m it i ? o o o (Einmolinetn, in ßroetfadjer m erfm iirbig, einm al begeht bie „SdjleftfĄe O ftiem tSefellfdjaft fü r B e rg b an unb g in ftjiitten b c trie b ", melcbe in Sipine ihren S it; f;at unb näcfjft ben (Siefdje’fdjen (Erben bie angefefyenftc unb m ädjtigfte (SemerFfcfyaft ®ber=

fdjlefiens ift, am 28. Septem ber er. tljr 50 jäh rig es 3 u b iiä u m unb ju m a n b ern finb am f6. Dezember er. 25 3 a t;r e » ergangen, bajj burd; flllerhödjften (Erlaß bie B ilb u n g ber (ßemeinbe „ £ ip in e " genehm igt m ürbe.

4(2

3 - S i e g e r ,

^eft fteff es, b a f b is 5 u m J a h r e ( 8 ( 9 a u f er bem B o rm e rfsh o fe fein e a n bereu ID ot^ngebäube ejiftierien. 3 n biefent J a h r e n ä m lic h m ürbe n o n ben (Georg d o u ©iefcije’fcfjen (Erben meftlich bes D o rfes E b ro p a c jo m a u f K o h le n gem utet, bie B l u t u n g m ürbe a m (7 . H o u e m b e r ( 8 2 3 eingelegt.

D a r a u s ift bie „ K ö n ig S a u l * E r u b e " fyervorgegangen, melcfje a m 16. ^ e b r u a r (8 2 5 beließen m ürbe.

D ie K ö n ig S a u b E r u b e ift m ith in b a s erfte gew erbliche E ta b ü ffe m e n t in E ipine. freute liegt fie lä n g ft in g riffe n , n u r ein K einer Schladen«

h ä u fe n bezeichnet roeftlich ber K r o n p r in je n f tr a f e in bet B abie ber B olfs«

fchule I I ih re Sage. D er (G rubenbetrieb felbft m a r ä u f e rft p r im itin ; fie b e f a f fein e ITEafchinen, fo n b e m bie K o h le m ü rb e burch ITtenfchenhänbe u e rm itte lft K ü b e ln 5U (Tage gebracht. S a l b h alle m a n m it ID affer zu fä m p fe n , utib b a m a n fich ein D a m p fg ö p e l zu r ^ ö r b e ru n g u n b IBaffer«

h a ltu n g m ie bie n a h e n im S ch m a rz m alb e gelegenen K o h le n g ru b e n , j a u f l a u n b B elotnfegen, nicht leiften form te, ftellte m a n . bie ^ ö rb e ru n g im J a h r e (8 3 1 gänzlich ein. E in ig e J a h r e fp ä te r b eg a n n m a n m ieber bam it, felbft im J a h r e ( 8 4 0 förberte m a n nicht m e h r a l s 5 0 0 (Tonnen. 3 n ben 5 0 — 6 0 ig e r J a h r e n e rla n g te fie in b e s ziem liche B e b eu tu n g .

D iefe (G rube m achte bie H e ra n z ie h u n g n o n B e rg le u te n notm enbig, u n b m it H ilfe ber (Geroerffchaft en tftan b en u m b a s B o r m e rf E ip in e etm a im J a h r e 18 2 0 — 2 2 f i e b e n ID o h n h ä u fe r, zu benen bie b a m a lig e E u ts«

Herrfcfjaft no n E h i'o p aczo m ( B ta p im il ia n J o f e p h n o n B a y e rn 1 8 0 6 — (827) bie S a u p l ä f e u n b zu jebem 5 — 6 ZTIorgen B c fe rla n b in E rb p a c h t gab.

f l l s im J a h r e ( 8 2 3 bie ^Jin fp re ife a u fe ro rb e n tlic h fliegen, f a m ber B e rg b a u in u n b u m S ch arle y m e h r a l s je z u n o r in A u fn a h m e . 3 U ben bei S c h a rle y beftehenben a lte n J i n f h ü t t e n „ K o n f o r b i a " u n b „ S ig is m u n b "

f a m e n b a lb eine gange B ei he n eu e r g i n f h ü t t e n h in 5u - D a m a l s brauchte m a n a b e r

zur

H erileU ung bes g t n f e s

4

b is

5

m a l m e h r K ohle a l s heute. D e s h a lb m ü rb e ber K o h le n b e z u g f ü r S c h a rle y feljr erfchroert.

D a h e r l i e f m a n bie g i n f h ü t t e n in S c h a rle y zum (Teil eingehen u n b legte neue J i n f h ü t t e n bei ben in ber B ä h e ber K ro n p rin z e n ftr a fe gelegenen K o h le n g ru b e n a n .

D er erm ä h n te K m fta n b n e r a n la f te bie E e m e rffc h a ft ber n o n Eiefche«

fd)en E rb e n zu m B a u einer J i n f h ü t t e , roelche un ro eit ber K ö n ig Saul«

E r u b e a u f E h ro p a c z o m e r E r u n b ( 8 2 3 — 2 4 u n te r ber B e n e n n u n g „D anibs«

h ü tte " in B e trie b g efeft m ürbe.

D ie D a u ib s h ü tte a n ber heutigen B e u th e n e r S tra fe n « u n b ber ver«

lu n g e rte n S c fu lftra fe n e c fe gelegen, ift fü r bie E n tro ic fe lu n g v o n E ip in e grunb«

legenb geroefen. H eute ift nichts m e h r n o n i h r zu fehen. D a s B e rfa h re n ber g tn f g e m tn n u n g m a r einfach uttb gefcfjah m ittelft ber geroöhnliihen

g u r C fjto n if »cn S ipine. 4 ( 5

D eftillier-D oppelöfen.1) ( 8 4 0 befd jäftig te fie 4 9 A rb e ite r, roeld?e (3 5 Seelen vorroiefen; m a n erzeugte ( ( 0 0 0 R e n tn e r K oßjittE, Öen R e n tn e r f ü r (8 ZTtE, (8 6 0 h a tte fte (5 D oppelöfen, 4 ^ a m t lie n ^ ä ü f e r m it 3 9 Z D otpiungen fü r B e am te u n b A rb e ite r. 3 n Öen lebten 3 a l f r e n ih re s B efteljens m a r Schiebt«

meifter £ 0 b e r a lle in ig e r B e trie b s b e a m te r ber ffiitte.

ZTtit K o h le n rouröe öie D arnösfyütte n o n öer K ö n ig S a u l« (8 ru b e v e r­

femen. D er ZDeg, roelcßer v o n öer bfütte nad? öer (ß ru b e führte, ift öie heutige S ch u lftraß e , u n ö a u f öem eh e m a lig e n S d fla d e n h a lö e n p la ß e öer D a v iö s h ü tte fte^en h ^ ^ k öie beiöen im p o fa n te n P o lE sfd ju lg e b ä u b e Z tr. ( unö 3. A l s öie K ö n ig S a u b tS r u b e m it ZDaffer ju Eäm pfen Ejatte, bejog öie D a v iö s h ü tte öie K o h le fo g a r a u s K ö n ig s fjü tte u n ö (£intrad}t£jütte.

D ie K ö n ig S a u l= (5 ru b e u n ö öie D a v iö s h ü tte m achten es, ö a ß fcßon im 3 a£ jre ( 8 2 4 — 2 6 w eitere (5 (E rb jin sh a u sle rfte lle n , in geraö er £ in ie a m ID ege v o n öer D a v iö s h ü tte roeftlid) gegen ö a s P o rro erE ju , entftanöen. 3 n öiefe 3 a t?re f ä llt au d ) öer B a u öer fü r öie gefam te (E n tro id elu itg öer ober«

fdjlefifdjen 3 n ö u ftrie fo w ichtigen K ro n p rin ^ e u ftra ß e v o n © le iro iß nach K ö n ig sh ü tte u n te r öer A u ffic ß t öes © b e r« B au = 3 n fp e E to rs £ e ß n ta n n a u f öer K ö n ig sh ü tte . ^ ü r £ ip in e rouröe öie S tr a ß e geraöe^u j u r C ebeusaöer.

D er Z D irtfd)aftst)of £ ip in e g in g n u n m e h r ein u n ö öie K o lo n ie £ ip in e m ochte ( ( 0 Seelen e n th alten . 3 n u n m itte lb a re r A ä ß e öer K o lo n ie , füölid? öerfelben, rouröen a m 2. D ezem ber ( 8 2 6 öie „ Q u in to fo ro " « , a m 30. J a n u a r (8 2 7 öie „ZltathHöe"-- u n ö a m 8. A p r i l (8 3 5 öie „ ^ r a n y «K ohlengrube belieben.

D ie tD idjtigE eit g e n a n n te r (S tu b e n , welche reidfe A u s b e u te lieferten, m acßten es ferner, ö a ß fü ö lid i öer K ro n p rin ^ e n ftra ß e v o m (S rafen R e n d e l ( 8 4 ? eine f^iiiE hütte u n te r öem K a m e n „ K o n f ta n tia " m it 2 0 © fe tt erb a u t rouröe. D a s B itte rg u t C h ro p a c jo ro ro a r n ä n tlid ) öurch P e r t r a g v o m 2. ^ e b r u a r ( 8 2 6 a u f C a ja r u s R e n d e l v o n D o n n e r s m a r d übergegangen, unö öiefer ro a r (E ig en tü m er öer „ZTtatljtlöe"«, Q u in to fo ro " « u n ö j u r ^ ä lf te öer „ K ö n ig S a u l" « un ö öer ,,^ r a n ;« © r u b e " . ZZeben öer „ K o n f ta n tia h ü tte "

e rb au te (S ra f £ a j a r u s R e n d e l eine ; w eite m it 2 0 © fett u n ö n a n n te fie

„ © a b o r h ü tte " . ZTtit Öen bjiitten ju g le id j rouröen f ü r öie A rb e ite r einige ID o h n u ttg e n e rb a u t, u n ö es ö a tie rt öie ID icbtigEeit öes © r t e s in öer ^inE«

p roöuE tion a u s öiefer g e i t . 3 n Öen f a ß t e n ( 8 4 7 — 5 4 Eann öie Seelen«

ja ljl nach ZTiaßgabe öer v o th a n ö e tte n ID o h n u n g e n tv o ß l a u f 5 0 0 an«

gefd;lagen roeröen; (8 5 5 in ö es b etru g fie fdjon ( ( 5 ( .

’) B te befte gem einfaßltdje D arftetlung ber Z tot^inbgerom nung, flb ro fien ber 231enbe, D arfteitnng ber 5d)m efelfäure, D eftittation in ITiuffelöfen, © cftaltnng ber (b fen , £fer=

ftettung ber ITtuffeln u. f. ro. ftnbet ber £efer in K o s m a n n , ©berfcf;tefteu, fein £anb u n b ,fe in e 3 n b u ftrie S . tg s , ff. <£s m äre m it ^ re u b en ;u begrüßen, m enn ein d a d p m an n biefes W e rt geitgemäß bearbeiten unb fo roieber in bett B u d jtjan b el bringen mürbe.

3 - B i e t e r ,

D ie g rö ß te ^ u ß l öer A rb e ite r [teilten ftd) a u s Öen n ä ß e n D ö rfern 6er U m gegenö. D er 5 U5U9 w ü rb e n u n n o n 3 a ^ r 5U 3 a f?r beöeutenöer unö erreichte [ 8 5 7 Öen b jö ß e p u n ft. 3 n öiefent 3 a ß re e r w a rb öie „Scßlefifcße A ftiengefellfcßaft f ü r B e rg b a u u n ö ^ in f ß ü tte n b e tr ie b " öie £ ip in e r &xn&

ßü tten u n ö K o h le n g ru b e n n o n öem © r a fe n R e n d e l burdß K a u f u n ö n a ß m aucß in £ ip in e iß re n D e rw a ltu n g s fiß . [ 8 5 7 b a u te öie © efellfcßaft 4, ferner [ 8 6 0 u n ö [ 8 6 [ nocß 3 ^ i n f ß ü t t e n m it je 2 0 (Öfen u n ö ein ^ i n f w a l j w e r ! un ö n a n n te fo w o ß l öiefe w ie öie e rfa u fte n ,,© a b o r= K o n fta n tia ß ü tte n /z,

„ S i l e f i a ß ü 1 1 e n /z. D ie © efellfcßaft e rw a rb enölicß öurcß © a u fd j aucß öie „ D a u ib s ß ü tte " u n ö ift b is ßeute A lle in b e fiß e rin öer £ ip in e r K iefenw erfe geblieben.

(B Iei% ettig m it öer (E rw eiteru n g öes f)ü tte n e ta b liffe m e n ts ß a t öie geöacßte © efellfcßaft [8 5 7 öie K o lo n ie P i a s n i f i u n ö S ile fia m it [7 u n ö [ [ m a ffiu e n I D o ß n ß ä u fe tn angelegt, w o n o n 2 5 f ü r A rb e ite rfa m ilie n b e ftim m t w u rö e n . S p ä te r folgten w eitere B a u te n a n A rb eiter« u n ö B eam ten«

ß ä u fe rn u n ö [8 6 3 rnuröe öie K o lo n ie „ E i f e n b a ß n " u n ö „ H e w K o p a n in a "

m it [2 u n ö [ 0 A rb e ite rm o ß n ß ä u fe rn gegrünöet. D ie B e u ö lfe ru n g ftieg rafcß u n ö [ 8 6 Ą w ies £ ip in e b ereits Ą262 S eelen, 9 0 6 I )a u s ß a ltu n g e n , [ 2 9 Z D oßnßäufer, 5 6 S tä lle , S cß eu n en u n ö S cß u p p en u n ö 25 gewerblicße

© e b ä u b e auf.

D ie (D rtfcßaft erßielt a m [. 3 u n i [ 8 6 0 eigene p o lig e iu e rw a ltu n g , [ 8 6 [ eine K n a p p fcß a ftsfc ß u le m it 5 £ e ß rfrä fte n , a m 3. 3 U^ [ 8 7 [ eine befonöere fatßolifcße K ircße u n ö a m [ 6. D ezem ber [8 7 8 eigene © e m e in b e u e rw a ltu n g .

I I . B e g r ü n ö u n g e i n e r b e f o n ö e r e n P o l i j e i n e r w a l t u n g i n £ i p i n e .

A m 30. [ 2 . [ 8 5 8 bittet öer © rts f c ß u ^ e l ü a n j u r a a u s C ß ro p a c jo w ö a s K ö n ig licß e E a n ö r a ts a m t in B e u tß e n u m A u fte ilu n g öes Iß ä u s le rs unö S cßm ieöem eifters D o m in if P a n n e f a l s ^weiten © e ric ß ts m a n n in £ ip in e.

A m [ [ . [. [8 5 9 fenöet öer K ö n ig !. £ a n ö r a t u o n © i f c ß o w i ß urfcßriftlicß öiefe (E ingabe a n öie P o lije iu e r w a lt u n g in S cß w ien to cß lo w iß (weil (E ß ro p a q o w ; u r P o lije iu e r w a lt u n g S cß w ien to cß lo w iß geßörte) ju r Ä u ß e r u n g ü b er öie C ß u a ltfifatio n öes in P o r f c ß la g g e b r a u te n P a n n e f . A m 6. 3. [ 8 5 9 . 3 n öer erfolgten B ü c fä u ß e ru n g v e r w a ß rt ficß öer D o m in ia b P o !i;e iu e rw a lte r © b e lg a a u s S cß w ien to cß lo w iß energifeß gegen öie P r ä f e n ta t io n öes p. P a n n e f burcß Öen S c ß u lje n ; öiefes Kecßt fteße a lle in öer © u ts ß e rrfc ß a ft r>on S cß w ie n to c ß lo w iß 311. D er S c ß u ^ e ßabe ßöcßftens lü ü n f c ß e u n ö D o rfcß läg e in öiefer B e sie ß u n g 5u r K e n n tn is öer © u ts ß e rrfc ß a ft 5U b rin g en . (Ein ö ritte r © e r i ß t s m a n n (o b w o ß l I D a n ju r a erft Öen jw eiten b ea n trag te ) ift f ü r £ i p i n e u n n ö tig .

5)11 r d ß ro tiif eon Etpirte.

A m ( ( . 3. (8 5 9 f ü ß r t der E a n d r a t in feiner (E rw id e ru n g a u s , d a ß fteß der S c ß u ß e Z D a n ju ra feiner A n m a ß u n g fcßuldig gem aeßt ß ätte, fo ndern n o n iß m felbft (dem C a n d ra t) ß ie rju u e r a n la ß t w o rd en w äre.

E r felbft fei d a fü r, d a ß in £ ip tn e noeß ein p o l i j e i m a n n angeftellt w erden m ü ß te.

S cßon a m 9 . 3 u l ! (8 5 9 , einem S o n n a b e n d e , erfolgte ein g ro ß er A rb e ite ra u ffta n d , der die g a n je U m gegend in A n g ft u n d Scßrecfen verfeßte. Z ltiiitä r m u ß te einfeßreiten. Z xunm eßr w ird die E rn e n n u n g eines neuen © e rie ß ts m a n n e s gan% fallen gelaffen u n d d a f ü r die A n»

ftellung eines befonderen P o f ije iu e r w a lte r s u n d eines p o lije ife rg e a n te n i n s A u g e g efaßt.

A m (3. 7. ( 8 5 9 m aeßt der K a n d ra t der © e n e ra ld ire ftio n der S ile fia ß ü tte n u n d den B e p rä fe n ta n te n der © e o rg u o n © iefcße’fcßen E rb e n den B or«

feßlag, im 3ntereffe der © ew erffeßaften einen p o lß e iv e r w a lte r m it ĄOO B e ic ß sta le rn u n d einen p o lije ife rg e a n te n m it ( 5 0 B eicßtalern an ju ftetlen u n d ißnert freie Z D o ß n u n g u n d B e fle id u n g 3U g ew äß ren , d a m it A rb e ite ru n ru ß e n a n C oßntagen, w ie folcße a m 9- 3 u l i vor«

g efo m m en find, verm ieden w erden. 3 n der B e g rü n d u n g w erden die Silefia« u n d (Z D ilß e lm in e ß ^ in fß ü tte n bedeutende u n d u m fan g reieß e E ta b liffe m e n ts g e n a n n t, die o ßne eine befondere p o lije ia u ffie ß t nießt befteßen fö n n te n . A u ß e rd e m w ird a u s g e fü ß rt, d a ß der in der Zxäße der p ü tte n fcß w u n g v o ll betriebene A u s f c ß a n f geiftiger © e trä n f e dureß eine genügend ausgeb ild ete, befonnene u n d energif<ße £ o f a lp o lß e l ftrenger in A ufficßt g en o m m e n w erden m ü ß te, u m die öfonom ifeßen 3 ntereffen der © ew erffeß aften w ie d a s der A e r w a ltu n g 3U feßüßen u n d 3U fördern, die A rb e ite r m ä ß ig u n d w irtfcßaftlicß 3U m aeßen u n d 511 v e rß in d e rn , d a ß p u n d e r te v o n A rb e ite rn fieß dureß über«

m ä ß ig e n B r a n n tw e in g e n u ß in eine S tim m u n g verfeßen, die w ie d a s roße E le m e n t jeder ^effel fieß entließt. ZZaeß S ießerftellung der D o tie ru n g der beiden B e a m te n w ill er (der £ a n d r a t) beim © u ts ß e r r n erw irfe n , d a ß derfelbe u n g e f ä u m t einen P o lß e iv e r w a lte r anftelle, den neuen B e jir f a b g re n ;e u n d die B efugniffe der B e a m te n regele.

A m f5 . 7. (8 5 ß . p ü tte n m e ifte r £ o b e r = D a v id s ß ü tte te ilt der Scßlefiftßen A ftiengefellfcßaft m it, d a ß der S c ß ü re r B T a rtin S o f n a g eä u ß e rt ß ä tte :

„ 3 n 5 ID ocßen w ird es noeß feß lim m er ßergeßen. W e n n w ieder ZTTilitär erfeßeint, w erden w ir m it iß m feßon fe rtig w e rd e n /' D iefes S cßreiben g e la n g t a n den £ a n d r a t, weldßer

a m ( 6 .7 . (8 5 9 v e rfü g t: D er p o lije if o m m if f a r iu s v o n ZTTeyer«Zceudecf ßabe fieß naeß den S ile fia ß ü tte n ju begeben, die A rb e ite r in fo rg fa m e A uf«

fießt 5U n eß m en u n d den £ a n d r a t in fteter K e n n tn is der S tim m u n g

4 ( 6 3 - S i e g e r ,

5U erh a lten , Dort ZHeyer Ijabe fidj felbft ju überzeugen, ob eine beftänbige P o lize iw ac h e a u f S ile fia n o tw e n b ig fei; v o n W e y e r begibt fieß nach £ ip in e .

A m (9- ( 8 5 9 berichtet er bem £ a n b r a t, b a ß bie S t im m u n g ber A rb e ite r a u f ben b jü tten eine b eruhigenbe w äre, b a ß ber ^ in f m e if te r S a n b fü ljle r, ber fid? gegen bie -A rbeiter ber bekannten ilt a r f e n m a n i p u l a t i o n bebiente (burd) letztere w ü rb e n bie A rb e ite r — a lle rb in g s m it ih r e r (E in w illig u n g

— in ih re m (E inkom m en bebeutenb verfürzt), entlaffen w o rb en w ä re unb auch ber A u fw ie g le r S o f n a fo fo rt entlaffen w o rb e n fei. ^ ü r bie nädjfte

£ o h n u n g fönrte jebod) eine polizeiliche Ü b e rw a c h u n g nicht fh a b e n . A m 2 0 . 7. f 8 5 9 fp rid )t © e ite ra lb ire fto r S d ) m i e b e r n a m e n s ber S djlefifdjen

A ftiengefellfchaft bem £ a n b r a t ben tiefgefühlteften D a n ! a u s f ü r bie fd)itelle u n b w ir ffa m e Ejtlfe bei ben A rb e ite ru n ru h e n u n b ftim m t bem D o rfd jla g e bei, eine £ o fa lp o liz e i f ü r £ ip in e einzurichten, auch w ill er bie H öften h ie tf ü r ü b ern e h m en . D ie © e o rg n o n ® iefd)e’fchen E rb e n finb gegen E in ric h tu n g einer befonberen p o liz e iu e r w a ltu n g in £ ip in e (Schreiben u o m 2 9 . f f. 1859).

A m 23. 7. f 8 5 9 fra g t ber £ a n b r a t bei bem © e n e r a lb e v o llm ä h tig te n B e g ie ru n g s ra t x-frey=Üeubecf a n , ob bie © u t s h e r r f h a f t geneigt w äre, bie A n fte tiu n g eines p o liz e iv e rw a lte rs u n b eines P o liz e ife rg e a n te n für

£ ip in e zu g enehm igen, bie beibe n o n ber S d )Ie fifh e n A ftiengefellfchaft h o n o rie rt w ü rb e n . E in e m ü n b lich e A u s f p ra d je w ä re ih m (bem £ a n b ra t) a m 25. 7. f ü r biefen g w e e f e r w ü n f h t . D ie g u f a m m e n f u n f t finbet, w eil ber £ a n b r a t 5 E a g e verreifen m u ß , in b e s in ben erften E a g e n bes A u g u ft ftatt. D ie A e rh a n b lu ttg e n w erben babei n u r m ünblich gepflogen: © egen B ezug ber E m o lu m e n te ift bie © u ts h e r r f h u f t zur A u fte ilu n g ber beiben p o liz e ib e a m te n bereit.

A m 2 . 8 . f 8 5 9 v erfü g t ber £ a n b r a t, b a ß 5 berittene © e n s b a rtü e n unb P o liz e if o m m if fa r v o n W e y e r in ber B ä ß e ber Silefia* (unb W ilhelm inę«) J ü t t e n zu p a tro u llie re n h ä tte n .

A m 8 . 8 . 18 5 9 te ilt © e n e ra lb ire fto r ^ re y ber S h l e f i f h e n A ftiengefellfchaft bie B e b in g u n g e n m it: bie © u ts h e rrfe ß u ft S h w i e n t o h l o w i ß ift bereit, gegen © e w ä h ^ u n g v o n jä h rlic h 5 5 0 B e ic h sta le rn einen befonberen p o liz e iu e rw a lte r nebft P o liz ifte n in £ ip in e zu ftatio n iere n . Die A ftien g efellfch aft m öge fid) p r o to f o l la r if h verpflichten ober eine f h r i f t l i h v erb in b lid je E r f l ä r u n g zu ben A fte n bes £ a n b r a ts gelangen laffeu, bie S u m m e v o n 5 5 0 B e id js ta le rn in Q u a r ta ls r a te n ber B entfaffe in S d jm ie n to h lo w iß zu Zußlen, ben anzuftellenben B e a m te n H le ib u n g u n b W o h n u n g in ber B ä h e ber S ile fia h ü tte n zu gew äh ren u n b ein geeignetes A rr e f tlo fa l e in z u rih te n . D ie A u fte ilu n g u n b W a h l

5)u r C t j r o n t f r>oit Sipitie.

6er B e a m te n felbft m üffe u e rfa ffu n g s g e m ä ß jeöod) 6er (B u tsb e rrfd ia ft r>er=

bleiben. D ie B e re ch tig u n g ; u r ^ o r b e ru n g ber U n te rh a ltu n g h ab e 6er

£ a n b r a t a u s A r t if e l V I 6er S ta tu te n r>om 28. S e p te m b e r 1853 hergeleitet.

3 n einer m ü n 6 Iichen P e r h a n b l u n g e r f lä r t © e n e ra lb ire fto r S ch m ie6er, b a ß er eine felbftänöige, n o n 6er © u ts h e rrfc ß a ft u o llfo m m e n u n a b h ä n g ig e p o liz e iu e r w a ltu n g in £ ip in e einzurichten gebende. © r h ä l t ftch nicht f ü r befugt, in 6er ZDeife B e itr ä g e f ü r 6ie P o lize i- n e rm a ltu n g ;u leiften, w ie fie £ a n 6 r a t u n 6 © u ts ß e rrfc h a ft forbern.

A n t 7. 9 . 1859 b itte t 6 er £ a tiö r a t 6ie K ö n ig l. R e g ie ru n g , ih n z u r jw angs=

w eifen D u rc h fü h ru n g einer P o liz e iu e rw a ltu n g in £ ip in e 511 a u to riß e re n . Z iad j Z U aß g ab e 6 es © efeßes t>om H . 18 5 6 ü b er 6ie lä n ö lid je (D brigfeit fei 6ie © u ts h e rrfc h a ft r o u S c h w ie n to d jlo w ih f ü r £ ip in e 6ie 3 n h a b e r in 6 er p o lije ig e w a lt, w eil 6ie S ile fia h ü tte n im p o % e lb e ^ irf S chw ientochlow it§ liegen,

f l m 2 2 . 9 . 1859 f d jlä g t B o m in ia b P o I ije iu e r w a lte r (D belga a u s Schwientod?«

lo w iß einen gewiffen p a u p t m a n n r>. © reiffenftein a l s erften Polizei»

b ea m te n f ü r £ ip in e p o r, w eil berfelbe b efä h ig t fei, 6a s in Zveöe fteßenbe A m t m it 6er erforbetlichen A u t o r i t ä t u n b 6em n ö tig e n © in ö r u d h a n b h a b e n ju fö itn en .

A m 6 . 10. 1859 b egrünbet 6 e r £ a n 6r a t n o c h m a ls 6er "Königlichen B e g ie ru n g gegenüber 6ie Z cotw enöigfeit 6er A n fte llu n g u o n P o liz e ib e a m te n a n grö ß eren © e w e rffd ja fte n . € t n i m m t B ezug a u f 6ie "Konferenz- u e rh a n b lu n g e n öes Z U inifters u n b 6es ZZegierungspräfibenten u o m 13. 7. in U ö n ig s h ü tte (m it eine ^ o lg e öes oben e rw ä h n te n £ ip in e t A u ffta n b es) u n b hebt hern o r, b a ß bie p a u p tb e b e u tu n g 6er £ o fa Ip o Il;e i in 6 er D is z ip lin ie r u n g 6er A rb e ite r liege, © in e um ficßtige £ofaI=

p o lije i fö n n e bie A rb e ite r b a u e rn b beaufficßtigen u n b fcßon f ü r bie fleinften Ü b e rtre tu n g e n angem effene ZZüge ß n b e n u n b bie Zceigung ju g rößeren ©yjeffen u n te rb rü d e n . D ie A u ffid jt m üffe ftch a u dt a u f bie in 6 er H ä h e ber p ü tte n e ta b liffe m e n ts g en e h m ig ten u n b n i d) t genehm igten (!) S c h a n f lo f a le erftreden. D a s © u te einer fo!d)en

© in r id jtu n g w erbe ftch n id )t a u g e n b lid lid ), fo n b ern erft n a d ) lä n g erer

<5eitbauer b etn erflid ) m achen. D ie K ö n ig lic h e R e g ie ru n g m öge alfo Zur D e rm e ib u n g n o n tu m u lta rif d )e n ©Reffen bie © e o rg n o n © iefdte’fdten

© rben u n b bie S d )le fifh e A ftie n g e fe llfh a ft b a lb u e ra n taffen, eine

£ o fa lp o liz e i einzurichten u n b bie n ö tig e n ZUittel h ie rfü r zu g ew ä h re n . D ie ZZegierung h ä l t ftch 511 b e ra rtig e n Z T taß n aß m en nicht fü r fo m p e te n t u n b w en b et fid) bie fe rß a lb a n ben ZUinifter.

A m 23. 11. 1859 e n tfh e iö e t ber ZUinifter, © r a f u o n S ch w erin , b a ß a u f einer einzufenbettben (D rts fa rte ber beiben © u ts b e z irfe S h w ie n to c ß lo w iß

4(8

3 . S i e g e r ,

u n b © ßro p aczo m 6er neue P o lije ib e j ir f £ ip in e ju feitnzeid?nen fei.

^ ü r bie entftel?enben B o fte n 6er neuen p o liz e iv e r w a ltu n g fei eine B e itr a g s n o r m nad? XTtaßgabe 6er befd?äftigten A rb e ite r a l s aud? 6er ü b rig e n B e w o h n e r aufjuftellen. D a 6ie © e o rg v o n © iefd?e’fd?en (Erben fid? 6em © efeße v o m 9* B o v e m b e r 1843 entfprecbertö B o rp o ra tio n s re d ? te e rw o rb e n Ratten, fö n n e n fie fo w ie 6ie Sd?Iefifd?e A ftiengefellfd?aft zu r B e ftre itu n g 6er U n foften l^erangejogen werben.

B a d ) öem «Eintreffen biefes neuen E n tfd?eibes fud?t m a n bie A n g ele g en h e it a n d ) t>on B e u b e d a u s in te n fin er ;u fö rb ern .

A m V 2 . 1860. 3 n einem befonberen p r o to f o l l, b a s in © e g e n w a rt bes

£ a n b ra te s v o n © ifd ?o w iß u n b bes D irek to rs <frey aufgeftellt w irb, verzichtet bie © u tsl?errfd ?aft S d ?w ien to d ?lo w iß a u s b rü d lid ? a u f eine am tliche H e ra n z ie h u n g ber Sd?lefifd?en A ftie n g e fe llfd ja ft ju ben B often ber ju errid?tenben P o liz e iv e rw a ltu n g in £ ip in e u n b e rflä rt fich bereit, a u f e i g e n e B o ft e n eine P o liz e iv e rw a ltu n g in £ ip in e einzurid?ten, u n b j w a r ju m V A p r i l 1860. © egen bie geogtaphifd?e A b z w e ig u n g bes neuen B e z i r k h a t &er S a n b r a t a u f ber vorgelegten

© r t s f a r t e n ic h ts einzuw enben.

Diefe Befchlüffe follen v o m © e n e ra lb ire fto r S d?m ieber unter- Zeichnet w erben u n b zu ben A fte n bes £ a n b r a ta m te s fo m m e n .

Unterbeffen ift bie A n g ele g en h e it z u r K e n n tn is bes © ra fe n p e n d e l felbft g elan g t. S ogleich fd?Iießt er perfönlid? ü b e r bie B e ftre itu n g ber B o fte n m it ber Sd)Iefifd?ett A ftiengefellfcbaft eine S e p a r a tv e r e in b a r u n g u n b w ü n fch h b a ß biefe B e re in b a ru n g zum B e rtra g e erhoben werbe. B o r n £ a n b r a t zur S ache aufg efo rb ert, e rflä rt n u n m e h r ber D ire fto r S chm ieber w ö rtlic h : „ 3 d ? w ü rb e g a r nicht A n fta n b nehm en, ber v o m B e g ie ru n g s ra t ^ re y zu r B e r h a n b lu n g vom V 2 . b. 3* au sgefprod?enen E r f l ä r u n g m ein e g u f tim m u n g zu geben u n b biefe zu ben A fte n fo rm e ll auszufprechen, w en n © r a f © u ib o ffe n d e l feinerfeits nicht anftünbe, einen B e r tr a g zu vollziehen, beffen 3 n h a l t b asfelbe betrifft u n b ben ber © r a f u n b ber B e r w a ltu n g s r a t ber Sd?Iefifd?en A ftien=@ efellfd?aft f o rm u lie r t h a ^ u n b b a h in geht, b a ß © r a f H endel fid? m it ber E in z a h lu n g eines v e rh ä ltn is m ä ß ig e n B o fte n b e itra g e s feitens ber © efeüfd?aft a u f ,3 eit b eg n ü g t, fo b a ß bie

© efellfchaft nid?t g ebunben bleibe, aud? w en n fie es n ü ß ü d ? finbet, ih re W e rfe in £ ip in e w eiter zu beiaffen, zu &en B o fte n b eitra g e n zu m üffen. £eiber w eigere fid? ber © r a f einen fold?en B e rtra g , ben er felbft f o rm u lie r t hübe, feinerfeits n u n m e h r zu vollziehen u n b allein a u s biefem © r u n b e m üffe bie Sd?lefifd?e A ftiengefellfd?aft A b fta n b nehm en, bem £ a n b r a t gegenüber irg en b weld?e B e rp ftid ?tu n g zur

§ u r C p o n i f n o n S tp ite .

419 (Tragung óer Kofteit einer p o p c iv e r m a ltu n g für £ip in e an^uerfeimeit."

(p rotofoll nom 7 . 5 . ( 860.1

Hm ( 5 . 4 . 1860 y ig t óer S ireftor ju ey óem £anórat an, ó a f 5 m i jeb crt óem (0 raf en © u ió o pend’el v. S on n ersm a rd unó óem S ireftor Sdjm ieóer enólich eilt P ertrag betr. óie p o p e iv e r m a ltu n g in £ip in e in óem S in n e 511 ftanóe gefom m en unó abgefdjloffen fei, ó a | óie Sdjlefifdje Hftiengefellfcbaft eine einm alige S u m m e auf alle fe ite n gejault habe. D arau fh in verfügt óer Canórat offiziell: „óer © r a f pertcfel ernennt óen P op eiv erro alter, óie SĄ Iefifdje H ftiengefellfcbaft bejafylt ihn". (P etf. vom (4 . 4 . ( 860 .)

Hm (4. 5 . (860 ;etgt óie © utsßerrfcbaft ©t^ropacjoiv óem Canórat m it, ó a f

Hm (4. 5 . (860 ;etgt óie © utsßerrfcbaft ©t^ropacjoiv óem Canórat m it, ó a f

W dokumencie Oberschlesien, 1903, Jg. 2, H. 6 (Stron 41-49)

Powiązane dokumenty